Türkiye’de yıllardır söylenegelen iddia muhalefet partilerinin güçsüzlüğü veya yeterince muhalefet yapamamalarıdır.

Türkiye’de 2024 yılı ve 2025 yılı için yapılan öngörüler ve değerlendirmeler, ekonominin bundan daha iyi olamayacağı yönünde. Zaten 2024 yılında ekonominin pekiyi bir veri tabanı sunmadığını deneyimleyerek gördük.

2024 yılı artık neredeyse tamamlanmak üzere. Enflasyondan tutunda ücret, maaş ve fiyat düzeylerine değin bu yıl, dar gelirliler için hiç umut verici geçmedi. Enflasyonun baskılanacağı söylenmesine rağmen, hatta enflasyonun tedricen (kademeli olarak) düşeceğini söylemelerine rağmen, ülkemizde 2024 yılı, enflasyon canavarının hanehalklarının neyi var neyi yok yuttuğu bir dönem oldu.

Yılsonu yaklaştıkça asgari ücret üzerinden toto oynamalar da artmakta. Ama ne ki bu tahminlerin veyahut iyi niyet bağlamında değerlendirilecek öngörülerin hiçbirinin şimdiden geleceğe asgari ücretin “beklenen düzeyde” artışına umutvâr olamayacağı da bir hakikat. Çünkü, TUİK diye bir kurumumuz var ve “sihirbazlıkta” eline su dökülememekte.

Yıl boyunca maşallah ağzımızdan “tasarruf” sözcüğü hiç eksik olmadı ama her nedense, devletin kurumları da “itibarlarından” birân olsun tasarruf adına ödün vermediler. Vatandaşlar için kesenin ağzını açmakta zorlanan devlet-hükümet-kabine-devlet başkanı, söz konusu resmi- kamusal harcamalar ya da giderler olduğunda, tasarruf tedbirlerini unutuverdi.

Dediğim gibi yine yılsonu yaklaşmakta ve dar gelirlilerin, yani ücretlilerin ve maaş geliri elde edenlerin gözleri kamu otoritelerinin nasıl bir zam “müjdesi” vereceğine kilitlenmiş durumda, günlerini hayal âlemlerinde tüketerek “bir umut misali” bekleyişle güzel günlerin gelmesini sabırla ümit edecekler.

Türkiye’de her nedense bazı şeyler hiç değişmiyor… Fakirin ve garibanın umudu seneler ardına devrediyor, ama bakıyorsunuz “elde var sıfır”! Sıvasız evlerde yaşanan dramlar olsun, fakirlik olsun, eğitim ve sağlık hizmetlerinden yeterince bütçelerinin olamamasından dolayı mahrum kalan kesimlerin hiç değişmemesi gibi, ülkemizde böyle böyle bazı şeyler hiç değişmiyor.

***

Yine, benim değineceğim bir başka husus siyasî partilerin, gerçekten de demokratik hayatın vazgeçilmez unsurları olmalarına rağmen, bu siyasî partilerin kendilerini vareden halka rağmen bir politika üretmeye meyletmeleri ya da yüksek rakımlı yerlere geldiklerinde varoluş gerekçelerini unutmaları.

Cumhuriyet Halk Partisi’nin yerel seçimlerde elde ettiği başarı küçümsenemez. Bu sıçramayı, başarıyı küçümsemeye, azımsamaya çabalayan tabii ki bazı çevreler var. Zaten bu kesimlerin asli görevleri daha çok, siyasal erke şirin gözükmek ve gazetecilikten ziyade konum ve pozisyonlarını muhafaza etmek üzerine şekillenmiş. Bundan dolayı da muhalefetle ilgili veya özellikle CHP ile ilgili bir haber veya gelişmeye, özellikle menfi bir gelişmeye deyim yerindeyse “balıklama atlıyorlar!”.

Cumhuriyet Halk Partisi’nin işbaşında olduğu belediyelerde ister akçeli olsun ister kadrolaşmaya yönelik olsun, “olması gerekenin” dışında ya da iktidar medyasının abartarak yansıttığı gelişmelerde de gördüğüm kadarıyla CHP belediyelerinin halkla ilişkiler ve kriz yönetiminde insanların içine su serpecek “evet, hah bu açıklamanın üzerine artık daha fazla bir şey denemez” minvalinde, kamuoyunu bilgilendirecek izahatlarda zorlanmaları veyahut geç kalmaları.

Bunların hepsi, kanımca, muhalefet partilerinin aleyhine ama özellikle özgül ağırlığı en fazla olan CHP’NİN aleyhine.

Yine bir başka konu ise… Yıllardır bitmeyen hesaplaşmalar ya da içimizde biriktirdiğimiz yersiz rövanşist duygular. Özellikle sağ cenahta, sağ partilerde, cumhuriyetin ilk dönemlerinde yaşanan, içinde bulunulan çağdan dolayı ortaya çıkan gelişmelerin, 2000’li yıllarda bile siyasal manevra adına kullanılmak istenmesi. Özellikle yakın dönem açısından bakıldığında, Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan’ın, CHP’NİN ülkemizi tek başına yönettiği yılları “tek parti faşizmi” olarak nitelemesi, tıpkı bazı tatlı su balığı solcuların Sayın Erdoğan’ı faşist olarak nitelemesi kadar talihsizdir.

Sürekli söylenegelen bir cümle: Bir olalım diri olalım. Ve bunu, en çok da Sayın Erdoğan ikrar ediyor. O zaman artık geçmişle uğraşmayalım, bugün gizliden gizliye hedefe konan cumhuriyetimizin ikinci ismi İsmet İnönü sayesinde demokratik yaşamla idare ediliyoruz. Ha erken geçilmişti ya da zamanı değildi, Allahaşkına yirmi birinci yüzyılda bunun tartışması mı yapılacak? Son günlerde trend topic olan “iç cephe” meselesine gelirsek, sizce İÇ CEPHE nasıl sağlam olur, birbirimizi ideolojik olarak düşmanlaştırarak mı yoksa olgun düzeyli bir yurttaş duruşu ile mi?     

Şöyle bakıyorum da…

CHP haklı olarak eleştiriliyor. Özellikle, ulusal gazetelere yansıyan haberler, Cumhuriyet Halk Partisi bakımından hem endişe verici hem de üzücü. Büyük kentlerde CHP’nin kazandığı belediyelerde, kadrolaşma ve işten çıkarma haberlerinin gittikçe fazlalaşması, toplumda CHP’ye olan güveni de kredibiliteyi de etkileyebilecek tesire sahip.

Bazı noktalarda, yeni gelen kadroların belediye yönetiminde değişime gitmesi, çalışmak isteyeceği “çekirdek ekibi” kendi siyasî duruşuna ve ideolojisine uygun kişilerden tertip etmesi zaten, olağan, makul ve beklenen gelişmelerdendir. Ama özellikle, CHP belediyelerinde kadrolaşmanın insanların kör gözüme parmak misali tepkilere neden olacak düzeylerde sürdürülmesi ve vatandaşlara verilen vaatlerin unutulması, hiçbir şekilde muhalefet partisinin lehine olmayacaktır.

Zaten geniş halk kesimleri, iktidar partisinin ülkede kadrolaşmayı ehliyete ve liyakate önem vermeden bir siyaset hâline getirmesinden ötürü, üretilen ekonomik refahın hakça ve adilanece pay edilmemesinden ötürü, muhalefete bir kredi açmıştı, geçtiğimiz yerel seçimlerde.

Bu minvalde muhalefet partisi CHP’NİN elde ettiği zafer sarhoşluğunun etkisiyle kazandığı belediyelerde, AK Parti’nin yaptığı veçhede bir siyasî körlük şeklindeki kadrolaşmaya yönelmesi, daha önce burada istihdam edilenlerin, politik ve ideolojik gerekçelerle işlerinden edilmelerinin, gelecek dönemlerdeki yansımalarını varın siz düşünün…

Siyasî iktidar, ne gerekçelerle eleştiriliyorsa CHP’NİN bu hatalara düşmesi düşündürücü… Halk gerçekten de artık CHP’yi bir seçenek olarak görmek istiyor. Evet, yerel seçimlerde ana muhalefet partisi büyük bir ivme kaydetti. Ama bu başarı yetersiz. Benim hâlâ bir iddiam var: CHP muhafazakâr yurttaşlardan da yeterince oy almadan, tek başına iktidara gelemez. Gerçekten de CHP’nin tek başına iktidar olma hedefi ve azmi varsa kanımca, toplumun mütedeyyin kesimlerinden de oy olmak durumundasınızdır.

CHP’nin bir an önce silkelenip kapsayıcı bir siyasetle AK Parti’nin düştüğü hatalara düşmemesi icap etmektedir.  

Ekonominin gidişatı ülkemizde yılgınlığa, umutsuzluğa, gelecekten beklentilerin kesilmesine neden oluyor…

Ekonomi büyüyormuş gibi “anlatılmasına” rağmen… Evet, sanal bir büyüme var; ekonominin reel piyasalarında bir büyüme yok; tersine kapanan işletmelerde veya konkordato ilanlarında artış varken, insanlarımızı nasıl büyüdüğümüze ikna edeceksiniz?

İşsizlik bir yandan… Gelir akımının kesilmesi bir yandan… Ödenemeyen borçlar, faturalar… Kredi kartlarının sonu gelmeyen borç tutarları ve üzerine binen faizleri…

Ama şimdi bence daha büyük bir meselemiz var. Toplumsal yozlaşma, insanlarımızın kendilerini “güvende hissetme duygularını” yitirmeleri…

Asayiş problemlerimiz günbegün artmakta. Özellikle, gündüz vakitlerinde gerçekleşen hadiseler dehşet verici noktada. Taciz vakalarının gündüz gözüyle yapılması… Vatandaşlarımızın can ve mal güvenliklerinin, pamuk ipliği misali bıçak sırtında olması… Gerçekten de ekonominin insanları nefes alamayacak boyutta etkilemesi önemli bir problem ama, iç huzurumuzu ve toplumsal güvenliğimizi etkileyecek bu tip vakalar, bence, daha ciddiyetle ele alınmalıdır.

Baktığımızda…

Gördüğümüz, toplumumuzda yaşadığımız güvenlik ve cana kast odaklı vakaların önlenmesi adına bir caydırıcılığın kamu otoriteleri tarafından ivedilikle uygulamaya konamaması. Birincisi, direkt can güvenliğiyle ilgili olan, cinayet ya da örf ve âdetlerimizden ötürü kadın cinayetlerinin işlenmesi, yine tekin olmayan yerlerde vatandaşlarımızın ırz ve namus ile direkt canlarına kastedilebilecek olayların olması.

Bir diğer vaka ise… Kendilerini toplum üzeri gören “bazı şahsiyetlerin”, sahip oldukları konum veya elde tuttukları servet üzerinden muhatap oldukları insanları “aşağılaması”, “hor görmesi”, karşısındakine “ahlâkî değerlerden yoksun bir biçimde” davranması…

Bir bakıyorsunuz…

İnsanlar, sosyal medyada döndürülen videolarda çılgına dönmüş gibi yekdiğerine hakaretler etmekte, karşısındakini iteklemekte, “sen benim kim olduğumu biliyor musun?” frekansından çemkirmeler…

Gerçekten de…

Kanımca…

TÜRKİYE’DE “acil çözümlenmesi” gereken husus…

Toplumsal çözülmenin birân önce durdurulmasıdır.

Sosyolojik olarak çok büyük bir irtifa kaybı yaşıyoruz; burada eğer olumlu müdahaleler yapılmazsa gidişatımız pek “güzel günler vaat eden” tipten değil.

Türkiye’mizde bizi biz yapan en önemli öge, aile yapımızın kuvvetli olması ve aile bağlarımızın bizleri “bir arada tutan” türden olması (idi).

İşte kültür emperyalizmi de böyle bir şey… Toplumların içleri bu şekilde boşaltılıyor… Değerli okuyucular, yirmi birinci yüzyılda artık konvansiyonel türden ne savaşlar ne de mücadeleler kaldı. İşte görüyorsunuz, ileri ve yüksek teknoloji ile neler yapılabiliyor! Bugün, gençlerimize bir bakalım… Bir işte çalışamayıp da kahvehane köşelerinde pinekleyen atıl işgücümüze bir bakalım…

Değerli okuyucular…

Burada sizce hep “bir şeyleri” ellerinden alınmışlar mı kabahatlidir?

Ekonominin ehil ellerde olmamasından dolayı gelir ve servetin adilânece millet fertlerine pay edilmemesi; bunun yerine adam kayırmacılığın, partizanlığın, liyakatsizliğin, ehliyetsizliğin, nepotizmin had safhada desteklenmesi, özellikle çalışma dünyasında ve patronların dünyasında işverenlerin “zengin daha zengin” olmasının önünün açılması, son tahlilde toplumdaki sosyo-ekonomik görünümü bozmakta.

İstihdamda olamayan, iş-güç sahibi olamayan bireyler, doğal olarak gelir akımından mahrum kalıyorlar. Kendilerini ifade edecek fırsat ve olanaklar da eğer direkt parayla ilintili ise bu kişilerden nasıl düzgün bir yaşam sürmelerini bekliyorsunuz? Ekonominin dibe vurması böyle bir şey… Bir kesim elinde tuttuğu büyükçe servetine güvenerek, uçakta görevliye olmayacak sözlerle, jest ve mimiklerle hoş olmayan ânların yaşanmasına neden oluyor. Büyükçe bir kitle de yarınlarından, geleceklerinden “çalındığı” için, umutlarının ve bekleyişlerinin günbegün tükenmesine şahit oldukları için, lümpenleşmeye doğru “itiliyorlar”.

Ne yapmak gerekiyor, pekâlâ ben sorun çözücü değilim. Ama yaşananların hiç hoş olmadığını, hiç iç açıcı olmadığını fark edebilecek kadar da sezgiye sahibim.      

Toplumsal aşınmalar arttıkça, ülkedeki sorunlar daha da derinleşmekte. Bir ülkede kayıtsızlık, vurdumduymazlık, adamsendecilik, bencillik artış gösteriyor; "benden sonra tufan" anlayışı sinsice toplum bileşenleri arasında yaygınlaşıyorsa, bu tip toplumlarda yaşamın her katmanında hem deregülasyon (kuralsızlaştırma) hem de olan bitenin kanıksanması kaçınılmaz olur. Modern toplumlarda hayat iç içe geçmişlik gösterdiğinden, bir yanda başlayan dejenerasyonun (yozlaşmanın), bununla doğrudan bağlantılı sahalara yayılması içten bile değildir.

Türkiye’de insanların dikkatlerinin dağıtılması ve algı oyunlarının sıklıkla kullanılması, hakikatler çerçevesinden bakıldığında, ortada duran problemlerin etraflıca tahliline imkân verilmemesine neden olmakta. Son yıllarda, özellikle Covid-19 esnası ve sonrasında ekonomideki görünümümüz negatife döndü ve negatif bazda seyretmeye de devam ediyor. İşte bizim gibi hâlen gelişmekte olan ülkelerde yapılan en mahirce şey, özellikle siyasetçiler açısından ya da siyasî iktidar tarafından, olan bitenin üzerinin sürdürülegelen “anlatılar” ile perdelenmesidir.

Türkiye’de iktidar değişti. Evet, kabul. 3 Kasım 2002 tarihi, Türk Demokrasi tarihi açısından bir “kırılma noktası” idi. Ama bu gerçekten de bir dönüm noktası mıydı, yoksa ülkemizde siyasetin yeniden biçimlendirilmesi arifesinde, bu işe koyulanların yurdum insanının görmesini istedikleri mi böyleydi? Türkiye’de bir kırılma oldu, çevreden merkeze bir siyasî hareket oldu. Yıllarca bu ülkede kenarda kıyıda “tutulan” yurdum insanları, maneviyat ve siyasal düşünce noktasında kendilerine yakın buldukları bir parti vasıtasıyla merkeze taşındılar.

Türkiye’deki tuhaflıklar zaten AK Parti’nin hükümet ettiği dönemler perspektifinde zuhur ediyor. Koalisyon yapılarından bıkan necip milletimizin yıllarca süren ekonomik darboğazlardan sonra yeniden refah ve huzur vaat eden bir partiye sarılmaları, bu partinin çevresinde kenetlenmeleri; siyaset serüveninin ilk kilometre taşları çerçevesinden bakıldığında topluma umutvâr bir hava veriyordu. Eski solcusundan tut da liberaline kadar farklı kanatlardan toplum bireyleri, AK Parti iktidarını hem iktisadî temelde hem de demokratik hayat temelinde yurdumuzda köklü değişim ve dönüşüme mihmandarlık edecek politik kudret nazarıyla 2002’den bu yana sıkışma dönemlerinde destekledi.

Şimdi bakıyoruz…

2024 memleket tablosunda…

Hâlâ sığ, dogmatik ideolojik ve hayat tarzları temelinde bir partinin arkasından gidebilmekte ya da tam tersi bir başka siyasal partiye cephe alabilmekteyiz. Gerçekçi açıdan bakıldığında, artık bu kalıplara dökülen, sayfalarca tez öne sürülerek sağlaması yapılmaya çabalanan siyasal ideolojilerin bir ülkeye faydası var mı?

Bizim gibi ülkelerin aslında daha zinde ve uyanık (ayık) olması gerekmez mi? İdealler çerçevesinde bir konsensüs sağlamak daha akla yatkın değil mi? 21. yüzyılda hâlâ şekilcilik devam ediyor. Bizim insanımız alternatif şeylerden hoşlanmadığı için ve televizyon seyretmeye de bayıldığı için, karakutunun içinden gördüğünü, tamamen her şey bundan ibaretmiş ve tek doğru buymuş zannediyor.

Farklı gazetecilik yapılabileceğine inanan bazı cesur yürekli insanların, YouTube gibi mecralarda yaptıkları gazetecilik faaliyetleri de göz önünde tutulmalıdır. Tabii burada, spekülasyon yapanları ya da provokatif söylemlerle veya sorularla başka amaçlar peşinde olanları ayrı tutuyorum.

Bunlar ekstrem örnekler. Burada görüşlerini beyan eden insanlar da, bu ülkede yaşamakta ve bu ülkenin T.C. uyrukluğuna bağlı. Bu platformlarda “yurttaşlar” yaşadıkları sıkıntıları, ezaları dile getiriyorlar, yekten, şimdi moda ya trol denen bir ruh emici kitle var saldırıya geçiyor. Yaftalama üzerine yaftalama… Vatan hainliğinden tutun da nankörlüğe uzanan, işte beğenmiyorsan “şuraya git buraya git”e uzanan zehirli dille bezenen oklar.

Şu an Türkiye’de en çok ihtiyaç duyduğumuz şey, yeniden bir “vücut” olmadır. Kim ne derse desin, Türkiye’miz mahallelere “ayrıştırılmış” durumda. İşte sağcılık veya solculuk böyle bir hâle soktu bizi. Sağdan ve soldan bir terkip tesis edip ideala oluşsak ve toplumsal birlik ve bütünlüğümüzü diri tutabilsek, işte bütün mesele bu. En azından kendimizi fanatizmden, siyasal ve dinsel dogmalardan arındırarak, bir toplumsal ahenk oluştursak, ne âlâ.

Ama ne mümkün! Bizim Türk örf ve âdetlerimize has, yine maneviyat dünyamızın bizlere sunduğu güzel hasletlerimizi bir hatırlayıversek, sımsıkı kapalı tuttuğumuz ellerimizi salıversek, kesinlikle bizlerin hayrına olacaktır. Ama önce önyargılarımızdan ve nefret duygularımızdan arınacağız. Kin ve nefret ile husumet, öç almak ya da rövanşizm gibi histerilerle alınabilecek yol, ancak bataklıktır, o da bir toplum için mahvoluştur.

Çok fazla boşboğazlıktan dolayı söylemek veya yazmak istediklerimi de ıskalıyorum. Mütemadiyen ne diyoruz, yirmi birinci yüzyıldayız, işte efendim bu dönemde “böyle şeyler” olur mu diyerekten şaşakalıyoruz. Mesela ne? Hâlâ bazı insanlarda “şekilcilik” takıntısı da geçmiş değil. Zaman zaman sosyal medyada, haber sayfalarında, toplu taşıma araçlarında, yurdum insanının yine yurdum insanına hiç yakışmayan davranışlarını izliyoruz ve altına yapılan yorumları da okuyoruz. Bu ülkede hâlâ şekilcilik üzerinden bir kesimin bir diğer kesimi dışlaması ya da onu hor görmesi, normal midir? Başörtülü kadınlara yapılan sözlü tacizlerden bahsediyorum. Ve bunun özellikle bir kentimizde alışkanlık hâline getirilmesi, her tesettürlü kadınımızı hâkim ideolojinin yani AK Parti’nin seçmeni veya partizanı zannetme.

28 Şubat süreçlerinde Türkiye’deki toplumsal kutuplaşmalar ve siyasî partilerin askerî vesayet altında sanki ülkeyi idare ediyorlarmış gibi yaptıkları dönemlerde, “akıl tutulması” yaşamış, tuhaf olaylar ve hadiseler sonucunda tıpkı bugünkü günlerde olduğu gibi birbirimizden fizikî olarak olmasa da gönül olarak kopmuştuk. Koparılmıştık desek, daha mı doğru olur? Askerî vesayet ve jüristokratik vesayet altında yetişkin vatandaşlar olmamıza rağmen, bir çocuk muamelesi görüyorduk. İdeolojik angajmanlardan ötürü ve şekilciliğin esiri olduğumuzdan insan hak ve hürriyetleri ihlallerinde bizden mi, onlardan mı saikiyle tutum belirlediğimizden, çekilen ıstıraplar noktasında nedense duygu sensörlerimiz kabuk bağladığından, tepki veremez olmuştuk.

Bir mağduriyet vardı, bunu kabul etmek gerekiyor. Ve bu husus AK Parti iktidarı ve hükümetleri dönemlerinde dingin bir “anlatı” olarak hep masada bekletildi. Mağduriyet söylemlerinde sürekli bu öge üzerinden içerikler üretildi. Ama gelgelelim ki “yeni dönemde”, YENİ TÜRKİYE perspektifinde, mağduriyet ve mazlum rolleri değişti, değiştirildi. Her defasında rövanşizm duygusu içinde olmayacaklarını belirten iktidar yöneticileri, ilgili bakanlar, hatta zamanında başbakan ama şimdi Cumhurbaşkanı olan Sayın Erdoğan, muhalefet tarafında konumlanan yurttaşlarda oluşturulmuş izlenim ve hissiyatlar çerçevesinde olması gereken ya da beklenen yaklaşımları sergileyemediler. Yine bu noktada reddedilemeyecek hakikat, çevreden merkeze gelen siyasal hareketin ve onun seçmen kitlesinin “yeni merkezi” tesis etmesi ve kendisine destek vermeyen; yine bu bağlamda sosyolojik tabanıyla yaşam tarzı bağlamında örtüşmeyen kesimleri “ötekileştirmesi”. Hatta yabancılaşmanın başlaması. Peki o zaman son tahlilde 2002’de oluşturulan hava, merkezle çevrenin yer değiştirmesi gayesine matuftu da, iyimser ve umutvâr insanların saflık dolu hayallerine ne demeli?

Türkiye’de çözümlenmesi gereken o kadar fazla sorun var ki… Ama ülkeyi yöneten siyasetçilerin ve yön verdikleri bakanlık veya bürokrasi makamlarını işgal edenlerin, görüyoruz ki hiç bu yönde atılım içinde olmadıklarını…
Çok çabuk unutuyoruz… Bir aralar bazı kavramlar ve olgular pek meşhurdu, pek revaçta idi. Ama sonra ne olduysa oluyor, toplumumuz gündelik yaşamın insanı boğan ve esir alan rutinine kapılıp gidiveriyor. Siyaset mühendisliği, toplum mühendisliği, post-truth- algıların manipüle edilmesi…

Şöyle baktığımızda, memleketimizin “acil çözümlenmeyi” bekleyen sorunlarının içinde, mesela, ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ var mıdır? Öte yandan, ilgili siyasetçilerin ve bürokratların açıklamalarına bakıyoruz, ülkemizin değerlerine ve kuruluş felsefesine ters düşecek açıklamalar olduğunu görüyoruz. Değerli okuyucular, şunu kabul etmek durumundayız… Artık Osmanlı İmparatorluğu deneyimi geride, mazide kalmıştır. Osmanlı Devleti, hüküm sürdüğü çağda, şan ve şerefle cihanda namını ayakta tutmuştur. Öte yandan, ATATÜRK önderliğinde başlatılan KURTULUŞ SAVAŞI ertesinde yapılandırılan TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİ, çok faklı değerler ve ilkeler üzerinden inşa edilmiştir.

Şuraya gelmek istiyorum. Osmanlı İmparatorluğu, gücünü başında bulunan padişahın dinî kaynaklı referanslarından almaktaydı. Osmanlı Devleti’nde yönetim padişahın kudretinden, bu kudret de ilahi olarak dinimizden neşet etmekteydi. Osmanlı Devleti kurulduğu ve yükseldiği çağlar bakımından din-tarım imparatorluğu olduğundan, bu imparatorluktaki hemen hemen her şey döneme uygun olarak İslam dinine uygun olarak düzenlenmekteydi. TÜRK DEVRİMİ ve dolayısıyla CUMHURİYET REJİMİ, baştan aşağı olarak Osmanlı Devleti’nden hem siyasî düzen hem de sosyo-ekonomik düzen olarak “ayrışmaktadır”. Cumhuriyet rejiminin en önemli değeri, laik, demokratik bir siyasal sisteme yaslanmasıdır. Yönetimin bir aileden alınarak, topluma ve dolayısıyla millete verilmesidir. Cumhuriyet rejimimizin en önemli ögeleri, “millî irade”, “millî egemenlik”, “temel insan hak ve hürriyetleri”, “demokratik hukuk devleti” gibi kolonlara yaslanmasıdır.
Görüyorum ki 21. yüzyılda bile laiklik olsun laik eğitim olsun hedefe konuyor!

***

Şimdi buraya iki açıklama alacağım, birinci konuşma eski millî savunma bakanı şimdi milletvekili olan Sayın Hulusi Akar’a ait. Diğeri de Anayasa Mahkemesi Başkanı Sayın Kadir Özkaya’ya ait.

Bakalım, Sayın Hulusi Akar ne demiş:

“Eğitimin amacı ne? Eğitim bilgi değil arkadaşlar. Bilgi üniversitede oluyor. Bilgi meslekte oluyor. Eğitimin amacı bir, Allah korkusu, iki kuldan utanma.
Eğer biz dört on iki yaş arasındaki insanlara, çocuklarımıza Allah korkusunu verirsek, Allah'tan korkmayı, kuldan utanmayı verirsek, efendim vatan sevgisini verirsek, millet sevgisini verirsek, bayrak sevgisini verirsek, bu başkaları için iyilik yapmayı öğretirsek ve diğer milli ve manevi değerlerimizi onlara yüklediğimiz takdirde, ondan sonra bu çocuk nereye giderse gitsin, dünyanın her yerine gitsin, bu çocuktan korkmayın.
Eğer bu verilemezse, bazı sıkıntılarımız var eğitimcilerimizin yakından bildiği gibi, şimdi gördüğünüz tablo; bu sefer ateistle mi uğraşacaksınız, deistle mi uğraşacaksınız, LGBT ile mi uğraşacaksınız, uyuşturucu ile mi uğraşacaksınız, şaşırırsınız. Şaşırırsınız.”

[Sputnik Türkiye]

Bakalım, Anayasa Mahkemesi Başkanı Sayın Kadir Özkaya ne demiş:

“Yüce Kitabımız Kur’an-ı Kerim’de Lokman Hekim’in oğluna yönelik tavsiyelerine ilişkin ayette “Evladım, yaptığın iyilik veya kötülük hardal tanesi ağırlığında bile olsa, bir kayanın içinde saklı da olsa, göklerin veya yerin herhangi bir noktasında bile bulunsa, Allah onu çıkarıp ahirette karşına getirir. Çünkü Allah her şeyi bütün incelikleriyle bilir, her şeyden hakkıyla haberdardır.” denilirken, bir başka yerde de “Kıyamet gününde öyle doğru, öyle hassas teraziler kurarız ki kimse en küçük bir haksızlığa uğratılmaz. Bir hardal tanesi kadar (hardal tanesi ağırlığında, iyi ya da kötü, basit bir şey) bile olsa yapılanları (her şeyi) getirir tartıya koyarız. Hesap sorucu olarak biz yeteriz.” denilmektedir.
Kıymetli meslektaşlarım bugün adalet dağıtıyoruz, her şeyi ve herkesi sorguya çekiyoruz. Lakin hepimiz geçiciyiz, bizi de bir gün sorguya çekecekler, bunu da unutmayalım. Unutmayalım ki bir gün mizan kurulur, bütün defterler dürülür, hesabı bizlerden sorulur. Yanlışlardan kaçınalım, o günler gelmeden bugünün kıymetini bilelim. Bir gün bize de sıra gelecek.”
(Sayın Kadir Özkaya bu konuşmayı, Anayasa Mahkemesi Üyesi Doç. Dr. Metin Kıratlı’nın Andiçme Töreni ve Bireysel Başvurunun Kabulünün 12. Yıldönümü Sempozyumu Açış Konuşması esnasında yapmış.)
[Anayasa Mahkemesi resmi web sitesi]

***

Diyebilirsiniz ki ne var bu konuşmalarda? Evet, doğru, bu ülke Müslüman insanların yoğunlukta olduğu bir Ortadoğu ülkesi. Ama öte yandan bu ülkenin bir “Anayasası” var, uygulanmak zorunda. Anayasada laiklikten bahsetmektedir. Ve eğitimin laik ilkelere uygun olarak sürdürüleceği de amir hükümdür. Pekâlâ, toplumumuzun son yıllarda yaşadığı yozlaşma ve ahlâkî çöküntüden dolayı, bu minvalde yapılabilecek konuşmalar ve sohbetler kendimizi gözden geçirmemiz ve “neler oluyor bir bakalım, nereye gidiyoruz” veçhesinden de olumlu yaklaşımlardır. Ama en son tahlilde bu sohbetlerin yapılacağı “kamu adresleri” ve ilgili kişiler doğru mudur? Eğitim hem bilgi temelinde hem de erdemli “vatandaş” yetiştirilmesinde önem atfetmektedir. Bugün, eğitim dediğiniz sadece üniversitelerde değil, ta ilkokul sıralarında dünyaya entegre olan (dünyayla bütünleşen) süreçle başlar. İşte ilkokul, ortaokul ve lise seviyesinde bugünlerde eğitim ve öğretim faaliyetlerimiz “olması gereken bir biçimde” sürdürülemediğinden, kendilerini alanında iyi yetiştirmiş eğitimciler tarafından akademi eğimi, “yüksek lise” diye alaya alınmaktadır.

Farkındayım, yazı uzamakta. Tekrar, buraya bir araştırmanın bulgularını alacağım. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) merkezli düşünce kuruluşu Pew Araştırma Merkezi, kısa bir süre önce 35 ülkeyi kapsayan ve siyasî liderlerin dinî yönelimlerinin seçmenler ve onların tercihleri açısından hâlâ çok önemli olduğunu gösteren bir çalışma yayımlamış.

Pew’in bu çalışmasında, din ve siyaset arasındaki bağın daha güçlü göründüğü ülkelerin tamamı Asya ülkelerinden oluşuyormuş. Bu korelasyon ve oranlarına baktığımızda; Bangladeş (%91) oranla birinci sıradayken Endonezya (%90) oranla ikinci sırada yer almış. Oranlar, bu şekilde devam ediyormuş. Bu ülkeleri birkaç Afrika ülkesi takip ediyormuş. Bu bağlamda bu araştırmanın Türkiye ayağına geldiğimizde, Türkiye’de araştırmaya katılanların %69’u, liderlerinin kendileriyle aynı dinî inançları paylaşmasının önemli olduğunu düşünüyormuş. Öte yandan bu oran İsrail’de %55 olarak tezahür etmiş. Yine, siyaset ve din arasındaki bağın etkileşimine Avrupa penceresinden bakıldığında, bağın en yüksek olduğu Avrupa ülkeleri; Polonya (%52), Yunanistan (%42), Macaristan (%40). Din ve siyaset ilişkilerinin en düşük olduğu ülkeler, doğal olarak batı ve kuzey Avrupa’da bulunan devletler/ülkeler: Hollanda (%15), Fransa (%17), ispanya (%18), İngiltere (%22), Almanya (%23), İtalya (%30)

(gazeteduvar)

***

İşte böyle olduğundan, Siyaset, dünyevî ilkelerden uzaklaştırılarak, insanların yumuşak karnı olan “mukaddes ve moral değerler” üzerinden yapılmaya başlandığında, bu tip ülkelerde hem siyasal yozlaşma hem de yurttaşların siyaset kurumuyla olan yine hem de kendi aralarındaki ilişki ve bağı sarsılmakta ve böylelikle kutuplaşma ve saflaşma denen, toplumları ayrıştıran bir toplumsal hâl zuhur etmekte. Bizim gibi ülkelerde manevi hissiyatlar kuvvetli olduğundan, Siyasal İslam ideolojisinden kendilerine ikbal, makam, mevkii, şan-şöhret iktibas etmek isteyen siyasal hareketler, bu doğrultuda toplumun dinî duygu ve değerlerini politikaya alet etmekten imtina etmezler. Ama ne ki Türkiye Cumhuriyeti Devleti, laik ve demokratik esaslarla donatılmış bir seküler üniter devlettir.

HÜDA PAR Genel Başkanı’nın şu ifadelerini nasıl yorumlamak gerekiyor:

“Ahmağa anlatır gibi tek tek söyledim buna rağmen anlamamakta ısrar ediyorlar. Biz anayasanın 4’üncü maddesi olmasın diyoruz. Bir daha söylüyorum, altını çizerek söylüyorum. İlk 4 madde değil, 4’üncü madde, Tamam mı?”

I. Devletin şekli
Madde 1 – Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.

II. Cumhuriyetin nitelikleri
Madde 2 – Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devletidir.

III. Devletin bütünlüğü, Resmî dili, bayrağı, milli marşı ve başkenti
Madde 3 – Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçedir. Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır. Milli marşı "İstiklal Marşı"dır. Başkenti Ankara'dır.

IV. Değiştirilemeyecek hükümler
Madde 4 – Anayasanın 1 inci maddesindeki Devletin şeklinin Cumhuriyet olduğu hakkındaki hüküm ile, 2 nci maddesindeki Cumhuriyetin nitelikleri ve 3 üncü maddesi hükümleri değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez.

Artık daha fazla bir şey yazmaya gerek yok. İlk 3 maddeyi okuyun, zaten niyet ortaya çıkar. Şöyle baktığınızda bu “Siyasal İslamcıların” serzenişleri, “benim oğlum bina okur, döner döner yine okur” atasözünün ötesine geçemiyor. Pekâlâ, geçmesin de.

Teğmenlerin, genç subayların mezuniyet töreninden sonra, geleneksel bir duruma gelmiş, rutin bir gösterimi, şıpından farklı bir anlayışla ve mânâ ile değerlendirilerek, yine gündem saptırma yoluna gidildi.

Değerli okuyucular,

Bence, böyle durumlarda yapılan, olan şeyden “fazla zorlama yapılarak” bir “anlam” tesis etmektir.

Ordumuz, bizim ordumuzdur. Milli bir ordudur.
Türk Silahlı Kuvvetleri, milletimizin biricik ve tek gözbebeğidir. Ordumuzun; bu tipteki rutin bir gelişmeden yola çıkılarak yıpratılmak istenmesi, kanımca, gündem mühendisliği, siyaset mühendisliği, adını ne şekilde telaffuz edersiniz, bilemem ama tam olarak bu olay, bu yönde kullanılacak.

Ordu-asker ve sivil-asker ilişkileri bizim gibi ülkelerde, gerektiğinde hassas sinirleri uyarmak veya harekete geçirmek için de pek mahirce kullanılmaktadır. Türk Silahlı Kuvvetleri, anayasal ve yasal bir dayanakla hareket eden, yine faaliyetlerini yasadan ve anayasadan alan “milli bir ordudur.” Bu bağlamda, yaşanan bir olaydan mal bulmuş mağribi gibi faydalanmaya çabalamak, bu iktidarın “samimiyet testi” açısından da sınanmasıdır. AK Parti daha önce zaten “askerî vesayet ile yargı vesayetinin” sonlanmasını kendisine şiar edinen bir parti değil miydi?

Asker-sivil ilişkilerinde aksaklıklar, AK Parti’nin yaptığı, yaşama geçirdiği anayasal düzenlemelerle bir hâl yoluna sokulmadı mı? Mağdur bir durumdayken AK Parti ve lideri Sayın Erdoğan, yaptıkları düzenlemelerle ordunun üzerinde bir kontrol tesis etmedi mi? Çağdaş ve modern demokrasilerde zaten ordu, milletin sandıktan çıkardığı siyasal iradenin emrinde, millet için devlet için yasal sınırlarıyla belirlenen görevlerini ve faaliyetlerini icra eder. Zaten çağdaş demokrasi ve hukuk devletlerinde “keyfiyet” olamaz. Hukuk devletlerinde, devlet başkanından tutun da asker ve sivil bürokrasiyi ve dahası tüm yurttaşları bağlayan ve sınırlayan hukukun tüm fertlere eşit uygulanması ve imtiyazsız bir toplumsal düzenin tesis edilmesidir. Dediğim gibi, bence, bu olayları kamuoyunun nabzını yönlendirme için kesinlikle kullanmamak gerekir.

****

Öte yandan, insan şöyle sorar veya sormaz mı?

Bu ülke, bunca örfî idare deneyimi geçirmiş olmasına rağmen, referandumlarla beraber güya daha demokratik bir siyasal düzene geçtiğimiz müjdelenmesine rağmen, siyaset düzenimizde sabah uyananın “darbe yapmak gibi bir keyfiyeti” olabilir mi?

Değerli okuyucular, evet, Türkiye’de geçmiş dönemlerde çok acı hadiseler yaşandı. Özellikle, 12 Eylül 1980 Askerî Darbesi, hafızalardan kolaylıkla silinememekte. Pekâlâ, 27 Mayıs ihtilali olsun, 28 Şubat döneminde merhum Necmettin Erbakan hocamıza yapılan dayatmalar, baskılar, oldubittiler unutulamaz. Bu ülkede askerin, geçmiş dönemlerde siyaset kurumu içindeki etkinliği ve gölgesi, HEYULA falan değildi, bir vakıaydı. Bizim toplumumuz, iki satır ne gazete ne de kitap veya dergi okumaya meftun olmadığından…

ANLATI falan da değildi. Evet, bu ülkede önceleri dindar insanların yaşam felsefelerine ve ideolojik tutumlarına istinaden destekledikleri siyasî partilerin, hareketlerin önleri ya yargı sopasıyla ya da ordunun demir yumruk sopasıyla kesintiye uğratıldı veya yollarına taş kondu. Askerin siyaset üzerinde etkinliği yalan değil, bal gibi bir hakikatti. Yine yargının, jüristokrasinin de siyasete ayar vermeye çabaladığı, rejime veya devrime aykırı düşebilecek görüş ve hareketlerin yargı eliyle törpülendiği de bir vakıadır.

2024 TÜRKİYE’SİNDE artık her şey değişmiş vaziyette. Eskiden, sürekli “mağdur” durumda olan, güya mağdur edilen çevrenin sesi siyasal hareket, 20 yıldan fazla 22 yıldır tek başına ülkeyi yönetmektedir. İlk dönemlerinde askerî vesayetten dert yanan bir siyasal hareketin, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde bile dert yanmaya tevessül etmesi, sanki “buradan bir mağduriyet çıkarabilir miyiz” siyasî atağında bulunması, tam bir SAMİMİYET TESTİDİR. Ordumuzun milletimizin ordusu olduğu unutulmadan, anayasaya riayet ederek, tüm devlet organları görevlerini eşgüdüm içinde devam ettirmek mecburiyetindedir. Ordumuzun genç subaylarının, bu ülkenin kurucusunu, BANİSİNİ anması, sürekli hafızalarda taze tutmaya yönelik girişimleri, kesinlikle bir başka şekilde yorumlanmamalı ve buradan bir mağduriyet üretilmemelidir. Kitlelerin psikolojisini “ANLATI” üzerinden biçimlendirmek ve yine seçmen tabanlarını bu eksende ve minvalde zinde tutmak, sadece politik amaçlara hizmet eder. Bir de şunu iyi tefekkür etmek gerekiyor… Özellikle, “Anlatı”lanın tersine, 12 Eylül askerî darbesi, hangi mahallenin ve ideolojinin üzerinden balyoz gibi geçmiştir, işte burada iki satır bir şeyler okumak elzemdir.

Türkiye’de yaşamak, gerçekten de ilginç bir “deneyim” hâline geldi. Günbegün veya anbean değişiklikler ve olaylar olmadan, hayatın rutinini veya yaşamı rutinsiz tamamlamak pek mümkün olmuyor.

Neden? Çünkü, ülkemizde konu başlıkları hiç değişmiyor. Biteviye (sürekli olarak) ve soluksuz bir biçimde aynı meselelerle meşgul olmaktan/meşgul edilmekten dolayı fasit bir dairenin içine hapsolduk/hapis edildik.

İLERİ DEMOKRASİ deniyor…
TÜRKİYE YÜZYILI deniyor…
EMEKLİLER YILI deniyor…

Yani, hep bir “retorik” üzerinden gündem saptama veya siyaseti, böyle kuru kalabalık sözcük ve kelimelerden oluşan ruhsuz cümlelere esir etmek…

ADALET sözcüğünün, Türkiye’deki kadar acaba hangi başka bir ülkede bu raddede değersizleştirildiği görülmüştür? “Adalet Mülkün Temelidir” artık duvarlarda yazan basit bir ilkeden öteye gidemiyor. Polatgiller’in salıverilmesinden sonra sosyal medyada oynatılan “caps” dedikleri “Türkiye Hâlleri” gerçekten de hal-i pür melalimizi, çok fazla izahata gerek bırakmadan belleklerimize nakşediyor. Ama ne gam! Bu durumlardan üzülen, etkilenen, kendince payına hissesini alan yönetici kadrolardan bahsediyorum, var mıdır?

Meçhul!?

NARİN… Adı gibi narin bir kız çocuğumuz, hiçbir insani değer ve isimlendirme veyahut latif duygular kendisine bahşedilmemişler tarafından “katlediliyor.” Bunu yapan ne insan ne de hayvanat türünden olabilir, ancak insan ve hayvan dışında mahlûkat diyebileceğimiz bir formun yapabileceği bir şey bu tipteki eylem, cinayet ya da katliam.

Sistem falan deniyor, geçin tüm bunları, değerli okuyucular. İnsanların “zihniyet haritası” değişmedikçe, tam manasıyla erdemli bir insan olamadıkça bu tipteki mahlûkatların insanileşmesi çok zor.

Yeni eğitim-öğretim dönemi başladı ama NARİN’SİZ ve nice Narin’in kaderiyle benzer yazgıya yakalananlardan yoksun başladı. Bunu önlemek neden bu kadar zor?

*  *  *

Tabii, yazarın düşüncelerine müdahale etmeden, sadece imla hatalarını düzelterek metni tekrar düzenliyorum:

Neden? Çünkü, ülkemizde konu başlıkları hiç değişmiyor. Biteviye (sürekli olarak) ve soluksuz bir biçimde aynı meselelerle meşgul olmaktan/meşgul edilmekten dolayı fasit bir dairenin içine hapsolduk/hapis edildik.

İLERİ DEMOKRASİ deniyor…
TÜRKİYE YÜZYILI deniyor…
EMEKLİLER YILI deniyor…

Yani, hep bir “retorik” üzerinden gündem saptama veya siyaseti, böyle kuru kalabalık sözcük ve kelimelerden oluşan ruhsuz cümlelere esir etmek…

ADALET sözcüğünün, Türkiye’deki kadar acaba hangi başka bir ülkede bu raddede değersizleştirildiği görülmüştür? “Adalet Mülkün Temelidir” artık duvarlarda yazan basit bir ilkeden öteye gidemiyor. Polatgiller’in salıverilmesinden sonra sosyal medyada oynatılan “caps” dedikleri “Türkiye Hâlleri” gerçekten de hal-i pür melalimizi, çok fazla izahata gerek bırakmadan belleklerimize nakşediyor. Ama ne gam! Bu durumlardan üzülen, etkilenen, kendince payına hissesini alan yönetici kadrolardan bahsediyorum, var mıdır?

Meçhul!?

NARİN… Adı gibi narin bir kız çocuğumuz, hiçbir insani değer ve isimlendirme veyahut latif duygular kendisine bahşedilmemişler tarafından “katlediliyor.” Bunu yapan ne insan ne de hayvanat türünden olabilir, ancak insan ve hayvan dışında mahlûkat diyebileceğimiz bir formun yapabileceği bir şey bu tipteki eylem, cinayet ya da katliam.

Sistem falan deniyor, geçin tüm bunları, değerli okuyucular. İnsanların “zihniyet haritası” değişmedikçe, tam manasıyla erdemli bir insan olamadıkça bu tipteki mahlûkatların insanileşmesi çok zor.

Yeni eğitim-öğretim dönemi başladı ama NARİN’SİZ ve nice Narin’in kaderiyle benzer yazgıya yakalananlardan yoksun başladı. Bunu önlemek neden bu kadar zor?

Kız çocuklarına olan bakış açısı nasıl değiştirilecek?
Kadına olan bakış açısı nasıl değiştirilecek?

Senelerdir ağızlarda gevelenip duruyor… Feodal yapı… Aşiret… Ataerkil düzen… Toprak rejimi… Ağalık, beylik… Töreler… Gelenek ve göreneklerin, zaman zaman hayatı tamamıyla sarıp sarmalayarak “kişiye-bireye” hareket alanı bırakmaması… Kadınların, kızların geleceklerinin erkeklerin insafına, inisiyatifine, keyfiyetine bırakılmaları…

Ee tamam da, bunca yılda neler yapıldı? Tamam, eğer mesele sistem idiyse… Sistem değiştirildi ve uçacaktık… Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi (CHS), bütün bu olanlara çare olabildi mi? Lütfen şimdi bana şöyle bir şey ile gelmeyin… Siyaset ne yapsın? Her şeyi siyasallaştırmayın veya bazı hususlar politika üzerindedir…

O zaman siyaset neden var?
O zaman siyaset nedir?

Bakın, değerli okuyucular,
Senelerdir siyasi ve hayatî hususlarda “önemli addedilebilecek” ne ilerleme ne de gelişme var.

Sürekli hamaset kokan demeçler, bol bol cilalı cümlelerle bezenmiş raporlar ya da kitabî boyutta çalışmalar… Başka başka? Yok işte, yok olduğundan ya da daha fazla bir şey yapmaya yönelik “irade” olmadığından dolayı…

Dostlar alışverişte görsün…
Laf ola beri gele…

Şekil güzel… Şeklen iyi olandan esasa gelemiyoruz ama daha ne kadar bekleyeceğiz?

Bir ülkede sorunlar neden böyle senelerce sürgit devam eder ya da (mış-miş)’ten öteye gidemez? Yapıyormuş, düşünüyormuş, hareket ediyormuş, daha öteye ne zaman geçilecek?

Ne zaman eyleme dönecek ki…

NARİN’LER bir daha katledilmesin,
Kadınlarımız erkek şiddetine maruz kalmasın,
Çocuklarımız yaşının gereği olan şeylerle meşgul olması gerekirken, çocuk işçiliği nedeniyle iş cinayetlerinde yaşamdan kayıp gitmesin.

*  *  *

ÖNEMSİZLİĞİN ÖNEMİ kuramı…

Kısaca bu kuram (bu kuramın bir de iktisat yorumu vardır), çözümlen(e)meyecek kadar büyümüş ve bizim için yaşamsal derecede önem atfeden sorunların ortaya çıkışını, “bugün sizin küçük, basit zannederek görmezden geldiğiniz ve önemsemediğiniz bazı sorunlar yavaş yavaş birikip büyüyerek çözümü imkânsız dev bir sorun hâline gelebilirler” yaklaşımıyla açıklamaktadır.

Şöyle düşünün bakalım, söz söyleye söyleye, söylenen şey esasına ulaşmış mıdır? Şunu da söyleyebilirsiniz, “amma da politize olmuşsun, her şey siyaset değil.” Kabul, esasında dünyadaki yaşam yörüngesi ekonomi (iktisat) üzerinden devinimini sürdürmekte. Bu bağlamda ekonomi de politikadan, politika da ekonomiden etkilenme ve etkileme gücü potansiyeline sahiptir. Bu minvalde ortaya öncelikler ve tercihler ile kişisel ihtiraslar çıkmakta ve karar alarak politika yapmak ya da kaynakların nasıl ve nereye yönlendirileceği gibi kadim bir sorunsal, önümüzde tüm ağırlığıyla durmaya devam etmektedir.

AK Parti iktidarında ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın dilinde “eser veya eser yapmak” retoriği çok söylenegelen bir ikrardır. Eser yapmak, memleket sathında önemli hizmetlere ön ayak olmak zaten takdirle karşılanması gereken adımlar. Otoyollar yapmak, duble yollar yapmak, vatandaşların dinlenebileceği rahat ortamların, yeşille iç içe mekânların inşasının yapılması, tüm bunlar zaten bir siyasal iradeden, hükümetten “beklenen kamu faaliyetleri” olarak telakki edilmelidir. LÜTUF değildir. Öte yandan, yıllar önce Diyarbakır’a cezaevi yapılmasını, Sayın Erdoğan, büyük bir hizmet olarak duyurmuştu.

İşte, önemsizliğin önemi burada ortaya çıkmaktadır: Türkiye’de gerçekten de önem olarak “elzem” koduyla değer görmesi gereken sorunlar ve sıkıntılar, “görmezden gelinerek ve geçiştirilerek” geleceğe havale edilmekte. Gelecekte bir gün gelecek. Enflasyonist ortamın güvensiz bir yaşam ve çalışma hayatı atmosferi tesis etmesi, işsizliğin hem sosyolojik hem de ekonomik olarak potansiyel riskler taşıması, çocukların her türlü istismarının önlenmesi, kadınlarımıza yönelik “bakış açısı” ve sonrasında erkeklerin kadınlara yönelik muameleleri, ekosisteme verdiğimiz zararlardan hayvanlara yönelik şiddet ve yok etme dürtüsü… Saymakla bitmez. ÖNEMSİZLİĞİN ÖNEMİ, sisli ve rüzgârlı ikliminde, insana içkin problemler böyle böyle fasit bir daireye hapsolarak çözümsüzlüğe gark olmakta.

Ekonominin iyi olduğunu söyleyince “nasıl ki pazarda ve çarşıda yaşanan hakikati” perdeleyemiyorsunuz. Demokrasimizin de “ileri demokrasi olduğunu” söylemekle toplumdaki inanılırlığı pekiştiremiyorsunuz.

Siyaset erbapları, pekâlâ iştigal oldukları şeyin en iyisi olduğunu iddia edip hitap ettikleri kitleleri kendilerine inandırmak isteyeceklerdir. Bunda bir sorun yok. İnsanlar, zaten zaaflarla donatılmıştır. Özellikle siyasetle iştigal olmak, bir devlet memurluğuna talip olmak şeklen baktığınızda “gerçekten de çok havalı ve bir davaya hizmet” minvalinde okunabilir.

Ama bizim gibi ülkelerde, siyasete girmenin daha çok bir öncesi vardır bir de sonrası vardır. Öncelikle şunu ifade etmek gerekir: SİYASET, bir meslek dalı değildir. Kanımca, politikaya atılan bir kişinin “zenginleşmek, daha da zenginleşmek” gibi hevesleri olmamalıdır. Siyaset tarzındaki iştigaller, eğer gerçekten de bir dava ekseninden uzaklaştırılarak zenginleşmenin bir kaldıracı olarak addedilirse, bu tip toplumlarda siyasetçilerin geniş kesimleri etkilemesi daha kolay olur.

Bazı faaliyetler gerçekten de iktisat ve hırs ile heves üstünde değer görmelidir. Bu bağlamda bizim gibi ataerkil ve geleneksel toplum olma karakteristiklerini hâlen baskın durumda yaşamın her katmanına sirayet ettiren ülkelerde, her şey bir “yanılsamadan” öteye geçemez.

Bu bağlamda, seçen-seçilen dengesi açısından bakıldığında da ülkemizin sorunlu olduğu görülmektedir. Demokrasiye, sadece sözlük anlamıyla değer veren, hukukun üstünlüğünün, ADALET denen ekmek ve su kadar ehemmiyet arz eden bir duygu durumunda olmazsa olmaz olduğunu, ancak yaşanan acı deneyimler neticesiyle farkına varan toplumların da seçtikleri çapsız siyasetçilerin işbaşındaki sorumsuzluklarında payları vardır. Çünkü, demokrasi, sadece oy atma işlemi değildir. Demokrasi, sadece bir partiyi fanatikçe destelemek değildir. İradeni ve benliğini/Ben’ini duyarsızca bir partiye ya da liderine adamak hiç değildir. Böyle demokratik bir anlayışın oluşturulduğu ülkelerde, kavramlar, sözcükler ve teknik olgular sadece sözlük ve ansiklopedik mânâları çerçevesinde değer görerek, olan ile yetinilmesi yoluna gidilir.

***

Dönüp dolaşıp aynı noktaya geliyoruz. Ulus devlet olmak, bir ulus devletin vatandaşı olmak, bir insana “birey” olduğu duygusunu yaşatır. Diğer yandan ne monarşik bir sistemde ne de diktatörlük veya komünist bir düzende insanlar, “adamakıllı” bir yurttaş olabilirler ne de birey olabildiklerinin hissiyatına vakıf olabilirler. Yine bu bağlamda, cumhuriyet rejimi, bir toplumda altyapı ve üstyapı açısından köklü değişim ve dönüşümü tetiklerken, bu toplum formuna uygun insan prototipinin de şekillenmesini gaye eder. Cumhuriyet ve demokrasi olgularının ahenkli bir farkındalık oluşturabilmesi, ancak ve ancak o toplumun insancıklarının “yurttaş” birey statüsünü içselleştirebilmesi ve buna sahip çıkabilmesi ile mümkündür.

İşte tüm bu cümleler doğrultusunda insanların yaşanan sıkıntı ve problemlerde, ortak sorumlulukları ve ödevleri vardır. Aylardır ekonominin irtifa kaybeden seyrinden ötürü laf gelip dayanıyor, hayat pahalılığına ve enflasyonist ortamın yaşamı soluk alıp veremeyecek boyuta taşıdığına… Belki bazı konularda insanlarımız haklı olarak soruyorlardır; “bizler sade insanlar elimizde sınırlı bir güç varken ne yapabiliriz” diye. Burada önemli olan, yılgınlık ve atalet hâlinin, tek tek bireylerden yükselerek toplumun tamamına çöreklenmemesidir. Vatandaş olduğunu unutma ve soru sor. Sorgulamaktan bir ân olsun vazgeçme. Evet, günümüz Türkiye’sinde ne sendikal hareketlerin ne de diğer sivil toplum örgütlerinin siyasal iktidar üzerinde denge ve denetleme işlevi kaldı.

Farkındayım, farkındasınız; ülkemizde işler iyiye doğru gitmiyor. Sağcı partilerin veya Siyasal İslam’ı politika yapma alanı olarak gören hareketlerin en fazla başvurduğu yöntem hamaset yapmak, yine hamasete yönelerek toplumun manevi ve mukaddes duygularının kabartılmasının hedeflenerek siyaset kurumu içinde ve siyasal menzil mertebesinde kudretini tahkim etmek ve koltuğunu kaptırmamaktır.
İşte cumhuriyet rejiminin erdemi burada yatar: Yurttaş olmak, aydın olmak, hak ve ödevlerini bilmek, sorgulamak, körü körüne hiçbir ideolojinin ve dinî akımların ardına takılarak ben’liğini yitirmemek.
Akletmez misiniz ve ikra ikrarlarının yankılandığı bir İslam dininin inananları olarak (Türkiye laiktir, pekâlâ inanmayanlar da olacaktır.) aklımızı ve mantığımızı her daim ön planda tutmak durumundayız. Farkındalık sözcüğünün Batı’dan geçtiği söylenmekte; o zaman bizim kendi kültürümüzde pek güzel bir kelimemiz var, FERASET.
FERASET kanallarımızın açık olması ve kalması adına daha fazla çaba göstereceğiz. Atalet ruh durumunun bizi yenmesine izin verirsek, kuvveden fiile geçme safhasının başlangıç çizgisine bile gelemeyiz.      

Türkiye’de ekonomik gelişmeler değerlendirilirken bazı kesimler yaşanan aksaklıkları daha bilimsel temelde analiz etmeyi yeğlerken, bazı kesimler daha çok dönemsel veya o ânın genelgeçer gerçekleşmeleri üzerinden irdelemeye yönelirler.

Türkiye’deki ekonomik sorunlar “yapısal” kaynaklıdır. Birçok iktisatçı, ülkemizdeki ekonomik problemleri, bu minvalde yıllara dayanan, geçmiş dönemlerden miras alınan, sürekli çözümlenmeyerek gelecek dönemlere ötelenen sorun ve sıkıntı silsilesi üzerinden okuyarak, yorumlamaktadır.

Bu bağlamda, Türkiye’deki “yönetim sorunları” ve “demokrasi standartları” da bu bakış açısından değerlendirilebilinir. Bizim gibi az gelişmiş toplumlarda toplumun siyasî hususlarda çar çabucak etki altına alınmaları; öte yandan senelerce oylarını sorgusuz sualsiz kendilerini yönetmeleri adına bir partiye veya liderine veren seçmen vatandaşlar, son tahlilde içerisinde bulundukları durumu analiz etmekten aciz duruma, ne yazık ki seçtikleri siyasetçilerin bilinçli politikaları vasıtasıyla getirilirler.

Az gelişmiş ülkeler…

Gelişmekte olan ülkeler…

Gelişen ülkeler…

Hangi adla anarsanız anın, bu ülkelerin hemen hemen hepsinde benzeşen özellikler temayüz eder:

Düşük gelirli bir toplum yapısı, isterseniz siz buna “orta gelir tuzağı” diyebilirsiniz.
Demokrasinin sadece laftan öteye geç(e)memesi.
Hukuk devletinin yerine polis veya yasa devletinin geçmesi.
Liyakat ve ehliyet sisteminin, çapsız politikacılar yüzünden sulandırılarak, özellikle ekonomik düzende ahbap çavuş ekonomisinin işlerlik kazanmasıyla beraber yönetici kadrolarında nepotizmin ve adamcılığın (particiliğin-partizanlığın) bilinçli bir tercihle politika hâline getirilerek işe göre adam yerine, adama göre iş zihniyetinin kaim olması.
Toplumsal bütünlükten ziyade, seçmen tabanıyla hareket edilmesi ve hâkim ideolojiyi benimsemeyenlerin dışlanarak ötekileştirilmesi.

Bu bağlamda, torpil veya nepotizmin alternatifi ya da daha iyi bir yönetim seçeneği “Meritokrasi”dir.

Wikipedi özgür ansiklopediye göre meritokrasi: (https://tr.wikipedia.org/wiki/Meritokrasi

“Meritokrasi, yönetim gücünün, yetenek ve kişilerin bireysel üstünlüğüne yani liyakata dayandığı yönetim biçimidir. Bu yönetim şeklinde idare gücü, üstün özellikleri olduğu düşünülen kişiler arasında paylaştırılmaktadır, kayırma yoktur. Özellikle kamu yönetiminde daha bilgili ve yetenekli kişilerin seçilmesi ve yine hizmet içindeki ilerleme ve yükselmelerinin bilgi, başarı ve yetenek kıstaslarına göre yapılmasını amaçlar. Osmanlı Devleti'ndeki devşirme sistemi buna benzer bir örnek olarak gösterilebilir.”

Bu bağlamda, zaman zaman Osmanlıcılık duyguları kabaran cenahların, bir ülke nasıl yönetilir babında gerçek anlamda Osmanlı İmparatorluğu’nun uyguladığı meritokrasiye bakmaları elzem gelir. Liyakat ve ehliyet sahibi kişilerin devlet kadrolarında olsun iş hayatındaki idarecilik kadrolarında olsun işbaşına getirilmeleri aklın ve mantığın gereği iken…

Bugün, Osmanlı Devleti ile gururlanırken kuru kuruya böbürlenmenin anlamı yok. Osmanlı Devleti’nin bu kadar geniş coğrafyada nasıl adaletli bir yönetim tarzı izlediğine bakmak da bizler için ilerideki dönemlerde ufuk açıcı olacaktır. Özellikle Osmanlı nizamında meşveret(danışma/k) mekanizmasına önem verilmesi, kararlar alınmandan önce meşveret meclislerinin toplanması, danışmaya ve istişareye büyük önem verilmesi, bu doğrultuda büyük bir devlet olmanın da gereği idi.

Türkiye Cumhuriyeti bu bağlamda, Osmanlı yönetiminden halk yönetimine geçerken esasında böyle bir birikimi de devralmış oluyordu. Ehliyet ve liyakat sahibi kişilerin yurttaşlığının yanında hak edişlerine istinaden devlet katlarında idareci olabilmeleri, imtiyazsız ve eşit vatandaşlığa dayalı bir toplum modeli. Ama işte cumhuriyetin kuruluşundan sonra, toplumun, izlenen bilinçli politikalar yüzünden yeni rejime tam ısınamaması, ilerleyen dönemlerde karşı devrim hayalindeki siyasetçilerin algı oyunlarına ram olmaları, daha birçok memleketimize has olay ve olgulardan dolayı, Türkiye’de demokrasiye ve eşitliğe dayalı bir olması gereken idarî mekanizmayı işletemiyoruz.

Gerçekten de sadece bizim ülkemizde mi bilmiyorum ama yaşanan adliyelik vakalardaki gerekçeler insanı derin üzüntülere sürüklüyor. İşte Avrupa ülkelerinde imrenilecek bir şey varsa… Budur… En azından insana saygının olması… Can ve mal güvenliğinin “görece” diğer gelişmekte olan ülkelerden “daha iyi” olması.

Türkiye’de bir türlü insan canının kutsiyeti babında olması gereken seviyeye neden gelemiyoruz? Olan demiyorum… Olan demiyorum, olan veya gerçekleşen zaten hem sorunlu hem de sürekli akan kanın akmasını durduramadığı gibi akmasını da körüklüyor.

Bir türlü “kuvveden fiile” gelemiyoruz.

Adalet kavramı, artık ekmek ve peynir gibi tükettiğimiz sıradan sözcük durumuna indirgendi. Adalet olgusunu, sözcük olarak da lügat olarak da güzelce ifade edip tanımlıyoruz. Daha sonrası yok. Adalet hususu üzerinden, anayasa metinlerinde olsun kanun düzenlemelerinde olsun, esasında görece ilerlemeler yapıldı. Ama dediğim gibi uygulama alanında yeller esmekte.

Üzücü olan, Türkiye olarak büyük hedefler tayin etmemize rağmen, iddialı slogan ve propagandaya rağmen ülkemizin “hakikatler zemininde” hayal ile gerçek skalasında, hep bulutların üzerinde gezinmesi, ayaklarının yerden kesilmesi. Neredeyse tek parti döneminde 20 yıldan fazla süre geçti. Ama hâlen gelişmekte olan- az gelişmiş ülke olan kategorisinden kurtulamıyoruz.

Gazetelerin üçüncü sayfa haberleri, hâlen geri kalmış ülke haberlerinden farksız. Bunca yılda istikrar dendi, gelişim dendi, şeffaflık dendi, adalet dendi, haksızın yanında olunacağı söylendi…

Görece insan hak ve hürriyetlerinde çok fazla değişen bir şey olduğunu söylemek çok zor:
Kadın cinayetleri…
Örf ve âdetler…
Geleneksellik…
Ataerkil hâkimiyetin hâlen toplumun tüm katmanına sirayet etmesi.

Kadın cinayetlerinde en ilginç nokta, erkeğin kafasında tasavvuf ettiği suça yönelik olarak, kadının varlığı üzerinde yine kendi kafasında tasarladığı cezaya hükmetmesi. Yer yer özellikle baskılı gazetelerde okuyorum, cinayet haberlerinde, erkek kendini aldattığını “zannettiği” karısını/sevgilisini; ya başkasına yâr olmasın ya da yanından ayrılmasın diyerekten öldürüyor. Bunun bir izaha yok! Yani bu nasıl bir düşünce yapısıdır? Zorla bir şey olmayacağını bir insana nasıl anlatacaksınız? Yirmi birinci yüzyıldayız diye kösteklene kösteklene, beylik lafları ardı sıra söylemeyi çok iyi biliyoruz; ama insan canından daha büyük bir kutsiyet olamadığını hâlen “idrak” edemedik! Bunun için de tedrisat görmeye gerek var mı?

Ne demek?
Bir kadın, bir müddet sonra bir erkeğe bağlanmaktan veya bir erkeği sevmekten vazgeçebilir. Tıkınma olabilir. Artık hayata dair ortak paylaşımlar tükenebilir. Gitmiyor olabilir. Gelecek açısından aynı çatı altında bir yaşamı, bir ömrü metazori devam ettirmek bir insana zulüm gelebilir. Medeniyet dediğin, medenî bir insan tavrı dediğin, işte tamda bu noktalarda zuhur eder. Burada olgunca davranmak, olgun bir birey davranışı sergilemek gerekirken; bu cinsiyetler açısından hiçbir fark gözetmez, bu kadın için de geçerlidir, bir erkek de kadın da eşini/sevgilisini sevmekten vazgeçebilir, bu durumda da kadının/erkeğin aynı olgunluğu göstermesi gerekir.

Burada olacak olan, herkes kendi yolunadır. Demek ki modernite veya modernleşme, uygarlık, uygar bir insan olmak; sadece lafzî söylemle olmuyor. Bunun pratik tarafı, bizim ülkemizde hep noksan kalıyor. Erkeklerin anlam dünyasında şekillendirdikleri ahlâk ve değer yargılarının dışındaki bir hareket veyahut bir ima bile, erkeklerce bu örüntünün dışında hatalı olarak değerlendirilerek, erkeklerce bunun cezası kesilecekse…

O zaman ne mahkemelere…

Ne yargıçlara…

Ne TBMM’ye…

Gerek var.

Zaten mevcut yasal mevzuat bile doğru düzgün uygulanamıyorken, uygulanma noktalarında keyfilikler tecrübe ediliyorken, yeni yeni yargı reformu paketleri ancak “çok güzel hareket bunlar” kabilinden öteye geçemez.

Sınav maratonu, memleketimizde gençlerimizin en güzel yaşları ve yılları açısından kâbus olmaktan öteye geçemiyor.

Biliyorsunuz…

Türkiye’de AK Parti döneminde en fazla bakanlık değişiminin olduğu koltuk, Milli Eğitim Bakanlığı.

Her bakan değişimi sonucunda, milli eğitim politikalarında ve yüksek eğitimde bazı değişikliklere gidiliyor. Ya okul sürelerinde bir değişim oluyor veya ders müfredatları “gözden geçiriliyor”. Ya da sınavlarda değişiklik yapılıyor.

2024 yılının YKS istatistikleri açıklanmış.
YKS, Yükseköğretim Kurumları Sınavı.
Şöyle baktığımızda her sene olduğu gibi hiç açıcı değil.

TYT (Temel Yeterlilik Testinin) 40 soruluk Türkçe testinin doğru cevap sayısı ortalaması [21].
20 soruluk sosyal bilimler testinin doğru cevap sayısı ortalaması [9].
40 soruluk temel matematik testinin doğru cevap sayısı ortalaması [8].
20 soruluk fen bilimleri testinin doğru cevap sayısı ortalaması [3].

AYT (Alan Yeterlilik Testinin) 40 soruluk matematik testinin doğru cevap sayısı ortalaması [6].
Fen Bilimleri testinin 14 soruluk fizik alt testinin doğru cevap sayısı ortalaması [2].
13 soruluk kimya alt testinin doğru cevap sayısı ortalaması [1].
13 soruluk biyoloji alt testinin doğru cevap sayısı ortalaması [2].

( Bazı rakamları yuvarladım, YKS sınavı iki sınav oturumundan biri TYT bir diğeri de AYT olmak üzere iki test türünden oluşmaktadır.)

Maşallah, gerçekten de çok iç açıcı sonuçlar!
Hemencecik gençleri suçlayacaklar!
Zaten bu ülkede en “geçer akçe” birilerini suçlamak veya töhmet altında bırakmaktır.

Gençler; bugün genç, gelecekte yaşı kemâle erecek yarınlarımız, umutlarımız, bütün sene boyunca derslik ve evdeki odaları arasında mekik dokuyor…

Test çözüyorlar.
Yetmiyor, etütlere kalıyorlar.
Yetmiyor…
İlave ders, özel ders, eğer paraları(bütçeleri) bu maliyeti karşılayabilirse alıyorlar.

Sonuçta ne var?
Pozitif bilimlerde gerçekten de ülkemiz olumlu yönde ilerlemiyor ve gelişmiyor. Matematik testindeki durumumuz ben öğrenci iken de fecaat idi, bugünkü zamanlarda da berbat. Matematikten korkan, matematiği sevmeyen bir öğrenci tipolojisi var, suç onların değil, matematiği öğrenceye sevdiremeyen eğitim sisteminin ve eğiticinin suçu.

Okuduğunu anlamak gerçekten de çok önemlidir. Ana dilinde okumak ve okuduğunu sindirmek. Okuduğundan çıkarımlar yapabilmek. Anlayarak okumak. Türkçe dilinde de iyi değiliz. Kendi anadilimizde yetkin olmazsak, kanımca, hiçbir yabancı dilde de yetkin olamayız.

Dikkatinizi çekiyor mu? Kentlerimizde olsun, ilçelerde olsun, meydanlarda, özellikle halkın yoğun bulunduğu kent meydanlarında, reklam panoları kocamanca eğitim kuruluşlarının kendilerinin nasıl bir eğitim verdiklerinin ve sundukları fırsatların bulunmaz Hint kumaşı olduğunu vaaz eden görselleri ile dolu.

Öte yandan “kişisel gelişim merkezleri”… Onların da eğitim kuruluşlarından farkları yok… Hep bir şeyleri “muştuluyorlar”! Neyi müjdeliyorlar? Hayalindeki meslek? Hayalindeki kariyer?

Çıkan tablo üzerine vatandaşlardan ziyade…

Bir ülkenin siyasetine yön veren, geleceğe yönelik plan ve program yazan mercilerin “derinlemesine” tefekkür etmeleri “elzemdir”.

Bir yıl boyunca bu kadar emek, bunca insan; eğitimcisinden ana-babaya varan cefakâr insanlar, kurum ve kuruluşlar; her şeyden önce gece-gündüz ayrımını yeri geldiğinde unutan gencecik fidanlar, filizler, gençler/gençlerimiz…

Bakıyorum da…

Seneler ardı sıra devrilirken gözle görünür bir eğitim devrimi yapamıyoruz; hem enerjimiz hem de sinerjimiz heba oluyor.
Yıllar geçiyor, elinoğlu gelişmiş ülkeler teknolojik ve bilimsel devrimlere imza atarken biz hâlâ yaya! 
 

Ekonominin yakıcılığı vatandaşların nefes almasını zorlaştırdıkça “erken genel seçim” talepleri daha da fazla yükselmekte.

Artık yazmaktan bıktık.

Sadece erken seçim talep etmek, bu ülkede vatandaşların geleceğe yönelik umutlarını pozitife çevirmeye yetmiyor.

Her şeyden önce, Türkiye’deki “seçmen profili” gerçekten de üzerinde durulması gereken bir husus.

Bugün, Türkiye’de 20 yıldan fazla bir sürede iktidarda sağcı bir parti var. Son iki üç yıldır da memleketteki ekonomik sıkıntılar belirgin olarak önümüzde durmakta.

Türkiye gibi ülkelerde bazı şeyleri değiştirmek veya dönüşümü sağlamak kolay değildir. Türk insanı kabul edelim ki, duygularıyla davranmayı, “aklı ve mantığı ile davranmaya” yeğ tutan bir toplum.

Bu bağlamda, AK Parti’nin en büyük şansı, seçmen tabanının parti kadrolarından daha fazla partiyi ve liderini sahiplenmiş olması. Bu durum öyle bir raddede ki seçmen bir kere, içinde bulunduğu iktisadî durumun sebebini, hiçbir şekilde ülkeyi yöneten, kendisinin de oy verdiği partisinde aramıyor.

Gerçekten de iktidar partisine oy veren öyle bir geniş kitle var ki, katiyen, kata ekonominin teklemesinin, insanların alımgüçlerinin düşmesinin müsebbibi olarak, kendilerine her nasıl oluyorsa kafalarına “nakşedildiği gibi” ülkeyi yönetenlerin dışında; mesela CHP ve dış odaklarda arıyor veya suçluyu bu nokta-i nazar üzerinden değerlendiriyor.

Emeklisinden tutun da diğer sosyolojik gruplar içinde gönül verdikleri partiye olağandan daha fazla normal olmayacak bir biçimde bağlılık var. Değişimden ve dönüşümden korkan bir seçmen profili ile memlekette yeniden müreffeh bir ülke modelini ortaya koymak çok zor. AK Parti’yi bizler neden eleştiriyoruz veya neden bazı aksaklıklar yönünden gazeteciler olsun, kamuoyunun güvenine nail olabilmiş kişiler olsun, sürekli olarak iktidarı uyarıyorlar, daha demokratik zeminde daha demokratik teamüllere uygun bir siyaset inşası adına.

Seçmen sorgulamadıktan sonra, “ben niye senelerce aynı ayakkabıyı giyiyorum veya neden kılıf kıyafet hususunda ben zorlanıyorum” demedikten sonra...

Türkiye’de değişim çok zor.

Her şeyden önce vatandaş olan insan, birey olarak “değerli olduğuna” inanacak. Yer yer youtube’de sokak röportajlarında olsun veya sosyal medyada yapılan yorumlarda olsun, sağ eksendeki/mahalledeki seçmenin değerlendirmeleri ve yorumları gerçekten de hiç iç açıcı değil. Vatandaş olarak diğer insanların da ülkelerine olan umutlarını ve beklentilerini yerle yeksan ediyor. Sağ seçmenin, ülkesinin devlet başkanına her şeyi layık görebilirken kendisinin “asgari yaşam standartlarının” bile altında bir yaşamı sürdürmesi ve bunu anormal görmemesi, zaten ülkedeki değişimin “neden zor olacağının” işaretidir.

Türkiye’de bu sorunlar yılların birikmiş sorunları. İnsanlar, din-tarım imparatorluğu döneminde Padişah’ın tebaası iken, Atatürk’ün üstün ve uzgörüşlü çabalarıyla ve mücadele azmi sonucunda kurulan yeni devlette tesis edilen rejim nihayetinde, kul olmaktan yurttaşlığa terfi ediyordu. Evet, havadan inme, hiçbir savaş vermeden, kan ve ter akıtmadan yurttaşlık statüsünü elde ediyordu. İnsan, birey oluyordu. İnsan, insan olarak “olması gereken mertebeye”, yani biriciklik mertebesine cumhuriyet rejimiyle gelmiştir/getirilmiştir.

Hal böyleyken, yurdum insanlarının, yıllar ardı sıra siyasetçiler tarafından oy uğruna sürekli olarak popülist kokan söylem ve siyasetlere alet edilmeleri, yurttaşlığın gücünün farkına varmamaları için türlü çeşitli entrika ve oyunlarla milletimizin ekseriyetinin gözbağcılığa maruz bırakılmaları, yaşadıklarının ve katlandıkları acı, elem ve sıkıntıların sanki “olağan ve yazgıları olduğuna inandırılmaları”, memleketimizin demokrasi standartlarının ve reflekslerinin hep düşük seviyelerde kalmasının bir perde arkasıdır.

Öte yandan, kapitalizmin kural dinlemeyen bir biçimde ülkemizde üretim aşamalarında ve süreçlerinde belirgin olarak rol alması, vatandaşlarımızın uzun saatlere varan bir çalışma biçiminde istihdam edilmeleri, toplumun gittikçe lümpenleştirilmesi ve gündemden kopuk bir insan tipolojisinin elbirliği ile inşası, memleketimizin sosyolojik olarak saplandığı çukurun bir kesitidir.   

“Dağ fare doğurdu” atasözü tamda bugünler için ifade edilmiş.

Her nedense devletin resmi kurumları vatandaşlarının müreffeh bir yaşam ve ömür sürmesine yanaşmıyor. Devlet ve hükümet gibi kavramların hâlâ ayırdına varılamayan bir ülkede, zaten bunun türevleri olabilecek kavram ve ifade yanlışlarının olması doğal.

Devlet yurttaşları için vardır.

Lamı cimi yok. Yurttaşı için olmayan, varedilmeyen bir devlet aygıtı, ancak vatandaşlarına zulüm eder duruma “getirilir”.

Zaten, hükümetimiz o kadar fazla mesai harcıyor ki o kadar fazla emek vererek hesaplamalar yapıyor ki, sonunda ölçüp biçip karara varıyor; kepçe ile aldığı paraları çay kaşığı ile geriye veriyor.

Açıklanan aylık enflasyon da, yıllık enflasyon da, toplumumuzda hayalkırıklığına neden oldu. Hiçbir inandırıcılığı kalmadı. Vatandaşlar, kendi enflasyonlarını marketlerde ve pazarda karşılaştıkları ânbeân fiyatlama ve fiyatlama “davranışları” karşısında, edindiği tecrübelerle tayin ediyorlar.

Kabaca en düşük emekli aylığı 10.000 TL idi, sanki şimdi çok mu arttı? Asgari ücret düzeyi, “asgari bir yaşamı” devam ettirmenin yanından bile geçmiyor. Buraya hiç rakam taşımaya gerek yok. Her şey ortada, açık kaynaklardan bir internet kadar yakınınızda.

Hazine Bakanımız bizim ne kadar iyi bir ekonomi olduğumuzu, Latin Amerika’daki demokrasiden uzak ülkelerle, yine Bulgaristan, Macaristan gibi eski Demirperde ülkeler ile kıyaslayarak yapıyor. 20 yıldan beridir bizim hedefimiz “gelişmiş ülke” liglerinde değil miydi? O zaman sormazlar mı, bizim çok iddialı, dünya ekonomileri içinde ilk 10’da olma hedefimiz vardı, bu ülkeler gelişen/az gelişmiş/gelişmekte olan ülkeler grubundan mı teşekkül etmekte ya da tersinden mi?

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın resmi verilerine göre, sosyal yardım alan hane sayısı, 2024 yılının ilk dört ayında yani, Ocak, Şubat, Mart, Nisan, 4.235.904 olarak ilan edilmiş.

Bu rakam bile çok şey anlatır.

Anlamak isteyene tabii.

Gerçekten de CHP Genel Başkanı Sayın Özgür Özel’in “normalleşme” sürecine girmemiz adına yaptığı tüm iyi niyetli girişimler…

Bizzat, AK Parti Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın kendisinden beklenen davranışları sergilemesi neticesinde “akim” kalıyor.

Zaten artık Türkiye’de “normal bir şey” yok.

Normalleşme sadece tek taraflı yürütülebilecek bir süreç de değil.

Hazine ve Maliye Bakanı Sayın Mehmet Şimşek’in açıklamaları bir yandan öte yandan devlet başkanı olarak Sayın Erdoğan’ın açıklamaları, normalitenin memleketimizde olmadığının en iyi izahatları.

Sayın Mehmet Şimşek kendi dünyasında tasarladığı bir nizam oluşturmuş ve buna göre de Türkiye’nin resmini çiziyor. Ama nedense bu çizdiği resim âdeta Bab-ı Hayat!

Şimdi öncelikle Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın Kayseri’de vukuu bulan tatsız hadiseler neticesindeki açıklamasına bakalım:

“Sığınmacı nefreti ve yabancı düşmanlığını körükleyerek hiçbir yere varılamaz. Dün Kayseri’de küçük bir grubun yol açtığı olayın sebebi muhalefetin bu zehirli söylemleridir.
Vandallık yapmak sokakları ateşe vermek kabul edilemez. Biz hiçbir zaman böyle olmadık, olmayacağız.”

Öte yandan, Hazine ve Maliye Bakanı Sayın Mehmet Şimşek’in açıklamaları da insanı hayrete düşürecek türden:

“Gelişmekte olan ülkeler ile karşılaştırıldığında Türkiye’de asgari ücret düşük değil ama geçim sıkıntısı elbette var. (Asgari ücret) Bu konunun istismarı popülizm içeriyor, popülizmin Türkiye’yi nerelere getirdiğini gördük. Asgari ücretin vergi dışında bırakılmasının bu sene maliyeti 670 milyar TL. Son 20 yılda Türkiye’de asgari ücreti reel olarak yüzde 5,5 artırmışız. Türkiye’nin reel büyümesi ise yüzde 5,4. 90’lı yıllarda 100 Dolar civarında kalan asgari ücrette AK Parti döneminde dolar bazında ciddi bir artış var.

Asgari ücret artışı yüzde 49. İlk 6 ayda enflasyon yüzde 20’lerde olacak. Yılsonunda da MB’nın üst bandı yüzde 42. Böyle dahi kalsa büyümeden daha fazla bir asgari ücret karşılığına tekabül ediyor.

Asya’daki ülkelere, Endonezya, Filipinler, Tayland’a bakın, bir de Latin Amerika, Brezilya, Şili, Kolombiya, Avrupa’da Bulgaristan, Macaristan ile karşılaştırın. Polonya hariç, gelişmekte olan ülkeler arasında en yüksek asgari ücret bizde. Türkiye’de asgari ücret düşük değildir.”

***

Öncelikle, Sayın Erdoğan’ın Kayseri’deki olaylardan ötürü muhalefeti ama bence burada hiç saklamaya gerek CHP’yi adres göstermesi, Sayın Erdoğan’ın zaten en baştan oluşturulmak istenen normalleşmeye inanmadığının kanıtıdır. Şunu kabul edelim ki Sayın Erdoğan, oportünist ve pragmatist bir politikacı. Durumlara göre ânında siyasal anlamda nemalanılacak gelişmelerden hem kendisi adına hem de partisi adına çıkarımlarda bulunmaktan imtina etmiyor. Gerçekten de artık ben ülkemizdeki siyaset tepkileri bağlamında şaşırmıyorum.

Değerli okuyucular…

Türkiye’de bir gerilim var. Hatta “gerilim hattı” oluşturuldu, oluşturuluyor da diyebiliriz. Ortadoğu’da konumlanmış olmamız ve buradaki devletlerin çoğunluğunun ne demokrasiden ve hukuktan ne de insan hak ve hürriyetlerinden bihaber vaziyette bir rejimle idare edilmeleri, yöneticilerinin çoğunluğunun despotizme ile totaliter ve otoriter yönetim biçimlerine eğilimli olmaları, bölgedeki gerilimleri dingin tutan ve herân teyakkuzda olunmasını gerektiren bir realite.

Türkiye, zaten yıllardır bir terör sarmalının içine hapsedilmiş bir vaziyette, kimi dönemlerde ekonomik büyüme ve kalkınma atılımları yapmasına rağmen aslında bunun daha çok egemen güçlerin ve zenginlerin lehine yapılan hamleler olduğu “o ânda olmasa” bile sonra sonra açığa çıkıyor. Esasında, Türk siyasetini ve dünya politiğini derinlemesine analiz edip çıkarımlarda bulunanlar, bulunmaya çabalayanlar çerçevesinden bakıldığında, olan-bitende bir gariplik yok. Acayiplik Türk Milleti’nin tepkilerinde. Çok sığ ve detaya inmeyen, perde arkasındakilerinin toplumumuzun görmesine izin verdiklerine göre bir değerlendirme yaparak hâline ŞÜKREDER duruma getirildi Türk Milleti. Şimdi, gerçekten de kaosun bitmediği bir coğrafyada topyekûn düşünce ve haber akışı sağlanarak ortak bir hareket planı tesis etmek varken…

Tabii ki Sayın Erdoğan’ın şu cümlesi doğru. Yerel seçimlerden CHP “görece” başarı ve zaferle çıktığında, ülkeyi biz yönetiyoruz, yönetmeye de devam edeceğiz mealinden açıklamada bulunmuştu. Tabii ki merkezi yönetim ile yerel yönetim birbirine karıştırılmamalıdır.

Böyle yapılınca da normalleşmeye yönelik adımların sadece şeklen olduğu intibaı kamuoyunda oluşmaya başlıyor ki kesinlikle doğru bir uyanış oluyor. Dikkat ediyorsanız, fark edersiniz, özelde Sayın Erdoğan ve genelde de AK Parti kadroları siyaset gündemini belirleme ve oluşan gündem üzerinden sorunun/sıkıntının çözümü veya dikkatlerin dağıtılmasında, sürekli olarak CHP üzerinden bir üretime yöneliyorlar.

Normalleşme veya yumuşama, bu yönde yapılan bir partiyi karalama ve bu parti üzerinden seçmen tabanını kırarak tesis edilemez. Bir dönem AK Parti ve yine Sayın Erdoğan, siyasal idare biçimi demokratik parlamenter rejim iken, seçim zaferlerinin ardından balkon konuşmaları yapar, tüm toplumun iktidarı ve başbakanı olacağını ifade ederdi. Sonraları bir ara Sayın Erdoğan “Helalleşmekten” bile dem vurdu, hatta o zamanlarda Hürriyette köşe yazan Sayın Ertuğrul Özkök, bu davranıştan memnunluk duyarak köşe yazısında bunun güzel yanlarından bahsetmişti.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi; son tahlilde uzlaşmaya, istişareye, diyaloğa çok fazla önem vermiyor. Böyle zaman zaman siyasi partilerin liderleri, -Erdoğan cumhurbaşkanı olarak da- bir araya geliyorlar ama, sonrasında karar ve yetki noktasında tek olmanın verdiği ayrıcalıktan ötürü yine Sayın Erdoğan, bildiği şekliyle politika tayin etmeye ve ülkeyi idare etmeye devam ediyor.

Yine, Sayın Mehmet Şimşek’in asgari ücret açıklamaları da ne pazara ne de çarşıya karşılık gelen açıklamalar. Biliyorsunuz veya hatırlar mısınız, bir dönem Berat Albayrak, Hazine ve Maliye Bakanı iken, bir soru üzerine “dolarla mı maaş alıyorsunuz diye bir kontra soru yöneltmişti” muhatabına.

Bu bağlamda, asgari ücretin Dolar bazında artışının, sadece cilalama ve ambalaj bakımından öte, bir anlamı yok.

Bu ülkede son yıllarda zaten sürekli masal(lar) anlatılıyor ve cambaza bak taktiği uygulanıyor.

Ne ki…

Gözlerde ışıltı da kalmadı.

Avrupa Parlamentosu’ndaki seçimlerde aşırı sağ partilerin yükseliş göstermesi, Avrupa kamuoyunda dikkatle takip edildi. Almaya ve Fransa’da aşırı sağcı partilerin AP seçimlerinde gösterdiği performans, “faşizm hortlağının” yeniden gündeme gelmesine neden oldu.

Fransa’da Macron’un, meclisi feshederek seçimlere gitmesinin ardından aşırı sağ eğilimli Marine Le Pen’in partisi Ulusal Birliğin seçimlerin ilk turunda seçimi önde kapası, hepimizin dikkatlerini buraya kilitlenmesine vesile olmalıdır.

Değerli okuyucular…

Bugünlerde, modern zamanlarda bizlere anlatılan uygarlık hikâyelerinde hep bir Batı öykünmesinin olduğu hiçbir zaman gözlerden ırak tutulmamalıdır.

Bugün gelişen, gelişmekte olan ya da az gelişmiş ülkelere “model medeniyet” tasvirinin yapıldığı yer:

Batı Avrupa’dır.

İnsan hakları…

Özgürlük…

Demokrasi…

İnsanca yaşam sürme…

Bu ve benzeri medeni dünyanın allayıp pulladığı yaşamın içindeki vazgeçilemez hayatî ögeler, pekâlâ bu kıtadaki ülkelerin uzun yılların kavgalarının ürünüdür.

Unutulmaması gereken… Bu kıtadaki konumlu ülkelerin, evet, medeni dünyaya kazandıklarının yanında kan ve gözyaşına neden olduklarıdır. Detaylı yazmaya gerek yok. Avrupa uygarlığı, tüm diğer devletlerin kullandığı teknolojik aygıtlardan, cihazlardan tutunda diğer yaşamsal birçok gelişmeye ve değişmeye ev sahipliği yapmış bir medeniyettir. Bilimsel faaliyetler alanında olsun teknolojik gelişmelerde olsun, ar-ge faaliyetlerinde olsun, genel olarak Batı yakası hep dünyaya yön veren olmuştur.

Tabii bu durum, bu ülkelerin marazî durumlarını ve insanlık sicillerini de görmemize engel değildir.

Çok uzaklara gitmeye gerek yok.

II. Dünya Savaşının bile arkasındaki ve sonrasındaki gelişme ve sonuçlar, hepimizin teyakkuzda olması için “kâfi”dir.

Şimdi buraya bir alıntı yapacağım. Tabii yine şimdiden özür dileyerek affınızı diliyorum çünkü alıntı biraz uzun olacak.
Prof. Emre Kongar hocamızın “Demokrasi İçin Diren, Manifesto” kitabının 18. sayfasının şu satırları her yönüyle ibretliktir.

“TARİHTEN BİR DERS: NAZİ ÇILGINLIĞI

Zamanın bir kesitinde, dünyadaki bir toplumda nelerin nasıl olduğunu anlamak için tarihe bakarız. Demokrasinin önemini, değerini ve nasıl tahrip edildiğini anlamak için de tarihe bakmak gerekir.

Nazizmin ön koşulları

1) Alman toplumu ‘disiplini’ ile bilinir. Bu onun Bismarck’tan sonra oluşan önemli toplumsal ve tarihsel özelliklerinden biridir. Disiplinli bir toplum olan Almanlar, her türlü otoriter gelişmeye uygun bir ortama sahip olmuşlardır.

2) Almanya ileri bir endüstri ülkesidir. Bu niteliği onun, özellikle hammadde gereksinimi açısından sömürgeler savaşında önemli bir rol almasına imkân vermiştir.

3) Almanya’nın ekonomik ve toplumsal gelişmişliği, onun ‘bir üst toplumsal ve siyasal aşamaya’ geçmesi için uygun bir ülke olmasına yol açmıştır. On dokuzuncu yüzyılın sonlarına doğru güçlenen milliyetçilik akımlarının bir üst aşaması, ya da bu aşamaların bir seçeneği, yanlış bir doğrultuda da olsa, ‘ırkçılık’ olarak algılanmıştır. Irkçılık, Birinci Dünya Savaşı sonunda tasfiye edilen tarım-din imparatorluklarını ortadan kaldıran ‘milliyetçilik’ akımlarının tüm dünyada görülen sonuçlarından biridir. (Öteki seçeneklerin, sosyalizm, Leninizim, emperyalizm, sendikalizm, demokratik ve laik sosyal refah devleti çizgilerinde oluştuğunu anımsayalım)

4) Birinci Dünya Savaşı sonrasında Almanya’ya dayatılan Versay Antlaşması, toplumun hem ekonomik ve siyasal anlamdaki gelişmesinin önünde bir engel olarak görülmüş, hem de ‘Almanların ulusal gururunu’ zedelemiştir.

5) 1929 dünya ekonomik bunalımı, bir yandan Almanya’nın ağır savaş borçlarının ödenmesinde yardımcı olan, Amerika ile arasındaki mali ve ekonomik ilişkileri zedelemiş, öte yandan, ülkenin tam bir ‘hiper enflasyon krizi’ içine sürüklenmesine yol açmıştır.

6) Sovyetler Birliği’nin kurulmuş olması, Almanya’daki ‘komünist’ akımları güçlendirmiş, ülke sadece ekonomik ve toplumsal olarak değil, siyasal ve ideolojik olarak da büyük bir kargaşanın ve ‘iktidar mücadelesinin’, yani rejim bunalımının içine sürüklenmiştir.

7) Hitler ve Naziler, ülkedeki siyasal yönetimin kararsızlıklarından ve beceriksizliklerinden, demokratik rejimin o dönemdeki açıklarından ve zafiyetlerinden olduğu kadar, İngiltere’nin ve özellikle Fransa’nın ‘aymazlığı’ sonunda, rahatça güçlenmişlerdir. Demokrasi, henüz içte de dışta da, ‘korunması gereken ideal bir rejim’ olarak algılanmamaktadır.

8) Gerek ekonomik kriz, gerekse komünizmin yükselişi, Hitler’in, yani Alman Nazileri’nin Alman büyük sermayesinin desteğini almasına yol açmıştır.

9) Din kültürü, Yahudi düşmanlığını, tarihsel ve dinsel olarak Avrupalıların ‘toplumsal bilinçaltlarına’ iyice kazımıştır.

10) Her uluslaşma sürecinde ve her ulusal eylemde ‘ortak düşman’ kavramı ‘olmazsa olmaz’ bir sosyal psikolojik ve siyasal koşuldur. Eylemin gücü ile düşman kavramının gücü ve dolayısıyla, ‘düşmana karşı alınacak önlemlerin şiddeti’ doğru orantılıdır. Almanya’da Yahudiler bu hedefe oturtulmuşlardır.

Uygulama koşulları

1) Naziler yavaş yavaş, tedricen güç kazanmışlardır. Sistematik ama sindire sindire, yavaş yavaş ilerleme, önemli bir ön koşuldur.

2) Demokrasi, temel hak ve özgürlüklere dayalı bir rejim olarak değil, faşizmi davet eden bir biçimde sadece ‘çoğunluğun yönetimi’ olarak algılanmıştır. Yalnızca sandığın oy mekanizmasının işlemesi, sürecin demokratik sayılması için yeterli görülmüştür. Naziler bunu kendi amaçları için çok güzel kullanmışlardır.

3) Eğitim ve örgütlenme etkinlikleri Naziler tarafından son derece etkin bir biçimde kullanılmıştır. Özellikle çocuklar ve gençler arasındaki örgütlenmeye önem verilmiş, tüm toplum, milli eğitim olanakları kullanılarak gençler ve çocuklar aracılığıyla biçimlendirilmiştir.

4) Nazilere karşı çıkanlar yavaş yavaş temizlenmiş, Hitler karşıtları hiçbir zaman birleşme, bütünleşme, ortak cephe oluşturma, örgütlenme ve güçlenme şansı bulamadan teker teker tasfiye edilmişlerdir.

5) Ülkenin bir ‘savaş durumu’ içinde bulunması her türlü milliyetçi duyguların aşırı biçimde yorumlanmasına, ‘ihanet’ kavramı üzerine dayalı propagandanın muhalefeti bütünüyle susturmasına yardımcı olmuştur.

6) Siyasal ve toplumsal propaganda en ileri tekniklerle, en yaygın ve en şiddetli biçimiyle, toplumun beyninin yıkanması için kullanılmıştır. Bu çerçevede radyo, önemli bir iletişim kanalı olarak Naziler tarafından çok iyi kullanılan bir araç olmuştur.

7) Toplu cinayetler, toplama kampları, gaz odaları, fırınlar, toplumda açık ve şeffaf biçimde meşru ortamlarda tartışmaya fazla konu edilmemiştir. Bu yöndeki çabalar derhal engellenmiş, cinayetlerin üstü örtülmeye çalışılmıştır. Toplum, gözü önünde olanları adeta bir ‘sessiz film izler gibi’ seyretmiştir.

8) Soykırım, temelde asil ve yüce bir değer olarak takdim edilen ‘Germen ırkçılığına’ dayandırılmış, insanların kimlikleriyle ilgili olan ‘milliyetçilik duygusu’ en aşırı biçimde istismar edilmiş ve cinayetlerin arka planındaki gerekçe olarak kullanılmıştır.

9) Toplumsal çapta uygulanan soykırım, ülke sınırlarını da aşan daha büyük ve daha yüce bir ‘evrensel dünya düzeni’ çerçevesinde ele alınmış, insanların tarih ve ‘insanlık’ bilinci ‘Germen ırkçılığı’ çerçevesinde yeni bir tarih, yeni bir dünya ve yeni bir insanlık adına uygulamaya konulmuştur.

10) Adalet mekanizması doğrudan siyasetin ve Nazi İdeolojisi’nin emrine alınmıştır.

11) Bilimin, sanat ve kültürün her alanı, adaleti de kapsayacak bir biçimde bu ‘yeni ideoloji’, ‘yeni dünya düzeni’ çerçevesinde yönlendirilmiş, toplum, bu kanallar aracılığıyla da manipüle edilmiştir.

12) Yahudi ‘tehlikesi’, evrensel bir ‘dünya tehdidi’ olarak ele alınmış, sadece dinsel ve tarihsel olarak değil, güncel ve siyasal olarak da, gerektiğinde yapay düzenlemeler ve sahte eylemlerle de desteklenerek büyütülmüştür.”

Tekrar özür dilerim.
Evet, çok uzun bir alıntı oldu.
Aslında, benim daha fazla ekleme yapmama gerek yok.
Sadece gözünüzün/gözümüzün açık olması yeter.
Hiçbir şey, özellikle karanlık odakların istekleri doğrultusunda olması gereken, olması arzulanan şeyler, öyle birden âniden olmuyor, aşama aşama ama sonunda oluyor ya da olması için gereken “her şey” yapılıyor.
“Uyanık olalım”, yeter.

 ------------------------

NOT: (Prof. Kongar, Emre, Demokrasi İçin Manifesto, DİREN!, sf. 18, 19, 20, 21, 22, Kırmızı Kedi Yayınevi, 2017)

Ekonominin genel durumu durağanlığını korudukça ve hatta aşağı yönlü irtifaya başladıkça…

Ekonomi üzerine yorumlar da artmakta.

Bol paralı günleri unutmamız gerekiyormuş.

Bol para akışı durabilirmiş…

Felan filan.

Hep “bol para”…

Hani ekonominin diğer dinamik faktörleri?

Nerede olacak? Yok ki…

Üretim?
Yok ki.
Yeni yatırım teşebbüsleri…
Yok ki, ufukta gözükmüyor.
Tüketim davranışları…
Anormal. Bol bol tüketim yapılıyor.
Tasarruf davranışları…
Bak o da bir tuhaf, ekonominin hem tüzel hem de özel tarafında pek tasarruf yapma eğilimi yok.
Ama öte yandan “tasarruf tedbirleri” adı altında memurun, emeklinin, emekçinin geleceğinden, harcama iradesinden ve yaşama olan umutvar sevincinden kesintiye gitme var.

Bol para devri sona eriyormuş!

Erse ne olur ermese ne olur! Sanırım, burada kastedilen, “sıcak para” akışlarının duracağı olabilir.

E tamam da zaten bu paranın yurdum insanına hiçbir zaman getirisi de faydası da olmadı. Çünkü, bunun adı “dolaylı yatırım” olduğundan, temel gayenin “paradan para” kazanmak olduğundan…

Gelen para, geldiği gibi faiz ve diğer reel olmayan piyasanın çoğaltan enstrümanları aracılığıyla anaparasını artırır artırmaz uçarak gitti.

Sonra…

Bana dokunmayan yılan bin yaşasın.

İlginç dönemlerden geçiyoruz…

Küreselleşme dünyamıza son tahlilde ne barışı ne de ekonomik kalkınma ve refahı ne de huzurlu bir ömür sürmeyi getirebildi.

Vaatleri boldu.

COVİD-19 salgınından beri de dünyamız düzleminde, zaten karanlık odakların emellerine ulaşabilmek için her türlü yola başvurabileceğine yönelik ister distopya diyelim istersek de kurgulanan şeyler ile toplumları “hazırlama” diyelim, okunmadık ne kaldı? Zaten huzursuzluklar da buradan neşet etmekte.

Bizler ne kadar kabul etmeyelim, eğer bilinmeyen bir yerlerde insanoğlunun, hiçbir şeyden habersiz bir yaşam sürdürme gayretindeki insanların hilafına rağmen “yapılmak istenen” “göstere göstere” zaten sahnelenmekte.

Ekonomist dergisinin son sayısındaki kapak ilginç idi. Aslında ilginç felan da değildi. Kocaman yazılarla…

WAR- SAVAŞ yazıyordu.

Şaşırdık mı?

Salgının iyice belirginleşip tüm dünyayı tesiri altına aldığından beridir bu yönde, III. Dünya Savaşının çıkacağına yönelik çok fazla yazı (makale, köşe yazısı ) yazıldı. Ben de elimden geleni kadarını okudum.

Çıkacağı felan yok. Çıkarılacak. Çıkması için zaten uğraş veriliyor. “Açık Kaynak” biliyorsunuz bir aralar çok meşhur bir tabirdi. Yani, insanların, sıradan sade yurttaşların, rahatlıkla ulaşabilecekleri bilgileri, haberleri kastediyordu.

Belirttiğim üzere, sadece Ekonomist Dergisinin kapağındaki sembolize edilmiş savaş yazısı, yine ele aldığı konular bile toplumların bir savaş için hazırlanabileceğine ispat olabilir. Bu bağlamda, geçmişte yaşananlar, toplumların başlarından geçenler de bu istikâmette okunmalı ve değerlendirilmelidir. Zaten bundan önceki savaşlar sanki “aaa neee” gibi aniden mi zuhur etti? Öncelikle, sosyolojik tabanın şekillenebilmesi adına her ulus devlet kendi içinde psikolojik harekâtlara tâbi tutuldu.

Ekonomist Dergisinin kapağındaki konu başlıkları bile incelikle seçilerek insanların işkillenmeleri adına bilinçli olarak düzenlenmiş.

Kâh yapay zekâ faaliyetlerinin artığının önemine dikkat çekmeleri. Hem hem cümlelerinde anlam bulacak bir netlikle, önce yapay zekânın insanların hayatlarını kolaylaştıracağını, insanların kendilerine daha fazla zaman ayırabileceklerini ifade eden nahif/naif cümleler sonrasında, kara dönemi andıracak ifadeler.

Özellikle geçen hafta bazı devletlerarası ziyaretler ve basına yansıyan/verilen fotoğraf kareleri bile “fazlaca anlamlı” idi. Rusya Devlet Başkanının Kuzey Kore’yi ziyareti ve Kuzey Kore Devlet Başkanı, aynı anda Çin Halk Cumhuriyetini ziyaretiyle beraber Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı ile verdiği fotoğraf kareleri, okuduğum ve dinlediğim yorumcularca “yaklaşmakta olan” için birtakım izlekler sunabilmekteydi.

“Şüyu vukuundan beter” atasözünü bir yerde bekletmekte fayda vardır.

Belki bazıları için bunlar “boş şeyler, boş işler”, sen bak işine tadındadır.

Yine belki de istenen budur.

Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Sayın Devlet Bahçeli yeri geldiğinde “Mankurt bunlar” demez miydi?

Aşama aşama tüm “ulus devletler” sahnelenenler vasıtasıyla bu yönde Mankurtlaştırıldı.

Çok çok yazmaya gerek yok. Okumayan, sadece kendi ülkesi sınırlarındaki değil küresel arenadaki gelişme ve değişmelerden bihaber “insan yığınlarından” aslında fazlaca bir şey beklememek gerekiyor. Bu insanlar, zaten kâh TV yayınlarındaki “insan onurunu” yerler altına alan yayınlarla kâh sosyal medyadaki lümpenleşen insanların çukur altı içerikleri vasıtasıyla “hakikatlardan kopuk” bir yaşama ram edildiler.

Tabii şu da bir gerçek… Ellerinde sınırlı güç ve kudret tutan insanların yapabileceği fazla bir şey de yok.

Ama sabah gazetesi yazarı Haşmet Babaoğlu’nun dediği gibi agâh olmak da seni yaşama karşı her dem “dingin” tutar.

Hiç olmazsa bu da bir şeydir.    

Gerçekten de bazı şeyler uçup gittiğinde veya elimizden kayıp gittiğinde ya da daha genel çerçeveden baktığımızda…

Yerle yeksan olduğunda…

Veya yitip gittiklerinde, “daha değerli” olmakta veyahut kadir kıymeti artmakta.

Zamanında, bundan yıllar önce biz orta yaşlıların daha yolun başında, orta yaş üzeri epeyce bir yılları devirmiş olanların da biz yaşlarda oldukları zamanlarda, sanki hiçbir zaman elimizden kayıp gitmeyecek, sanki hiçbir zaman hasretini çekeceğimizi düşünmediğimiz şeyler, davranışlar, özel günler ve dolayısıyla bu özel günlerle ilgili tavır ve tutum değişiklikleri, modern zamanların milenyum kesitinde biz yalnızları epeyce kederlere sürüklemekte.

Ne o eski bayram ritüellerinden ne de o eski İstanbul manzaralarından eser kaldı. O eskinin, bizim gençlik yıllarımızda bize anlamsız ve eziyet gibi gelen âdetlerin yerinde artık yeller esiyor. Nerede o eski günler ve bayramlar demenin de bir anlamı kalmadı. Çünkü, o dönemlerden köşe yazılarında dem vuran, o dönemin güzelliklerinden bahis açan köşe yazarlarımız; yıllara âdeta meydan okuyan ne Mehmet Barlas ne de Hıncal Uluç artık yerinde. Rahmetle andığımız değerlerimiz olarak anılarda yer edindiler.

Tabii ki insanoğlunun nasıl ki doğanın gücü üzerinde ona etkili bir biçimde mukavemet gösterecek bir keşfi veya yeteneği yok ise, dönemler ve takvimler ardı sıra devrilirken de sahip olduğu şeylerin birânda varken sonrasında yok olup gitmesindeki durumunu ancak “acizlik” açıklayabilir. Aslında gelen gidenlere ve geçen süreçlere neden bu raddede duygusal boyutlarda bağlıyız? Yaşlılığı durdurabiliyor muyuz? Ölüm karşısındaki durumumuza ne denebilir? Çaresizlik ile mutlak ve büyük bir sükûnetle kabulleniş. İnsanlar olarak tuhaf bir türüz. Gerçekten de sahip olduğumuz veya ânda mutluluk veren şeylerin değerini neden o ânda bilmiyoruz? Elbette bu mutluluk ve haz veren şeyler ve dönemler gelip geçecek, geriye sadece tortusu kalacak.

Ee o zaman diyeceksiniz, diyebilirsiniz?

Ben tavsiye ya da akıl verme makamında değilim; herkes bildiği ve gördüğü gibi yaşamaya devam edecek.

Erken seçim yapılır mı papatya falları yine açılmaya başlandı. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Sayın Özgür Özel ile Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın ikinci kez bir araya gelerek memleket konularında ve sorunları üzerine fikir alışverişinde bulunması, öte yandan Cumhur İttifakı ortağı Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Sayın Devlet Bahçelinin sitem mi desem ironi mi desem tınılarından oluşan yazılı açıklamaları… Ve sonrasında MHP yöneticilerinden âdeta CHP Genel Başkanına tehdit düzeyinde salvolar, ardından “erken seçim yapılır mı?” sorusu…

CHP Genel Başkanının en son “Erken seçim işleri Sayın Devlet Bahçelinin uzmanlık alanı” mealinden açıklaması, duruma yeşil ışık yaktı gibi yorumlandı.

82 ANAYASASININ İLGİLİ HÜKMÜ, “Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanının seçim dönemi” başlıklı madde 77’de şöyle denmektedir:

“Türkiye Büyük Millet Meclisinin seçimleri beş yılda bir yapılır. Meclis, bu süre dolmadan seçimin yenilenmesine karar verebileceği gibi, Anayasada belirtilen şartlar altında Cumhurbaşkanınca verilecek karara göre de seçimler yenilenir. (. . .)”

Anayasa Hukukçusu değilim ama her iki durumda da bir “irade” gerekmektedir. Bu bağlamda meclisten bu yönde bir irade çıkmaz ise son seçenek Cumhurbaşkanının karar vermesi. Biliyorsunuz, son anayasa değişiklikleriyle beraber bizim ülkemizde Cumhurbaşkanı, aynı zamanda partili olabiliyor. Hem Cumhurbaşkanı hem de partisinin genel başkanı olma misyonları var. Olaya, sadece ülkedeki gelişmeler veçhesinden bakmamak gerekiyor.

Ben gelecek günlerde böyle bir seçeneğin kullanılacağını hiç düşünmüyorum bile. Sayın Erdoğan, geçtiğimiz genel seçimlerden sonra 5 yıllık seçimsiz bir dönemden söz etmişti.

* * * *

Tabii olaya muhalefet partileri kendileri açısından bakıyor.

Emekli ve…

Emekçiler kendi açılarından bakıyor…

Ama son tahlilde mühür Cumhurbaşkanının elinde.

Ekonominin iyi göstergelere sahip olmaması…

Geçim mücadelesinin günbegün çetin şartlara sürüklenmesi…

Eğitim sorunları… Öğretmen-öğrenci ilişkilerinden tutunda öğrencilerin sınıf içinde ve dışında genel ahlâk davranışlarının dışında hareket etmeleri, öğretmenlerine zaman zaman nezaketsizce davranmaları… Bilimsel eğitimden uzaklaşılarak, tarikatların ve cemaatlerin eğitim yuvalarında “yuvalanmalarına” yönelik kolaylaştırıcı uygulamaların önünün açılması, öğrencilerimizin eğitim serüvenlerinin sınav maratonu içinde geçmeleri, gençliklerini yaşayamamaları, geleceklerinin çoktan seçmeli sınavlara terk edilmeleri.

Kapitalizmin, ülkemizde hiçbir kural ve dengelemeye takılmadan kendi ilkeleri istikâmetinde uygulanması ve geniş işçi sınıflarının insanca yaşam koşullarından mahrum ve uzak istihdam edilmeleri. Uzun saatlere uzanan çalışma süreleri sonucunda hak ettikleri ücretlerin altında kazanç elde etmeleri. Adı üzerinde asgari ücret, bunun altında kanunen veremezsin ama iş piyasası ve işverenler neredeyse “asgari ücreti” “olağan ücret” düzeyine indirgeyerek, “emek sömürüsüne” yönelmekte. Kimi zaman duyuyorum, işverenler ve işyerleri (tabii ki bazı işveren ve işyerleri) ödeme yaptıkları asgari ücretin bile bir kısmını, elden geri alıyormuş. Tek tek yazmaya gerek yok. Makroekonomik göstergeler, iktidarın allayıp pullayıp güzel bir ambalaja sardığı gibi değil, bilakis acı ilaç tadında. Hanehalklarının gelirlerinden tutunda yapılan harcamaların gelirlerinin üzerinde olması ve bütçelerinin negatif vermesi gibi.

Esasında, iktidar tarafından yazılan hikâye Türkiye’ye “güzel günler vaat” etmiyor. Sürekli sabır ve tahammül beklenmekte. Zaten iktidarın böyle bir söylemle vaktini doldurması normal. Seçim istemek ve talep etmekle “erken genel seçim” kararı alınamıyor. Önemli olan, ülkenin muhalefet tarafından “daha iyi yönetileceğine” olan inancın, sağ seçmende de uyandırılması.

Türkiye tarihinde daha doğrusu yakın tarih açısından, Cumhuriyet Türkiye’si tarihi açısından önemli dönüm noktaları, belirli tarihler vardır.

27 Mayıs 1960…

27 Mayıs İhtilali/Darbesi…

Gerçekten de Türkiye’de bilinçli ve şuuru yüksek bir yurttaş tipi oluşturulamadığından ötürü, toplumumuzun ideolojik tutum ve tavırlarının olağandan fazla nasırlaşmış olması; hani şimdilerde çok fazla revaçta ya normalleşme veya yumuşama durumları…

İşte toplum; ilk başta dünya egemenliğine soyunan kapitalist-emperyalist güç odakları tarafından sonra da memleket dâhilindeki siyasetçiler tarafından kutuplaştırılarak, saflaştırılarak, birbirlerinden gittikçe uzaklaşarak yabancılaştırılmaları nihayetinde temastan bile imtina etmeleri sonucunda, kurgulanan anlatı üzerinden bir tarih okumasına ram edilerek, ortak bir yaşam ülküsünden de uzaklaşıyor.

Siyasetle az-çok ilgileneler biliyorlardır; bizim ülkemizde “darbenin iyisi ya da darbenin kötüsü” gibi anakronik tutum ve buna göre şekillenen davranış biçimi vardır. Eğer bir darbe solculara karşı yapılmışsa bu, sağ cenahta büyük bir memnuniyetle karşılanır ve karşılanmıştır.

Öte yandan yine bir darbe sağ iktidara karşı yapılmışsa yine sol mahallede bu girişim, memnuniyetle karşılanmıştır. Hatta darbeye giden süreçlerin meşruiyeti askerlerin savunusuna gerek kalmadan, siviller tarafından pek güzel de yapılmaktadır. Bu bağlamda, sivil alana yönelik, anayasal düzene yönelik bir girişimin, SAĞ’ı ya da SOL’u hedef almasının pek bir önemi yoktur. Akşam olduğunda genel manzaraya baktığınız vakit yapıp edilenin Türkiye’nin tüm yurttaşlarının kazanımlarından, yarınlarından ve umutlarından çalındığıdır gerçek olan.

Bu bağlamda, sözde bile olsa demokrasinin bir gereği sandık seçimlerinden iktidar çıkmış bir partinin ve lider kadrolarının alt edilmesinin ne insanî ne de soyut düşün alanları olan siyaset ve siyaset teorileri arasında bir yeri olabilir. Demokrasinin cilvesi tahammül edebilmek, etmektir.

***

İşte Türk Siyasî Tarihi ve Cumhuriyet Tarihi açısından bakıldığında, bu yapılan darbe teşebbüslerinin NATO, AB, ABD eksenli olduğu zaten “şüphe götürmeyecek” bilgilerdir. Türkiye’nin dönem dönem şaha kalkmaya veya kendince bağımsız istikâmet belirlemesi veya dış politikada yeni partnerler ya da paydaşlar belirlemeye meyletmesi neticesinde, iradeleri tamamen büyük biraderlerin elinde olan siyasetçilerin ülkenin üstün çıkarlarını gözetme noktasında acze düşmelerinin bir izdüşümünde memleketimiz, neredeyse 10 yılda bir “örfî idareye”- askerî darbeye maruz kalmıştır.

27 Mayıs Darbesi açısından baktığımız zaman, bahsettiğim üzere toplumumuz yaşanana aklıselim ile değil, ideolojik bagajının muhteviyatı çerçevesinde tepki verebilmekte; ta okul yıllarında veya gelişme çağlarında kendisine bellettirilen ne ise onun önüne arkasına düşerek tavrını belirlemektedir.

27 Mayıs Darbesinin sonrasında yapılan 61 Anayasasının çağının çağdaşı bir metin olması hasebiyle bu darbe yıllarca bir “Demokrasi Bayramı” tınısında anlatıya yol açmıştır. Hiçbir kimse bu ülkenin başbakanını ve bakanlarını asmasını dert edinmemiştir.

Evet, 27 Mayıs Darbesinin ardından gerçekten de anayasa süreçleri açısından bakıldığında, dönem bakımından o zamana değin en “çağcıl” anayasa metni yazılmış olabilir. Bugün, çok farklı bir dönemdeyiz. Gerçekten de bakıldığında demokrasi lafzının ötesinde bir “demokrasi algısının” savunusun yapıldığı bir çağ: Cinsiyet eşitliğinden/eşitsizliğinden, yabancı düşmanlığı, ırkçılık, şovenizm, lümpenleşmeye engel olacak eğitim atılımları, çevre duyarlılığı, iklim sorunları, gıda sorunları ve güvenliğiyle beraber tedariki ve yine temiz su hakkı… Ve birçok insana içkin meseleler.

Ama hâlen biz millet olarak, 27 Mayıs sonrasında başbakanı ve bakanları asılan bir devlet ayıbını ve utancını kaydolduğumuz politik mahallelere göre yapıyor/yapamıyoruz. Bugün, hâlen birçok köşe yazarı, bu dönem üzerinden demokrasi ve şöleni güzellemesi yapabilirken, bir ölenin ardından rahmet dilemeyi kendine zul saymakta. İnsan hak ve hürriyetlerinin, demokrasinin, hukukun, çağdaş değerlerle örülü bir medeniyet ufkunun menziline, toplumun tümü olarak kilitlenemiyoruz; çünkü sırtımızdaki prangalardan kurtulmamıza izin vermiyorlar. Adnan Menderes, bu ülkenin bir siyasetçisi idi. Herhangi bir yerden buraya ışınlanmadı. Bu toprakların gelenekleriyle ve değerleriyle yetişerek, siyasette bir şeyler yapmaya soyundu. Artık geçmişte solcuların ileri sürdükleri minvalden bu karanlık sürecin tahlilinin bir manası yok. Kanımca, Adnan Menderes’in akıbeti de bu olmamalıydı.    

Geçtiğimiz haftada gerçekleştirilen Avrupa Parlamentosu’ndaki (AP) seçimler gelecek açısından endişelere neden olacak gibi. Aşırı sağ partilerin büyük oranda zafer elde etmeleri, kıtada sarsıntıya neden oldu. Zaten Covid-19 sürecinden beridir kıta Avrupa’sında aşırı sağ eğilimler ivme kazanmakta ve yine bu sağcı partilere olan ilgi de artmakta. Uluslararası medyada seçimlerde Almanya, Fransa, İtalya gibi birliğin güçlü ülkelerinde aşırı sağın göstermiş olduğu performans dikkatle takip edilmekteymiş.

Seçimlerden sonra uluslararası tandanslı web sitelerinde (bbc Türkçe, independent Türkçe, Deutsche Welle) gezindiğimde, gördüğüm, bu seçimlerde en büyük kırılmanın Fransa’da yaşandığına yönelik idi. Fransa’da aşırı sağdaki Marine Le Pen’in partisi Ulusal Birlik (RN), 2019’daki seçimlere kıyasla 10 puan yükselişle yüzde (%) 31,5 oy almış. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un liberal kanattaki partisi Rönesans ise yüzde 15’de kalmış. Bu bağlamda uluslarası değerlendirmelere göre büyük hezimet alan Cumhurbaşkanı Macron, parlamentoyu feshetme ve erken genel seçime gitme kararı almış. Fransa’da buna göre 30 Haziran- 7 Temmuz tarihlerinde seçimler gerçekleştirilecekmiş.

Almanya’da da aşırı sağ partiler yükselişteymiş. Muhafazakâr CDU/CSU, 2019 seçimlerindeki oy oranına yakın oy alarak yüzde 30 ile birinci parti olmuş. Alman kamuoyunda en fazla merakla beklenen husus radikal sağdaki AfD’nin performansı imiş. Bu bağlamda bu parti AfD, oy oranını 5 yıl öncesine göre yüzde 5 civarında artırarak yüzde 16’ya çıkarmış. Alman kamu yayıncısı ZDF kanalı, 30 yaş altı seçmenin aşırı sağcı AfD’ye desteğinin 5 yıl öncesine göre 10 puan artığını ifade etmiş.

Bu bağlamda İtalya’da da aşırı sağcı parti ivme kazanmış. Başbakan Giorgia Meloni’nin geçmişi neo- faşist hareketlere dayanan partisi İtalya’nın Kardeşleri (Fdl), 2019 seçimlerinde yüzde 6,4 oyla beşinci parti olabilmişken, partinin desteği 5 yıl içinde 20 puanın üzerinde artışla yüzde 28,8’e çıkmış. Ve ardından birinciliğe yükselmiş.

Gerçekten de tedirgin edici gelişmeler. Küreselleşen dünyada enformasyon devrimlerinin hızına yetişemediğimiz bir çağda, faşizm hastalığının yeniden nüksetmesi olasılığı, her daim yanı başımızda ehemmiyetle tahlil edilmeyi beklemelidir.

***

Esasında, COVİD-19 salgının yaşanması ve dünyayı etkisi altına almasından bu yana, küresel ölçekte komplo teorilerinin envai çeşitlerinden yazılmadık söylenmedik ne kaldı? Gerçekten de dünya, egemen güçler tarafından taht oyunlarının sergilendiği bir platforma dönüştürüldü. Zaten sonra sonra ikrar edilen açıklamaları okuduğumuzda/okuduğunuzda, nasıl bir komploya maruz bırakıldığımızı görüyor ve eldeki veriler vasıtasıyla çıkarımlar yapmaya çabalıyoruz.

Aşırı sağcı partilerin kıta Avrupa’sında güç kazanması ve tabanının genişlemesi sadece buradaki insanlardan ibaret bir durum değildir. Evet, 2024 tarih perspektifinden baktığımız zaman globalleşmenin gezegenimize ne barış ne de müreffeh getirdiği söylenemez. Hem politik demokrasinin hem de ekonomik demokrasinin, küreselleşme vasıtasıyla ulus devletlerde de yaygınlaşacağı, hatta demokratikleşmenin hızlanacağı felan söyleniyordu. Şöyle milenyum döneminden beri yaşlı ve kadim dünyamızın başına örülen çoraplara bakıldığında her şey ortada değil mi? Önce Afganistan için “demokrasi ve insan hakları” adına operasyon tertipleyenler sonra, Irak ve dolayısıyla peyderpey Arap Baharı müjdesiyle neredeyse tüm Ortadoğu coğrafyasını tarumar ettiler.

Rusya-Ukrayna savaşı sadece bulunduğu lokal bölge ile sınırlı kalmadı. Her iki ülkenin sahip olduğu stratejik hammaddeler ve elinde bulundurduğu tekel durumundaki temel insanî ihtiyaç ürünleri bakımından da bu savaş küresel eksende görünüm kazandı. Yine emperyalist ülkeler, blok olarak Soğuk Savaş konseptinde olduğu gibi, Rusya’nın karşısında Rusya’ya cephe aldılar. Bu bağlamda bölgesel olsun ya da kıtalar arasında olsun çapı farklılık arz eden çatışma, savaş hâli; son kertede küreselleşmenin motor gücü nedeniyle diğer tüm taraf olmayan milletleri ve dolayısıyla devletleri de tesiri altına alabilmekte/almakta.

Tarih yapılır ve yazılır. Ama öte yandan da derslerle doludur. İbretlik vesikalara sahiptir. Geçmişte böyle yılgınlık, umutsuzluk, ekonomik buhran ve tahribatın pik yaptığı dönemlerde toplumlar, aklî melekelerini kaybederek çılgın insanların peşinden gitmek kaydıyla hem kendilerinin hem de irtibatlı oldukları dünyanın mahvına sebep olmuşlardır. Bu bağlamda tarih ne HİTLER’İ ne MUSSOLİNİ’Yİ ne de diğer paydaşlarını unutmuştur ve unutacaktır. Bazı şeyler karanlık odalarda, mahfillerde, malikânelerde veya büyük toplantı odalarında yıllar öncesinden planlanarak, adım adım düzenlenerek sırasıyla aşamalarının sonuçlanmasıyla nihaî Şeytanî sürecin tamamlanmasına amade şekilde yaşama geçirilir.
Tamam da biz “iyiler” ne yapacağız?
Acaba çanlar çalmaya başladı mı?
Savaş tamtamlarının sesini duyamıyor muyuz? 

DİSK (Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu) üyesi Genel İş Araştırma Dairesi Emek Araştırma (EMAR) tarafından hazırlanan “Gelir Eşitsizliği ve Yoksulluk Raporu-5” yayımlanmış.

Rapora göre; Türkiye’de son bir yılda 190.000 kişi daha yoksullaşırken, yoksulluk oranı %21,7’ye yükselmiş. Yine rapora göre, Türkiye’de çalışanların %15’inin yoksul olduğu vurgulanmış.

Raporda, TUİK’TEN elde edilen verilere göre 2023 yılında Türkiye’de kişi başına düşen milli gelirin 13.110 $ (Dolar) olduğu vurgulanmış.

Yine raporda, TUİK verilerinden hareketle 2023 yılı temelli ciddi finansal sıkıntılarla karşı karşıya olan insanların oranı olarak tanımlanan “maddi yoksulluk oranı” bir yılda %26,4’ten %28,4’e yükselmiş. Ayrıca son dört yılın en az üç yılında yoksulluk sınırının altında yaşayanları ifade eden “sürekli yoksulluk oranı” da, 1,7 oranında artarak, %14’e yükselmiş.

Hiç burada işçi örgütleri tarafından yayımlanan-açıklanan “açlık sınırı” ile “yoksulluk sınırı” rakamlarına değinmiyorum bile. Açık kaynak zaten, herkesin ulaşması mümkün.

Zaten bu sayıları buraya tekraren taşımanın hiçbir anlamı da yok. Ülkemizde emekli de emekçi de yoksulluk ve yoksunluk ile sınanıyor. Elde edilen gelirlerin/kazançların, artık “insan onuruna” yaraşır bir hayatı sürdürmede yetersiz kaldığını ikrar etmenin, yazmanın, bu rakamları buraya taşımanın hiçbir faydası yok.

İşin ilginç tarafı, TUİK tarafından alan araştırmaları sonucunda saptanarak yayımlanan eşdeğer hanehalkı gelir dağılımında, en yüksek gelire sahip yüzde 20’lik grup ile en düşük gelire sahip yüzde 20’lik grubun arasındaki farkın 8 kat birinci gruptan yana olması… Yani zenginler zenginleşirken…

Yine, TUİK’İN yaşam memnuniyeti araştırmasında mutlu olduğunu beyan edenlerin oranı 2022 yılında %49,7 iken, 2023 yılında %52,7’ye yükselmesi.

Rakamlar ortada…

İşin gerçekten tuhaf tarafı matematik ile sosyolojinin ayrık bir kümeye neden olmaları.

***

Mutluluk nedir?

İnsanların yaşamının içinde mutluluğun yeri nedir?

İnsanlar neden yaşar?

Boş geçen bir ömrün kime ne faydası var?

Hayatın anlam nirengi noktası nedir?

Para ile saadet olur mu?

Parasız mutluluk olur mu?

Say say bitmez!

Hayatı gerçekleştirme teorimi vardır psikolojide…

Yani biz Türk toplumu olarak daha ne kadar daha sabredeceğiz güzel günler için?

Bırakalım artık boş gevezelikleri…

Yeni Anayasa yapalım mı?

Yahu cari anayasaya uygun olarak toplumsal ve siyasal yaşam bir hâl yoluna sokulsa zaten boş tartışmalar içinde boğulup gitmeyiz.

Burada sorulması gereken soru şu:

Ekonomide sürdürülemeyen “bir şey” var; ve bu şey iktisaden büyüyormuşuz gibi algı yanılsamasına neden olurken, geniş kitlelerin yoksulluğunun önüne geçilemiyor. Bir yılda ülkede yoksul kitleye 190.000 kişi daha eklenmiş.

TÜRKİYE YÜZYILINDA…

CUMHURİYETİMİZİN 100.YILINDA…

Hâlen gelişmekte olan toplumların problemleriyle boğuşurken büyük hedefler tayin etmek hiç gerçekçi olmuyor.

Yoksulluk…
Yoksunluk…
Çaresizlik…
Umudunu kaybetme…
Geleceğinden ümitsizlik…

Çok klişe bir savdır: Ekonomi de siyasetten, siyaset de ekonomiden etkilenmeye açık bir dinamiktir. Ama son kertede yaşamın ekonomi ayağının daha fazla baskın olduğunu ifade etmeye gerek var mıdır, bilemiyorum.

82 ANAYASIMIZIN “Devletin temel amaç ve görevleri” başlıklı 5. maddesi şöyle der:

“Devletin temel amaç ve görevleri, Türk milletinin bağımsızlığını ve bütünlüğünü, ülkenin bölünmezliğini, Cumhuriyeti ve demokrasiyi korumak, kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak; kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmaktır.”

İşte…

Anayasamızın ilgili maddesi her şeyi açık seçik ortaya koymuş.

Bugün…

Anayasa değişikliği talebinde bulunanların, her şeyden önce şapkayı çıkarıp önlerine koyması gerekiyor:

Talep edilen ve arzulanan ya da istenen “anayasa değişikliği”, siyasetçilerin siyasal ve ekonomik ikballeri adına mı yoksa halkın âli menfaatleri adına mı?

Esasında baktığınız zaman…

Anayasanın ilgili maddesi her şeyi açık olarak sarahaten yazmış.

Şimdi, mesela anayasanın neyini değiştireceksiniz ki? Eğer ki meclisteki milletvekilleri ve devlete yön ve nizam veren kamu otoriteleri; cumhurbaşkanından tutunda ilgili bakanlara kadar, eğer ki gerçekten de değişim yönünde “gerçekçi-hakiki bir irade-i beyanda” bulunsalar, zaten memleketteki toplumun yaşamını zorlaştıran sorunları bir hal yoluna sokulur.

Kanımca, anayasa değişikliği tartışmalarının ardında büyük ihtimalle memleketimizin ihtiyaçlarına olması gerektiği kadar cevap veremiyor argümanı yatmaktadır. Tabii bu suyun görünen yüzü ama aslında burada hedeflenen cari siyasal iktidarın sürekliliğini tesis etmektir. Bir bakıma sistem tıkandı denilecektir. Zaten parlamenter rejim için de aynısı ifade ediliyordu.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi kâğıt üzerinde Cumhurbaşkanı ve Bakanlar şeklinde tanzim edilmişse de defacto bu durum Başkanlık Sistemidir. Zaten 2017 yılında yapılan halkoylamasında/referandumda parlamenter rejimden Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçiş gerekçemiz, değişen dünyaya uyumlu olarak hızlı ve süratli ve gecikmeler olmadan devlet işlerinin ve politikalarının Türk Milletinin çıkarlarının en yüksek düzeyde öncüllenmesi şiarıyla ifa edilmesi üzerine bina edilmişti.

Tabii bu sisteme geçildiğinden beridir de cari sistem veya model, toplumumuzun gereksinimlerine yine olması gerektiği kadarıyla cevap veremediğinden ötürü, iktidar cenahından da eleştirilmekte ve bazı gözden geçirmelerin yapılması gerektiği dillendirilmekte. Aslında, burada tüm yapılan ve edilenlere baktığınızda, samimiyetsizliğin ve dostlar alışverişte görsün misali üstün körü açıklamalarla yetinilmesinden ötürü insan söylenenlere veya yazılanlara “hakikat” penceresinden bakamıyor. Bu sefer de güçlendirilmiş “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminden” dem vurmalar başladı.

Değerli okuyucular, esasında bu söylemler de aynen “güçlendirilmiş parlamenter demokrasi” çıkışlarında olduğu gibi tamamen insanların gözünü boyamaya yönelik. Bu bağlamda bizler senelerce demokratik rejimin meclis tabanlı işlemesinden ötürü şikâyet etmedik mi? Yok efendim koalisyon hükümetleri Türkiye’nin önünü tıkıyor, kararlar hızlıca alınamıyor diye. Adalet ve Kalkınma Partisi’nin siyasal iktidar dönemlerinde de aynı gerekçeler ileri sürüldü, Cumhurbaşkanının hükümetin icraat ve politikalarına set olduğu yönünde, yine yüksek mahkemelerin siyaset kurumunun üzerinde “Demokles’in Kılıcı” gibi durduğu, özellikle Danıştay Mahkemesinin idarenin işlerinde engelleyici ve duraklatıcı bir işleve neden olduğu yazıldı ve çizildi.

Görünen o ki Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ülkemizi hedeflenen muasır medeniyet seviyesine çıkarmada aranan mekanizma değil. Zaten Türkiye’de yaşanan sıkıntılar veya siyasal faaliyetlerde tıkanmalar, demokrasinin sandık oylaması ve “çoğunluk aritmetiğine” ram edilmesidir. Bu sistem, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi (CHS) çoğulculuğa şuana kadar pek olanak ve fırsat tanımadı. Eğer ki çoğunluktan çoğulculuğa doğru biraz yumuşama ve eğilim sergilense memleket için daha iyisini tesis etme daha kolay ve uzlaşı sağlanarak oluşturulacaktır.

“Geleneksel toplumlarda siyasal yönetim en ilkel düzeyde tek bir ailenin veya bir kişinin elinde, onun akrabaları, dost ve ahbaplarıyla aldığı bağlayıcı kararlar eliyle olduğunda buna, liderin erkek veya kadın oluşuna göre patriyarkal veya matriyarkal yönetim diyoruz. Bu yönetim biçimi gelişme gösterip bazı kamu kurumlarıyla eklemlendiğinde, örneğin; kalemiye, askeriye, ilmiye, mülkiye vb. yapılar ortaya çıkıp kamu yönetimi karmaşık bir düzen halinde geliştiğinde de bu yönetime patrimonyal yönetim adını veriyoruz.”
(Tek Adamcı Saray Düzeni, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi Eleştirileri, Prof. Dr. Ersin Kalaycıoğlu, Türkiye’nin Neo-Patrimonyal Sultanizm İle İmtihanı, sf. 59, Cumhuriyet Kitapları)

Neo-Patrimonyal Sultanizm yönetiminin beş temel özelliği:

“1- Hükümet ve devlet arasındaki farkların bulanıklaşması (kuvvetler ayrılığının tersi), yasamanın hiçbir etkinliğinin olmaması, iktidar partisinin hem hükümete hem de devlete hâkim olmasıyla bir tür parti devletinin oluşması.

2- Kişiselliğin yönetim üslubuna egemen olması (personalism): Siyasal kararların tek kişinin takdirine bırakılması (personal discretion of the leader); kurumların yokluğu veya kıymeti harbiyesinin olmaması, siyasal kurumların olmadığı bir yönetim biçiminin oluşması.

3- Anayasal takiye (constitutional hypocrisy), mevcut anayasa, yasa ve genel olarak her kuralın seçici olarak uygulanması veya yönetimde hiç kale alınmaması.

4- Rejimin toplumsal kökenlerinin zayıflayarak iktidarın merkezileşmesi, çoğulculuğun ortadan kaldırılarak devlet ve liderin sınırsız iktidarının kurulması. Siyasal vatandaşlığın sadece liderin başarılarını desteklemek ve etkinliklerine destek vermek ve ona sahip çıkılmasına indirgenmesi.

5- Ekonominin kurallarının çarpıtılarak (distortion) ahbap çavuş ekonomisi halinde işlemesi, kapitalist bir ekonomi mevcutsa bile onun ahbap çavuş kapitalizmine dönüştürülmesi, kısa dönemli kararlara dayanan bir iktisat yönetimine dayalı belirsizlik içinde çalışan bir iktisadi yapının ortaya çıkması.”
( agm, sf 60, 61)

Cumhuriyet Halk Partisi, biliyorsunuz en başından beridir “güçlendirilmiş parlamenter rejim” üzerinde ısrar ediyor. Bu bağlamda iktidar cenahının da “güçlendirilmiş CHS” üzerinde ısrarı ama gelecek dönemde kanayan yaralara merhem olamayacağının bilinmesi.

Gerçekten de Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin (CHS) propaganda çalışmalarının yapıldığı zamanlarda, devletin çalışması ve karar alma süreçlerinde hız ve zaman bakımından büyük avantajlara neden olacağı ifade ediliyordu. Yalnız sistem uygulandığından bu zamana değin hiçte söylendiği gibi bu siyasal yönetim biçiminin ülkemizi uçurduğu felan yok.

1946 yılında “çok partili demokratik rejime” geçtiğimizden beridir yaşadığımız sıkıntı aslında parlamenter rejimden neşet etmemekte idi kanımca. Çünkü, 1950 yılından itibaren çok partili demokratik rejimle beraber sağ/dinci partilerin, cumhuriyet rejiminin anayasal ilkelerine özen göstermeden politika üretme dertleri ve iktidara sahip olma hırsları, sanki demokratik parlamenter rejimin tüm yaşanan sorunların müsebbibiymiş gibi görünmesine yol açtı.

Cumhuriyet rejiminin özümsenmemesi, demokrasinin kimi zaman basit bir söz ve propaganda ile slogan yarışına indirgenmesi, vatandaşlarımızın vatandaşlığın nasıl bir şey olduğunu içselleştirememesi, devletin kurucu felsefesinin ve rejiminin ilkelerinin bürokrasi sınıfı tarafından tek taraflı olarak korunması refleksiyle toplumdan uzaklaşması, buna karşılık olarak siyaset kurumunun sağ tarafında bulunan partilerin popülizme ve goygoyculuğa kapı açan ve prim veren siyasete yönelmeleri, yıllardır eleştirdiğimiz rejimimizin demokrasisinin tam manasıyla çalışamamasının kanımca önemli bir faktörüdür.

İlerleyen yıllarda sağ partilerin toplumun yumuşak karnı olan “dinî değerlerinden ve maneviyatından” siyaset üretmede ve siyasal alan açmada hiçbir siyasal ahlâkî değerleri gözetmeden faydalanmak istemesi, kırdan kente göç ile gelen kültür şoku etkisinde kalan yurdumuzun saf ve manevi yönü güçlü insanlarımızın bu kasabavari siyasetçiler tarafından “oy deposu” olarak görülmeleri; ve bunun zamanla sistemleşerek aşağıdan yukarıya, yukarıdan aşağıya yağma ve talan ekonomisinin- sosyo-politik düzenin olağanlaşması; son tahlilde kimsenin bu çarpıklığa dur dememesinin nihayetinde, demokratik hukuk devletinin parlamenter mekanizmasına fatura kesilerek, tüm olumsuzlukların ANASI olarak sunuldu. Ama görüyoruz ki 21yy’ın ilk çeyreği itibariyle tek bir kişiye dayalı bir sistemle de ne toplumumuzu ne de devletimizi abat edebiliyoruz.

Toplumsal barış ile huzur ve güvenlik tesis edilemeden, bir ülkede nasıl ortak yaşam sürdürebilinir?
Sokaklarımız cenk meydanı gibi! İnanılır gibi değil, toplumumuzda ne saygı ne sevgi ne de hoşgörü ile merhamet duygularından eser kaldı? Çok acı ve elem veren gelişmelere tanıklık ediyoruz! Irkçı biri değilimdir ama Türk Milletine bazı hasletleri çok yakıştırırım. Kadirşinas olmak, vicdan sahibi olmak, merhametli olmak, hakkaniyet ölçülerinde davranmak… Say say bitmez.

Bakıyorum da…

Ne oluyor bize/bizlere? Ekonomik tablo dibe vururken, vurmuşken, sosyolojik tablonun da irtifa kaybı hem de epeyce hızla devam etmesi. İnsanların ağzındaki cümleler ve yekdiğerinde uyandırdığı irkilme hâli: Bu ülkede adalet kalmadı! E ne olacak herkes kendi adaletini kendi mi dağıtacak? Vallahi bir toplum bazı şeyleri böyle kanıksarsa, kanıksamaya alıştırılırsa, vurdumduymazlık, kayıtsızlık; işte böyle böyle bir toplum veya millet içinden “ağaç kovuğunun oyulması” misali moral değerler ve ahlâki yapı ekseninde sarsılırsa…

Gerçekten de üzüntü verici gelişmeler… Artık şu yaşadığımız günlük adliyelik vakalardan biz Türk toplumu olarak ne zaman “sıyrılacağız”? İnsan canının değeri bu kadar ayaklar altına alınır mı? Gerçekten de narkoz almış gibiyiz! Belki hepsine vakıf olamadığımız yüzlerce insan memleketimizde ve diğer diyarlarda hiç hak etmedikleri bir biçimde yaşamdan ayrılıyor; ama cinayete kurban giderek(katledilerek) ama kazalarda… Bakıyorum da toplu taşıma araçlarında olsun diğer ortak yaşam yerlerinde olsun, yabancı düşmanlığı, ırkçılık olarak değerlendirilebilecek davranışları da sergilemekten kaçınmıyoruz. Tabii burada sıkıntı kin ve nefret üretimi. İnsanlarımızın kin ve nefret duygusunun tuzağına düşmeleri/çekilmeleri… Yine bakıyorsunuz, sokaklar, yürürken ortaklaşa bulunduğumuz caddeler “mutsuz insan” siluetleriyle dolu. Neden? Ekonomi diyecekler… Tamam da işte bazı şeyler böyle sürgit devam ettirilemez! Devlet neden vardır? Siyaset kurumunun aktörleri, gazetecilerin ve medyanın gördüğü bu sosyolojik tabloyu müşahede etmiyorlar mı? Her şeyi neden Cumhurbaşkanından bekliyorlar? Burada siyasî iktidarın sahadaki politikacılarına da büyük görev düşmekte. Gerçekten de Türkiye’de gözle görülür bir sosyolojik ve eko-politik irtifa kaybı var, hem de Türkiye Yüzyılının müjdelendiği bir zaman diliminde.  

1- TÜRKİYE EKONOMİSİ her anlamda iyi gitmiyor. Yıllardır, Türk Ekonomisinin büyüyormuş gibi yapmasına vesile olan inşaat sektöründe bile, zayıflama gözleniyormuş. İnşaat maliyetlerinin artmasına paralel olarak, yeni yapı stokunda da sanırım gerilemeler yaşanıyormuş. Türkiye Ekonomisi üreterek ancak hem toplumuna hem de devletine refah tesis edebilir. Bilgi Toplumu olmanın en büyük özelliği “bilgi temelli üretim” ölçeğine geçmektir. Bu bağlamda “yükte hafif pahada ağır” üretim modeline geçmeden, toplumsal refah ve sosyolojik kalkınma ancak kâğıt üzerinde süslü bir dilek ve beklenti olarak kalır. Üretim ekonomisine yönelmeden, eldeki hem fiziki hem de beşeri kaynakların optimal bileşimi sağlanmadan, yıllardır ağzımızda sakız gibi çiğnediğimiz veya çığırdığımız türkü olan, “muasır medeniyet” düzlüğüne ulaşmamız, ancak belirttiğim gibi temenni olarak kalır. Çünkü, aşmamız gereken ne engeller; ovalar/vadiler bitiyor ne de katetmemiz gereken yollar. İşte bu yüzden, tavsamaya neden olmadan, üretim ekonomisine dört elden sarılmalıyız. Post-modern toplumların çok farklı konuları ve olayları tartıştığı ve yeni ufuklara yelken açmaya hazırlandığı 21.yy’da hâlen içişlerimizde anakronik meselelerle meşgul olmak, zaman ve kaynak israfına neden oluyor. Şu fani dünyada toplumumuzun mutluluğunu ve refahını gözetmek, neden bu raddede zor? Akıldan ve bilimden yüz çevirince, seküler normlar ile maneviyat yarıştırılmaya kalkınınca, almamız gereken yolun mesafesi gitgide uzamakta.

2- Ülkemizde bir başka güncel gelişme asayiş endişesinin gittikçe artması. Gerçekten de hiç aklıma gelmez idi, Türkiye’de hayatta kalmanın “survivor” mücadelesine dönüşeceği! Hiç yadsımaya gerek yok, ama ya da fakat ile geçiştirmeye de gerek yok: Sokaklarımızda güvenlik seviyesi alarm verir düzeyde. Caddeler, mahalle araları, köşe başları; daha doğrusu canlılık belirtisi olan kente içkin yerleşim yerlerinde neredeyse “can güvenliği” bıçak sırtında. Türkiye Yüzyılı ve Emekliler Yılı denen bir zaman düzleminde, konuştuğumuz meseleler veya problemler, inanın insanı derin kederlere boğacak türden, yani bu hadiseler ancak üçüncü dünya ülkelerinin yaşayabileceği türden hadiseler. İnsanlar, gündüz bile tedirgin bir ruh hâlindeyken akşam saatlerinde geçtim mal güvenliğini, ırz ve can güvenliğini nasıl tesis edeceğiz? Bu yazdıklarımın hiçbiri AFAKİ değildir.

3- Biraz gazete sayfalarında gezindiğinizde, TV’DE haber bültenlerine baktığınızda, sosyal medyada çok fazla gündem olan/izlenen haber/gelişmeleri yine okuduğunuz veya izlediğinizde, vahametin boyutunu algılıyor ve irkiliyorsunuz. Tabiî eğer siz, Pembe Rüyalar Diyarında yaşadığınıza inanıyorsanız/inandırıldıysanız, sizlere söylenebilecek fazla bir şey yok. İntihar sayılarında artış var. İnsanlar neden intihar ediyor? Hemen çıkıyor bazıları, bu intiharların arkasındaki temel neden ekonomi değil ki, yani hepsinin intihar nedeni ekonomi değil ki diyebiliyor. Yahu ne fark eder, insanlar neden intihar etmeye meylediyor? Yaşamla olan bağını neden koparıyor? Gencecik insanlar, neden harçlıklarını çıkarırken yani çalışırken öldürülüyor(katlediliyor)? Değerli okuyucular, hani Kraldan daha fazla Kralcı olmak, hakikat gözlerini kapatabiliyor insanın. TÜRKİYE YÜZYILINDA, Cumhuriyetimizin 100. yılını idrak ederek rejimimizi taçlandıracağımız bir çağda, gelecek korkusu ve kaygısı, öte yandan ekonominin yalpalayan görüntüsü karşısında hanehalklarının rahmetli Kemal Sunal’ın filmlerinde karakterize ettiği yaşamak için bin bir cefaya katlandığı bir sosyo-ekonomik ve sosyo-politik gayretkeşliği, kanımca hiçte hedeflenen şeylerle örtüşmüyor, bırakın teğet bile geçmiyor.

4- Bıkmadan usanmadan yazmaya devam edeceğim. Konum, yine CHP Genel Başkanı Sayın Özgür Özel. Sayın Özel’in işi gerçekten de çok zor. Siyasal iktidarla uğraşacaksınız, öte yandan parti içi klik savaşlarında cephede gedik vermeden partiyi tam hedefe, yani İKTİDARA taşıyacaksınız, vallahi çok zor. Ama bakıyorum da Sayın Özgür Özel de öyle kolayca pes edecek bir profil çizmiyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmesi hâlen hem sosyal medya âleminde hem de gazete köşelerinde ve TV tartışma programlarında, ağızlara pelesenk edilmişçesine gündeme getirilip duruluyor. Evet, kanımca da ülkede bir “normalleşmenin” zuhur etmesi ve siyasal erk ile ana muhalefet partisinin bir araya gelmesi, zaten olması gereken bir durumdur. Ne yani sürekli hırgür siyasetiyle nereye varacağız? Evet, şuan Türkiye’de politikadan neşet eden bir huzursuzluk var; siyasete ve siyasetçilere olan güven kaybı fazlaca. Ne olmalı, tabii ki Özgür Özel gerektiğinde bu ülkenin devlet başkanı ile görüşecek, müzakere yapılması gereken konularda, istişare kanallarını açık tutacak. Bilmiyorum, bizim bu SOL MAHALLE neden bu raddede sabırsız ve tahammülsüz? Özel’e biraz zaman tanımak gerekiyor. Anayasa konusundaki tavrını Sayın Özel net olarak ortaya koydu. Zamanında Sayın Kılıçdaroğlu’na yapılan tuzaklar, bir kez daha Sayın Özel’e mi yapılmaya çabalanıyor? Bu sayıda çok başlılık olmaz, CHP’NİN Genel Başkanı Sayın Özel’dir, bekleyelim ve zamana yayalım; bakalım neler olacak…

Genel seçimlere değin ekonominin nasıl düzeleceği ve bununla beraber hanehalkının refahının nasıl düzeltileceğine kafa yoracağız gibi. Neden? Çünkü, bir toplumda ekonomik büyüme ve genişleme toplumun tümüne adilanece yansıtılamaz ise böyle toplumlar açlık-tokluk sarkacında gidip gelir.

Yakın zaman açısından bakıldığında da, ekonominin “pozitif” olarak düzeleceğine yönelik sinyal de yok gibi. Her gün bakıyorum da ekonomi otoritelerinden olumlu beyanatlar ikrar edilmekte. Efendim, yabancıların ülkemize olan olumlu bakış açıları artarak devam ediyormuş. Daha önce de mütemadiyen yazdım/söyleniyor: Ülkemize yönlendirilen yabancı sermayenin, ülkemizdeki amacının ne olduğu, bizlerin bu yönlendirilen fon hakkındaki yorumlarımızı ya olumlu ya da olumsuz kılar. Borsada veya diğer reel olmayan yerlerde paradan para kazanma saikiyle ülkemiz ekonomisine şırınga edilen el parasından, bizlere hayır gelmez.

Tasarruf ile yatıp kalkmaktayız. Tasarruf öncelikleri belirlenmekte. Ekonomi Bakanı Sayın Mehmet Şimşek, kamuda tasarruf tedbirlerini açıkladı. Kamu harcamaları ve kamunun gelir ve gider dengeleri veçhesinden rasyonalitenin mihenk taşı olarak gözetilmemesinin faturasını işte bugünlerde fazlasıyla ödüyoruz. Bakıyorsunuz, tasarruf önlemlerinde yine başı çekecek kesim, dar gelirliler, zar zor geçinen kitleler oluyor. Düşük gelirlerle hayatını idame etmeye çalışan memurların lojman ve servislerinden kesintiler yapılarak bir ülkenin maliyesi, durumu düzeltecekse, vah ki ne vah!

Türkiye’de anayasa tartışmasından önce en önemli mesele, işsizlik, istihdam ve makroekonominin diğer alt başlıklarıdır. Her şeyden önce vergi ve vergi politikalarında düzenlenmeye gidilmesi, dar gelirlinin alımgücünün artırılması, hanehalklarının bütçelerinin yaşanan iktisadî buhranlardan en az etkilenmesinin sağlanabilmesi için kanımca seferberlik tesis edilse, yeridir. Zaten bugünlerde “vergi politikalarına” ve “çok kazanandan çok vergi, az kazanandan az vergi alınmasına” yönelik çağrılar yükselmekte. Ne ki muhataplarında acaba olması gereken bilinci ve tesiri oluşturabilmekte mi, pek zannetmiyorum. Toplumsal barış ve özlenen birlikte yaşam ideali, ancak tüm toplumsal kesimlerin âli çıkarları bir devlet politikası güdülerek tesis edilebilir.

Türkiye’de siyasetle yatıp kalkarken bizlerin tek odaklandığı husus, siyaset kurumu aktörlerinin genellikle samimi olmayan açıklama ve eylemlerin içinde olmaları.

Yeni anayasa istemleri…

Güçlendirilmiş Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sitemi…

Şu bir gerçek, siyaset kurumu ve aktörlerinin toplum nezdinde itibarının gittikçe irtifa kaybetmesi.

Neredeyse bir yıldır seçim işleriyle meşgul olduk, genel seçimden yerel seçime uzandık.

Ama süreç sonucunda, kanımca “bir arpa boy yol alamadık” desem/dense, yeridir.

TUİK…
İşsizlik rakamlarını açıkladı.
İşsizlik “düşüyormuş”!
Daha doğrusu Mart ayında işsizlik gerilemiş.

Tabiî bir başka açıdan baktığımız vakit işsizlik ve istihdam sorunsalı eşanlı olarak devam etmekte. Resmi kurumların artık yayımladığı verilere pek güven kalmadı. Bugünlerde unutuldu ama “itibardan tasarruf edilmez” denilen zamanlarda, “prestij” sanırım sadece yapılan fiziki yatırımların maliyetleri bağlamında değerlendiriliyor ve buna göre anlam yükleniyordu. Esas üzücü olan, devlet kurumlarının da “itibar” kaybı yaşaması.

İşsizlik, kesinlikle memleketimizde bir sorun ama ağırlığı epeyce hissedilen bir sorun. TUİK, istediği kadar işsizlik düşüyor desin pek inandırıcı gelmiyor. Toplumun içindeki “gizli işsizler” ve “gönlü kırılan” hesaba katılmayan kitleler de eğer dikkate alınırsa işsizliğin yakıcı boyutu daha sağlıklı gözlemlenerek, değerlendirmeler yapılabilir.

Bir kere, Türkiye’de işsizlik-istihdam sarmalında en büyük açmazlardan biri, işgücü piyasalarının talep seviyesi ile işgören arzının “optimal düzeylerde” kesişememesi( buluşamaması). Üniversitelerin hem idari bilimlerinden hem de teknik bölümlerinden her sene yüzlerce mezun veriliyor. Ama bakıyorsunuz, bu mezunlara iş olanağı sağlanacak alan veya kadrolar yeterince ihdas edilmemiş.

SABAH GAZETESİNDE aşağıdaki gibi bir haber vardı:

200 kişilik ilan verdi 7 kişi alabildi! Deprem bölgesinde iş insanları eleman bulamıyor

Depremin ağır hasar verdiği Adıyaman bu konuda alarm veriyor. Şehirde sanayi üretimin kümelendiği Organize Sanayi Bölgesi'nde (OSB) eleman aramayan fabrika yok denecek kadar az. Deprem öncesinde 22 bin kişinin istihdam edildiği OSB, 10 binin altına gerilemiş durumda. Ev ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği Başkanı Talha Özger, "Bizim de OMS firması olarak memleketimiz Adıyaman'da fabrikamız var. Maalesef eleman bulmakta büyük sıkıntı çekiyoruz. Çalışanların da maalesef yaşadıkları büyük travmadan dolayı verimleri düştü" dedi. Halen yüzde 60-65 kapasite kullanım oranıyla çalıştıklarını söyleyen Kayra Mutfak Yönetim Kurulu Başkanı Barış Binzet de, "Hazır mutfak üretimi yapan bir firmayız. Aslında yeterli eleman bulsak bu oran çok daha yukarılara çıkar. Yüzde 100 kapasite ile çalışmamamızın tek nedeni yeterli eleman bulamamamız" diye konuştu.

Depremin merkez üssü Kahramanmaraş'ta tekstil başta olmak üzere birçok fabrika, afiş ve sosyal medya ilanlarıyla işçi arıyor. "İnsanlar fabrikalar yerine yüksek ücret veren inşaat sektörünü tercih etti. Sanayide ciddi işçi açığı var" diyen Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası (KMTSO) Meclis Başkan Vekili Mahmut Arıkan, çözüm için Almanya modelini önerdi: "Üniversitelerin dörtte üçünü Almanya'daki gibi 2 yıllık meslek yüksekokuluna çevirmemiz lazım. Nitelikli iş gücünü ancak bu şekilde sağlayabiliriz." Şehrin önde gelen sanayicilerinden İsmail Kurtul da işçi açığın büyüyen bir sorun olduğunu belirtti. Kırsal mahallere servis koymalarına rağmen işçi bulamadıklarını ifade eden Kurtul, "Bazı tesislerimiz tam kapasite çalışamıyor. Yeni yatırımlarda bizim için bir soru işareti artık" dedi.

Değerli okuyucular, dikkat ediyorsanız yazımlarımız hiç değişmiyor. Bu ülkede “ara eleman” eksikliği gün gibi açık. Tuhaf bir durum var; işsizlik düşüyor öte yandan işyerleri talep ettikleri işgücünü istihdam edemiyor. Gençlere kızan büyükleri izliyor veya dinliyorum sosyal medyada. Şuna katılmıyorum, “gençler tembel, iş beğenmiyorlar!” Ne demek yahu! 4 yıl ilgili alanında ve bölümünde tahsil yapacaksın ama en sonunda gelecek sanayinin talep ettiği işçi olacaksın. Hiç böyle bir dünya yok! Her şeyden önce, eğitim sistemimize odaklanacağız ve öte yandan plansız ve programsız üniversite eğitimine yönelmeyeceğiz.

“Ekonomi Nasıl Düzelir” başlıklı irdelemelere medya âleminde; televizyon kanallarından tutunda gazetelere kadar çok rastlar oldum/olduk. Tek odaklandığımız husus ekonomi ve ekonominin tesirli olacağı alanlar.

Televizyon kanallarında olsun gazetelerde olsun “ilgili uzman kişilere” yaşadığımız bu ekonomik durgunluk ve kriz hâlinden nasıl çıkacağımıza yönelik reçeteleri sorulmakta. Bol bol iktisat bilimine bulanmış ağdalı kelimeler ve cümleler ile vatandaşın anlayacağını zannettikleri hayal âleminden bol bol öneri ve görüşlerini sunmaktalar.

Değerli okuyucular;

Üreteceksin.
Plan ve program dâhilinde bir yol haritan olacak.
Hani “milli ve yerli” diyorlar ya, işte Türk Girişimcisinin (müteşebbisinin) önünü açacaksın.
Vallahi ben ekonomi literatüründe üretmeyen bir ekonominin nasıl düze, düzlüğe çıktığına ilişkin bir şey bilmiyorum.Türkiye’de bugün ekonomimiz “üretim yapıyor” intibaı uyandırıyor ve oluşturuyor. Aslında burada önemli olan ekonomik birimlerimizin ne düzeyde “milli ve yerli” olduğu? Zamanında o çok ballandıra ballandıra savundukları “özelleştirme politikaları” yüzünden, neredeyse milli ve yerli diyebileceğimiz Türk şirketlerin sayısı abartı olarak addedilmez ise çölde kum parçacığı düzeyine indirgendi.

Öte yandan, ekonomimizin yöneticilerinden iyimser ve umutvar açıklamalar geliyor. Genellikle şu noktaya dikkat çekiyorlar: Dışarıdan finansal akışın artarak devam ettiği. Yine Finansal Değerlendirme Kuruluşlarının Türkiye’ye olan bakışları da olumluya dönüyormuş. Zaten buradaki çıkmaz sokak ya da kamuoyunun güvensizliği, gelecek veya buraya yönlendirilecek yabancı parasının Türk Milletinin âli menfaatlerini gözetmeyeceği. Diyecekler ki, e yani elalem parasını bizim Türkiye’ye daha fazla kazanmak için yönlendirecek, bu çok doğal. Tamam, burası da sömürge ülkesi değil. Eğer bir kapital buraya parasını yönlendirecekse, bu ülke devlet ve yurttaş olarak bunun karşılığında bir şey kazanmayacak, sadece fon sahipleri ihya olacaksa buna sömürü ve vahşi kapitalizm denir, bunun ne milli ve yerli olmak ile ne de rasyonel akılla bir ilintisi vardır. 

ANAYASA…

ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ…

ARABA SEVDASINA döndü.

2 Mayıs günü, AK Parti Genel Başkanı ve cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan ile Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Sayın Özgür Özel bir araya gelecek. Sanırım, ülke meseleleri ele alınacak. Bu arada “yeni anayasa” hususu da ele alınacaktır.

Türkiye’de yeni anayasa yapma “arzusu” zaten yıllardır ağzımızda bir türkü olduk çıktı. Ama gerekli adımlar her nedense “ivedilikle” atılamıyor. Görünen bu görüşme ve ertesinde de yapılacak, eğer yapılabilirse anayasa görüşmelerinde de, ben olumlu yönde adımların atılacağına pek ihtimal vermiyorum.

Anayasayla ilgili birkaç kelam etmeden önce, CHP Genel Başkanı Sayın Özgür Özel’e olan bakış açısını irdelemek istiyorum. Gerçekten de bazen bu sol kesimleri, sol mahalleyi anlamakta zorlanıyorum. Daha Özgür Özel Genel Başkanlık koltuğuna oturalı ne kadar olmuş ki, Sayın Özel üzerinden “siyasal ömürler” biçmeler, efendim Sayın Erdoğan’ın ayağına gitmemesi gerekirmiş, ne bileyim tavır koyması gerekirmiş. Ve benzeri türden gönül koymalar ya da kendilerinin istediği şeylerin oluşmasını arzu etmeler ve yine CHP’NİN o hiç değişmeyen “politbüro” örgütü ve mensuplarını zapturapt altına alma isteği.

Değerli okuyucular…

CHP’NİN Genel Başkanı Özgür Özel’dir. Ekrem İMAMOĞLU İBB Başkanı, yine Mansur YAVAŞ da ABB Başkanı olup, 5 seneliğine seçildikleri kentlerin hizmetlerinden sorumludurlar. Cumhuriyet Halk Partisi içerisinde böyle bahsettiğim türden politbüro ayak oyunlarının kesinlikle CHP’NİN ne parti tüzel kişiliğine ne de bahsi geçen siyasetçilerine faydası vardır veya olabilir. Bu tipteki parti içi çekişmeler daha çok Sayın Deniz Baykal döneminde olurdu. Sayın Kemal Kılıçdaroğlu işbaşına geldiğinde, bir nebzede olsa bu yöndeki köklü partimizin enerjisini ve dinginliğini yiyip bitiren, hedefine kanalize olamayan bu bitmez tükenmez hadiselere ve dolapbeygirliklerine son verdi. Benim anlamadığım, Sayın Özel’e neden biraz zaman vermekte bu kadar cimri toplum, özellikle sol mahalle anlaşılır gibi değil!

ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİNİN teknik kısmına geldiğimizde…

82 ANAYASASININ ilgili maddesine göre(madde 175);

“Anayasanın değiştirilmesi Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az üçte biri tarafından yazıyla teklif edilebilir. Anayasanın değiştirilmesi hakkındaki teklifler Genel Kurulda iki defa görüşülür. Değiştirme teklifinin kabulü Meclisin üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun gizli oyuyla mümkündür. Anayasanın değiştirilmesi hakkındaki tekliflerin görüşülmesi ve kabulü, bu maddedeki kayıtlar dışında, kanunların görüşülmesi ve kabulü hakkındaki hükümlere tabidir. Cumhurbaşkanı Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları, bir daha görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine geri gönderebilir. Meclis, geri gönderilen Kanunu, üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile aynen kabul ederse Cumhurbaşkanı bu Kanunu halkoyuna sunabilir.

Meclisce üye tamsayısının beşte üçü ile veya üçte ikisinden az oyla kabul edilen Anayasa değişikliği hakkındaki Kanun, Cumhurbaşkanı tarafından Meclise iade edilmediği takdirde halkoyuna sunulmak üzere Resmi Gazetede yayımlanır.

Doğrudan veya Cumhurbaşkanının iadesi üzerine, Meclis üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile kabul edilen Anayasa değişikliğine ilişin kanun veya gerekli görülen maddeleri Cumhurbaşkanı tarafından halkoyuna sunulabilir. Halkoylamasına sunulmayan Anayasa değişikliğine ilişkin Kanun veya ilgili maddeler Resmi Gazetede yayımlanır. ///”

Son seçimlere göre;

Meclis içindeki AK Parti milletvekili sayısı: 265
Meclis içindeki MHP milletvekili sayısı: 50
Meclis içindeki CHP milletvekili sayısı: 126

Son tahlilde, CUMHUR İTTİFAKININ milletvekili sayısı, yapılabilecek bir ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ KANUN TEKLİFİNİ meclisten geçirmeye yetmiyor.

Bu bağlamda, meclis içindeki partiler ile görüşmeler yapılacak.

Umarım, bu, bir aralar yapılan “istikşafi” görüşmelerine benzemez.

Nitekim sonuç alınamamıştı.

Ama… Müzakere etmek, diyalog kapılarını açık tutmak, diyalog içinde olmak, istişare etmek…

Bu saydıklarımızın bizim kültürümüzdeki yeri çok ayrıdır.   

Ekonomik durgunluk zamanlarında ekonominin hem enflasyon hem de stagflasyon riskleri eş ânda yaşanabilir. Bunun her ikisinin aynı ânda görülme olasılığı vardır. Enflasyon zaten ülkenin belini bükerken ve alımgücünü düşürürken aynı ânda stagflasyonun gözlenmesi, toplumun hem gelir akımı üzerinde hem de harcama davranışlarında çok daha olumsuz tesir meydana getirebilir. Herkesin vakıf olabileceği gibi böyle ekonominin tıkandığı, reel olarak büyümenin çok durgunlaştığı dönemlerde, sizler aslında aldanmayın yayımlanan istatistikî verilere, geçen gün nerede okuduğumu hatırlamıyorum, Türkiye’de artan maliyetlerden dolayı inşaat sektörünün bile tökezleyebileceği ifade ediliyordu.

Dediğim gibi böyle halkın alımgücünün ve gelirinin giderlerini karşılamakta zorlandığı netameli dönemlerde, insanların gözleri devlet katlarında bulunan devlet memurlarının şatafatlı hayatlarına takılır. Laf gelir dolanır en son yüksek bürokrat ve milletvekillerinin elde ettikleri maaş kazançlarına ve yine bürokratların birden fazla aldıkları maaşlara takılır. Özellikle bazen yeri geliyor, bürokratlar, “huzur hakkı” adı altında birden fazla maaş ödemelerine sahip oluyorlar. Türkiye gibi büyük hedefler tayin edip rota çizen toplumlar, hakikatler ve hayal arasında bocalayınca yaşanan-yaşatılanlar, yaldızlar sökülünce ortaya dökülüverir.

Aslında bu tartışmalar bitmeyecektir. Ne zaman gerekten de tepede de bir uyanış başlar o zaman belki hak, hukuk, adalet söylemlerinin bir değer kazandığı ileri sürülebilir. Siz istediğiniz kadar meydanlarda elinizdeki kâğıtlara, bezlere sloganlar hem de en afilisini yazın, yine en göze çarpacak propagandayı yapın, kanımca oluşturacağı etki ancak akşam haberlerinde satırbaşı haber olarak kalır. Ne ki günlerce bu iktisadî konular tartışma programlarında konuşuluyor da ne değişiyor. Mesela, işçiler, sokaklarda istediği kadar yürüsün, sizce asgari ücretin bu minvaldeki eylemlerle artırılması olası mıdır?

Zihniyet değişecek. Tabandan tavana kadar bilinçli bir toplum ve nesil yeşertilmeden, sadece masada konuşulan hususlar yine sadece masada kalır, ama eyleme dönmez. Toplumun her katmanında vicdan, ahlâk, dürüstlük, hakkaniyet, iyi niyet, sağduyu, işi ehline verme, HAKKTAN KORKMA, liyakat, ehliyet vb. duygular tümden içselleşmez ise, halk özellikle dar gelirliler kendileri söyler yine kendileri dinler.

***

Türkiye’de “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi” var. Eskinin yerine YENİSİ geldi. Eskiden, parlamenter demokrasinin, siyasal sistemin tıkanan yollarını açamadığı iddia ediliyordu/edilirdi. Hatta parlamenter demokrasinin, bizatihi siyasal sistemin ve siyaset kurumunun ANA TIKAYICISI olduğu bile dillendirildi. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde devlet işleri çok hızlı ve toplum yararına ve çıkarına “tıkanmalar” olmadan ifa edilecekti. İstikrar olacak. Büyüme ve kalkınma olacak. Devlet katlarında sürdürülebilirlik hâkim kılınacak. Aslında bakıldığında, zaman ve hız odaklı bir çağda hem zamanın hem de milli kaynakların çok fazla harcanmadan resmi işlem ve işlerin koordinasyon altında çözümlenmesi ve yerine getirilmesi tam isabetliydi. Öte yandan böyle olumlu yönlerinin yanında, bence kimsenin itiraz edemeyeceği gelişme ve husus ise Meclis’in kısmen de olsa pek işlevinin kalmadığı.

Neden? Bugün, gerçekten de Türkiye Büyük Millet Meclisi kanımca, ülke sorun ve sıkıntılarının etraflıca görüşülüp değerlendirildiği ve nihayetinde milletin çıkarlarına kararların ve politikaların ortaya konduğu/üretildiği bir manzaraya sahip değil. Meclis TV’den daha çok şöyle sesler yankılanıyor: Kabul edenler, Kabul etmeyenler, “Kabul edilmiştir” veya “Reddedilmiştir/Kabul edilmemiştir.” Gerçekten de realist bir pencereden baktığınız vakit, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde 600 milletvekili rakamsal olarak yani anayasaya göre var. Ama sitede baktım şuan Meclisimizde 594 milletvekilimiz var. Üzerinde tartışılması ve konuşulması gereken bir başka husus ise, SEÇİM YASASI ve SİYASİ PARTİLER YASASI’dır. Gerçekten de bu milletvekilliği profili senelerce parlamenter demokratik rejim zamanında da tartışılıyordu. Şimdiki TÜRKİYE YÜZYILI zamanlarında da tartışılıyor. Ne ki değişen hiçbir şey yok. Anayasamıza göre, bölgelerinden veya kentlerinden seçilen milletvekilleri, son tahlilde tüm ülkenin yani milletin tamamının milletvekilidir.

Şunu da ifade etmek gerekiyor… Evet, seçilen milletvekilleri kâğıt üzerinde tüm milleti temsil ediyor ama pratikte bu böyle işlemiyor. Demek istediğim, milletvekilleri gerçekten de bu yaptıkları hizmetin hakkını verecek şekilde kentlerinin SESİ olabilseler, kentlerinde ve yakın bölgelerindeki sorunların ve sıkıntıların çözümlenmesinde ve hallolması meyanında inisiyatif alabilseler, gerçekten de toplum içinde zuhur eden tartışmalar ve bitmek bilmeyen atışmalar da sönümlenir diye düşünmekteyim. Siz bakmayın gerçekten de CHP içinde birkaç tane cevval milletvekilimiz var; ama bu sadece bireysel çabalarla olacak bir iş değil. Milletvekillerimizin ellerinden geldiğince halkın içine karışarak halkla içiçe olması “OLMASI GEREKEN” bir durum iken, bizler şu çağda ütopyalar düşlüyoruz!

Gerçekten de “güçlünün” yanında olmak veya kudretli insan ve grupların saflarında yer almaya azami düzeyde çaba sarf etmek, günümüz modern toplumlarında baktığınızda, en kolay kariyer sahibi olabilme ya da toplumsal sınıf ve statü atlamada en risksiz yöntem olarak göze batmakta.

Yıllardır ana akım medyayı (işte amiral dedikleri hürriyet gazetesini, milliyet gazetesini, sabah gazetesini ve bağlı kuruluşlarını) takip ediyorum. İlgi alanımla ilintili politika tahlili yapan köşe yazarlarını, köşemenleri(?) okumaya çabalıyorum.

Bir zamanlar HÜRRİYET GAZETESİ neden eleştiriliyordu? Hürriyet gazetesi, bilmeyenler açısından bir hatırlatma, 28 Şubat döneminde ve öncesinde Askerî Vesayetin çok güçlü olduğu zamanlarda siyaset kurumunu ve dolayısıyla aktörlerini ve yine dönemin yasal ve meşru hükümetlerini, demokrasi ve hukuk devleti ilkeleriyle yönetildiğini iddia eden ülkelerde olamayacak bir şekilde ekonomik menfaatler çerçevesinde manipüle ederek, siyaset dizaynına soyunurdu.

Neyse, burada kitabî bilgi ve hatırlatmalarla kafanızı şişirmeye ve gözünüzü yormaya niyetim yok. İstenirse kitaplar ve Google Amca artık erişim bakımından çok yakın günümüz modern bireyine.

Bugün, bakıyorum da Hürriyet Gazetesinin zamanında hiçbir biçimde ne ahlâki ne de çağdaş demokratik bir devlette/toplumda kabullenilemeyecek “siyaset dizaynını” en son tahlilde SABAH GAZETESİ yapmakta.

Gerçekten de sabah gazetesinin sayfalarının içinde gezinin, nasıl da bir propaganda aracı olarak çalıştığını ve imkânlarını CHP’yi nasıl karalarım veya CHP’yi nasıl aşağı çekerime seferber ettiğini görürsünüz. Son sayısında CHP Belediyelerindeki kadro atamalarına yer vermişti ve ahlâk dersi vermeye kalkmıştı.
Sanki bu memlekette 22 yıldır güç ve kudret AK Parti hükümetlerinde ve onun yöneticilerinde değilmiş gibi, bir gazetenin aklını “CHP’yi nasıl karalarıma” takması ve şifa olsun muhalefet haberlerine bile yer vermemesi, aslında ülkedeki aşınmanın, yozlaşmanın ve değer kaybının toplum hayatındaki farklı sektörler ve katmanlar indinde görüngüsüdür.
Demek ki “zamanın ruhu” dedikleri böyle bir şey, hürriyet gazetesini yerden yere vuranlar, bugünlerde bal tutup parmağını yalayangillerden oluveriyorlar.

OPTİMAR ARAŞTIRMA, 31 Marttaki yerel seçimler sonrası 2-5 Nisan tarihleri arasında 2000 kişiyle anket çalışması yapmış.

Ankete katılanlara yöneltilen sorulardan bazıları şöyle:

- “Sizce bugün Türkiye’nin en önemli sorunu nedir?”

Cevaplar: Ekonomi diyenler yüzde 60,6 ile birinci sırada yer almış. Yüzde 6,1 ile Suriyeliler ve düzensiz göçmenler cevabı ekonomi cevabının ardından gelen en önemli sorun cevabı olarak belirmiş.

- “Sizce bu sorunu kim çözer?”

Cevaplar: CHP diyenler yüzde 24,3,
               AK Parti diyenler yüzde 20,2

YAZARIN NOTU: Bu sorundan kastedilen ekonomik sorun.

Şu bir gerçek…
Türkiye’de gelir ve servet dağılımı ciddi boyutlarda bozulmuştur. Adalet ve Kalkınma Partisi’nin iktidar olmadan önce ve ilerleyen dönemlerinde vaat ettiği müreffeh memleket manzarasından eser yoktur.
Esasında, artık Türkiye’de gözlerden kaçırılamayacak ve dikkatlerden de uzak tutulmayacak realite…
Toplumsal olarak sosyo-ekonomik yapının ciddi bir düzeyde, dar ve ücret gelirliler aleyhine irtifa kaybederek bozulmasıdır. 2024 Türkiye’sinde şu su götürmez bir hakikattir: Orta gelir grubunun son tahlilde silinerek yok olmasıdır. Ya zenginsiniz ya da fakir veya gariban… Bunun gariban edebiyatıyla da hiçbir ilgisi yoktur. Burada, alımgücünün düşmesi ve hanehalklarının eline geçen paranın, nominal değerle reel değer kesişmesinde nominal değerin eksi vermesidir.

Hazinenin neredeyse tam takır düzeyinde olduğunun söylendiği bir süreçte, şatafat ve debdebenin olabildiğince yoksul kitleler önünde sergilenmesi, yine kamu otoritelerinin “tasarruf tedbirlerine” gideceklerini dillendirmeleri, söylem ve tatbik aşamasında inandırıcılığını kaybetmekte.

Türkiye’de demokrasinin düzeyini ve toplumsal hayatın devamını düzenleyen hukuk kaidelerini partizanca gayelerle olması gerektiği yerlerden sarsınca yaşam “olağan akışında” maalesef devam edemiyor.

***

Artık Türkiye’de sadece söylem ve tatbik noktasında değil aşınmalar, esas üzücü olan Türk örf ve adetlerinin ve bununla atbaşı giden moral değerlerin de yozlaşması, ülkemize has milletimize has geleneksel davranışların unutulmaya yüz tutması. Siyasetçilerin, sadece kendi bencil çıkarlarını gözettikleri, seçmen-vatandaşların “patron” olma misyonlarını “içselleştiremedikleri” bir memleket ortamında söylemlerin “havada” kalması artık beni şaşırtmıyor. Gerçekten de NOW ANA HABER SUNUCUSU Selçuk TEPELİ hiç bıkmadan usanmadan tekrarlıyor, “patron sizsiniz diye…” Haksız mı? Gerçekten de yurdum insanı biraz dikkatli olsa, etrafında, kentinde, ilçesinde/kasabasında, mahallesinde, köyünde olanbitenler noktasında kulak kabartarak, sorgulasa ve muhakeme edebilse, inanın, bu ülkede yoksulluk, garibanlık, terkediliş, yoksunluk, hak gaspına uğrama gibi duygudurumlarının minimum seviyelerde yaşanması tesis edilebilirdi.

Bugün, gerçekten de çok farklı bir “dünyaya” veya yörüngeye doğru çekiliyoruz. Bizim millet olarak, seçmen-vatandaş olarak çok daha zinde olmamız elzem gelmektedir. Yanı başımızda, Ortadoğu’da İran-İsrail gerilimi “tetikleniyor”! Lami cimi yok, bu bölgede bir şeyler planlanıyor sonrada bu bölgede yaşam “savaşımı” veren insanlar, bu tezgâhın sonucuna hep katlanmak zorunda bırakılan “figüran” oluyor. Bu, zaten senelerce bu yönde tertiplenmedi mi? Avrupa’nın Beyaz İnsanları, sonra da Birleşik Devletlerin sapkın “seçkinleri”, dünyayı kendi babalarının çiftliği gibi görmediler mi? Zannediyor muyuz bizler, İran öyle çok vicdanen ve ahlâken İsrail’e saldırıyor ya da misilleme yapıyor? Filistin’in mazlum halkını ve insanını çok mu önemsiyor? Zaten bu coğrafyanın en büyük ayıbı ve riyakârlığı Müslüman insanlar ve İslam dini üzerinden kotarılmadı mı? Filistin’e karşı neredeyse dünyanın en üst seviye ve ileri teknolojileriyle teçhizatlandırılmış Siyonist din devleti İsrail, göz göre göre soykırım uyguluyor. Bırakın Birleşmiş Milletlerin uygar ülkelerini(?), bizim mahalle, yani İslam coğrafyası ve Müslüman ülkeler “kılını bile kıpırdatmıyor”. Ve bunun adı da “bu benim meselem değil ki oluyor”! Yani, bana dokunmayan yılan bin yaşasın!

İşte görüyorsunuz, bir ara politik jargonda ağzımızdan düşürmediğimiz “bir olalım diri olalım” moral motivasyon yükseltici cümleleri, sadece seçim meydanlarında laf-ı güzaf meyanından yankı olup kalıyor. Evet, gerçekten de iç işlerimizde ekonomik olarak yoğun bir durgunluk içindeyiz ama dışarıda kaynayan kazan içinde bizler de kaynayan unsur olmamak için, harbiden bir ve diri olacağız; öte yandan iç işlerimizde de rekabet edeceğiz ama denge çerçevesinde.     

Yerel seçimlerin ardından köşe yazarları olsun, yorumcular olsun seçimin çıkan sonuçlarını irdelemeye ve analiz etmeye çabalıyorlar. Yalnız, yine gördüğüm kadarıyla tehlikeli yollara sapıyorlar, söz söylemenin ve yazı yazmanın tuzaklarına düşüyorlar.

Gerçekten de bu ülkede bir kere herkes “imtiyaz götürmeksizin birinci sınıf” yurttaştır. Kullanılan dilin tehlikesi, toplumumuzu ayrıştırmaya yönelik olmasıyla beraber heran vatandaşlarımızın itidali kaybetmesine de neden olabilir.

Van’da mahalli idarelere yönelik olarak seçilen belediye başkanının seçilme yeterliliği kaldırılarak belediye başkanlığı AK Partili adaya verildi. Bundan sonra da Van sokakları karıştı.

Tabii ki seçim sonuçlarının heyecanıyla beraber köşe yazan, yorum yapan bazı “aklı evveller” CHP’ye ve CHP seçmenine yönelik klasikleşen ve değişmeyen ama artık YETTİİİİ denmesi gereken suçlamalara ve yaftalamalara yöneldiler.

Hayır, o kadar da değil. Efendiler biliniz ki;
CHP terör örgütü değil, bu ülkenin bir numaralı siyasî partisidir.
CHP’ye oy veren seçmen-vatandaşlara öyle ağzına geldiği gibi hakaret edemez ve itham eden yaftalama yapamazsınız.
CHP ve seçmenini DEM Partisiyle aynı eksende konumlandıramazsınız; aynen tüm Kürt vatandaşlarımızı da DEM Partili olarak da kabul edemezsiniz.
Terör ve eylem ile legal bir siyasî partiyi aynı ânda aynı hedef ve gayeler içinde de anamaz, yine bu ülkemizin kurucu partisini bu mesnetsiz cümleleriniz içinde kirletemezsiniz.
Üst kimlik ve alt kimlik farkının ayırdında olarak son kertede üst kimliğimiz TÜRKİYE VATANDAŞLIĞI ve TÜRKLÜK olmak ile beraber, bir aralar MHP Genel Başkanının ifade ettiği gibi Türkiye “mozaik değil mermerdir mermerdir” değil, evet bu memleket mozaiktir, bence bunu herkesin kabul etmesi gerekir.
Çok kültürlülük ve çok seslilik “mermer” gibi tekdüzelik ile bastırılamaz, insanların farklılıkları yok sayılamaz. Bu ülkenin ANAYASASI ve kurucu nitelikleri ortadadır. Tekrar tanımlamalara gerek yoktur. Konjonktürel olarak millî ve manevî değerler üzerinden siyasî alan yenilemeye gitmek, “Bizler” ve “Onlar” gibi tamamen bölen ve kutuplaştıran dil tercih etmek, kabul edilemez.

***

Zaten bu ülke ne çektiyse Kraldan daha fazla Kralcılardan çekti. İş bilmez insanların el üstünde tutulduğu, liyakat ve ehliyet sahibi olmanın görmezden gelindiği Türkiye Cumhuriyeti gerçekliğinde, insanların söyledikten ve yazdıktan sonra ağızlarından çıkan kelamların ve kalemlerinin mürekkebinden kâğıda dökülen cümlelerin bu minvalde “zehirli ok” misali yurttaşlarımızı hedef almaları, daha önce de belirttiğim gibi kabul edilemez.

Evet, şuan farkında değiller. Ne olursa olsun Türkiye “Hukuk Devleti” şiarından taviz vermeden yoluna devam edecektir. Ne ki bugün belki bazıları ülkedeki mahkemelerin sadece bina ve şeklen orada durduklarına “aldanarak” canlarının ve paşa gönüllerinin istediği minvalde söz söylemekte ve yazı yazmaktadır. Ama unutulmasın hiçbir dönem ve siyasal erk ilelebet devam etmeyecektir, hükmünü sürdüremeyecektir. En azından kitap karıştıranlar ve tarihî süreçlere vakıf olanlar, bunun böyle olacağına kanaat getirebilirler.

Özellikle, CHP Genel Başkanı Özgür Özel ile AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın seçimlerin ardından yaptıkları yapıcı ve olumlu konuşmalardan sonra, birden birilerinin ya da bazı odakların cesaret vermesiyle mi diyelim, bu şekilde toplumumuzu hiç olmaması gereken biçimde ayrıştırmaya tevessül etmesi, hiçbirimizin kabul etmemesi gereken bir gelişmedir.

Zamanında, biliyorsunuz bu ülkenin seçilmiş Cumhurbaşkanına/Başbakanına (yani Sayın Erdoğan’a) hiçbir şekilde tasvip edemeyeceğim FAŞİST yaftalamasını yaptılar. Gerçekten de seçimle işbaşına gelen birine faşist demek, uygulamalarının faşizme kaydığını iddia etmek, şimdiki gibi o zamanda kabullenilemez idi. Ne demek “faşist”? Erdoğan kimin veya kimlerin ölümüne vesile olmuş, hangi vatandaşların veya siyasetçilerin ölümüne onay vermiş? Benim için “faşist ya da faşizm” demek, aynen bu mânâlarda değer bulmakta.

İşte bu gerekçelerle baktığınızda da bu dönemde de İTİRAZLARIMI YÜKSELTMEKTEYİM…

CHP, Türkiye Cumhuriyeti’nin yıkılamaz ve ikame edilemeyecek “LİDER” PARTİSİDİR.

Yine, CHP yöneticilerine ve seçmen yurttaşlarına hiçbir şekilde “vatan haini” veya “terörle yanyana” duranlar biçiminde olabilecek yakıştırmalar, töhmet altında bırakacak etiketlemeler de kabul edilemez, ben etmiyorum. Nokta. Tabii devran dönecek ve bu mesnetsizce karalama kampanyasına iştirak edenler de elbet birgün yargıçların önüne çıkacaklardır.

Nihayet uzun soluklu seçim serüvenini geride bıraktık.

Cumhurbaşkanlığı seçimiyle başlayıp mahalli seçimler ile sonuçlanan seçim yolculuğu, Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın da ifade ettiği gibi toplumumuzu yordu.

Neredeyse bir yıldır seçim işleriyle uğraştık.

1 NİSAN olarak artık önümüzde büyük ihtimalle seçimsiz bir dönem bizleri bekliyor.

31 MART mahalli seçimlerinin sonuçları uzun dönemde konuşulacak ve irdelenecek.

Ama şunu unutmamak gerekiyor, hemencecik belirtmek istedim, bu ülkenin başında hâlen Sayın Recep Tayyip Erdoğan var. Yani hâlen bir AK PARTİ ve Erdoğan realitesi görmezden gelinemez.

Bence, bu yerel seçimlerde bir “başarı” var. Bakıyorum da iktidara “göbekten bağlı” medya mecralarında, bu elde edilen başarıdan ötürü, bu sağlanan gelişmenin bir “hafifsenmesi” yoluna gidiliyor, tabii ki hür iradeleriyle istediklerini serdetme özgürlükleri var.

Öte yandan, CHP Genel Başkanı Sayın Özgür Özel’in şu ifadesine yüzde yüz katılıyorum:

“Cam taban eşiği aşılmıştır.”

Gerçekten de bakıldığında senelerce Cumhuriyet Halk Partisi için ileri sürülen tez, CHP’NİN %25-30 barajını geçemeyeceği üzerineydi. Esasında, CHP üzerinde bir “atalet” olduğu söylenmekte idi ki ben de buna katılmaktayım. Uzun uzadıya analizlere gerek yok. Genel seçimlere daha çok süre var, bu zaman zarfında bu mahalli idareler seçiminin getirdikleri ve götürdükleri incelenecektir.

Şu bir gerçek, Cumhuriyet Halk Partisi Ege Bölgesi’nde neredeyse silme, Trakya hakeza öyle silme, Akdeniz Bölgesi’nde epeyce bir yerin belediyeliklerini önemli bir oranda hanesine yazdırdı. Esasında burada önemli olan, Karadeniz Bölgesi’nde atılımlar yapılarak belediye başkanlıklarının kazanılması idi. Yine, iç bölgelerde daha önce esamesi bile olmayan CHP’NİN, çokça olmasa bile hani bahsettiğimiz “atalet duvarının” yıkılması adına belediyelikler elde etmesi önemliydi.

***

Genel Başkanların konuşmalarına baktığımızda da artık bir olgunluk yakalandığı söylenebilir. Hem CHP Genel Başkanı hem de AK Parti Genel Başkanı toplumumuzu geren, kutuplaştıran ve ayrıştıran dil ve üsluptan özellikle uzak durdular. Bunlar önemli detaylardır. Gerçekten de baktığınızda artık Türkiye’de “demokratik refleksler” yerli yerine oturmaya başladı. Programlara katılan konuk yorumcu ve analizcilere baktığımda, katılım oranını geçmişle mukayese ederek düşük bulduklarını ifade ettiler. Ama bu, ne olursa olsun Türk halkının sandığa gitme ve sandığa sahip çıkma tutumunun azımsanmasına, bir bahane olamaz.

Türkiye’de bunca yıllar darbe ve muhtıralar ile siyaset kurumunun ve demokrasi tavır ve tutumlarının önüne tıkaç olunmaya çalışılmışsa da, şu bir gerçek ki ülkemiz vatandaşları her şeye rağmen, “şeklen bile olsa” demokrasinin gereklerini yerine getirmekten arka kalmamıştır. İşte bu yüzden siyasetçilerin seçimlerin ardından kullandıkları dilin itidale davet yönünde olması, ân itibariyle toplumumuzda cereyan edebilecek menfi hadiselerin önünü de böylelikle kesmiştir. Neden? Çünkü yıllarca deneyimledik ve gördük. Ülkemizde kutuplaştıran ve yurttaşlarımızı ideolojik kamplara bölen politik dil, son tahlilde ülkemizde tansiyonun yükselmesine ve acı vakaların tezahürüne neden olmuştur.

Bu bakımdan…

Bu yerel seçimlerin “kesin olmayan neticeleri” üzerinden olasılık hesaplarına konu olacak senaryo kurmacaları yapmak, uzgörüşte bulunmak, kanımca, rasyonelce değil duygusalca bir yaklaşım olacaktır.

Demek istediğim, işte efendim Ekrem İMAMOĞLU mu Mansur YAVAŞ mı Özgür ÖZEL mi gibi…

Bu saydığımız politikacıların hepsi de CHP’NİN çatısı altındadır. Ama unutulmaması gereken tıpkı ülkeyi yönetecek Sayın Erdoğan’ın olduğu gibi Cumhuriyet Halk Partisi’nin Genel Başkanı Sayın Özgür Özel’dir.

Bu bağlamda bu saatten sonra yapılacak en güzel hareket, CHP belediyeliklerinde iktidar partisine malzeme olmayacak bağlamda mahalli idareler hizmetlerinin ifa edilmesidir. Buradan da kastım sadece “sosyal belediyecilik” faaliyetleri değil, fiziki yatırımların, belediye kanunlarının cevaz verdiği hudutlarda, yine belediye sınırlarında yaşayan halkların yoğun streslerini atabilecekleri klasik belediyecilik hizmetlerinin vaat edildiğiyse mümkün olanlarının yerine getirilmesidir. Yoksa bu elde edilen zaferler “havada” kalmaya mahkûmdur.   

Türkiye Gazetesinin internet sitesinde aşağıdaki gibi haber vardı:

[Adana Cumhuriyet Başsavcılığı, sahte avukatlık yaptığı belirlenen Betül S. (37) hakkında soruşturma başlattı. Soruşturmada Betül S. isimli kadının avukat cübbesiyle adliyenin önünde, baro lokalinde ve mahkemeler önünde sosyal medyasında paylaşım yaptığı tespit edildi.

Asayiş şube müdürlüğün bağlı dolandırıcılık büro amirliği ekipleri söz konusu kadını, adliyenin avukat lokalinde yakaladı. Ekipler aynı zamanda kadının evinde yaptığı aramada sahte avukat kimliği, avukat cübbesi, ruhsatsız tabanca ve dolandırıcılık eylemlerinde kullanılan birçok adli evrak ele geçirildi.

Betül S., bir kamu kurumuna ait tanıtım kimlik kartı bastırıp kendisini kamu avukatı ve icra avukatı olarak tanıtmaya başladı. Betül S., ağına düşürdüğü mağdurları icradan ucuz araba almak ve kamuya ait arazileri 49 yıllığına kiralamak vaadi ile dolandırdığı öğrenildi.

Sahte avukat kadının icradan ucuz araba almak ve kamu arazilerini 49 yıllığına kiralamak vaadiyle 4 kişiden 3 milyon TL dolandırdığı öne sürüldü. Betül S. emniyetteki ifadesinde, ”Daha önce ki sevgilim avukattı. Bende yanında kâtiplik yaptım. Avukatlığı özendim. O ortama girmek beni mutlu etti” dedi. Öte yandan, Betül S. çıkarıldığı mahkemece "nitelikli dolandırıcılık- kamu görevinin usulsüz olarak üstlenilmesi, özel işaret ve kıyafetlerin usulsüz kullanılması ve resmi belgede sahtecilik" suçlarından tutuklanmıştı.]

(https://www.turkiyegazetesi.com.tr/gundem/sahte-avukattan-3-milyon-liralik-vurgun-eski-sevgilisine-1030327, 25.03.2024)

Daha önce de bildiğiniz gibi basın yoluyla kamuoyuna bu minvalde sahtecilik/sahtekârlık haberleri yansımıştı. İşte tıp diploması olmadan, sanırım yine bir kadın 5 veya daha fazla sürede doktorluk yapmıştı.

Neden bu haberi önemsedim? Gerçekten de neler oluyor? Türkiye nereye gidiyor?
Liyakat yok…
Ehliyet yok…
Denetim ve hukukun kestiği parmak yok… E bu kadar yokluğun ve yoksunluğun içinde bu insanlarda KORKU da yok!

Bilmiyorum, ama bu gelişmeler sizce de önemli değil mi? Bu insanlar, insanların hem maddi hem manevi, hatta canlarına bile mal olabilecek girişimlerin içinde olmaya nasıl cesaret edebiliyor?

Tamam, YARATICIDAN korkmuyor olabilir… İnanıp inanmamasıyla ilgili bir durum… Ama yahu bu kişiler yakalanma risklerini hiç mi hesaplamıyorlar? Bu rahatlık nereden geliyor? Gerçekten de bu yönde işlerin içinde olmak için, liyakat sahibi olmadan, diploma sahibi olmadan, lisanslanmadan, ehliyetsiz bir biçimde, direkt toplum ve insan odaklı mesleğin veya işlerin içine “dalmak”, vallahi tabiri caizse “yürek ister”.

Bugün, 2024 Türkiye’sinde işsizlik artık kanayan bir yara… Bir yandan gençler, özellikle genç işsizler iş beğenmedikleri, çalışmadıkları meyanında eleştirilmekte ve bunun gelecek için iyi olmadığı belirtilirken, yine eğitim gibi bir alanda yerlerde sürünüyoruz. Ama yine bu son dönemlerdeki gelişmeler hiç iç açıcı değil. Ne denirse densin, eğitim kalitemiz, eğitim süreçlerinde ve aşamalarında geçirilen zamanlar “olması gerektiği” gibi değerlendirilemediği için de… Hem bireysel temelde hem de sosyolojik temelde kayıplar yaşıyoruz. Gençler hayallerinin doğrultusunda iş bulamıyorlar. Yine bir başka yönden bakıldığında, küçük işletmeler olsun yine orta ölçekli sanayii yerlerinde de “ara eleman” denen, daha çok beden gücüyle istihdam edilecek işgören eksikliği varken…

Bu örnekler… Kanımca, toplumumuzun hem kalkınmasına hem de iktisadî büyümesine olumsuz tesirler oluşturmakta. Neden? Çünkü, bu haberleri gençler, işsizler seyretmiyor mu? Kendini eğitime adayan, eğitim alarak beşeri sermaye yatırımına katlanan, her şeyden önce “kendini gerçekleştirme” aşamasında elinden gelen tüm çabaları seferber eden insanlarda bu haberler nasıl bir etki oluşturur? Değerli okuyucular, ben burada eğitimin ve eğitim almanın “erdemini” felan tartışmıyorum. Zaten normal olan bir bireyin ömrü boyunca “öğrenme süreçlerinde” olması lehine olan şeyler. Öte yandan insanlar eğitime sadece bireysel donanımlarının artması için yönelmiyor. Hayatta kalmak için çalışmak ve para kazanmak zorunda insanlar. İşte bunun için de eğitim alıp meslek sahibi olmaya yöneliyorlar. Artık memleketimizde sadece aşınan “moral değerler” değil ki… İnsanlar; nasıl bir rahatlığa sahipse, kendilerinde nasıl bir özgüvene sahipse, utanmadan sıkılmadan, ehliyet sahibi olmadığı hususta ben “avukatım”, ben “doktorum” diyebiliyor.
ALLAH’TAN korkmuyorsun…
Bunlar hukuktan ve yargılanmaktan da korkmuyorlar.
Pekiî bu cesaret nereden geliyor?

Adalet ve Kalkınma Partisi’nin siyaset kurumu içindeki “doğal seçmen tabanı” muhafazakâr kesimlerden oluşmaktadır. Ama öte yandan, AK Parti; iktidarının ilk yıllarında bildiğiniz gibi, liberallerden, eski solculardan, şimdinin sosyal demokratlarından da destek gördü ve sanırım oy da aldı. Nasıl olmuştu da oy alabilmişti? Çünkü… Evet, çünkü, Askerî vesayet ile Yargı Vesayetini bitirmesi için…

Tamam, çok güzel idi. AK Parti yine bildiğiniz gibi FETÖ terör örgütünün- ilk yıllarda bu hareket hizmet hareketi olarak biliniyordu- bürokrasi katlarındaki elemanları vasıtasıyla gerçekten de askerlerin, daha doğrusu yüksek rütbeli subayların siyasete hiçbir “meşruiyeti” olmayacak biçimdeki müdahil olma reflekslerini ve hareketlerini ortadan kaldırdı. Yargı vesayetini de peyderpey geriletti. Tamam da neden bunları iki de bir hatırlatıyorsunuz?, diyebilirsiniz. Ben de benzer şeyleri görüyor, okuyor ve izliyorum. Evet, bunlar “demokrasi yerindelikleri” minvalinde olumlu adımlardı. E tamam da sürekli bunların da iktidara yakın mahallelerde söylem olarak tekrara düşmesi neyin nesi? Çok güzel hareketler… Oldu, çok yerinde adımlar idi… Başa kakmanın gereği var mı?

ŞİMDİİİİ…

En son tahlilde…

Asker ve Yargı Demokrasisinin yerine AK Parti ne koydu?

Açık yüreklilikle bunu söyleyemiyoruz. Bugün, Türkiye’de “İleri Demokrasi” vardır diyenler…

YALAN SÖYLÜYORDUR.

Türkiye değişti ve gelişti diyerek, “YENİ TÜRKİYE” masalları anlatanlar;

HALKI ALDATIYORDUR.

2002’den önce yakındığımız antidemokratik reflekslerin yerine, bugünün demokratları açık yüreklilikle ifade edin, ne koydu?

Demokrasinin “olması gerekenini” ikame etmediler, sadece oyalama taktikleriyle toplumu tahkim ediyorlar.

***

2024 Türkiye’sinde…

Ekonominin marazlarıyla uğraşıdururken…

Dünya çok başka uygarlığa yol almakta veya zaman diliminde. Medeniyet yolculuğu uzaya astronot göndermekle olmuyor.

2024 memleket manzarası, emeklilerin ve asgari ücretlilerin toplumun bir numaralı tartışma konusuna indirgenmişken…

Hamasete bulunan vaatler ve vaazlar ile ancak sivrisinek vızıltısı etkisi oluşturursunuz.

Bir ülke “olması gereken” altyapı yatırımlarını ve hizmetlerini halkının “başına kakıyorsa!”…

Savunma Sanayii Yatırımları…
Köprüler…
Marmararay…
Raylı Sistemler…

E ne yani tamam da bunlar yapılmasa mıydı? Ne olacak o zaman, eğer iktidar 31 Mart mahalli seçimlerinde özellikle anakent yerlerde belediyeleri kaybederse bu hizmetler geri mi alınacak?

Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan ne demişti:

“Biz olmazsak gaz da olmaz.”

Aslında, Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son dönemlerdeki tavır ve tutum ile söylevlerine baktığınızda, ülkemizdeki “Demokrasi Algısı” ve “Vatandaşlık Hakkı/Hakları” açısından her şeyi izahtan yoksun bırakmayacak berraklıkta ortaya koymakta.

İBB Başkanı adayı Sayın Ekrem İmamoğlu’nun karşısında, Sayın Murat Kurum ve Cumhurbaşkanı ile hükümetin/devletin bakanları…

Diyecek bir şey yok.

Halk, demokrasinin, demokratik gücünün farkında olsa…

Boşuna demiyor NOW HABER Ana haber sunucusu Selçuk Tepeli, “Patron sizsiniz…” diye.
Farkında olmak ve ayık olmak…
Ataleti yenmek için çok önemlidir.

Ekonomik sıkıntılar giderek artıkça birbirimizden de uzaklaşmaya başladık. Hâlden anlamak... ‘Hâlin nicedir’ sözlerinin de pek anlamı kalmadı. Bugün katlanılan ekonomik problemler karşısında vatandaşlar birbirlerinin yaralarına merhem olmaya çabalıyorlar. Tamam da bu ne kadar mümkün? İşte eğer anayasal düzenden uzaklaşır, demokrasiyi sadece seçim ve sandık lafzından ibaret sayarsak... Sokaklarda mutsuz insan siluetleri...

Yardıma muhtaç insanlar... Öte yandan merhamet duygularımızı da yitirir olduk. Yabancı uyruklu insanlara karşı takınılan tutum ve tavırlar, unutmamak gerekir ki bu insanlar da tıpkı bizler gibi bir Yaratıcı tarafından yaratıldı. Bu bağlamda hiçbirimizin birimizden ne imtiyazı var ne seçkinliği veya ayrıcalığı...

İşte bu ekonomik sıkıntılar... İnsanların insanî hasletlerini bile buldozer gibi ezdi geçti, ezmeye de devam ediyor. Yer yer sosyal medyada denk geliyorum, bazen gerçekten de olumlu şeyler için çaba harcayan fenomenler oluyor, burada “sosyal deney” adı altında vatandaşlarımızın insanî durumlar karşısındaki tepkileri ölçülmeye çalışılıyor.

Gördüğüm kadarıyla “para” olgusu öyle bir “değer” kazanmış ki, o ân bu nesnenin azıcığına bile muhtaç kişiye “variyetimizden” kıyıp da bir kısmını bile ver-e-mi-yoruz. Mutsuzluk, memnuniyetsizlik, belirsizlik ve geleceğinden ümidini kesmek... Tüm bu ruhsal hâller toplum içine sirayet ettikçe kartopu misali yuvarlanarak toplumun genelinde karamsar bir havanın oluşumuna neden oluyor. Ne ki bu olumsuzluklar tek tek bireylerin üzerinden kalkabileceği bir yük değil. Bakalım ilerleyen günlerde neler göreceğiz ve neler ile karşılaşacağız?

Diyanet İşleri Başkanının kızının şiiri sizce bizim için ne kadar önemlidir? Gerçekten artık şaşırmıyorum. Sosyal medya, dönemimizde kitleler arasında ilişki ve iletişim kurmada epeyce önemli.

Ama bu ağları nasıl kullandığınıza bağlı…
SÖZCÜ GAZETESİNİN Instagramdaki sosyal hesabında böyle bir haber vardı. Diyanet İşleri Başkanının kızı, lüks arabasının anahtarına şiir yazmış. Sanırım kaybolduğu için felan.

Tamam da bize ne size ne? Gerçekçi açıdan bakıldığında bunun hiçbir şekilde haber değeri yoktur. Absürtlük diyeceksiniz ki, hanım efendi “size ne” dese, yeridir.

Hanım efendi bu paylaşımla beraber kamuoyunun önüne atılıyor gibi. Gerçekten de bu ülkede “normal” diye bir hâlden bahsetmek zor. Gazeteci olarak veya basın yayım-yayın kuruluşları olarak bu “şeyleri” görmek zorunda mısınız? Zaten haber değil bu husus…

Anladık… Şatafat… Bol keseden harcamalar, lüks yaşantıların kamuoyunun önünde sergilenmesi… Halk gerçekten de çok zor şartlar altında geçim savaşımı veriyor. “Ciddi bir gazete kuruluşu” olarak sizin daha “yaşamın içinden” gelişmeleri ve vukuatları toplumun huzuruna getirmeniz gerekmez mi?

Savurganlık var bu ülkede… Vatandaşlara tasarruf yapın derlerken, siyasetçiler halktan kopuk bir durumda ballı lokma tatlısı bir hayat sürdürüyorlar. Ne emeklinin ne de emekçinin içinde bulunduğu hâli anlayacak vaziyetteler. Fenomen denen kişilerin ya da ceplerindeki limitlerinden habersiz kişilerin harcamalarından yola çıkarak paylaşım yapmak ya da haber üretmek, inanın sizi diğerlerinden farklılaştırmıyor. Bilakis, bugün, bizler iktidara destek veren medya unsurlarını neden eleştiriyoruz? Toplumu algılar minvalinde oyaladıklarından ötürü, yaşanan ve halkın hissettikleriyle makyajlananların tamamen farklı olduğu yönünde eleştiriyoruz.

Şunu demek istiyorum… Ahlâk bekçiliği veya yargıçlığı yapmak bize düşmez. Yani burada şatafata, lükse, görkemli yaşamlara vurgu yapılacaksa, bu, bunları yapanların reklamını yaparak hiç olmaz. İsrafın veya savurganlığın sonlandırılması ancak bilinçli ve gerçekten de ahlâklı bir toplumla mümkündür.

Teknolojik gelişmeler ve ilerlemeler, evet, modern çağın modern insanını (bireyi) bu zamana kadar görülmemiş bir biçimde hem zaman babında hem de mekân babında özgürleştirdi.

Ya sonrası?

Tamam… İleri ve yüksek teknolojik araçlar, insanların yaşamlarını âdeta emek harcamadan, yorulmadan artık dilimize pelesenk olagelen “bir tık” hamlesi kadar basitleştirdi.

Zaman olarak fazla efor harcamıyoruz eskisine kıyasla.

Resmi işlemlerimizi halledebilmek için artık beton duvarların içinde, saatlerce kuyrukta bekleme işkencesi de bitti.

Ardı sıra daha fazla sıralamadan yekten noktayı koyuyorum:

Yalnızlaşıyoruz…

YALNIZLAŞMA…

Gerçekten de önümüzdeki yıllarda önemli bir sıkıntı olarak insanları uğraştıracak ama öte yandan sosyalleşme aşamalarında da en büyük handikap olarak önümüzde duracak.

Yalnızlık veya yalnızlaşma, doğal bir süreç esnasında mı zuhur etmekte veya bireylerin bilerek ve isteyerek, kendi özgür iradeleriyle seçim yaptıkları bir durum mu?

Bence bu tespit gerçekten de çok önemli. Akıllı telefonların 20 yıl önceye göre epeyce bir yer edindiği hayatlarımızda, yine masa başı bilgisayarların artık “demode” olduğu, işlevselliğine ve hafifliğine istinaden laptop bilgisayarların mobilitesinin çok daha kolaylaşması ve insanların elleri ve kolları olmaları…

Sanal alanlarda artık sanal ilişkiler kuruluyor. İnsanlar; kâh cep telefonlarının ekranının arkasına kâh bilgisayarların ekranlarının arkasına çekilerek, bir nevi maskelenerek, buradan “genelgeçer” ilişkilere ve sohbetlere kapı aralıyorlar.

Böylesi daha mı kolay? Maskeni tak, klavye kahramanlığına soyunarak, sosyal ağlarda, beğenmediğin, tasvip etmediğin olaylara ve gelişmelere kendince ahlâkî tepkini koy/göster, iletilerin altına yorumlar yaz; büyük büyük cümleler döşen, yazdığını gören de seni allame-i cihan zannetsin!

*  *  *

Pekâlâ, bu aşamaya nasıl gelindi? Değerli okuyucular, bu yazdıklarımın hiçbirinin altı boş değildir. Eğer, biraz zahmet gösterilip Google’da araştırma yapılırsa, bahsettiğim üzere yalnızlık ve yalnızlaşmanın ciddi bir biçimde arttığı ve ileride de sıkıntılara yol açacağını görebilirsiniz.

Tabii…

İnsanlar “sosyal bir varlık” olmalarından ötürü topluluk içinde, topluluğa karışarak yaşamak durumundadırlar. En azından, kendi hayatlarını “anlamlandırabilmek” ve hem bireysel hem de toplumsal katma değer sağlamak, kanımca bir gruba entegre olarak zuhur edebilir.

Kapitalizmin insan hak ve hürriyetlerini günümüzde pek öncelemediğinden ve sadece sermayenin arttırılması ve daha fazla kâr elde edilerek istifçiliğin özendirilmesinden ötürü…

Ve liberal kapitalist üretim sisteminde emekçi kitlelerin artık uzun saatlere varan çalışma düzenlerinde, otomatiğe binen çalışma davranışlarının sonucunda, aşırı yorgunluk ve iş yükünün artması ve daha birçok iş yaşamının çalışanları istihdama ve çalışma eylemine “yabancılaştıran” etmenleri…

Gerçekten de insanları belki öncelikle hayatın akışı içinde bir zorunlu tecrite zorluyor olabilir. Yoğun çalışma saatlerinden sonra, yine zahmetli bir ulaşım akabinde bitkin bir biçimde eve varılması, arta kalan kısıtlı zaman diliminde hem istirahat edilme zorunluluğu hem de kendine zaman tahsis etme…

Öte yandan modernleşmenin getirdiği koşullar ve toplumsal düzen gereği insanların, kalabalık kentlerde ağır çalışma şartları ve iş yükünün altında yaşam savaşımı vermeleri… Yine, medya denen devasa aygıt ve sosyal ağlardan insanların anbean tüketmeye davet edilmeleri… Tüketim ekonomisi ve tüketim toplumlarının gelip dayanacağı eşik…

Lamı cimi yok. Bencilleşmeyi ve egoizmi, yine akabinde de bireyciliği, yani “kamuculuğun” tersini açıktan da olsa zımnen de olsa insanların zihinlerine medya ve sosyal ağlar vasıtasıyla tüketimin ağa babaları ince ince nakşetmekte.

O zaman soru şu…

Bireycilik ve yalnızlaşma arasında acaba anlamlı bir korelasyon var mıdır?

Bireyciliğin beslediği yalnızlaşma ya da ekonomik toplumsal düzenlerin bir dayatması sonucundaki yalnızlaşma; her halükarda acaba gerçekten de ileride ciddi boyutlarda toplumsal kopuşlara rol açabilir mi?

Araştırma şirketi IPSOS (Ipsos), “Dünyayı neler endişelendiriyor?” başlıklı bir araştırma yapmış. Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 29 ülkede vatandaşlara görüşleri sorulmuş. 26 Ocak- 9 Şubat arasında yapılan anket kapsamında yaklaşık 25.000 katılımcıya çevrimiçi sistem üzerinden kaygıları, ülkelerindeki gidişata ilişkin görüşleri sorulmuş.

Türkiye’deki katılımcılara şu soru sorulmuş: “Sizce ülkede işler iyiye mi gidiyor yoksa yanlış istikamette mi yol alıyor?”

Bu soruya katılımcıların %73’ü “Yanlış istikamette yol alınıyor” cevabını vermiş.

Türkiye’de en çok kaygı duyulan konu %50’lik oranla enflasyon olmuş. Enflasyonu ikinci sırada %30’luk oranla yoksulluk ve sosyal adaletsizlik izlemiş. Ankete Türkiye’den katılanların %22’si suç ve şiddet oranlarından endişeli olduklarını söylerken, %22’si işsizlikten, %21’i mali ve siyasi yolsuzluktan kaygılandıklarını ifade etmişler.

HATAY’IN DÖRTYOL ilçesinde bulunan 100. Yıl ilkokulunda bir sınıf öğretmeninin dinî etkinlikler düzenlediği ortaya çıkmış. Söz konusu öğretmen, ilkokul 3. sınıf öğrencilerine Cuma duaları okutmuş ve salavat getirtmiş. Sınıf öğretmeninin derslerde öğrencilere “şeytan”, “zebani”, “cin” ve “kıyamet” gibi dinî kavramlardan bahsettiği iddia edilmiş. Yine gazete haberinden öğrendiğimize göre, tabii iddia olarak bunun araştırılması gerekir, sınıftaki öğrencilerden birinin öğretmeninin bahsettiği kavramlardan etkilenerek geceleri kâbus gördüğü.
(birgün gazetesi, 06.03.2024)

Artık gerçekten de Türkiye’de normalin dışında “anormalliklere” alışmaya başladık. Hep biz neyin düşünü kuruyoruz: Batı tipi demokrasi batı tipi yaşam standartları… Önce bizim ülkemizdeki anormallikleri düzeltmemiz gerekmiyor mu? Tuhaflıklar kumpanyası tertip edilseydi, tamda bu zamana denk gelirdi. 31 Mart tarihinde mahalli seçimler yapılacak ama kamuoyunun ve geniş halk kesimlerinin odaklanması genel seçim düzeyinde. Şuan insanların en büyük ruhsal sıkıntısı: Kaygı, endişe, stres, üzüntü, belirsizlik ve üzerine geleceğin belirsizliği…
Şimdi bu paylaştığım satırbaşı haber metinlerinden nasıl bir “çıkarım yapılması” gereğini sizlere bırakıyorum.

(. . . . . . . . .)

Gazetecilerin dediği gibi artık Türkiye’de belediyeler, genel siyaset alanına girerek, “sosyal devlet” ilkesinin bir mahalli izdüşümü olarak politikalar üretmeye ve hizmetler sunmaya başladılar.

Gerçekten de esasında bunda ne var denebilir? Tamam, belediye kurumları, sınırları dâhilinde vatandaşlara temel gereksinimleri çerçevesinde hizmetler versin; ama yapılan hizmetlerin türüne baktığınızda, merkezi yönetimin yapması gereken hizmetlerin belediyeler tarafından sağlanması, her nedense yurttaşlarda garipsemeye vesile olamıyor?

Türkiye’de insanlar artık başının çaresine bakmanın derdine düşmüş. Gerçekten de geçinmek, gününü sağsalim tamamlayabilmek, insanlar için bir maratonun tamamlanması gereken bir etabı gibi…

21.yy küreselleşme ve memleket reelpolitiğinde seçmen-vatandaşlarımızın tek gayesi temel ihtiyaçlarının tedarikine yönelik olunca, hükümet tarafından ortaya konan vizyonun içinin de boş olduğunu görüyorsunuz. Bir devlet sosyal ve iktisadî bakımdan müreffeh devlet olamadan ya da bu devletlerin mertebesine ulaşmadan, demek ki yüksek itibarlı hedef koyarak bunlar etrafından siyaset yapmanın anlamı olmuyor. Ülkenin büyük çoğunluğunun emekli maaşları ve asgari ücretler ile nasıl ayın veya günün ya da haftanın tastamam olacağına yönelik enerji harcadığı gerçeğini perdeleyerek veya görmezden gelerek, uzaya astronot göndermek veya milli ve yerli uçak yaptığımızın ilanını yapmak, geniş kitleler indinde yankı uyandıramıyor.

Maalesef uyandıramıyor… Neden? Çünkü… Ülkenin büyük çoğunluğu, memlekette üretilen ekonomik büyüklüğün çok az bir kısmını paylaşırken, ayrıcalıklı ve azınlık bir kesim ise pastanın büyükçe payını hamhum şorolop yutuyor. İnsanların büyük çoğunluğunun, MASLOW İHTİYAÇLAR PRAMİDİNİN en birinci basamağındaki gereksinimiyle, temel ihtiyaçlar, yani karın doyurmayla uğraşması, konan hedeflerin halk tarafından da ilgiyle ve bilgili bir biçimde takip edilmemesine neden olur/oluyor. Gerçekten de garip bir ülke olduk. TÜRKİYE YÜZYILI deniyor, muasırlaşma deniyor. Ama halkın büyük çoğunluğu yoksulluk ile mücadele ediyor.

***

Özellikle…

Anakent belediyeliklerinde yarış ve rekabet, gerçekten de pek adil yapılmıyor. Bazen gazetecileri de anlayamıyorum. Evet, muhalefet “şikâyet etme” makamı değildir. “Muhalefete muhalefet” etmek de neyin nesi? Öyle diyorlar. Tamam da elinizi vicdanınıza doğru düzgün koyarak ifade edin: Muhalefet partilerinin, SZC TV, HALK TV, KRT TV, NOW TV, bu mecralardan başka alternatif seslerini duyabilecekleri kitle yayını yapan yer var mı?

Mesela…

TRT…

Devlet organı iken, yani istisnasız tüm seçmen-yurttaşların vergileriyle ilave olarak finanse edilen kitle yayıncılığı yapması gereken TRT, sadece iktidarın propaganda kanalı olmuşken, sorunu burada aramadan sadece ve özellikle CHP’yi iş bilmemekle eleştirmek ya da CHP bugüne kadar ne yapmış demek, birazın üzerinde insafsızca oluyor.

Evet, CHP çok daha fazla şey yapmalı. CHP yapması gerekenden fazlasını yapmalı. Öte yandan muhalefet safında konumlanan köşe yazarlarının da “iktidara göbekten bağlı” köşe yazarları gibi, muhalefeti suçlamaları, muhalefetin pasif kaldığını iddia etmeleri, yıllarca benim de yaptığım tenkitlerin aynısıdır. Bence artık bu “kolaycı söylemden” vazgeçmek lâzımdır. Yıllarca Sayın Erdoğan ve AK Parti yöneticilerinin ve onların çevrelerindeki “çıkar gruplarının” iddiaları ne idi?

Cumhuriyet Halk Partisi halktan uzak, onlardan kopuk bir hayat sürmekte. CHP halkın içine giremiyor. CHP, Esmer Türkleri anlamıyor, varoşlardan uzak felan filan… Bu söylemleri senelerce ben de yazdım ve bulunduğum muhitlerde defalarca seslendirdim. Aslında, insanın şu ileri sürülen iddialar vesilesiyle daha ayık ve iradesine çıkması gerekir, yok efendim “Camilerimiz kapatılacak, başörtüsü yasakları geri gelecek, başörtüsünü başınızdan alacaklar, ikna odaları geri gelecek, Müslümanca yaşam tarzınız elinizden kayıp gidecek…” vd…

Esas böyle aslı astarı olmayan, olmayacak durumlardan ötürü, ülkemizin kurulmasında başat faktör olan CHP’nin çok daha fazla desteklenmesi ve olması gerektiğinden daha fazla seslerinin duyurulması elzem gelmektedir. Çünkü, sadece iktidarın korunması ve sahip olunan koltuk ve makamların devamı yönünde ikballerinin peşine ve derdine düşenlerin karşısında, kanımca, ancak cumhuriyet rejiminin kurulmasında öncü olan CHP ile yanyana durarak bir umut ve beklenti taze tutulabilir.

Sanırım, bu sıralar en kolay söylem ve tutum…

Muhalefete “muhalefet etmek” tavrı…

Muhalefetle uğraşmanın nasıl bir faydası var bu ülkeye, mantıklı bir açıklamada yok. Cumhuriyet Halk Partisini diline dolamak kadar, kolay bir şey de yok. İnanın, senelerce ben de aynı hatayı yaptım, sürekli kusurlu ve hatalı olanın CHP olduğuna kani oldum. Evet, Cumhuriyet Halk Partisi senelerce doğru düzgün bir politika üretememenin sonucunda, siyaset kurumunu AK Parti’ye teslim etti. Tamam, daha fazlası yok. Demek istediğim, artık size de gına gelmedi mi? Sürekli muhalefet partilerini eleştiren yazılar okumak veya söylemleri dinlemek?

TÜRK-İŞ’e göre (2024 Şubat ayı araştırma sonuçlarına göre);

- 4 kişilik bir ailenin aylık “gıda harcaması” tutarı 16.257 TL.
- 4 kişilik bir ailenin “tüm temel harcaması” için bir haneye girmesi gereken toplam gelir tutarı 52.955 TL.

En düşük emekli memur aylığının 10.000 TL civarlarında olduğunu, cari asgari ücretin de 17.002 TL olduğunu düşünerek hesaba vurun…

Ve insafsızca tüm ekonomik olumsuzlukların hesabını da özellikle CHP’ye kesin.

Gerçekten de “akıl tutulması” yaşanır da bu kadar olmaz…

Gerçekten de “idrak problemlerine” düçar olunur da…

Bu kadar da olmaz/olunmaz!

Gerçekten de bazen ne yazmanın ne de konuşmanın bir katmadeğeri var veya karşılığı var…

Çünkü, bazı aklıeveller, sizin yazdıklarınızı ve öne sürdüğünüz düşünce/fikir/yargıların “gereksiz olduğunu-boş olduğunu-okunmaya değer bile olmadığını” fırsat bulduklarında dimağlarından dile getiriveriyorlar.

E buyurun o zaman siz yazın biz okuyalım;

Pardon hem siz çalın hem siz mırıldanın; e biz de fırsat bulursak dinleyelim.

Cumhuriyet Halk Partisi’nin yeni Genel Başkanı acaba partiyi beklenen ve arzu edilen konuma getirebilecek mi? Ara sıra, tabii gündem hızlı değiştiğinden ve yine odaklanmaları gereken ana mesele yerel seçimler olduğundan, CHP Genel Başkanı Sayın Özgür Özel’in şuanki genel başkanlık profili ve ileride neler yapabileceği üzerinden değerlendirmeler yapılıyor.

Değerli okuyucular, Sayın Özgür Özel için bir şeyler demek, şuan ve ilerideki bir iki yıl çerçevesinde çok aceleci olur. Aynı şeyler Sayın Kemal Kılıçdaroğlu için de ifade edilmişti. Kılıçdaroğlu için de hem iktidar tarafından hem de muhalefet tarafından, Kılıçdaroğlu’nun partiyi toparlayamayacağı ve özlenen yerlere getiremeyeceği ikrar edilmişti. Bu bağlamda bakıldığında, Sayın Kılıçdaroğlu evet, beklenen ve arzulanan yerlere CHP’yi getiremedi; ama eskiye nazaran bazı değişim ve dönüşümleri de yaşama “kararlılıkla” geçirdi.

Aynı şey, Sayın Özgür Özel için de serdedilmekte. Beklemek ve neler yapabileceği hususunda sabırlı olmak durumundayız. Yani önümüzdeki yerel seçimler üzerinden bir “Genel Başkan Profili” tahlili yapmak ya da seçimlerden sonra başarılı/başarısız yargısında bulunmak, gerçekten de çok insafsızca olur. Şunu bir anlayalım, 31 Mayıs seçimleri yerel seçimlerden ibaret bir seçim olacak. Ama bakıyorsunuz, gerçekten de hem Genel Başkana hem de belediyeleri yönetmeye namzet kişilere olanca yükün ve sıkıntıların çözümünün sırtlanmasını havale etmek, inanın hiç mantıklı değil.

Değerli okuyucular, öncelikle mahalli seçimler ile genel seçimler farkını iyice ayırt etmek gerekiyor. Yaşanan mutsuzlukların ve problemlerin kökünden ya da kademeli olarak yaşamlarımızdan sökülüp atılacağı siyaset kurumu, yerel seçim performansının sergilendiği yer değil, genel seçim ve dolayısıyla merkezi yönetim yeridir. Bu bağlamda, pekâlâ stratejik ve taktik olarak siyasal erkin bir nebze de olsa alan hareketini yavaşlatmak veya zayıflatmak için belediye seçimlerinin başarıyla sonuçlanması, yani en azından büyükşehir belediyeliklerinin muhalefet tarafından kazanılması, kayda değerdir. Önemli olan, muhalefet partilerinin ama özellikle potansiyel olarak CHP’nin, şu %25-30 bandını geçecek atılım ve anlayış içinde olması gerekmektedir.

Yerel seçimler için artık propaganda anlamında çalışmalar hızlanmaya başladı. Partiler tarafından yapılan açıklamalara bakıldığında, mitinglerin ve toplantıların hızlanacağı anlaşılıyor. Burada yine hamaset kokan açıklamalarla seçmen-yurttaş tavlanmaya çabalanacak. Şöyle son yıllarda baktığımızda Türk Siyasetinde öne çıkanın “hamaset” olduğunu ve toplumun gazının alınmaya yönelik olduğunu görürsünüz.

Mahalli seçimler belediye hizmetleriyle doğrudan ilgili ve bağlıyken, bir bakıyorsunuz siyasetçilerin hâllerine. Memleket konularının mahalli seçimlerde yurttaşların ilgisine sunulması, seçmenin “seçmen tavır ve tutumları” bağlamında gerçekten de donanımsız olması, politikacıların ağdalı bir dille insanlarımızın dikkatlerini dağıtmaları, memleketimizdeki demokrasi refleksleri açısından en büyük zaafımız. Geçmişte yaşadığımız birçok olay ve söylemlerin tekrarını bu seçim öncesinde de yaşayacak gibiyiz. Gerçekten de AK Parti iktidarının elinde büyük bir “güç” var. Bugün, kabul etseniz de etmeseniz de siyasal erk hem devlet gücünü hem de tekelleşen medya gücünü, iktidarının tahkimi adına, hani denizcilikte bir tabir vardır “tam yol ileri”, vallahi aynen böyle kullanmakta.

Daha önce de belirttim. Mahalli seçimler artık mahiyetinin dışında değer görmekte. Zaten bizim ülkemiz gerçekten de acayip bir ülke oldu. Hani nev-i şahsına münhasır bir ülke olduk. Hayata geçirdiğimiz yönetim şekli mesela “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi”, ne bileyim Türk Usulü bir yönetim biçimi diye lanse edildi. Zaten demokrasi standartlarımız ve olgunluğumuz da aynen bize has bir düzeyde. İşte bu bağlamda genel seçim atmosferi ile yerel seçim atmosferi de birbirinin içine girer oldu. Türkiye’de iktisadî durum ve koşullar o hâle getirildi ki, yurttaşlarımız, politikacılarımızdan olsun siyasal partilerden olsun, daha çok MAKRO BEKLENTİ ve vaatler talep etmekte. Eh siyasetçilerimiz de maşallah şartların bu minvalde uygunluğundan faydalanarak, yerel seçim iklimini genel seçim iklimine dönüştürüveriyorlar. Belediyeleri yönetmeye namzet yerel politikacılarımız âdeta ülkeyi devralacaklarmış gibi emeklimize şunları vereceğiz, öğrencilerimize şu hizmetleri sağlayacağızın derdine düşüyorlar.

Gerçekten de Türkiye, son seneler dikkate alındığında en dalgalanmalı dönemi yaşamakta ekonomik olarak. Az önce yukarıdaki satırlarda da ifade ettim, siyasî iktidar ve ona göbekten bağlı medya organları, hanehalklarının çektiği ve katlandığı ekonomik problemleri ya gerçekten hafife alıyorlar ya da sahip olunan iktidar koltuğunun korunabilmesi adına, yine bu sıralar unutuldu, Covid-19 sürecinde çok meşhurdu, post-truth “perdelemesiyle” yaşananlar çok başkaymış gözbağcılığıyla insanlara gördükleri tozpembeymiş gibi aksettirilmekte.

Neden? Özellikle muhalefet, yine özellikle Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), seçime yönelik seçmenlerine daha çok ekonomik sorunlar ve bunların etkisinin hafifletilmesi meyanında vaatlerle gitmekte. Emeklilerin yaşadığı sıkıntı, öğrencilerin barınma, yeme-içme, yine ulaşım gibi olmaz ise olmaz gündelik rutinlerinin ve bunların maliyetlerinin karşılanacağı makam, yerel makamlar mıdır? Gerçekçi bakıldığında, bir belediyenin yapabilecekleri ile merkezi yönetim kadro ve bu kadroların sahip olduğu bütçelerin hayata geçirebileceği hizmet büyüklüğü ile kalitesi eşdeğer midir? Dediğim gibi esasında siyaset kurumu artık Türkiye’de yurttaşların gerçekliğinden kopmuş vaziyettedir. İşte bundan ötürü de hakikatler memleketimizde makyajlanarak, cilalanarak, bir bakıma olduğunun ötesinde bir kesitle kamuoyunun ilgisine ve bilgisine sunulmakta.

Artık şu bir gerçek… Türkiye’de AK Parti iktidarının vaat ettiği ve vizyon olarak sunduklarının “hakikatler” ile hiçbir bağlantısı yoktur. Öyle bir “Anlatı” dolaşıma sokuluyor ki, sanırsınız memleketimizde hiçbir iktisadî sıkıntı yok. Dayanakları da birkaç yıldır sarıldıkları tüketim ekonomisinin yansımaları. Açıp bakın Youtube gibi alternatif üretim yapılan yerlere, burada mikrofon uzatılan kişilere, eğer kişi ideolojik olarak AK Partili ise, zaten bu kişilere bir şeyleri anlatabilme ve izah etme şansınız yok. Hemen size, ekonominin “ne kadar iyi olduğunu” çevresindeki mekânlardan örnekler vererek ispatlamaya “çabalıyor”! İşte bakın diyor, dükkânlar, mağazalar, kafeteryalar nasıl da dolu… Tabii unuttukları “hakikat”, Türkiye’de insanların büyük çoğunluğunun asgari ücretle geçindiği. Ve yine asgari ücret uygulamasının da artık “olağan-doğal ücret” hâline geldiği. Şimdi düşünün bakalım, memleketin büyük çoğunluğunun 10 ila 12 saat arasında mesai harcadığını ve karşılığında da asgari ücretle geçinmek zorunda olduğunu. Aslında bu mekânları “kalburüstü” ile “kalantor” kişi ya da onların ailelerinden bir bireyinin doldurduğunu düşün(e)miyor veya araştır(a)mıyor veyahut tahmin edemiyor!

TUİK…

Türkiye İstatistik Kurumu…

ÖSYM…

Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi...

Neden bu kurumları böyle sıraladım? Değerli okuyucular, cumhuriyet rejimi kurumlar ve kurallar üzerinden tesis edilmiş ve yine bu üstyapı teşkilatlarıyla cumhuriyet rejiminin ilelebet payidar kalması hedeflenmişti. Cumhuriyet rejimini diğer yönetim biçimlerinden ayıran husus, temelinin hukuk ve akıl ile sağlam bir harçla atılmış olmasıdır. Aslında demek istediğim, cumhuriyet rejimi ve onun kurumlarının temelini teşkil eden hukuk nizamında, keyfiyet olamaz, ben yaptım oldu anlayışına “müsaade edilemez”, olmasıdır.

Biliyorsunuz, eğer takip ediyorsanız, devlet kurumları epeyce bir zaman zarfında tenkit edilmekte(eleştirilmekte). Neden? Çünkü… Kamuoyuyla paylaştıkları verilerinin hem güvenilir olmadığı hem de artık tüzel kişilik olarak “kurumsallığının üzerine” gölge düştüğü meyanında.

TUİK, “Yaşam Memnuniyeti Araştırması, 2023” araştırmasının bulgularını kamuoyuyla paylaşmış. Araştırma sonuçlarına göre, mutlu olduğunu beyan eden 18 ve üzeri yaştaki bireylerin oranı 2022 yılında %49,7 iken, 2023 yılında 3,0 puan artarak %52,7 olmuş. Mutsuz olduğunu beyan eden bireylerin oranı ise 2022 yılında %15,9 iken, 2023 yılında 2,2 azalarak %13,7 olarak gerçekleşmiş.

Mutlu hissedip hissetmeme yaş gruplarına göre incelendiğinde, 18-24 yaş grubundaki bireylerin mutluluk oranı 2022 yılında %47,9 iken, 2023 yılında 6,1 puan artarak %54,0 olmuş. Mutluluk oranının 55 ve daha yukarı yaştaki bireylerde ise azaldığı gözlenmiş. Mutluluk oranı 55-64 yaş grubunda bir önceki yıla göre 2,8 puan azalarak, %49,7 olarak tahmin edilmiş. 65 ve daha yukarı yaştaki bireylerde ise 2022 yılında %57,7 iken, 2023 yılında 1,7 puan azalarak %56,0 olmuş.
Maşallah bakıyorum da hemen hemen herkes mutlu. Kendi geleceklerinden umutlu olduğunu beyan eden bireylerin oranı, 2023 yılında %67,1 olmuş. Erkeklerin geleceklerinden umutlu olma oranı %67,2 iken, kadınlarınki ise %67,1 olarak tezahür etmiş.
Ayrıntılı bilgiye ve istatistiklere ilgili bültenden ulaşmak mümkün.

Dediğim gibi maşallah memleketimizin insanları epeyce memnun hayatlarından; baksanıza mutluluk ve geleceğinden umutlu olma bekleyişleri yarının üzerlerinde seyretmekte. Tabii buradan şöyle bir yorum da çıkarmayalım: İnsanlarımızın mutluluğundan veya geleceklerinden umutlu olmasından rahatsız mı oldun? Kesinlikle böyle bir şey düşünülemez bile. Ama insan, yazımın başında dediğim gibi devlet kurumlarının tüzel kişiliklerinden ve kurumsallaşmasından şüphe duymaya başlayınca, durup nefes almak mecburiyetinde hissediyor. Gerçekten de bazen afallıyorum. Yahu biz, “benzeşmeyenler”, “birörnek olmak istemeyenler”, ne olursa olsun “iyi” ve “doğruyu” karşıtlıkları nezdinde öne çıkarmaktan arka durmayanlar, kötülük ve yalan-dolanın, kanımca, bu zamanki kadar ayyuka çıkmadığı bir zaman kesitinde HAKK’TAN yana olanlar…

Nerede yaşıyoruz? Bir ressam düşünün; hayalinde ve tasavvur ettiği gizemli düş bahçelerinde beslediği ve büyüttüğü imgeler yardımıyla çoğunlukla gerçekten saparak bir “ideanın” resmini, tualine boyalar vasıtasıyla nakşetmeye çabalar. Ama bakıyoruz ki zamanının muktedirleri öyle bir resmetme derdindeler ki, hepimiz neredeyse “üç maymunu” oynayalım! Öyleyse o zaman herkes kendi gördüğü bakış açısıyla mutluluğun tablosunu resmetsin… Zaten, hakikatlerden koparak düş bahçelerinde dolanmak, kanımca daha az acıya neden olmakta.

Mahalli seçim(ler), genel seçimlere göre ehemmiyeti görece daha düşük seviyede olur, olması gerekir diye düşünüyorum. Yalnız, Türkiye’de siyaset kurumunun ve aktörlerinin bağımsız olamaması veya demokrasiyle idare edildiğini savlayan ülkelerde olduğu gibi tam bağımsız olamaması yüzünden, bizler Türk ulusu olarak siyaset kurumunun vatandaşlarına daha refah ve huzurlu bir ortamda yaşam sunmasını saf bir biçimde beklerken… Bakıyorsunuz, siyasî partiler ve onların liderleri veya genel başkanları, daha çok kendi dar çıkarlarının peşine düştüklerinden asli vazifelerini unutuyorlar ya da bu meselelerle uğraşmaya pek gönülleri razı olmuyor.

Bakıyorsunuz… Alternatif yayın/yayım yapan mecralardan vatandaşların veryansınları yükselmekte. Hâlbuki bizler geçtiğimiz mayıs ayında, genel seçim tecrübesini geride bırakmıştık. Burada yapılacak tercihler ve seçmen davranışlarıyla, belki başka bir dünyanın( hayat sürme imkânının) kapısı aralanabilirdi. Evet, Türkiye gerçekten de tarihsel olarak bakıldığında yıkımı ve şiddeti büyük bir deprem acısına gark olmuş, zaten 2 yıldan uzunca bir sürede Covid-19 salgınının neden olduğu bir sağlık sorunundan ve ekonomik tahribattan ötürü geniş halk yığınları iyice demoralize olmuş, yeni bir arayış ve beklenti içinde demokratik olgunluk göstererek, sandık başlarına gitmişti. Ama yine de değişmeyen tek şey değişim mottosunun farklı bir versiyonunu, yani AK Parti’den vazgeçmeme minvalinde bir irade beyanında bulunarak, memleketin yönetimini AK Parti’ye teslim etmişti.

Bu açıdan bakıldığında, yerel seçim yarışında belediye başkan aday adaylarının âdeta ülkeyi yönetmeye talip olmuş politikacı edasıyla vaatlerle ve projelerle vatandaşların akıllarını çelmeye yönelik canhıraş gayretleri, insanı hayrete düşürmekte. Bugün, muhalefet cenahında bulunan partiler anlaşılıyor ki, bağımsız hareket edecekler. Bu durum da, büyükşehirlerde belediye seçimlerinin öyle pek kolayca kotarılamayacağı işaretlerini vermekte. Yine bakıyorsunuz, özellikle muhalefet safında bulunan siyasî partiler, kendi küçük dar çevrelerinde küçük hesapların ardına takılarak, seçmen vatandaşların beklentilerini sukutuhayale dönüştürmekte.

***

Tabii ki siyasî partiler hürdürler. Kendi parti programları çerçevesinde yine kendilerini konumlandırdıkları “ideolojik eksen ve mahalle” minvalinde seçimlere bağımsız girerek, başarı elde etmek isteyeceklerdir. Bunda zaten bir tuhaflık yok. Burada sıkıntı, siyaset yapmaya ya da üretmeye meyleden partilerin, gerçekten de bir ilkeden yoksunluğudur. Son tahlilde televizyon haber bültenlerin de olsun tartışma programlarında olsun, yazılı ve dijital gazetelerde olsun görüyoruz ki, partilerin ittifaklıktan küçük hesaplar adına vazgeçtikleridir. Değerli okuyucular, Türk insanını/seçmenini çokça hafifsemeyin. Türk Demokrasi kültürü ve geçmişi, ne olursa olsun bölgemizdeki pek çok Ortadoğu ülkelerinden daha olgun ve kurumsaldır.

Demokratik refleksler önemlidir. Demokratik olgunluk öyle hemencecik bir gecede veya günde toplumumuzun ne dimağına ne de iradesine nakşedilmiştir. Bunca yaşanan deneyimler sonucunda, Türk Milleti “milli irade ve egemenliğin” dünya ölçeğinde yönetim/yönetme babında ne kadar hassasiyetle ve ehemmiyetle ele alınması gerektiğini, bahsettiğim üzere acı deneyimler sonucunda öğrenmiş ve bunu unutmamaya çabalamıştır. Gerçekten de tarihî bilgiler, olgular, olaylar, belgeler, hatıratlar; muhatabı ülkenin yurttaşları bir kere daha aynı hadiselerle denenmesin diye, etraflıca bilinmeli ve şuurlardan birân bile çıkarılmamalıdır.

Yazımın başında da ifade ettiğim gibi yerel (mahalli) seçimler, sadece bir kentin hizmetini ifa edecek başkan ve kadrolarının seçimidir. O yüzden bu seçimlerde çokça partizanca davranmadan ve ideolojik bağnazlığın tutsağı olmadan, yaşadığın memleketin(kentin) eko-sistemini, insanını, kültürünü, geçmişini en iyi bilen ve bu değerler üzerinden kentin şahlanışını sağlayacak bir aday üzerinden “rasyonel karar” süreç ve adımı içinde olmak, aslında “olması gereken bir şey” iken…
Son senelerde aşırı kutuplaşmanın ve saflaşmanın esiri ve tutsağı olmuş necip milletimiz, sorgulama ve akletmek yetisini de unutarak tarafgirce ve taraftarca müdahil olduğu siyaset kurumunun ve atmosferinin yönlendirmesi nokta-i nazarında, birazda olan-bitenin mahiyetini göz önünde tutmadan, yeri geldiğince fevrice yeri geldiğinde otomatikman sandık davranışını gerçekleştirmekte. İşte burada önemli olan KEŞKE dememek için, kılı kırk yarmak şiarını zihninin içinden çıkarmamaktır. Çünkü, akılsızca yapılan hareketlerin sonucundaki keşkelerin hiçbir şey hükmünde olduğunu öğrenmek için, daha ne kadar aynı yollardan ve deneyimlerden geçeceğiz?    

Yine en başa döndük. Bakıyorum da son günlerde aynı konu dillendirilmeye devam ediliyor.

Evet, konumuz aynı, yıllardır değişmeyen endişemiz:

“Türkiye’ye şeriat gelir mi?”

“Laik, demokratik hukuk Türkiye’si ciddi bir tehlike altında…”

Biraz ciddiyetle üzerinde durmamız gerekiyor. Bu tür söylentiler veya endişelerin toplumun bir kısmında zuhur etmiş olması ve bunun daha da artmasına yol açacak yeni yeni uygulamaların veya belli bir yerde, özellikle de “kamualanı” diye tanımlanan mahallerde rejimimizin ayarlarını bozacak ve halkın huzurunu ve güvenlik algısını tehdit edecek şeylerin vukuu, öyle bir ânda aman bir şey olmaz diyerek geçiştirilemez. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin 21.yy dizgesinde bu tipteki gelişme veya tehdit algılamalarını bırakın tartışmayı aman bile verme lüksü yoktur. İşte bunun için bizim gibi ulus-üniter devletleri yıkmak maksadıyla yaşama geçirilen SİYASAL İSLAM gibi hiçbir biçimde bir memlekete faydası olmayacak emperyalist yıkıcı-bölücü projelerin panzehri herhâlükârda laiklik ve demokratik hukuk devleti prensipleridir.  

Bir daha soralım: Türkiye’ye şeriat gelir mi? Yanisi… İran, ülkemize kendi uyguladığı din merkezli rejimini ihraç eder mi? Veya… Ülkemizdeki siyasetçilerin, gerçekten de böyle bir dertleri var mı?

Şöyle bir baktığımızda… Sosyal dokumuz buna- din devletine- müsait midir? Yine, acaba, toplumumuzda bu yönde bir beklenti ya da arzu var mıdır? Yekten söyleyelim: Yirmi birinci yüzyıl reelpolitiğinde laik, demokratik, hukuk devletimizi, şeriat devletine dönüştürmek demek, Cumhuriyet Türkiye’sini rejimimizin ilan edildiği tarihin gerisine götürmek demektir. Öte yandan… Bir başka tartışma hususu laiklik üzerinden sürdürülmekte. Gerçekten de bazen anlayamıyorum, neden hem laik düzenimizle hem de Atatürk Devrimleriyle bu raddede uğraşılır, akıl erdirilecek bir husus değil.

***

Zaten… Gerici zihniyette olanların, Yeni Osmanlı hayalleri kuranların, Ticanilerin, dertleri ya laik düzenle ya da Atatürk Devrimleri ile…

İşte o yüzden de “Türk Devriminden” hoşlanmıyorlar.

Tamam, eskiden laiklik sert bir biçimde uygulanmıştı. Geçmişte yaşanmış bazı üzücü hadiseler üzerinden bugün “laiklik ilkesi” eleştirilmekte. Tabii ki bizim uyguladığımız yöntem “jakoben laiklik” idi. Toplumu terbiye etmeye yönelik bir uygulamaydı. 3 Kasım 2002 öncesinde, askerî vesayetin ve yargı vesayetinin siyaset ve toplum üzerinde tüm haşmetiyle tesirli olduğu dönemlerde, kabul ediyorum ki laiklik diyerek mütedeyyin kesimlerin kalpleri kırıldı.

Yeri geldi hiç hak etmedikleri muamelelere maruz kaldılar. Laiklik üzerinden esasında bir bakıma “sosyal mühendislik ve siyasal mühendislik” uygulandı. Muhafazakâr insanlar bu dönemlerde, özellikle de 28 Şubat ve sonrası dönemlerde çok fazla haksızlığa uğradılar. Aslında çok fazla geriye gitmek de istemiyorum. Muhafazakâr kesimin başörtülü anneleri/eşleri, zamanında laiklik gerekçesiyle “kamualanı” addedilen mekânlara sokulmadılar. Gerçekten de vicdanı ve kalbi olanlar için o dönemler ve uygulamalar üzüntü vericiydi. Neyse, artık önümüze ve geleceğe bakmak ve odaklanmak durumundayız.

Neden laiklik önemli? Neden laiklik fonksiyonu üzerinde duruyoruz? Evet, jakoben laiklik yüzünden bu toplum bir ara yaşamaktan bezdirildi! Ama, ne olursa olsun geçmişin cuntacı ve vesayetçi zihniyetlerinin, akıllarınca ülkemizi koruma içgüdüsüyle toplumumuzun bir kesimine karşı dayattığı laiklik, bizim gerçek anlamda savunmamız gereken “özgürlükçü laikliği” göz ardı ettirmemelidir!

Özgürlükçü laiklik…

Eğer laikliği daha “özgürlükçü” bir biçimde değerlendirir ve tatbik edersek, toplumumuzda din konusu üzerinde hassas olan kitlelerin endişeleri bizatihi giderilmiş olur.

Özgürlükçü laiklik, kişilerin din ve vicdan özgürlüğünü koruma ve güvence altına alırken, dinî vecibelerini gönül rahatlığıyla ifa etmelerinin de yoludur.

***

Gerçekten de…

Yıllardır ülkemizde laiklik, yanlış uygulamalar ve içselleştirmelerden ötürü negatif bir algıya sahip oldu. Hiç de hak etmediği değerlendirmelere maruz kaldı.

Şunu artık herkes kabul etsin…

Laiklik, dinsizlik değildir. Evet, doğru, biz Müslüman bir ülkeyiz. Türkiye Cumhuriyeti Devleti, neredeyse büyük çoğunluğu Müslüman bireylerden oluşmuş bir toplum. İslamiyet bizlerin yaşamının odağında. Yıllardır bizler, İslam inancı ve terbiyesiyle yetişmiş, yine bizden sonraki kuşakları da İslamî değerlerle yetiştirerek, kuşaklar arası birikimi devam ettireceğiz. Bu değerler bizim bir parçamız ise de kimsenin yadsıyamayacağı gerçek, bizim laik bir ülke olduğumuzdur da. Laiklik, dediğim gibi küfür değildir. Laiklik, bizlerin bir toplumun bileşenleri olarak, barış ve esenlik içinde yaşamamızın yöntemidir.

Neden laiklik? Neden özgürlükçü laiklik? Din ve siyasetin birbirinin içine geçmemesi için. Dinin, siyaseti “tahakküm” altına almaması için. Yine siyasetin de, dini baskı altına almaması için. İşte görüyoruz. Bir ülke doğru düzgün, din ile dünya işleri arasına kalın ve kesin çizgiler çekmeyince, neler oluyor? Politikacılar ya da sözde din önderleri, sırf kendi ikbal ve çıkarları adına, dinimizin mukaddes değerlerini, hedefleri uğruna alet etmiyorlar mı?

Genel olarak toparlayacak olursak… Rejimimizi değiştirmek de laikliği “itibarsızlaştırmak” da… Ülkemizin mahvına neden olacaktır. Bilmiyorum ama artık bu yersiz tartışmalar bitmeli; yine ellerinde güç ve kudret barındıranlar; gerçek dünyaya, gerçek gündem konularına dönmek zorundadırlar.

Türkiye’mizin çok fazla opsiyonu yok. Ya özgürlükçü laik ve cumhuriyet düzenimizle ilerleyeceğiz, kalkınacağız, ekonomik olarak büyüyeceğiz; veya dediğim gibi 29 Ekim 1923 öncesine dönerek, emperyalist ülkelerin oyuncağı olacağız.

Seçim bizlerin:

Daha demokratik cumhuriyet…

Daha özgürlükçü laiklik…

Yıllardır söylenegelen bir şey:
“Boş tencere iktidarı götürür…” diye.

Maalesef bu yargı, gerçekten de siyasetin daha yarışmacı ve eşit şartlarda yapıldığı ve demokratik sistemin “tam mânâsıyla” yürürlükte olduğu ülkelerde geçerlidir.

Türkiye’de bizler daha uzun yıllar “Batı tipi demokrasi düzeninin” memleketimizde de varolmasını bekleyeceğiz gibi.

Türkiye’de artık tek konu veya mesele… Ekonomi.

Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Resmi Kurumları, kendi veri tabanlarına göre farklı istatistikî rakamlar/bilgilendirici açıklamalar, veya medyaya-kamuoyuna yönelik yine bilgi akışına yönelik raporlar; aylık, haftalık bültenler yayımlıyorlar.

TUİK-Türkiye İstatistik Kurumu
TCMB-Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
Oda Birlikleri
Tarafsız Araştırma Kuruluşları

Ama her nedense bu yapılan yayımlarda/açıklamalarda, birbirlerine yakınlık yok denecek kadar az!

Yani, bir kurumun yaptığı açıklama veya paylaşımla bir başka tarafsız kuruluşun bulguları ve bunun kamuoyuyla paylaşımı sonucunda ortaya çıkan rakamlar arasında neredeyse uçurum kadar fark var.

ENFLASYON… 3 Kasım 2002 yılından önce Türkiye’de yurdum insanının en büyük korkusu, karabasan hâline dönen, insanların buhrandan buhrana gark olduğu en önemli stres kaynağı enflasyon ve enflasyonist ortamdan kaynaklanan geçim zorluğu idi. Yükselen fiyatlar. Fiyatlar Genel Düzeyinin sürekli olarak ücretli ve maaşlı (ama dar gelirli yurttaşların) aleyhine ânbeân yükseliş izlemesi.

Ekonomideki kara tablo insanların hem moral-motivasyon ruhihâliyetini hem de parasal eylemlerini menfi olarak etkilemekte.

Fiyatlamada artık neredeyse “ânlık” bir süreç yaşanmakta.

***

Devlet, normal olarak ekonomik piyasaları denetleyici ve düzenleyici misyonuyla orantılı olarak yasaların kendine verdiği imkân ve araçlarla kâh müdahale ederek kâh bizzat rol alarak piyasa aktörlerinin; üretici tüketici dengesini tesis eder.

Devlet, bütçe tesisine paralel olarak Gelir-Gider dengesini sağlayacak şekilde harcama ve gelir elde etme kalemlerine istinaden toplumun gereksinim duyduğu hizmetleri ve diğer yaşamsal ihtiyaçları, sahip olduğu bütçe veçhesinde sunar. Türkiye’de şuan devlet için en büyük gelir kalemi VERGİDİR.

Şimdi bakıyoruz…

Toplumun yaklaşan mahalli seçimlerle pek ilgisi yok gibi. Değerli okuyucular, memleket ahalisinin nasıl derdi seçim olsun ki? Her şeyden önce, devlet aygıtının yürütme makamında bulunan siyasal erkin, yaşanan ekonomik sıkıntılardan ötürü toplumun katlandığı sıkıntıları hafifletmek adına kamu maliyesi politikalarına yönelmesi gerekmez mi? Ben ekonomist değilim ama okuduklarımdan edindiğim kadarıyla böyle netameli dönemlerde halkın çektiği ve katlandığı sıkıntı ve sorun sarmalı, kanımca, kamu maliyesinin politika araçlarıyla bir nebze de olsa hafifletilebilir.

Hazine ve Maliye Bakanı Sayın Mehmet Şimşek, işbaşına geldiğinde kamu kurumlarında “tasarrufa gidilmesi” gerektiği ve artık rasyonel politikalarla ekonominin düzenleneceği yönünde umut verici açıklamalarda bulunmuştu. Ama gelin görün ki geçenlerde haber bültenlerinde ekonomi uzmanlarının (ekonomistlerin) ifade ettiklerine göre, Sayın Şimşek’in tasarruf tedbirlerine rağmen kamu kurumlarının “kamu harcamalarından” taviz vermeden yüksek meblağlardan devam ettikleri idi.

Yine anlaşılan…

Son toplantılar sonrasında… Ekonominin yükselen ateşinin düşürülmesi adına “sıkı para politikaları” uygulanacak gibi. Yani yine olan biten kabağın patlayacağı kesim…

Emekçiler, emekliler, dar gelirler veya hiçbir kazancı olamayanlar.

Yoksulluk… İşsizlik… İstihdam… Bugün, işsizlik büyük bir yara ama işgücü piyasalarında nepotizm ve liyakatsizlik ya da işe uygun personelin seçilmemesi daha çok parti kanallarının devreye sokulması, işsizlik gibi bizatihi istihdamın kendisinin de soruna kaynaklık etmesine vesile oluyor. İşte bu durumlar da, üçlü sacayağını besledikçe besliyor:

Yoksulluk, işsizlik ile eşit ve adil olmayan istihdam tipleri.  

21.yüzyılda medenî dünyadan uzaklaşmak veya medenî dünyayla olan ilişkilerimizde ülkemize olan bakış açılarını negatife döndürecek ya da bakış açılarını yeniden düzenlemelerine aracılık edecek düşünceler ve açıklamalar içinde olmak…

Türkiye…

Dünya içinde bir yeryüzü parçası olan Anadolu coğrafyasında seküler veya dünyevî değerlerle kurulmuş bir devlettir.

Şimdi, burada, Türkiye’nin hem “anayasal” hem de “yasal” altyapısını ve üstyapısını hercümerç(karmakarışık) etmek, ortaya çıkacak kargaşa ve kaos ortamında daha da alevlenmesi olası ekonomik tablodan ve sosyolojik görünümden, sizce, kimler yararlanır veya böyle bir şeyin oluşması adına ellerini ovuşturarak kimler beklenti içindedir?

Kimi zaman, insanlar, içinde bulundukları dönem ve zamana aykırı düşecek, yani anakronik umut ve hayaller içinde olarak akıllarından geçeni ikrara yöneldiklerinde, acaba nasıl bir tepki ve sonuçla karşılaşacaklarını ümit ediyorlar?

Değerli okuyucular,

Dönemimiz, demokrasinin ve insan hak ve hürriyetlerinin öncüllendiği, seküler hukuk düzeninin, birey(vatandaş)- birey, vatandaş-toplum ve nihayetinde vatandaş-devlet ilişki ve yükümlülük, borç, ödev, vb edimlerini tertipleyerek herhangi bir kargaşaya mahal vermeyecek düzeyde geçerli olduğu bilgi toplumlarının, teknolojik gelişme ve değişmeyle atbaşı gittiği bir post-modern toplum sonrası çağıdır.

Bir bakıyorsunuz…

HİLAFET İSTEMLERİ…

Bir bakıyorsunuz laf aralarında, gizliden gizliye…

ŞERİAT HAYALLERİ VE TALEBİ.

Nasıl ki devletlerin kuruluş ve teşkilatlanmaları bağlamında kırmızıçizgileri vardır…

Anayasası… Tarihteki yerini tartışma götürmeyecek biçimde almış kurucu liderleri… Toplumun manevi ve moral değerleri...

ŞERİAT söylemleri siyasî meydanlarda yeniden ve yine ama bıkmadan usanmadan dillendirilir oldu.

SİYASAL İSLAM…

Modern ulus-devletlerin devlet yapısını ve toplumsal düzenini yıkmak için emperyalizm tarafından kurgulanan, teorik ve entelektüel altyapısı yine emperyalist egemen devletlerce doldurulan, dinî değerle yakından uzaktan ilgisi olmayan, toplumların konvansiyonal olmayan yöntemlerle “zapturapt altına alınması” faaliyetlerinin bir parçasıdır.

Bugün, “Siyasal İslam” olarak kendilerini hem toplum içinde hem de siyaset kurumu içinde kabul gördüren hareketlerin veya politik oluşumların derdi veya hedefleri hiç öyle “ulvi” değil, tamamen dünya ölçeğinde kişisel hırs ve ikbal tabanlıdır. Nasıl ki, dindar insanlar ile “dinci-din bezirgânları insanlar” terazi kefelerinde değerlendirilemez. Kendilerini “Siyasal İslamcılık” ile ifade etmeye çalışanların da derdi zaten “İslam Dini” değil, İslam dini üzerinden siyaset üretme ve politikada hedeflenen dünyevî amaçlara ulaşmaktır.

SİYASAL İSLAM ideolojisi, hiçbir zaman ve biçimde din saikiyle ortaya çıkarak insanların gönüllerine su serpme derdinde olmamıştır. İslamcı gruplar, öncelikle anti-komünizm şiarıyla varlıklarını ispata yönelmiş, toplum içinde yer edinmeye çabalamışlar sonrasında ise yaşadıkları toprağın devletiyle mücadeleye girerek, devletin anayasal dayanağını yerle yeksan ederek, sözde “şeriat düzenini” getireceklerini ama özde ise tamamen dünyevi hırs ve ikbal ve yine insanın nefsine içkin zaafların peşindedir.

SİYASAL İSLAM öğretisi/ideolojisi, adını nasıl tanımlarsak tanımlayalım; bunun İslam ile ilgisi yokken Siyasetle epeyce bir ilgisi olmuş ve olmaya devam etmektedir. Değerli Toktamış ATEŞ hocamız da, bugün gazetesinde yazdığı köşe yazılarında, şeriat isteminin ne kadar yersiz olduğunu, bu talepte olanların Türkiye ölçeğinde bakıldığında %1-2 düzeyini geçemeyeceğini ifade etmesine rağmen… Bugün, her türlü alanda gelişme ve değişimin göz açıp kapayıncaya kadar bir hızda dönüştüğü gerçekliğinde, Türkiye’nin yoğunlaşması gereken mesele bu mu?

Diyanet İşleri Başkanlığı’mız yerinde… Camilerimiz yerinde, Allahaşükür ezanlarımız salalarımız okunmakta… İsteyenin din bilgisi konusunda derinleşmesine engel olacak bir yasa veya uygulama da yok.

O zaman niye bu kavramlar üzerinden siyaset mühendisliği veya toplumsal mühendislik yapıyoruz?  

Türkiye’ye has bir özellik...

31 Mart tarihinde yerel seçim yapılacak; tabii ki eğer bir aksilik çıkmaz ise...

Mayıs ayları içinde genel seçimi-cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimlerini- yaptık ve artık bu seçimler arkada kaldı.

Evet, ekonomik panorama hiç iyi değil. Enflasyonist ortam, artık iyiden iyiye ülke üzerinde “karabulut” misali süreklilik arz eder duruma geldi. Pahalılık sözcük ve cümlelerinin eksik olmadığı gün veya mekân yok denecek kadar az.

Hanehalklarının bütçeleri bir türlü denk düşmüyor. Sanırım, devlet(siyasî irade=hükümet) bile “denk bütçe” tesis etmekte zorlanmakta iken, yurdum yurttaşlarının bütçede gedik oluşturmadan ayın sonunu görmeleri ancak “hülya misali”!

Aslında, eğitimden tutun da demokrasi reflekslerine, hak ve hukuk arayışlarından, gelecek beklentisi içinde olma ya da geleceğe dair hayal kurma, güvenli ve huzurlu bir ortamda yaşam sürmeye değin onca başlık…

Tamam da bunun şikâyet edileceği yer veya platform mahalli seçimler midir? Mahalli Seçimler/Yerel Seçimler, adı üzerinden hareketle belirli ve dar bir lokasyonda; büyükşehir ve kent ise burada, ilçelerde ise yine buralarda o yöre halkının temel ve günlük yaşam gereksinim ve ihtiyaçlarının giderilmesi ve çözümlenmesi veçhesinde görev ifa edecek kişi ve kadroların belirlenmesi seçimi iken…

Bu seçime çok büyük anlam(lar) yüklemek ve bunu bir beklenti hâlinde toplumsal algının yönetilmesi meyanında eşgüdüme sevk etmek, ancak bizim ülkemizdeki muhalefet cenahının yapabileceği bir şeydir.

Genel seçimlere daha en az beş sene var. Türkiye’nin cari dönemde yaşanan sıkıntılardan ötürü, mutsuzluğa ve yılgınlığa ve hatta karamsarlığa gark olmasının bir diğer sorumlusu, genel seçimlerde üzerlerine düşen vazifeyi lâyık-ı veçhile ifa edemeyen muhalefet partileri ama özellikle CHP’dir.   

Şurası bir gerçek… Dünya ölçeğinde baktığımızda, haftalık olarak en fazla süreyle çalışılan ülkenin Türkiye olduğu “su götürmez bir gerçeklik.”

Yanlış bilmiyorsam, iş kanuna göre Türkiye’de haftalık çalışma süresi 45 saat.

Daha önce bu hususta yazdım… Çok çalışıyoruz da “işkolik” miyiz, onu sizin değerlendirmenize bırakıyorum.

Acaba maksat çok mu çalışmak? Yoksa yeterince ve VERİMLİ bir düzende işini bihakkın yerine mi getirmek? Televizyonda haber bültenlerinde izliyorsunuz, sürekli aynı name tekrarlanıyor: işletmeler, küçük esnaf çalıştıracak eleman/personel bulamıyor diye…

Tamam da, “kurumsal işletmeleri-firmaları” dışarıda bıraktığınızda, çoğu işyerinde çalışma süreleri neredeyse 10-12 saat çerçevesinde… Üzerine bir de işçi/işgören istihdam etmenin maliyetleri artınca, işyerlerinin çoğunluğu vardiya usulünde bile kısıtlamaya giderek, iki vardiya üzerinden mümkünse 12 saat çalışma düzeninde faaliyetlerinin devamına yöneliyorlar.

Böyle bir sistemde insanlara seçme şansı bırakmıyorsunuz. Düşünsenize, bir insan çalışma hayatının dışında aynı zamanda sosyal yaşamın gereği olarak farklı rollerde ve statülerde varlığını sürdürmek mecburiyetinde. Çalışma yaşamı içinde saatlerce çalışan bir makine operatörü, iş dışında fabrika/atölye dışında eğer bir ailesi ve çevresi varsa farklı rollere ve statülere sahip.

Gerçekten de bugün itibariyle özel sektörde kanımca “haddinden fazla çalışma süreleri” olduğu gibi, yine artan işgücü maliyetlerinden dolayı, daha az kişinin istihdamıyla daha çok iş üretme derdinden ötürü, mevcuttaki insan kaynağı daha ağır iş yükünün altında “ezilmekte”.

Ne yapmalı?

İnsanlar vadeli bir ömür içinde sürekli çalışmak mecburiyetinde mi bırakılmalı? Çalışan insanların da bir “özel hayatının” olduğu hatırlardan çıkarılmaması durumunda, emekçi insanların da boş zaman aktivitesine sahip olmaları gerektiği açık yüreklilikle görülecektir.

***

YOUTHALL, “çalışma süreleri ve modeli” adlı bir araştırma yapmış. Online olarak yapılan araştırmaya 241 şirket ve 1130 genç katılmış. Araştırmada, Türkiye'de gençlerin haftada 4 gün çalışmak istediği bulgusu ortaya çıkmış. Gençlerin büyük bir kısmı günde 6 saat çalışmaya olumlu bakarken, şirketlerin çoğunluğu çalışma saatlerinin azaltılmasına yeşil ışık yakmış. Günümüzde gençlerin dörtte üçünün 5 gün çalıştığının belirtildiği araştırmada; çalışan gençlerin yüzde 88.9'u haftada 4 gün çalışmak isterim derken, günde 6 saatlik çalışmaya olumlu bakanların oranı ise yüzde 83 olmuş. Kadınlar arasında bu oran yüzde 87 ile ortalamanın üzerinde bir seviyede kalmış.

Araştırmaya katılan genç çalışanların yüzde 12,1'i 7 saat, yüzde 57'si 8 saat ve yüzde 30,7'si 9 saat ve üzerinde çalıştığını belirtmiş. Gençlerin yüzde 33,2'si, bir başka ifadeyle her 3 gençten 1'i mesai süresinin aşıldığını ifade ederken, bunların yaklaşık yüzde 25'i ise mesai aşımının haftada 10 saat ve üzerinde gerçekleştiğini aktarmış. “Fazla mesai ücreti alıyor musunuz?”, sorusuna ise mesai yapanların yüzde 80,2'si herhangi bir ek ücret almadıkları yönünde cevap vermiş. Mevcutta çalışan gençlerin yüzde 54'ü çalışma hayatından mutlu olduğunu ifade erken, yüzde 46'sı kendisini mutsuz hissettiğini söylemiş. 25 yaş üzerindeki çalışanların kendilerinden genç olanlara kıyasla daha mutsuz çalıştıkları yüzde 51 oranıyla ortaya konmuş.(1)

Vallahi rakamlar/sayılar ortada. Hani bazen deriz ya, matematik, sayıların dili “yalan” söylemez diye. Eğer tabii siz rakamlara “takla attırmaz iseniz” rakamlara güvenmek lâzım gelir.

Tekrar etmeye gerek yok. Her şeyden önce çok çalışıyoruz ama hem az istirahat vaktimiz var hem de ele geçen ücret/kazanç ülkenin yaşam şartları göz önüne alınınca, “insanca yaşam sürmeye” yeter mi yetmez mi, ben polemiğe girmek istemiyorum. Zaten sürekli değişen ve dönüşen iş dünyasının hızına yetişemiyorsunuz ve buna istinaden çalışma yaşamının bu döngüden etkilenmemesi dahi düşünülemez. Kendi adıma söylersem, teknolojiden “çok haz” ettiğimi ifade edemem. Zaten inanın, hayata geçen yenilikleri ve teknolojik bazlı değişmeleri takip edebilmeniz “ân itibariyle” çok da mümkün olamıyor, eğer meslek gereğince teknolojinin içinde değilseniz.

Bir yandan, zorlaşan yaşam koşulları…

Öte yandan, burjuvazinin tek yanlı kendi çıkarlarını gözeten ekonomik sistemlerden dolayı emekçinin fazla seçme şansının olamaması…

***

Esasında, dikkat ediyor musunuz?

Hep bir fasit dairenin içine hapsoluyoruz ve burada debelenip duruyoruz ama encamımız (son) değişmiyor… Konuşuyoruz, tartışıyoruz, irdelemeler yapıyoruz, taşı gediğine koyuyoruz ama nihayetinde iş “kuvveden fiile” geldiğinde…

ELDE VAR SIFIR!

Gerçekten de şöyle baktığımızda, hayatın farklı kademelerinde ve merhalelerinde vuku bulan veya cereyan eden/edecek şeylerin eninde sonunda ekonomiyle-iktisadiyatla ilişkisi var ya da bu cereyanlar en son tahlilde ekonomiye gelip dayanmaktadırlar. Ülkemizde her ile meslek yüksekokulları ya da her ile üniversite açmak acaba ne kadar etkin bir girişimcilik? Buradan şu çıkmasın, gençler gidip okul okusun ama gerçek dünyaya/hayata katıldıklarında, imgeledikleriyle bulduklarının bambaşka olduğunu gördüklerinde, sukutuhayale uğruyorlar.

Sıkıntılar belli… Problemler ortada…

İŞSİZLİK VE İSTİHDAM bir sıkıntı ve sorunun en katmerlisi. Genç nüfusumuz çok fazla. Hâlihazırdaki çalışma koşulları da ortada, insanlara şartlar bunlar deniyor; ya çalışırsın ya da kapı orada. Gerçekten de müreffeh bir devlet ve toplum olmaya baş koyduysak, bu gerçekten de planlı ve programlı bir kalkınma ve ekonomik bir sistemle ancak “kotarılır”. Bu yazdıklarımdan şu çıkmasın! İnsanlar çalışmasın mı? İnsanlar tembellik ve miskinlik mi yapsınlar? Benim demek istediğim “hem …. hem” bağlaçlı cümlede anlam bulan şeydir:

Hem insanca çalışalım hem de boş zaman vakitlerimiz olsun. Bu talep edilen çok fazla bir şey mi? Dediğim gibi çok fazla saatlerde çalışarak biz şimdi “işkolik” miyiz? Mutsuz ve verimsiz insanların çalıştığı yerlerde, bu insanların meydana getirdiği oluşum yığındır, istemsizce ve gayesizce verilen işi bitirmenin “derdindedirler”. O çok cafcaflı insan kaynakları yönetim gurularının veya moda ve modern dönem İK (İnsan Kaynakları) uygulamalarının motivasyon ve işe olan sadakatte ne kadar etkin oldukları da, zaten yayımlanan raporlarda yaldızlı yaldızlı görünmektedir!

Gerçekten de çalışma hayatının çalışma barışı ve huzuru ayaklarında yükselmesi için, insan kaynaklarının; kâh gençlerin kâh orta yaş kademesindekilerin her şeyden önce yaptığı işten haz almalarının sağlanması ve verimliliklerinin yükseltilmesi gerekir.

Sizce, bu her hâlükârda “çok çalışarak” mı olur;

Ya da insanca çalışarak mı olur?

21-22 yıldır kesintisiz tek parti iktidarına karşın, toplum nazarında alternatif oluşturamayan bir muhalefet!

Evet…

Yine konumuz, konu…

MUHALEFET…

Türkiye’deki kadar acaba bir başka hangi ülkede muhalefet bizimkisi kadar çeneleri yoruyordur?

Kabul edelim…

Türkiye’de iktisadî sorun var, ama öte yandan iktidar tarafından gelen seslere baktığınızda, dünyanın geri kalanında da bir ekonomik durgunluk var.

Hadi tamam iktidar tarafını anlayabiliyoruz, en nihayetinde “özeleştiride bulunmalarını” beklemiyoruz.

Seçimden beridir muhalefet tarafından ses getirecek bir hareket veya söylem duydunuz mu?

Siyaset böyle mi olmalı? İktidar odakları, tamam, hükümet olmanın verdiği güçle, işleri “idare-i maslahat” dairesinde sürdürmenin niyetinde. Öte yandan muhalefet sıralarına bakıyorsunuz, burada önemli bir role sahip Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) düşürüldüğü/düştüğü hâller gerçekten de çok üzücü!

Cumhuriyet Halk Partisi kim ne derse desin, Türkiye’de önemli bir misyonu üstleniyor. Ne olursa olsun “kemikleşmiş bir kitlesi” var, buna rağmen CHP bir türlü üzerindeki “ataleti” atamıyor?

Gerçekten de Mayıs aylarında tecrübe ettiğimiz seçimler öncesinde CHP’nin başını çektiği muhalefet kanadından çok şey beklenmekte idi… Türkiye, son 25 yılı dikkate alırsanız en büyük yıkımı, doğal afeti yaşamış, insanlar bir ânda neye uğradıklarını anlayamamış… Zorluklarla ve sıkıntılarla ve unutulmuşluklarıyla sandık başlarına gitmişlerdi.

Sonrasında…

Kesintisiz tek parti iktidarı, yine, aynı yerden, kaldığı noktadan devam etti.

***

Sormamız gerekiyor… Neden, Türkiye’de muhalefet ekonomik sıkıntıların altında hayat savaşımı veren insanların, yurttaşların seçeneği olamıyor?! Neden? Muhalefet, özellikle CHP, neden, hâlen ülkemizde ağırlığı olan bir parti konumuna gelemiyor? Geçmişten dem vurmanın bir anlamı yok. Yeri geldiğinde CHP’nin Türkiye’de cumhuriyet rejimi tesis edilirken ki önemine ve tarihî duruşuna gönderme yapılıyor ya…

Değerli okuyucular…

2024 Türkiye’sinde vatandaşlardan “kitabî bilgi ve değerlendirmelerle” teveccüh görmeniz mümkün değil. Bu ülkede, hâlen CHP iktidara geldiğinde, camilerimizin ahıra döndürüleceğine inanan kitleler var.

Muhalefet kendi iç yapısında değişim rüzgârları estirmek derdinde ama Türkiye şuan için “acil olarak” nefes almak zorunda da… Bugün, Türkiye’de zam haberiyle uyanmadığımız gün neredeyse yok gibi. Bu dağınıklık hâlleriyle muhalefet nasıl geniş halk kitlelerinin derdine derman olacak? Gerçekten de laf ola beri gele hususu değil bu, değişim memleketimize iyi gelebilir.

Türkiye’mizin en büyük muhalefet partisinin bu dağınıklık hâlleri hem kamuoyunda hem de toplum indinde şaşkınlıkla takip edilmekte. CHP, zaten bu “hizipçilik”, “parti içinde yer edinme” gibi küçük hesap peşinde koşanlar yüzünden yıllardır treni kaçırmakta. Bugün için CHP köklü ve kurumsal bir siyasal parti. Kim ne derse desin ülkemizde “kemikleşmiş bir kitle” karşılığı var ama iktidar olabilecek yeterli matematik desteğini hanesine ekleyemiyor!

Neden?

İşte neden?

Cumhuriyet Halk Partisi artık içindeki kırgınlıkları ve sıkıntıları biran önce halletmelidir. Son tahlilde iktidara övgüler düzülüyor ama iktidarın bu raddede soluksuz Türkiye’yi yönetmesinin tek nedeni, halkın arasına inmesi, halktan gibi olmaları veya toplumun sesi felan olmaları değil.

Muhalefet, özellikle Cumhuriyet Halk Partisi sahip olduğu siyasi kotanın üzerine çıkarak, Türkiye’nin hemen hemen her yerinde varolamadığından, sadece kıyı bölgelerinin temsilcisi gibi göründüğünden, AK Parti girdiği seçimlerde “sürprize şans” bile vermeden seçimleri öyle ama böyle önde tamamlamakta.

Muhalefet, özellikle CHP artık dünyaya dön, gerçekçi olarak siyasal mevziini seçimi kazanabilecek düzeye taşı… Yerel seçimlerde de aynı akıbeti yaşamamak adına.  

İnsanlar, profesyonelce yaptıkları iş dolayısıyla “emeklerinin” karşılığını alırlar.

Bu emeğin karşılığı, günümüz modern dönemlerinde modern devletlerde “para” olarak verilmektedir.

Her ülkede devletin hâlihazırdaki ücret sistemleri ile tatbik edilen ücret politikaları farklıdır. Bu hususlar, hem kamu sektörünün hem de özel sektörün sahip olduğu mali kaynaklar ve olanaklar ile tüzel kişilik kültürü ve ücret politikalarına verilen önemlerden ileri gelmektedir, denilebilir.

Anladığım kadarıyla Türkiye’de kamu sektöründe memurlara yapılan ücret ödemelerinden (maaş) ötürü bir rahatsızlık oluşmuş durumda. Bakıyorsunuz, sosyal medyada yayına/yayıma verilen görsel veya yazılı iletilerde, haber altına yapılan yorumlarda insanları üzecek minvalde anlatılar var.

Yeni yıl ile birlikte herkesin vâkıf olduğu gibi, devlet kadrolarında devlet memurluğu yapan kişilere yapılan maaş ödemeleri zamlandı. Tabii burada maksat hükümeti eleştirmek ama muhatap alacağınız kesim memurlar mı? Şunu kabul edelim, farklı uzmanlık alanlarına göre “devlet memurları” farklı seviyelerde maaş ödemeleri alıyorlar.

Gerçekten de yapılan tartışmalar, yorumlar, serdedilen değerlendirmeler bizim gibi bir topluma veya millete yakışmıyor. Memurların aldığı maaşlar üzerinden ülkenin gidişatı veya hükümet eleştirisi yapmak gerçekten de “hakkaniyet” sınırlarının dışında kalıyor.

Hani diyorlar ya…

Memur emeklileri veya diğer sigorta kollarından emekliler verilen ödemelerle geçinemiyor diye…

Haklılar.

Ama içinde oldukları yaşam koşullarının ve sahip oldukları bütçelerinin sorumlusu memurlar değil…

SİYASİ İKTİDARDIR.

***

O zaman hâlihazırdaki memurlar Türkiye’de yaşamıyorlar mı? Diyorlar ya memur emeklisi de diğer emekliler de aynı marketlere gidip aynı ürünleri enflasyonun gölgesindeki fiyatlarla alıyorlar/temin ediyorlar. Evet, işte memurlar da aynısını yapıyorlar.

Yani istedikleri nedir? Memurlar nedesin? Sevgili ve saygıdeğer hükümetimiz, malum ülke ve ekonomi koşulları ortada, biz bizlere yapılan maaş ödemelerinin Türkiye’nin çok üzerinde olduğuna kanaat getirdik, bu ödemelerin birazından feragat ediyoruz. Güldürmeyin insanları? Değerli okuyucular, Türkiye Cumhuriyeti “HUKUK DEVLETİDİR”. BU ÜLKEDE her şey hukukun kanunlarla inşa ettiği nizam üzerine tesis edilir. Memurların tâbi olduğu yasalar bellidir, alacakları zam oranları kanunlarda amir hüküm olarak yazılmıştır. Yani memurlar ne yapsın? Belki gidip sorsanız memur kesimine, kendilerine reva görülen maaş zamlarından memnun bile değildirler.

Ekonomik gelişmişlik, ülkelerin refah içinde yaşamaları için çok önemlidir. Ekonomik dinamiklik bir ülkede, o ülke yurttaşlarının huzur içinde ömür sürmeleri için hayatî öneme haizdir. Üretmeden tüketmeye alışmış/alıştırılmış toplumlarda, her türlü yozlaşma, sosyolojik gerilemeler, insan-insan, insan-toplum ve insan-devlet temelli çözülmeler baş gösterir ve zaten baş göstermesi olası olduğu gibi baş göstermeye adaydır da.

Bir ülke ekonomik olarak büyüyorsa ekonomik genleşmeden o ülkenin halkının/milletinin bir tümleyeni olan yurttaşların da faydalanması lâzım gelir. Demokratik toplumlarda, huzur ve barış içinde yaşam sürmenin sarsılmaz kaidesi, ekonomiye katmadeğer sağlayan fertlerin her durumda “insan onuruna” yaraşmayacak vaziyetlere düşmesine yol açmayacak gelire/kazanca sahip olmasıdır.

Bugün bakıyorsunuz, ekonomide yaşanan sıkıntılardan ötürü ödemelerde ve paranın ALIMGÜCÜNDE yaşanan zorluklardan dolayı, vatandaşlar, tıpkı kendisi gibi TÜRKİYE CUMHURİYETİ VATANDAŞI olan DEVLET MEMURLARININ maaşlarına kafayı takmış vaziyetteler.

Değerli okuyucular, işte böyle feraset ve dengeyi kaybedince hakikat zemininden de kayıyoruz… Milletvekillerinin aldığı maaşlar söz konusu yapılınca ve veryansın edilince…

Milletvekilleri aman biz maaşlarımızdan feragat mı ediyoruz dediler, o zaman bu nasıl bir şey?

Sorgulayacağın ya da hesap soracağın müessese/makam…

Siyaset kurumu içindeki SİYASAL ERK’TİR.   

Bir ülkenin en önemli potansiyeli insan kaynağının niteliğidir. İstediğiniz kadar petrol ve doğalgaz yataklarına sahip olun ama bunlara yön verecek “akla” sahip değilseniz, nafiledir…

Sahip olduğunuz zenginlikler…

Ortadoğu coğrafyasına baktığımızda, burada varolan Arap devletlerinin en büyük özelliklerinin “petrol zengini” ülke olmalarıdır. Sahip oldukları doğal kaynakları sayesinde maddi olarak bir refah yaşamaktadırlar. Tabii bu ülkelerde geniş halk kesimlerinin böyle bir ayrıcalığı yoktur.

Bu bağlamda…

Bu Arap ülkelerinin sahip oldukları doğal kaynaklarının dışında, gezegenimiz düzleminde diğer devletler ile olan münasebetleri açısından hiçbir etkinlikleri de yoktur. Sahip oldukları insan kaynağının vasatlığını zaten söz etmeye bile gerek yoktur. Zaten, yüksek eğitimlileri de hayatlarını “Hıristiyan ülkelerde” sürdürmektedirler.

Öte yandan, bizim gibi bölgesinde laik, sosyal hukuk devleti olma özelliğiyle ön plana çıkan ülkelerde, yeraltı ve yerüstü zenginlikleri “görece” Arap ülkelerine göre daha kısıtlı olan ülkelerde, en büyük zenginlik, “yetişmiş insangücüdür.”

Sizlerin de az-çok takip ettiğiniz gibi Avrupa Birliği ülkelerinin birçoğunda nüfus gittikçe yaşlanmakta ve genç insan sayısı görece gerilemektedir. İşte bu bağlamda, genç nüfus yapısı aktif ve iyi eğitimli olan ülkeler, ilerleyen dönemlerde fark oluşturacak ülkelerdir. İnsan kaynağına yeterli ve nitelikli yatırım yapan ülkeler, ekonomik gelişme ve rekabet bağlamında diğer ülkelerden her zaman bir adım önde oldular, olmaya da devam edecekler.

Sözü, nereye getirmeye çalışıyorum…

Türkiye’ye…

Genç nüfusumuza…

İstihdam ve…

İş sahibi olma, işsizlik durumlarına.

İnsanın, gençlerimizin mutsuzluklarından ve umutsuzluklarından etkilenmemesi ne kadar mümkün?

***

Aynı ülkede yaşıyoruz. Aynı ülkenin yurttaşlarıyız. Gerçekten de gençlerimiz mutsuz ve umutsuz. Geçmiş dönemlerde gençlerimizi, sanırım çok fazlaca eleştirdim ve kınadım. Tabii bazı durumlarda haklılık payımız vardı. Ama, Türkiye’nin içinde bulunduğu hem cari siyasi atmosfer hem de ekonomik atmosfer, gençlerin veryansınları doğrultusunda, onlara haklılık payı vermiyor mu?

Gençler çalışmak zorunda. Üretime katılmak zorunda. Tamam, zaten “tam istihdam” diye bir şey hayaldir. Lâkin, gün geçtikçe yaşamanın zorlaştığı ülkemizde, genç insanlarımız nasıl iş bulacak? Gerçekten de üzerinde düşünülmesi gereken, bence stratejik bir durumdur, “genç işsizliği”! Genç nüfusumuzun Türkiye’den ümitlerini kesmeleri, rotayı Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’ne çevirmeleri, nedense ülkeyi yönetenlerde bir rahatsızlığa neden olmuyor gibi!

Nicelik ve nitelik bağlamında gelişmelere baktığımızda, genç nüfusumuz evet, gittikçe genişlemekte ama öte yandan bu nüfusumuzun kalifikasyonu da çok fazla ehemmiyet arz etmekte. Belki, bazı hususları tekrar ediyoruz, olsun bunların tekrar tekrar belirtilmesi ve sürekli kamuoyunda canlı tutulması, elzem gelmektedir.

Bugün çalışma yaşamında en önemli husus, yapılan işler ve bu işlerin gerektirdiği yetkinlikler. Sizler de televizyonda haber kanallarında izliyor, ara sıra rast geliyorsunuzdur, işverenler yetkinlik isteyen pozisyonlarda işgören bulmakta zorlanmakta. Yine, öte yandan işsizlik memleketimizin “kanayan yarası”. Son yıllarda en çok övündüğümüz husus, neredeyse her kentimize üniversite açılmış olması. Tamam, üniversite açılıyor açılmasına da, buralardan mezun olan/olacak genç insanlarımıza istihdam olanakları sunulacak mı?

Meslek sorunu da Türkiye’de işsizlik ve istihdam ile atbaşı giden bir soruna neden olan belirleyici parametredir. Dikkatli baktığımızda üniversitelerimizin İİBF’nden (İktisadi ve İdari Bölümler Fakültelerinden) mezun insanlarımızın yoğunlukta olduğunu görürsünüz. En son tahlilde, bu mezun gençlerimize ne özel sektörde ne de kamu sektöründe yeterli iş imkânları mevcut. Yani bir planlama yapılmalı. İşverenler meslek bilen, teknik eleman bulmakta zorlanmakta ama öte yandan entelektüel bilgileri fazla olan insan gücümüz iş bulmakta zorlanmakta.

Gerçekten de artık bir silkelenme vaktidir.

Her yere üniversite açmak övünç meşalesi olamaz.

***

Türkiye’deki siyasî atmosfer de gençlerimizin memleketlerine olan bakışlarını ya olumlu ya da olumsuz etkilemekte. Uygulanan politikalardan ve işleme konulan kararlardan toplumsal çıkardan ziyade küçük ve azınlıkta kalan çıkar gruplarının faydalanması, kamuculuk gibi tüm ulusun menfaatlerinin gözetilmemesi, torpil ve kayırma gibi az gelişmiş toplum olma niteliklerinin yaşam içinde olmazlardan olması…

Bunlar gerçekten de düşünülmesi gereken ve bence ivedilikle çözümlenmesi gereken “acil kodlu” sorunlardandır. Gençlerin kaderleriyle baş başa bırakılması, kendini medeni ve modern diye tanımlayan bir devlette kabullenilemez. Üniversitelerin sayılarının arttırılmasının, ülkemizin istihdam noktasında derde deva olamadığı da aşikâr. Öte yandan üniversitelerimizin direkt meslek bağlantılı olmayan fakülte ve bölümleri, sürekli olarak diplomalı işsiz üretmeye devam etmektedir.

Gençlerimiz işsiz. Çalışmak istiyorlar. Ayaklarının üzerlerinde durmak istiyorlar. Yaşamlarının bahar dediğimiz dönemlerinde, “gelecek kaygısı” ve “iş bulma-bulamama” endişesi içinde “bir kayıp nesle” dönüşmeleri, daha da üzücü ve kahredici bir gelişme. Türkiye’nin çalışma piyasaları açısından bakıldığında, işverenler açısından belirttiğim gibi şuan en büyük çıkmaz husus meslek bilgisi olan ve “ara eleman” denilen teknik bilgiye ve tecrübeye sahip insangücünün istihdam edile-me-me-si.

Hani iktidar tarafından sürekli pompalanan sloganlarımız var ya…

Sürdürülebilirlik…

İstikrar…

Güven… Hep destek tam destek…

GENÇ İŞSİZLİĞİ daha ne kadar daha sürdürülebilir? Çocuğu işsiz bir babaya, “senin çocuğun da işsiz kalsın” denmez.

İSTİHDAM… İŞSİZLİK… GELECEK KORKUSU… TÜRKİYE’DE KENDİNİ GERÇEKLEŞTİRME/GERÇEKLEŞTİREMEME…

Ee şimdi ülkesinden umudunu yitirmiş, memleketinde yaşam kurma realitesini iyice tartıp ölçmüş genç yığınların ülkelerinden başka ülkelerde umuda yelken açmalarına, hangi gözle bakmak lâzım gelir? Takkeyi çıkarıp düşünelim…

Durum, hariçten gazel okuma ya da sırça köşklerden “aklımızca” tespit yapma zamanı değil.  

Eskiden olan hiçbir şeyin tadını artık eskisi gibi duyumsamıyoruz. Eskiden büyük merakla beklenen, yine yapmak için can attığımız birçok şey, faaliyet, bizler adına nedense “boş şeyler”, “beyhude” olarak değer görmeye başladı. Etrafımdan yıllarca böyle şeyleri işittim. İnsanların bazıları, diğerleri için sıradan olan, yapmadıklarında boşluğa düşecekleri birçok şeyi uzun zamandır yapmadıklarını dillendirir olmuşlardı.

Neden acaba? Mesela yıllar önce çok kez duymuştum… Hatta yeri geldiğinde tekraren duyduğum oluyor… Çoğu insan, artık haberleri izlemediklerini (televizyonda haber kanallarını seyretmediklerini, hatta artık televizyon bile izlemediklerini ifade ettiler.), gazete okuma ile olan bağlarını çoktan kopardıklarını söylediler/söylüyorlar. Böyle durumlarda bu gruptaki insanlar, otomatiğe bağlanmış eylemlerini yapmaya devam edenler için kim bilir ne tuhaf kaçıyordur? Ne bileyim, kendilerince “haber izlememek de neymiş, gazete okumamak da neymiş…” minvalinde değerlendirmelerde bulunuyorlardır.

Tamam da… Gerçekten de eskiye ait ne kaldı? Dikkat ediyor musunuz, zaman ilerlemesine rağmen, çağlar devrilmesine rağmen, hız odaklı bir hayat sürdürmemize rağmen, neden ve niçin dünya vatandaşları olarak mutsuzuz? Dikkat edin, sadece Türkiye’mizde değil genel manada dünyada bir saadetsizlik, huzursuzluk, geleceğinden emin olamamak, gelecekte kendisini nelerin beklediğinden “bihaber olmak”…

Gerçekten de dünyanın az gelişmiş ve gelişmekte olan toplumlarının hemen hemen hepsinde, hayat koşulları gelinen “medeniyet eşiği” bağlamında çok çetin ve meşakkatli. Burada durup düşünmemiz gerekmiyor mu? Bu raddede medeniyet gelişirken ve medenî gelişmeler teknolojik değişmelerle beraber hayatın tüm katmanlarında hem iktisadî hem de fennî/bilimsel ilerlemelere vesile olabilirken, insanlar fert bazında da toplum bazında da mutsuz. Bu mutsuzluk, sanırım sadece kelimenin etimolojik değeriyle de geçiştirilemez. O boyutlarda ezbere bir yaşamın mahkûmları olmuşuz ki… Sabah başlanan “hayatta kalma mücadelesi” sonucunda, evlerimize iltica etmemiz ile beraber, öte yandan huzuru bulacağımız yerlerde de sorunlar katmerleşiyor.

*  *  *

Yazının başında televizyon seyretme alışkanlığından söz etmiştim. Geçmiş yıllarda televizyon ekranının icat edilmediği ve yaygınlaşmadığı dönemlerde, belki de en büyük eğlenme ve haberdar olma/bilgilenme cihazı radyolar idi. Sizler de çokça duymuşsunuzdur; illaki yakınınızda berinizde hatıralarını “büyük bir özlem” ile dillendiren, geçmişte yaşanan o güzel anların tadını tekraren dile getirirken, yeniden mutlu olan insanlarımızın o büyük coşkularını ve ikrarlarını… Gerçekten de radyonun ana fenomen olduğu yıllarda, tek haberdar olma aygıtı olması hasebiyle buradan duyulacak haberlerin ve bilgilerin önemi farklıydı. Görsel unsurların olmadığı yıllarda, sadece işiterek bir şeylerden haberdar olma, gerçekten de o dönemin insanlarında daha başka bir farkındalık oluşturuyormuş.

Bugün, gerçekten de 1950’lili yıllar açısından da 1960 ve 1970’li yıllar açısından da, ülkemizde ve dünyada pek çok şey değişti. Birçok uluslararası örgütlenmeler ve organizasyonlar tesis edildi ve dünyanın daha “yaşanabilir ve çekilebilir” olması adına bu kuruluşlar/kurumlar kendilerine tahsis edilen kadro ve mali kaynaklar etrafında çalışmalar ifa etmekte ve raporlar yayımlamaktalar. Heyhat! Ama gel gör ki bu raporların ve çalışmaların istatistikî değerleri de göstermekte ki insanlar, yıllar geçtikçe “derinleşen” eşitsizliklere ve kederlerle örülü bedbahtlıklara sürüklenmekteler. Huzurun ve mutluluğun olmadığı yaşam yerlerinde, doğal olarak hem bireysel hem de toplumsal kaos ve kargaşa hâlleri tezahür ediyor. Böyle coğrafyalarda kamu düzenini ve toplumsal barışı inşa etmek, gittikçe zorlaşıyor.

Aslında hayatı zorlaştıran ne? İnsanlar, yine “insan türü” olarak yaşamı, diğerlerine kendileri gibi olanlarına zorlaştıran, cehennem azabına dönüştüren en büyük, hatta tek faktördür. Geçmiş dönemlerde de büyük ihtimalle savaşlar, insanların kendi türünden bir canlıyı yok etmesi, paylaşım savaşları vb. hadiseler vardı; ama bu raddede yıkıcı ve yok edici miydi? Orası tartışmalı. Dikkat ederseniz, dünyanın yüzde biri, sermayeyi ve diğer stratejik maddeleri ellerinde tutunlar daha müreffeh ve mutlu bir yaşamı “görünürde” sürdürürken; geri kalan, ezici yüzde doksan dokuzluk bir çoğunluk kitle, bahsettiğim üzere derinleşen ve kronik hâle bürünen sıkıntı ile keder, elem ve mutsuzluk deryasının içinde debelenmekte. Hayat, tutunamayanların arayışları ekseninde böyle sürgit nereye kadar monoton bir devinimi kaldırabilir?   

Bazen Türkiye’de işittiklerim ve okuduklarım dolayısıyla…

Afallıyorum, dona kalıyorum.

Nereye geleceğim…

AK Parti yöneticilerinin ve cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın yurttaşlarımızın akıllarıyla âdeta alay edercesine açıklamalarda bulunması…

Biliyorsunuz…

Ne deniyor:

AK Parti iktidarından önce veya AK Parti iktidarına değin;

Ülkede traktör yoktu,

Buzdolabı yoktu,

Ambulans yoktu,

Herhâlde otomotiv ve yine kamyon ile otobüs felan da yoktu; o vakit bizler de sanırım bu zamana değin yani AK Parti iktidarı devralıncaya kadar, kanı arabalarıyla şehirden şehirlere geçiyorduk.

Yanisi, “bir yokluk anlatısı” üzerinden politika üretiliyor ve seçmen kitlesi “konsolide” ediliyor.

İnanın, AK Parti’nin bu anlattıklarına inanan büyük bir çoğunluk olduğuna da ben İNANIYORUM.

Yani dönem…

Dijitalleşmenin tavan ve pik yaptığı dönem. Bu bakımdan ortaya atılan bir iddia ya da söylemin altının doluluğunun veya boşluğunun teyidi adına, herhangi bir kütüphaneye ya da ansiklopediye gitmeye de başvurmaya da lüzum yok.

Demek istediğim, bir telefon ve internet vasıtasıyla bu bilginin veya ileri sürülen iddianın teyidini “ânında” doğrulamak ve bilginizi derinleştirmek, hayal edebileceğinizden çok fazla kolay ve imkân olarak da ilerlemiş bir devirdeyiz.

O zaman neden böyle yapılıyor?

***

ZİHNİYET…

Önemlidir… Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti), devlet-sistem tartışmalarında, hâkim sınıfın bu devlet ve ülke ile idareyi “diğerleriyle” paylaşmak istememelerinin neden olduğu yıllara dayanan sıkıntılı ve üzüntülü deneyimler ve hayat serüvenin sonucunda, demokrasinin bir tecellisi seçimle işbaşına gelmiştir. Türkiye Devleti, rejimini “cumhuriyet” olarak tayin etmesine etmiştir ama zihniyet daha çok bir kesimi ve dolayısıyla sınıfı bu ülkenin asli unsurları ve sahipleri gibi gösterip konumlandırırken, kırsalda köylerde yaşayanları, mümkün mertebe Ankara’dan uzak tutmaya motive olmuştur.

TÜRKİYE’DE DEVLET tecrübesi ve anlayışı, özellikle cumhuriyetin ilanıyla beraber devleti temele alan, devleti yücelten, yurttaşı/nı olabildiğince devletinin sadık ve uslu hizmetkârı seviyesine indirgeyen ve buna göre de talim ve terbiyeyle yurttaşlarının bu yönde yetiştirilmelerini hedefleyen bir zihniyette idi. Bir nevi tornadan çıkan tek tip “makbul vatandaş”, Ankara’da idareye karışmayan, mümkün olduğu kadarıyla yönetim işlerinin yüksek bürokrat ve asker ile yargı elitlerinin elinde ve kontrolünde olduğu bir ilk dönem cumhuriyet zihniyeti, doğrusunu söylemek gerekirse, “devlet aşkınlığının” öne çıkarıldığı bir dönem idi.

Devlet, pekâlâ önemlidir, buradan yanlış bir anlaşılma çıkmasın ama nihayetinde devlet dediğimiz, insanoğlunun tarih sahnesi nazarıyla baktığımızda en üst düzey örgütlenme formu olan bu kurum, en son tahlilde tekil olarak yurttaş kitlesel olarak da millet, halk ve toplum için vardır. Yüzyıllar boyunca Osmanlı İmparatorluğu’nun şiarı ne idi? “İnsanı yaşat ki devlet yaşasın.” İşte bu bağlamda, 3 Kasım 2002 tarihi ve dolayısıyla seçimi, devlet-sistem kaosunda, çevre-merkez siyasî okumasında, yıllarca devlet yönetiminden ve diğer toplumsal faaliyetlerden uzak tutulan, kâh küstürülen kâh bilinçli uygulanan siyasetlerden ötürü “ötekileştirilen/yabancılaştırılan” kesimleri, sisteme entegre ederek bir dönüşümün kıvılcımını ateşlemiştir.

İşte AK Parti işbaşına bu minvalde, devletten topluma dönen bir zihniyet ve bakış açısıyla seneler boyunca iktidarını tahkim etmiştir. Ama son tahlilde AK Parti de devletle bütünleşme yoluna giderek, toplumdan uzaklaşma yolunu izlemekte. AK Parti seçmenlerinin “sesi olmak” ile bu toplumun “hükümeti” olmak; yani inanan-inanmayan, laik-mütedeyyin, Sünni-Alevi, Türk-Kürt ekseninde aynı şey değil, değerli okuyucular.

***

Dikkat ederseniz, senelerce ülkemizde siyasî partiler ve dolayısıyla genel başkanları/liderleri, siyaset yaptığı kulvar veçhesinde ideolojik olarak rabıta kurduğu geniş kitleleri hep bildiğimiz “ezber söylem ve tehdit algılarıyla” zinde tuttu ve sürekli olarak da seçmen kitlesini kendisine bağladı. Sağ ideolojiler ve sol ideolojiler için bu husus hep böyle yıllarca devam etti. Zihniyet üzerinden ve özellikle bizim gibi okumaya ve araştırmaya dolayısıyla da “tefekkür etmeye”, akletmeye meyilli olmayan geleneksel toplumlar, “Anlatı” üzerinden bir ve diri tutulmada öne çıkan ülkelerdir.

Yine dönemsel gelişmeler de dikkate alındığında, kitleleri gözbağcılıkla etkilemede pek mahirce kullanılan medya denen devasa bir müessesenin, özellikle işbaşındaki iktidar tarafından siyasal erkin etkin kullanılması ve muhalif seslerin de pasifize edilmesinde tek yönlü ve tek elden “işletilmesi”, toplumların “olması gereken” düzeyde hem bilinçlenmelerine hem de kamuoyu tesis edilmesine engel oluşturmaktadır.

Bugün, alternatif haber akışının sağlandığı platformları, mecraları, web sitelerini de takip ederek, olan-biten gelişmeleri ve değişimleri çapraz okuma yaparak tahlil ettiğinizde, memleket durumunun iyi olmadığını fark edebiliyorsunuz. Sanıldığı gibi Türkiye’de işlerin tıkırında felan gittiği yok. Youtube gibi alternatif mecralarda yapılan sokak gazeteciliğine de çok fazla itibar etmemek lâzım; buradan şu çıkmasın, youtube gibi yerlerde yapılan faaliyetler temelsiz yalan-dolan şeylerdir. Burada mikrofon uzatılan bireyler, kendi yaşadıkları “hakikat” ve kendi evrenleri itibariyle genele teşmil edilemeyecek çıkarım ve yorumda bulunuyorlar: Bakıyorsunuz, bir vatandaş, Türkiye’nin çok iyi olduğunu, karşılaştığı fiyatların da “çok pahalı olmadığını” ikrar ediyor. Neye göre, kime göre?

Bu bağlamda, ilk yıllarında AK Parti’nin “idealize” ettiği ve sürekli tasavvur ettiği “Yeni Türkiye” gerçekliğinden eser yok. Bu Yeni Türkiye lafzından rahatsızlık duyanlar olmuştu; hâlbuki burada vurgulanan “alegoriyi” bile anlamakta zorlananlar vardı. Türkiye’de yeniden bir devlet veya ülke inşası yoktu. Zihniyet değişimi kastediliyor ve içtimai hayatın her kademesindeki daha çok imtiyazlıların ve yerleşiklerin çıkarını koruyan ve gözeten, öte yandan çevrede kalan merkezin devletin ceberut yüzünden ötekileştirdiği kesimlerin toplumsal hayata entegre edilmesi, demekti. 2024 Türkiye’sinde ve geçmiş birkaç yılda bahis edilenlerden eser bile yok. AK Parti kendi seçmen kitlesi ile kendi tasavvur ettiği bir toplumsal düzende hayat sürdürme gayretkeşliği içinde.    

İleri ve yüksek teknolojinin insanlığımıza en büyük kötülüğü insan değerlerinin aşınması yönünde oldu. Yaşanan sağlık problemlerinden tutunda modern kent yaşamına has insan insan, insan toplum iletişim kazalarında da ilişkilerin sarpa sarmasında da, kanımca insanları oldukları yerlere saplayan bu modern dönem teknolojik aygıtların ve uygulamaların çok büyük payı olduğudur.

Eskiden diye başlayan cümleler, eskide kalan mazi olan ânlar ve fotoğraf kareleri, bizleri anbean özlem tutan geçmiş dönem tünellerinde askıda bırakmakta. İnsanların birbirleriyle bir arada yaşamalarının anlam bulduğu büyükşehirler (kent yerleşimleri), artık insanlara dert ve tasadan başka bir şey vermez oldu. Kırsal kesimlerden kentlere büyük umutlarla ve yeni başlangıçlar yapmak amacıyla yapılan göçler de, artık kentlerin kaldırabileceği kapasitenin fazlaca üzerine çıkmakta.

Tarihsel dönemler çerçevesinden bakıldığında, insanların hem ilmi hem de teknolojik temelde yaptıkları buluşlar, icatlar ve bir dönem kapatıp yeni bir döneme yelken açmalarına vesile olabilecek tekâmüller(olgunlaşma, gelişme), insanlığın bir ileri iki geri dilemmasında(ikilem) yer almıştır. Gerçekten de yirmibirinci yüzyıl ve 2023 tarih sayfaları bağlamında bakıldığında, insanlık geçmişe nazaran uygarlık ve modernleşme açılarından epeyce bir mesafe katetmiştir.

***

Mesafe katetmiştir etmesine de… İnsanların arasındaki manevi mesafe de açılmıştır. Artık bugün son tahlilde insan yığınlarının çoğunluğu, metropol diye isimlendirilen büyükşehirlerde yaşamlarına yön vermekte veyahut hayat mücadelesine katılmakta. Bu bağlamda, köy ya da kırsal yerleşim yerlerinden anaakım yerleşim yerlerine göçler, özellikle bizim gibi geleneksel toplum özelliklerini ne olursa olsun kimlikleri üzerinde barındırmaya devam eden ülkelerde de aşınmaya neden olmakta. Biraz dikkatli, hassas ve detaycı insanlar, toplumumuzun yitirdiği değerleri zamana yayarak da olsa fark etmektedir.

Köy hayatının karakteristikleri olan terbiye, yalandan dolandan uzak durma, saf olma hâli, özü ve sözünün bir olması, yardımseverlik, imece usulü işlerin düzenlenmesi, konuk severlik, çalışkanlık… Kentleşmeyle beraber yerini adamsendeciliğe, dolapbeygirciliğine, üçkağıtçılığa, kısa yoldan emek vermeden yemek yeme eğilimine ve daha birçok insanî değer aşınmasına bırakmıştır.

***

Tüm ilerlemeler, insanların daha fazla miskinlik yapmaları ve cemiyet yaşamından uzaklaşmaları yönünde. İleri ve yüksek teknoloji altyapılı uygulamalar vasıtasıyla insanlarımız, artık “bir tık ile” hem resmi hem de ticari iş ve işlemlerini zamandan tasarruf ederek, öte yandan bir mekânda(ortamda) bulunma zorunluluğuna katlanmadan kolayca hallediyorlar. Baktığımızda modernite ve hız takıntılı yaşam açısından müthiş bir kolaylık ve konfor sağlamakta. Öte yandan insanlar “bir ağ içinde” olmaktan gittikçe uzaklaşmakta.

Nezaket, ihtimam, saygı ve sevgi, bir gülümseme, hâl hatır sorma, pozitif mesajlar içeren iyi dilekler ise… İşte bugün insanlarımızın içine düştükleri bir HİÇLİK ve BOŞLUK duygu hâli var. Kır yaşamına göre fersah fersah büyük alanlara yayılmış kent yaşamı içinde hem ayakta kalmaya çabalayacak ve yarın için enerjisini ve moralini dingin tutarak, hiç durmaksızın kaldığı yerden, hayhuy telaşesi içinde kaybolup gidecek. Kusura bakmayın değerli okuyucular, bu allayıp pulladıkları ileri teknolojik ürünler, hiçbir biçimde insan-insan yakınlaşmasının yerini tutamaz.

***

Empati duyarak, selam vererek, hâl ve hatır sorarak, köşe başlarında veya mahalle kahvehanelerinde ya da uğrak yerlerde bir “es vererek” aslında, hasbıhal ederek, yekdiğerimizin sıkıntısını, sorunlarını, demoralize olmuş psikolojisini sağaltma işlevini gördüğümüzü unuttuk. Tüketime odaklanarak, daha fazla tüketmeye şartlandırılarak, bir es vermeye bile tahammülsüzlük çıkmazında hız kesmeyen hamhum şaralop yaşam tarzının, insan türünü sürüklediği yer ve aşama neresidir/nedir? Kapitalizm ve dolayısıyla küreselleşme vasıtasıyla dayatılan yaşam tarzlarının insanları diğerinden ve toplumdan uzaklaştırdığı kesinlikle ileri sürülebilinir. Karşılığında ne verdi? Şeyler… Çok daha fazla eşya, çok daha fazla hiç yüzüne bile bakmadığımız giyim-kuşam… Ezcümle, birbiri ardına birikmiş şey’ler… Ama gittikçe silinip giden insana dair davranış refleksleri.

Son yıllarda aşina olduğumuz olgulardan biri de “tükenmişlik sendromu”dur. İnsanların âdeta makinevari bir biçimde hayatlarına monoton bir formda devam etmek zorunda bırakılmaları…

Esasında, yazılarımda çokça dile getiriyorum… Dönem olarak yirmi birinci yüzyılda olmamıza rağmen, hanisi teknolojik gelişmelerin dünya vatandaşlarının yaşamlarını epeyce kolaylaştırmalarına rağmen…

İnsanların genel durumlarında pek fazlaca iyileşme olmuyor. İnsanların yaşamlarını kolaylaştırmaları için kâh laboratuvar ortamlarında kâh ar-ge platformlarında ileri ve yüksek teknolojili, hıza ve yine zamana odaklı ürünler, aygıtlar, cihazlar ortaya konmasına rağmen…

İnsanlar anbean çok fazla çalışmaya devam ediyorlar. Esasında, bu teknolojik ve fennî sahalarda meydana getirilen çabaların kanımca sonucu, insanın daha fazla “boş zamanının” olması minvalinde olmalıydı. İnsanlar vahşi kapitalist sistem içinde her zamankinden daha fazla çalışmakta ve zamanlarının büyük çoğunluğunu, ailelerinden ve kendi kişisel etkinliklerini varedebilecekleri mekân ve zamanlardan yoksun olarak, işyerlerinde; fabrikalarda, plazalarda, lüks yazıhanelerde tüketmekteler.

Son yıllarda sağlık sektöründe uzman kişilerce ileri sürüldüğü gibi, dönemimizin en büyük sağlık sorunu veyahut yaşam içinde maruz kaldığımız sıkıntının en başat ajanı stres. Stres ve strese bağlı oluşan marazî hâller ve durumlar, normal ya da üst düzey yerlerde çalışan insanların hem aklî hem de beden sağlıklarını ciddi düzeyde tehdit eder vaziyette, yaşamlarımızın içinde sinsice yer almakta ve insanlarımız gerçekten de insanı yeri geldiğinde biteviye tüketen bu marazî durum karşısında da fazlaca bir şey ortaya koyamamakta.

Hâlbuki, tartışmalarımızın içine bence artık çok fazla çalışma edimini değil de, “yeterince ve verimli” çalışma biçimini ve bunun dışında kalan “boş zaman” aktivitelerinin nasıl değerlendirileceğini eklemeliyiz.  

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Sayın Özgür Özel, Manisa’da bir ziyaret esnasında aşağıda okuyacağınız satır aralarını dile getirmiş:

“CHP, şöyle bir zorluk yaşar; efendim sanki biz Osmanlı'nın tamamına karşıymışız gibi söyleniyor. Biz Osmanlı'nın getirdiği medeniyete, yaptıklarına, geliştirdiklerine, hiçbir şeyine karşı değiliz. Biz sadece Osmanlı'ya matbaanın geç gelmiş olmasını, Senedi İttifak'ın uygulanmamış olmasını, meşrutiyetin ilanından sonra parlamentonun 33 yıl kapatılmış olmasını, donanmanın 33 yıl Haliç'te bekletilip Kıbrıs'ın tek kurşun atılmadan kaybedilmiş olmasını eleştiririz. Çöküş dönemindeki hataları eleştiririz.”

Türkiye’de siyaset kurumu içindeki aktörlerin bu kendilerini “ifade etmek mecburiyetinde” kalma durumlarını… Çokça kez deneyimledik. Evet, doğrudur, Osmanlı İmparatorluğu’nun/Devleti’nin yöneticileri, devrinde yaşanan değişim ve dönüşümleri tahlil edemediğinden ötürü, çökmekte olan dağılmakta olan koskoca devleti, öncesinde ferman saldığı devletlerin kuklası hâline getirmiştir.

Ama ben/biz bu hususun, Osmanlı Devleti/İmparatorluğu eleştirisinin bu noktalardan daha uç noktalarda da yapıldığını biliyoruz/tahmin edebiliyoruz. Osmanlı Kültüründen tutun da Osmanlı’nın bulunduğu coğrafyaya kazandırdığı değerler manzumesi veçhesinden de, özellikle Kemalist entelijansiyanın ağır eleştirilerini okudum ve işittim. Osmanlı Medeniyetinin varlığını reddetmek, yok saymak, kendisini bu geçmişten soyutlamak ile tarihe “yepyeni bir sayfa” açılmış olmuyor.

İdrak ve şuur hasletlerini ıskaladığımız vakit bazen böyle “benlik” sıkıntıları yaşayabiliyoruz. Biz kimiz? Böyle saçma bir soru olabilir mi yani? Geçmişi yıllarca öteye yaslanan, bilinen yakın zamanlarda Osmanlı Devletiyle tarih sahnesinde vakur yerini alarak, 2024 Türkiye’sinde ulu liderimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün şehitlerimizle bizlere yurt edindiği TÜRKİYE CUMHURİYETİ hudutlarında yaşayan, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından terkip halklarız.

***

Bu durum, yıllardır böyle bilinçli olarak mı yoksa gerçekten de cehaletten kaynaklanan bir yoksunluktan mıdır, bilenmez toplumumuzu siyasî hedefler adına “istim” üzerinde tutmak için masa üzerinde her dem taze olarak tutulmaktadır.

Osmanlı ile kavgalı olmak veya Osmanlı’nın mirasını yok saymak bize acaba bu zamana kadar ne kazandırdı? Dönem ve devirleri sağlıklı bakış açılarıyla tahlil edebilmek için öncelikle kanımca “önyargılardan” ve “yıllarca uygulanan sistemli telkinlerden” arınmak gerekmektedir. Belki mütemadiyen söylediğim bir şeydir: ATATÜRK Osmanlı İmparatorluğu’nun zabiti (subay) değil miydi? İnkâr ederek, reddederek veya görmezden gelerek olan/olmuş olgu ve olayları değiştirme gücünüz var mıdır? Fani bir varlık olan beşerin böyle bir kudreti var mıdır, yok sayıyorum, yoksun! Güldürmeyelim kendimize, gülmeyelim birbirimize.

Osmanlı Devletini, dönemi ve devri itibariyle dikkate alarak; evet eleştirilmesi gereken yerleri açık yüreklilikle ifade etmek demek ne tarihe ne de bir medeniyet temsilcilerine leke sürer. Ama bu bağlamda, yirmi birinci yüzyıl küresel dengesinde, yaşadığın ülke ve devlet çerçevesinde “hakikatten” kopmadan Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin bir yurttaşı olduğunu da unutmayacak ve kabulleneceksin.

Buna benzer hâller…

Kendilerini “Siyasal İslamcı” ya da “Yeni Osmanlılar” olarak tanımlayanlar tarafında da var: Tümden bir ülkeyi reddetme ve vatandaşlığından haz etmeme… Siyasal İslamcıların hâlleri aslında daha hazin ve hüzünlü! Bu tipte olan gruplar daha çok “hezeyan” içindedirler. Değerli okuyucular, olan ile olması gereken üzerinde değerlendirme yapabilmek ve bunu nizama geçirebilmek için her şeyden önce, “rıza almak”, “büyük ve meşruiyet sorunu oluşturmayacak çoğunluğun konsensüsünü” sağlamış olmak elzem gelir.

Sonuç olarak boş hayallerle, hezeyanlar ile hem zamanı hem de insanları heba etmek kadar ziyanda olma durumu yoktur:

Geçmişimizin kutlu olduğunu bilerek, maziden atiye milli bir şuur ile uzanarak ama Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin bir yurttaşı olarak, çetin dönemlerden geçeceğimizi de unutmayarak, tüm dâhili ve harici tazyiklere yekvücut olarak bir duruş sergilememiz, varlığımız açısından tartışmaya bile açık olamayacak kadar elzemdir.

Ülke gündeminden kopuk politika izlemek, gerçekten de artık insanlarımızda bezginliğe neden olmakta.

Aynı şeyleri konuşmak, aynı şeyler etrafında dolaşmak, ama nihayetinde verimli bir çıktıya ulaşamamak…

Üzücü. Üzücü olduğu kadar da hazin. Türkiye Cumhuriyeti özelinde tartışmalarda hani derler ya, burası muz cumhuriyeti mi, burası ATATÜRK CUMHURİYETİ…

ATATÜRK’ÜMÜZÜN kurduğu CHP hâlen günlerdir, aylardır iç işlerindeki sorunları, problemleri çözümleyememenin sancılarından dolayı, halkın sesi olamıyor.

DEĞİŞİM VE DÖNÜŞÜM…

Bu kelimeleri serdetmeyen CHP yöneticisi neredeyse kalmadı! E tamam da elinizi tutan mı var? Adalet ve Kalkınma Partisini anlıyorum, sandıktan çıkmışlar ve ülkeyi 5 sene idare etmek için yetki almışlar. AK Parti hükümetinden ve Sayın Erdoğan’dan “yoğurdumuz ekşi” açık sözlülüğünü veya eleştirel yaklaşımını beklemiyorum zaten.

Cumhuriyet Halk Partisi’nin(CHP) durumu gerçekten de artık içler acısı. Bakıyorum da kimsenin ilgisine mazhar olamıyor… Ne? CHP; ülkede zuhur etmiş olaylar veya gelişmeler neticesinde, “genelgeçer” açıklamalar ile yetinme yoluna gidiyor?

ENFLASYON…

Türkiye’deki ekonomik görünüm gün gittikçe olumsuz bir seyir izliyor. Marketteki ve pazardaki ürünlerin fiyatlarıyla emekçiye ve emekliye ödenen ücret ve maaş gelirleri arasındaki makas, gün geçtikçe yurttaşları karamsarlığa düşürecek vaziyetlere ulaşmakta.

Değerli okuyucular, ekonomik gelişme ve değişmeler bir çırpıda elinizin tersiyle masadan iteklenecek hususlar değil. İnsanların durumlarını Ankara’da ikamet eden milletin temsilcilerinin görmemesi de mümkün değil.

Şimdi bana diyebilirsiniz, tamam da memleketteki pahalılığın veya alımgücünün yetersizliğinin müsebbibi CHP mi?

Tabii ki değil.

*  *  *

Ama şunu da görün, AK Parti neden olduğu ortamın eleştirisini sizce yapar mı? Zaten seçimden “zaferle” çıkmış bir partinin, kendisini eksiklikleri noktasında eleştirmesini mi bekliyorsunuz? Ha belki bekleyebilirsiniz ama o sizin iyi niyetinizdir.

Demek istiyorum ki, CHP’nin daha ses getiren bir siyaset stratejisi izlemesi gerekiyor. Aylardır değişim ve dönüşüm türküsünün dışında bir başka ara nağme duydunuz mu CHP cephesinden? Buradan şunu da görmüş olduk, sandalye/koltuk demek ki sadece iktidar kadroları ve çevreleri için değil, muhalefetin en büyüğü ve iktidar olabilme potansiyeli en fazla olan partisi CHP için de vazgeçilmesi epeyce zor bir seçim.

Değerli okuyucular, ben burada CHP’yi eleştirme derdinde değilim, zaten çokça yaptığım bir şey. Zaten Cumhuriyet Halk Partisi (CHP,) sol veya sosyal demokrat mahallelerde yeterince eleştiriliyor.

Benim derdim, artık CHP’nin halkın ve toplumun gözünde bir şeyler yapabilecek konuma gelmesidir. Bugün yaşanan olumsuz birçok hadise ve gelişmelerden CHP’yi sorumlu tutan aymazlar var bu ülkede. Sosyal medya platformları özgüven patlaması yaşayan, iyi kötü bir şeyler karalayan insanların, yurdumuzda vuku bulan nahoş gelişmelerden ana muhalefet partisini sorumlu tutan yazılarıyla dolu. Yahu yapmayın diyeceğim ama mümkün değil. Bazı vatandaşlara bir şeyleri anlatmak değil, “izah” etmek de olası değil.

Benim artık siyasetten ve özellikle CHP’den beklentim, toplumun gazını alan açıklamalardan ziyade “eylemsel siyasete” dönmeleri. İnsanların gözünde CHP, “bir bakkal dükkânını” işletemez kanısıyla değer bulmakta. Neden bu böyle?

Hiç kıvırmayalım… Lamı cimi yok.

CHP üzerindeki yüklerden kurtulmadan, Türkiye’nin aydınlık yolculuğuna mihmandarlık yapamayacak gibi.

Daha önceki bir yazımda da ifade ettim: Cumhuriyet Halk Partisi, artık SADRA ŞİFA versin.

Yaldızlı cümlelerle dolu raporlar veya broşürler yazıp bastırarak değil. Bunu zaten AK Parti (Adalet ve Kalkınma Partisi) ziyadesiyle yapıyor. Ben Türkiye’nin “kurucu partisinden” söz değil, icraat bekliyorum; ne ki insanların sıkıntısı ve elemleri günbegün artarken CHP’nin “oyun kurucu” olarak rol almaması, seçmen indinde yeniden değerlemeye tâbi tutulacaktır vesselam.  

İleri ve yüksek teknolojinin insanlığımıza en büyük kötülüğü insan değerlerinin aşınması yönünde oldu. Yaşanan sağlık problemlerinden tutunda modern kent yaşamına has insan insan, insan toplum iletişim kazalarında da ilişkilerin sarpa sarmasında da, kanımca insanları oldukları yerlere saplayan bu modern dönem teknolojik aygıtların ve uygulamaların çok büyük payı olduğudur.

Eskiden diye başlayan cümleler, eskide kalan mazi olan ânlar ve fotoğraf kareleri, bizleri anbean özlem tutan geçmiş dönem tünellerinde askıda bırakmakta. İnsanların birbirleriyle bir arada yaşamalarının anlam bulduğu büyükşehirler (kent yerleşimleri), artık insanlara dert ve tasadan başka bir şey vermez oldu. Kırsal kesimlerden kentlere büyük umutlarla ve yeni başlangıçlar yapmak amacıyla yapılan göçler de, artık kentlerin kaldırabileceği kapasitenin fazlaca üzerine çıkmakta.

Tarihsel dönemler çerçevesinden bakıldığında, insanların hem ilmi hem de teknolojik temelde yaptıkları buluşlar, icatlar ve bir dönem kapatıp yeni bir döneme yelken açmalarına vesile olabilecek tekâmüller(olgunlaşma, gelişme), insanlığın bir ileri iki geri dilemmasında(ikilem) yer almıştır. Gerçekten de yirmibirinci yüzyıl ve 2023 tarih sayfaları bağlamında bakıldığında, insanlık geçmişe nazaran uygarlık ve modernleşme açılarından epeyce bir mesafe katetmiştir. 

Mesafe katetmiştir etmesine de… İnsanların arasındaki manevi mesafe de açılmıştır. Artık bugün son tahlilde insan yığınlarının çoğunluğu, metropol diye isimlendirilen büyükşehirlerde yaşamlarına yön vermekte veyahut hayat mücadelesine katılmakta. Bu bağlamda, köy ya da kırsal yerleşim yerlerinden anaakım yerleşim yerlerine göçler, özellikle bizim gibi geleneksel toplum özelliklerini ne olursa olsun kimlikleri üzerinde barındırmaya devam eden ülkelerde de aşınmaya neden olmakta. Biraz dikkatli, hassas ve detaycı insanlar, toplumumuzun yitirdiği değerleri zamana yayarak da olsa fark etmektedir.

***

Köy hayatının karakteristikleri olan terbiye, yalandan dolandan uzak durma, saf olma hâli, özü ve sözünün bir olması, yardımseverlik, imece usulü işlerin düzenlenmesi, konuk severlik, çalışkanlık… Kentleşmeyle beraber yerini adamsendeciliğe, dolapbeygirciliğine, üçkağıtçılığa, kısa yoldan emek vermeden yemek yeme eğilimine ve daha birçok insanî değer aşınmasına bırakmıştır.

Tüm ilerlemeler, insanların daha fazla miskinlik yapmaları ve cemiyet yaşamından uzaklaşmaları yönünde. İleri ve yüksek teknoloji altyapılı uygulamalar vasıtasıyla insanlarımız, artık    “bir tık ile” hem resmi hem de ticari iş ve işlemlerini zamandan tasarruf ederek, öte yandan bir mekânda(ortamda) bulunma zorunluluğuna katlanmadan kolayca hallediyorlar. Baktığımızda modernite ve hız takıntılı yaşam açısından müthiş bir kolaylık ve konfor sağlamakta. Öte yandan insanlar “bir ağ içinde” olmaktan gittikçe uzaklaşmakta.

Nezaket, ihtimam, saygı ve sevgi, bir gülümseme, hâl hatır sorma, pozitif mesajlar içeren iyi dilekler ise… İşte bugün insanlarımızın içine düştükleri bir HİÇLİK ve BOŞLUK duygu hâli var. Kır yaşamına göre fersah fersah büyük alanlara yayılmış kent yaşamı içinde hem ayakta kalmaya çabalayacak ve yarın için enerjisini ve moralini dingin tutarak, hiç durmaksızın kaldığı yerden, hayhuy telaşesi içinde kaybolup gidecek. Kusura bakmayın değerli okuyucular, bu allayıp pulladıkları ileri teknolojik ürünler, hiçbir biçimde insan-insan yakınlaşmasının yerini tutamaz.

Empati duyarak, selam vererek, hâl ve hatır sorarak, köşe başlarında veya mahalle kahvehanelerinde ya da uğrak yerlerde bir “es vererek” aslında, hasbıhal ederek, yekdiğerimizin sıkıntısını, sorunlarını, demoralize olmuş psikolojisini sağaltma işlevini gördüğümüzü unuttuk. Tüketime odaklanarak, daha fazla tüketmeye şartlandırılarak, bir es vermeye bile tahammülsüzlük çıkmazında hız kesmeyen hamhum şaralop yaşam tarzının, insan türünü sürüklediği yer ve aşama neresidir/nedir? Kapitalizm ve dolayısıyla küreselleşme vasıtasıyla dayatılan yaşam tarzlarının insanları diğerinden ve toplumdan uzaklaştırdığı kesinlikle ileri sürülebilinir. Karşılığında ne verdi? Şeyler… Çok daha fazla eşya, çok daha fazla hiç yüzüne bile bakmadığımız giyim-kuşam… Ezcümle, birbiri ardına birikmiş şey’ler… Ama gittikçe silinip giden insana dair davranış refleksleri.         

İktidarlar değişse de Türkiye’de nedense, olması gereken huzur ve barış düzeni yakalanamıyor.

Yıllarca koalisyon hükümetlerinin olduğu dönemlerde şikâyet konularının başında…

Parçalı yapılı iktidar teşkilinden dolayı, ülkeyi yönetme hususunda istikrarın ve sürdürülebilirliğin yakalanamadığı, kamuoyunun sürekli sakız gibi çiğnediği olgular idi.

Türkiye, 2002 yılına değin kâh sağ iktidarlarca kâh koalisyon teşkilleriyle yönetildiğinden ötürü ve ülkemizde artık bir heyula gibi sunulan “askerî vesayet” ile “jüristokratik vesayetin” siyaset kurumu içinde “müesses nizam” olarak varlığını sürdürmesi, sözde “demokratik bir rejim” varmış görünse de, uygun görülen siyasetçilerin iç işlerinden fazlasına müdahil olmaması yönünde idi.

Demokratik rejim, zaten ülkemizde hep “amaç ve araç” olarak algılandı ve siyasî partilerin hedeflerine ulaşıncaya değin “can simidi” olarak tutundukları siyasal aparat olarak kullanıldı.

Türkiye’de öte yandan cumhuriyet rejimimizin üzerine titrerken ve rejimimizin herhangi bir “karşı devrim” ile darmaduman edilmemesi için de sürekli teyakkuz hâlinde kaldık.

Türkiye’de kamusal alanlarda barışı “olması gerektiği” şekliyle tanzim edemememizin yine en büyük etkeni, kendimiz gibi olmayanlar ile bu ülkede “ortak bir yaşam idealinin” teşkil edilmemesi/edilememesi idi.

Garabet durumlar…

Heyulalar…

Niyet okumalar…

Türkiye’mizde birbirine benzemeyen grupların başvurduğu otomatik yaftalama mekanizmasının nüveleriydi.

Bugün de…

Türkiye’de değişmeyen tek şey değişimdir sloganına rahmet okutacak minvalde gelişmeler devam ediyor.

***

Rejimimizin ayarlarıyla oynamak için ellerinden gelen tüm çabayı hedef için kanalize eden siyasî partilerin ve kadroların varlığı ve öte yandan seküler bir devlet teşkilatlanması içinde faaliyetlerinin “iyi niyet” olarak değerlendirilemeyecek cemaat ve bu cemaat liderlerinin “Şeyh-Şıh” isimleriyle yüceltilerek geniş kitleler üzerinde etkin olma çabaları, ülkemizde esasen neden birlik ve bütünlüğü tesis edemediğimizin yıllara yaslanmış kanıtlarıdır.

Kutsal İslam dinimizin ülkemizde edindiği değerden yola çıkarak, siyaset yapmaya çalışan siyasî partilerin zaten dertleri hiçbir zaman bu ülkenin yoksul ve garip yurttaşları olmamıştır. Türkiye’de 3 Kasım 2002 yılında iktidar değişimi sonucunda, toplumda bazı şeylerin değişeceği minvalinde olumlu ve umutvâr bir hava uyanmıştı. Türkiye’de bu döneme kadar siyaset kurumu ile siyasî partiler var olmasına var idi, ama işte ancak “izin verilenler” kadarıyla politika üretmelerine müsaade ediliyordu.

Türkiye’de hedeflenen yerlere ve arzulanan değerlere ulaşamamamızın en önemli gerekçesi, iktidara aday olan, ülkeyi yönetmek arzusunda olanların, şikâyet ettikleri hususlar noktasında, yönetime geldiklerinde değişimi tetikleme aşamasında “isteksiz” olmalarıdır. Çünkü; geçmiş dönemlerde eleştirdikleri kanunlar, anayasa maddeleri, uygulamalar, teamüller, artık devran değiştiği için ve devranın devamı adına dayanak oluşturmanın bu seferde yeni dönemde “kırmızıçizgileridir.”

Geçmişte tezat olarak toplumumuzun önüne serilen olgular ve sorunlar, yeni dönemde iktidar sahiplerince politik aksın değişmemesi için, korunması gerekenlerin en başında gelmektedir. Türkiye’de sağ-sol cepheleşmesi veçhesinden baktığımızda, sağ siyasî kadroların memlekette sorun manzumelerinin başında gösterdiği olgu ve uygulamaların; mesela Siyasi Partiler Kanunu, Seçim Kanunu, bunların demokratik rejimin önündeki en büyük tıkaç oldukları, hatta hâlihazırdaki anayasanın bile kaç kere değiştirilmesine rağmen memleket ihtiyaçlarına cevap veremediğinin ifade edilmesine rağmen yeni anayasa yapımı için içtenlikli ve samimi bir seferberlik inşa edilememiştir.

Nedeni de bellidir. Demokratik bir rejim gerçekten de siyasetçilerin “asgari ölçütlerde tahammülünü” ve “mevcut siyasal sisteme” riayet etmesini ve sadakat duymasını bekler. Zaten Türkiye’de olan-biten şeyler, Türkiye’ye has şeylerdir. Türkiye manzaraları… Türk tipi başkanlık… Türkiye’ye has demokrasi… Uzar gider… Belki, bunda sıkıntı olmayabilir de, bunların, içine eklemlendiğimiz uluslarası sistemdeki karşılığıdır sorunu vaki tutan.

21. yüzyıl iletişim ve bilişim çağıdır…

Daha doğrusu, yaşamlarımızı yönlendiren ve değişime tâbi tutan ana öge, iletişimde ve bilişimde yaşanan devrim niteliğindeki teknolojik cihazların keşfidir.

Belki burada yaşamlarımızı dönüştüren ve değiştiren, öte yandan yaşam kalitemizin gelişmesine aracılık eden bu teknolojik uygulamalar ve cihazlar…

Hem sosyolojik temelde…

Hem de bireysel temelde…

Sorunların “içinde bulunduğumuz çağ” itibariyle ana nedeni olmakta/olabilmekte.

Eskiden, teknolojinin hem “devasa boyutta” nicel ve nitel yönüyle yaşamlarımızı sarıp sarmalamadığı dönemlerde; gazete, gazetecilik, televizyon, televizyoncu, bu minvalde daha sınırlı bir boyutta idrak edilen olgular, toplumsalın ve bireyselin biçimlendirilmesinde rol oynarlardı.

21. yüzyıl- milenyum çağı- bilimsel ve teknolojik faaliyetler neticesinde; insanların yaşamlarını pratikleştirirken, kolaylaştırırken, zamandan ve mekândan soyutlanmasına aracılık ederken, yanisi bir devrime sebebiyet verirken…

Eskinin toplumsal karakteristiği olan tutum, davranış, hareket, duyuş; kitap okumak, yüzyüze ilişkiler, sosyalleşme (cemiyete karışma), birebir temas hâlinde olma ve benzeri birçok şey, dijitalleşmenin kurbanı oldular.

Tabii ki ben bu alanlarda “nokta tespit yapabilecek” uzman bilirkişi değilim. Ama, hanisi bu el kadar diye tabir ettiğimiz cep telefonlarıyla beraber tablet ve laptop gibi cihazların, neredeyse bedenimizin bir uzvu gibi hayatlarımızda “yer edinmesi”, esaslı olarak değerlendirilmesi ve sorgulanması gereken meselelerdendir ve geçiştirilemez. Pekâlâ, her yenilik toplumların ve tekil olarak insanların yaşamlarında müspet ilerlemeler ve kolaylıklar sağlarken, bunun uzun dönemli menfi tesirleri de zuhur etmekte.

***

Benim burada dikkat çekmek istediğim husus…

Kitle iletişim araçlarının yaşamlarımız üzerindeki “reddedilmeyecek düzeylerdeki” yozlaşmayı arttırıcı payı ve rolü. Evet, her yenilik ve buluş mutlaka insanlığın/insanların iyiliğine, mutluluğuna ve daha konforlu bir yaşam sürmelerine adanarak, insanlık ailesine sunulur.

Ama işte ya sonrası?

Bu buluşların; kâh yozlaşmadan kâh bizzat yozlaşmanın başat ajanı olarak rol almasından dolayı, toplumsal ve bireysel dejenerasyonlar ve yıkımlar görünmeye başlar.

TÜRKÇE…

ANA DİLİMİZ… Gerçekten de ana dilimizi gün geçtikçe daha da dibe sürüklüyoruz. Devrim niteliğindeki gelişmelerden ötürü, medya denen bir olgunun nerede başlayıp nerede sonlandığı, sınırlarının bilinememesi, insanların hem iletişim hem de bilişim reflekslerinde otomatikleşmesi…

Türkçede yetkinliğimizi, gözlemleyebildiğim kadarıyla yitiriyoruz. Evet, millet olarak belki eskiden de Türkçe’nin hakkını vererek konuşamıyor ve yazamıyorduk. Ama eskiden kanımca, ne telefon denen ne de tablet/laptop denen bilişsel yeteneklerimizi körelten bu buluş ve uygulamaların da esiri veya gönüllü âşığı idik.

Gerçekten de yıllardır gözlemliyorum. Öte yandan dilimiz adına dertlenen bilim insanlarının, dil uzmanlarının, bir anabilim dalında yetkin olan insanların neşrettiği makalelerini ya da kitap formundaki yazılarını okuyor ve ben de yaşanan/yaşanmakta olan Türkçe özelindeki vahamete üzülmekte ve yine buna elimden geldiğince dikkat çekmeye çabalıyorum.

Özellikle… Sosyal medya denen mecralardaki dil kullanımının, tercih edilen üslûbun hem geldiğimiz vahamet düzeyi açısından hem de gelecekteki yozlaşmanın nerelere kadar uzanacağı bağlamında, birçok işaretler barındırması…

Türkçe-anadilimiz- hakkında dertlenen insanları daha da bu hususlara eğilmeye yönlendiriyor. Gerçekten de kâh Türkçeyi kullanma tercihlerimiz, bol bol İngilizce-Tarzanca kelimelerle hercümerç olmuş cümleler kâh üşengeçlikten kaynaklanan acayip kısaltmalar, bazen siz de rastlıyorsunuzdur, kullanılan kısaltmadan onun ne demek olduğunun çözümlenemediği durumlara…

Velhâsıl… Türkçemiz, başlı başına “dertlenmemiz” gereken alanların en başında gelmelidir.  

Türkiye’de eğitim tartışmaları bitmiyor. Daha doğrusu, odağında eğitimin olup da spekülatif yapılmayan bir husus da yok. Haber bültenlerinde izliyoruz, gazetelerden okuyoruz… Gençlerin eğitim ile olan imtihanlarını… Zorluklarını… Özellikle eğitim ile atbaşı giden gelişme işsizlik. İşsizliğin genç nüfus içindeki payının giderek artması, gençlerin eğitim aldıkları sahalarda iş bulamamaları, yine artık ülkemizin “iş bulma-işe yerleştirme” mekanizması hâline gelen “nepotizm/adam kayırma”…

Tüm bunlar birbiri üzerine eklenince, ülkemizde yıllara varan ve sonrasında da çözümlenemeyen sorun dağları oluşmakta. Bazı konularda bir türlü yol alamadığımızı, seneler boyunca görüyor ve yaşam içinde deneyimliyoruz. Lâkin buna rağmen de yaşamın içinde işe yarayacak, insanlarımızın hem çalışma tatminlerini hem de hayat tatminlerini yukarıya çıkaracak “optimal bir çıkarımda” bulunamıyoruz. Neden? Çözüm nerede? Eğitim meselesinde senelerce her bakanlık değişimi neticesinde, uygulanmakta olan eğitim sistemimizi de değişime tâbi tuttuk.

Önemli olan değişim mi? Başında “Milli” yazan bir devlet kurumunun, gelinen noktada bu raddede değişime gitmesi ve her değişim sonrasında da yapılanlardan ve edilenlerden “verimli” bir çıktı sağlanamaması, nasıl izah edilebilir? Tabii burada önümüzde duran “eğitim probleminin” sadece tek bir parametresi yok ki çözümlenmeyi bekleyen. Yıllardan beridir, aileler, çocuklarının “mutlaka üniversite okuması” minvalinde şartlandırılmış vaziyette. Aileler, tabii ki sonuçta kendilerinin bulunduğu çevrelerden bu yönde bildirimler almaları veçhesinde, evladlarının geleceğinin en iyi biçimde oluşması adına bu kararları alıyorlar.

Ama tabii öte yandan, senelerce vurgulanan bir başka nokta da, işverenlerin ya da işyerlerinin “ara eleman” tedarik etmekte güçlük çekmeleri. Koç Holding’in bir ara dört elle sarıldığı “Meslek Meselesi Memleket Meselesi” mottosu da, daha önce üzerine titrenen “şeyler” gibi saman alevi misali unutulup gitti. Geldiğimiz noktada her ile üniversite şiarının da pek anlamı yok. İşletmelerin ihtiyaç duyduğu “beyaz yakalı” eleman ile piyasaya sunulan “beyaz yakalı” işgören, hiçbir zaman eşanlı kesişemedi, bu ekonomik düzenle de kesişemez.

***

Gerçekten de ne yapmak lâzım? Bakın değerli okuyucular, bu husus, üzerinde “şöyle bir durulup” geçiştirilecek bir hadise değildir. Zaten, Türkiye’ye has bir özellik olduğundan, konu her neyse şöyle bir üzerinde duruluyor gibi çalışılıyor gibi gösterilip sonra, yine abur cubur gündem ile meşgul olmaya devam ediyoruz. Hâlbuki en önemli mesele, eğitimdir. Öğretimdir. Öğretimin ehil ellerde eğitim ile taçlandırılmasıdır. Artık kanıksadığımız, herkes üniversite okumalı ilkesinden vazgeçmezsek, ülkemizde gençlerimizin büyük çoğunluğu “kayıp nesil” olarak adlandırılmaya devam edilecekler. Ülkemiz gelişen, gelişmekte olan bir toplum. Bu ülkede herkes “masa başı beyaz yakalı” diye adlandırılan zihin işlerinde, yani kalem ve bilgisayar işlerinde istihdam edilemez. Zaten devletin olsun özel sektörün olsun, bu raddede kadrolarının olmadığı da malumdur.

2023 dünyası, yüksek ve ileri teknolojinin işlere yön verdiği bir düzene tekabül ediyor. Bilişimin ve iletişimin daha önceki zamanlarda olmadığı kadar hayatî bir öneme haiz olduğunun şuurunda, insan kaynaklarımızı değişen ve dönüşen toplumsal düzenlere adapte etmek mecburiyetindeyiz. Evet, diyebilirsiniz, gençler üniversite okumasın mı? Genç insanlar üniversitede kendilerini eğitim ve öğretim süreçlerinden geçirmesinler mi? Elbette insanlarımız, kendi beşeri sermayelerini arttırmak ve yükseltmek için ellerindeki imkân ve fırsatlar dairesinde, faaliyetlerde bulunacaklar. Zaten sıkıntı, ülkemizde gelişen ve değişen ekonomik dinamiklerin ve piyasaların olması gerektiği çerçevede tahlilinin yapılamamış olması.

Yıllardır Türkiye’de seslendirilen bir realite, artık “yükte hafif pahada ağır” ürün ve üretim modellerinin ve anlayışının sağlanması. Gerçekçi tahlil yapamaz isek ve Batı (Avrupalıların) ülkelerinin çoktan katettikleri mesafeyi bizler hâlen debelene debelene almaya meyledersek, muzdarip olduğumuz “orta gelir tuzağından” da “düşük standartlı demokrasiler” liginden de bir öteye geçemeyiz. Bu bağlamda, beden gücü ve zihin gücü iş ayrımını, Türkiye’mizin gereksinimlerini göz önünde tutarak planlamak durumundayız. Bu durumda eğitim sistemimizin de değişen toplumsal reflekslere uyumlu olarak yeniden inşa edilmesi; ezberden ve bol bilgi depolamanın neden olduğu hantal yapıdan ziyade, analitik düşünebilen, parça-bütün arasında analiz yapabilme gücünü geliştiren, temel bilimlerde (matematik, fen bilimleri gibi) asgari ölçülerde donanıma sahip olmakla birlikte işlem yapabilme yetisinin tedrisat sıralarındaki gençlerimize aşılanması, bundan sonraki yıllarda (süreçlerde) zorunluluktur.

***

Her sene, yılsonuna doğru emekçilerin asgari yaşam düzeylerinin tesis edilebilmesi adına “asgari ücret”, “dostlar alışverişte görsün” misali uzun mesailer(!) neticesinde tespit edilir ve uzun tartışmalar(!) sonrasında da uygulanır. Ücret sistemleri ve takip edilen ücret politikaları, bizim gibi az gelişmiş (gelişmekte olan) ülkelerde “bilirkişi kamuoyunun” ve sade vatandaşların en fazla çene yordukları hususların başındadır. Asgari ücret, adı üzerinde emekleriyle geçinmek zorunda kalan geniş kitlelerin tüm sene boyunca hayatlarını idame ettirmek babında “temel ihtiyaçlarını” tedarik etmeleri adına devlet dayanağıyla yapılan ücret ödemesidir. Bir bakıma, “taban ücrettir”. Bunun altında ücret veremezsin, demektir.

Öte yandan son yıllarda aşina olduğumuz bir başka kavramlaştırma ise, “yoksulluk sınırı” ile “açlık sınırı”’dır.
Gel gör ki tatbik edilen asgari ücret, bu meyanda ne açlık sınırıyla ne de yoksulluk sınırıyla baş edebilecek seviyededir. Zaten bir de işverenlerin insafına kalmışsanız, “yandı gülüm keten helvadır”! Ara sıra duymuşumdur, paraya sevdalanan işverenlerin ödeme yaptıkları asgari ücretin bir kısmını bile, “örtülü bir biçimde ya çalışırsın ya da kapı orada” nezaketiyle(?) geri aldıklarını.

Bu ücret (asgari ücret), çalışma düzenleri üzerine tefekkür ederken, gözden kaçırdığımız ya da göremediğimiz bir diğer insanî hâl ise, bizim işgören kesimimizin Avrupalı işgörenlerden “çok daha fazla” çalıştığıdır. Yeri geldiğinde, dönemimizin, ilerleyen gelişmeler vasıtasıyla çalışanlara daha fazla “boş zaman aktivitesi” için zaman tahsis edeceğini muştulayıp duruyoruz ama, öte yandan senelerce değişmeyen iş yaşamının haksız bir rekabet ortamına dönüşmesine vesile olan kabulünü değiştirmek içinde çabalamıyoruz: Asgari ücret alıp azami çalışıyoruz!!!

Teknolojinin baş döndürücü bir hızla değişime uğradığı ve etrafında ilintili olduğu ne var ne yok sert bir şekilde dönüştürdüğü zamanlarda bizlere telkin edilen, “Evet robotlaşma ve otomasyon, belki bazı meslekleri ve iş kollarını tehdit edebilir ama çalışanların boş zamanlarının artışına paralel olarak, ailelerine ve kişisel gelişimlerine yönelik tahsis edecekleri vakitleri de artacak.” şeklindeydi. Evet ne oldu? Gerçekten de bazı teknolojik ilerlemeler şuan hayatî bir biçimde olmasa da bazı meslekleri tehdit edebiliyordur, belki de esas yıpratıcı ve yok edici izlerini gelecek yıllarda daha berrak müşahede edebileceğiz. Olaya “hem … hem” bağlacı izdüşümünde baktığımızda; hem çok çalışıp az boş zamana sahibiz hem de asgari ücretle sefalet kuyusuna düşmemek için didiniyoruz.

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) sabık Genel Başkanı Sayın Kemal Kılıçdaroğlu kurultay seçimini kaybetti. Kurultay seçimini kaybederek genel başkanlığı da devreden Kemal Kılıçdaroğlu’nun arkasından yazmak istemeyenler mi… Kemal Bey ile ilgili duygusal yoğunluğu fazlaca olan yorum ve yazılar mı…

Kemal Bey (Kılıçdaroğlu), 10 yıldan fazla süreyle CHP Genel Başkanlığı yaptı.

Gerçekten de CHP için ve özellikle CHP içinde önemli değişim ve dönüşümlere ön ayak oldu. Müzakereye önem vermesi, son yıllarda toplumun tüm kesimlerine yönelmeye çabalaması, insanlarla diyaloga önem vermesi ve aslında elinden geldiğince demokratik bir sistemde olması gerektiği kadarıyla iletişime ve konuşma fırsatlarına imkân tanıması, Kemal Bey’in es geçmememiz gereken önemli atılımlarıydı.

Ne çabuk unutuldu/unuttuk? Sırf AK Parti hükümetleri “bir şeyler” yapıyor diye, ANAYASA MAHKEMESİNİN önünden ayrılmayan bir CHP tüzel kişiliği vardı! Bunun, “makul bir düzeye” getirilmesinde Sayın Kılıçdaroğlu’nun payı yadsınamaz. Tabii ki Sayın Kılıçdaroğlu döneminde de mahkeme önlerinden ayrılamadıkları zamanlar oldu.

Kemal Bey’e en fazla eleştiri partisini sağ kulvara çektiği yönünde yapıldı. Yeterince laikliği ön plana çıkararak, siyaset yapmadığından ötürü de, çok fazlaca eleştirildi.

Kemal Bey’i kanımca çok fazla anlatmaya gerek yok. Evinde onunla bir olmadığımızdan, yıllara dayanan bir hukukumuz olmadığından, hiçbir sohbetimiz olmadığından ötürü, yanisi sadece televizyon ekranlarındaki siyasal performanslarına istinaden söyleyecek olursak, Kemal Bey kanımca dürüst, ahlâklı, çalışkan, iletişime açık, kamusal çıkarlara önem veren, milletinin daha iyi olması adına geçmiş müktesebatı babında çabalayan bir yurtsever yurttaştır.

Ama demek ki olmayınca olmuyor.

Zorlamamak gerekiyor.

***

AK Parti’nin 21 yıllık hükümet dönemlerinde şunu da deneyimlemiş olduk:

Genel Başkanlık şapkasıyla…

Liderlik şapkası çok farklı şeyler.

Genel Başkanlık şapkasını giymek, bir partinin genel başkanı olmak, Türkiye bütününde gönülleri kazanmak için kâfi olmuyor. Yetmiyor.

Burada “polemiğe” girmeye gerek görmüyorum.

Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan; sadece genel başkan değil, bir hareketin, bir siyasal görüşün (ideolojinin) veya bir davanın “lideridir”.

Cumhuriyet Halk Partisi’nin bu meyanda en büyük hatası veya yanılgısı değişim, dönüşüm, değişimcilik kelimelerini çok fazlaca kullanmalarına rağmen, “statükoda” inat etmeleridir.

Bizim gibi ülkeler yaşanan değişimleri zamanında tecrübe edemediğinden ve toplumumuzun dokusuna uyar mı diye ince elemeden olduğu gibi adapte ettiklerinden, dış diyarlarda sorunsuzca devam edegelen yönetime (sisteme) içkin değerler ve davranışlar, bizim memleketimizde “devranın devamı” olarak idrak edilmekte ve sürdürülmektedir.

Sağ partiler açısından bakarsak…

LİDER KÜLTÜ…

LİDER SULTASI…

TAM BİR İTAAT VE BİAT…

Sol cenah açısından baktığımızda…

POLİTBÜRO zihniyeti…

PARTİ İÇİ KLİK HAREKETLERİ…

HİZİPÇİLİK…

Burada şöyle bir şey seslendirilebilinir: Recep Tayyip Erdoğan niye koltuğu bırakmıyor… Elcevap, seçim kazanan bir kişiden böyle bir talepte bulunmanın, bırakın mantıkî dayanağını, absürtlüğünü bile konuşmaya gerek yok.

Kemal Bey’e, bundan sonraki yaşamında ailesiyle huzurlu sağlıklı ve verimli bir etkinlik, temenni ederim.  

Türkiye’de aynı fikrî geçmişe sahip olmasak da bir bütünlük içinde, yani “ahenk” içinde yaşamak mümkündür.

Yoksa…

Mümkün değil midir? Tamam, seneler boyunca aynı sıralarda eğitim ve öğretim süreçlerinden geçiyoruz ama yekpare olmamız hem mümkün mü hem de olası mı?

Yıllardır Türkiye’de değişmeyen manzara…

ATATÜRK DÜŞMANLIĞI… İnanılır gibi değil. Bu ülkenin kurucu LİDERİ ile bu toplumun bazı kesimlerinin bir alıp veremediği var; ve her fırsatta toplumumuzun tansiyonunu yükseltmek için ellerinden gelen manipülatif eylem ve söylemlerin içinde olmaktan da kendilerini alıkoymuyorlar.

Artık tekrar etmeye gerek var mı? ATATÜRK, bu ülkenin sarsılmaz bir değeridir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin temellerini atan, tarihte bu vatan topraklarının dönemi itibariyle eşi benzeri görülmemiş biçimdeki bir savaşla ecdadımızla birlikte yerini alan, ülkemizin gelişmesi ve kalkınması için döneminin şartlarının üzerinde gayret göstererek, Türk Devletinin dünya medeniyetler ailesi içinde şan ve şeref ile yerini almasını sağlayan bir kişiliktir, ATATÜRK.

Acaba içlerine sindiremedikleri husus ne, bu hâlâ geçmişe takılı kalıp ATATÜRK düşmanlığını içlerinde büyüterek, diğer insanlara da geçmesi için çabalayan güruhun?

Yıllardır yazılır ve çizilir… Bazı mahfiller, ellerinden geleni ardına koymadan devam etsinler, tarih yapılmış ve yazılmaya devam edecek ve edilmektedir. Bu karanlık düşünceli insanlar ne yaparlarsa yapsınlar, bu ülkenin “kurucu lideri” üzerinden nefret ve kin tohumlarını, arzuladıkları istikâmette atamayacaklardır.

Öte yandan, bu ülkenin bir diğer önemli değeri veya mukaddesi, İslam dini ve Müslümanlık kimliğidir. Modernlik ve çağdaşlık göstergesi ve gösterişi adına da bu ülkede İslam dininin ve Müslümanca yaşam tarzının aynı şekilde itibarsızlaştırılmasına da izin verilmeyecektir. Ülkemizin mukaddesleri bellidir ve bunların üzerinden ikbal amaçlı faaliyetler içinde olmak, hiçbir şekilde toplumsal huzurumuzun ve bütünlüğümüzün lehine olmayacaktır.

Filistin Davası, Türkiye’de nedense “ideolojik” boyutuyla yankı bulmakta.

Kabullenilmesi zor bir durum.

Filistin’de, daha doğrusu Gazze’de yaşanan dramın ne ırk ile ne din ile değer görmesi mümkün değil.

HAMAS tarafından düzenlenen bir saldırı sonrasının, tüm bedelinin Filistinlilere, Gazze’de tecrit durumunda “yaşam savaşımı” veren masum bir halka ödettirilmek istenmesi, her şekilde vicdanen rahatsızlığa neden olmalıdır.

HAMAS örgütü tarafından bir saldırı gerçekleştiriliyor ve teolojik devlet İSRAİL, bu fırsatı bir toplumu katletmek adına kullanıyor. Zaten genel kanı, İsrail’in kabul gören bir devlet kalıbının içine girememesi.

Hukuk dinlemiyor ve tanımıyor.

Uluslararası sözleşmelerin, İsrail bakımından sanırım hiçbir geçerliliği yok.

Yine, İsrail devletlerarası hukuka da riayet etmiyor. Bu bağlamda, İsrail için Avrupa İnsan Hakları Sözleşmelerinin de pek değeri yok, zaten kendinden başkalarının insanlığına bile saygı duymuyor.

Dünyanın jandarması Amerika Birleşik Devletleri, sanki Ortadoğu bölgesindeki karışıklıkların müsebbibi değilmiş gibi, İsrail’e destek amaçlı uçak gemisini gönderiyor. Yıllardır bu bölgede tecrübe edilen sıkıntılardan ve elemlerden hâlen ders alamayan bir Müslüman toplumu, Araplar, Filistin davasında bir araya gelerek olması gereken tepkiyi veremiyorlar.

Yine bu bağlamda, İngiltere de bu yaşanan katliama destek amaçlı olarak bir deniz unsurunu bölgeye gönderme kararı alıyor. Eğer bu bölgede huzur ve sükûnet hâsıl olacaksa, bu da ancak Batı kampının riyakârca davranmaktan biran önce vazgeçmesine bağlı.

Ortadoğu’da kalıcı huzurun ve barışın tesisini sadece bölge halklarının çabalarıyla sağlamak zor gibi.

Bu bölgeden fersah fersah uzaklıktaki emperyalist devletlerin, kendi yaşamsal gereksinmeleri adına bu bölgede daha fazla şeytanî planlamalar yapmalarının önüne geçilmeli.

***

Türk toplumu olarak da bu süreçte hiç bize yakışmayan yazımlara ve yorumlara denk geliyorum.

Arap milletlerin geçmişte yapmış oldukları bazı hadiselerden yola çıkarak, 2023 yılında İsrail din devletinin, aklıevellerin işbaşında olduğu bir aşamada, masum Filistin toplumuna çoluk çocuk dinlemeden uyguladığı baskıyı ve mezalimi, kendi konumlandıkları mahallelerden değerlendirmeleri de hiç gerçekçi değil.

Bu zamanda, İsrail ve Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD), ister adına BOP(Büyük Ortadoğu Projesi) diyelim ister GOP(Genişletilmiş Ortadoğu Projesi) diyelim, Ortadoğu coğrafyasını yeniden biçimlendirme iştahı içinde her türlü ahlâhsızlığa ve vicdansızlığa yol verdiği hakikatinde, bizim Türk toplumu olarak, masumdan ve mağdurdan yana olmamız elzemdir.

İşte bugün Ortadoğu bölgesinden kilometrelerce uzaktaki ülkelerin ne işi varsa bizim de bu bölgelerde işimiz var. Hani bazı entel ve solcu geçinen kesimler, ülkemizin pro-aktif siyaset izlemesinden rahatsızlık duyuyorlar ya!

Ne ki Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin, ne kurulduğu dönemlerde ne de şimdilerde dünyanın bozgunculuğuna soyunan ABD ve İsrail gibi hegomanik amaçları ve emelleri olmamıştır.

Türkiye olarak bizim bu bölgelerde, özellikle sınır hatlarında Suriye gibi Irak gibi Afganistan gibi ülkelerdeki karışıklıklardan zuhur edebilecek kaos ve kargaşa ortamlarının yol açacağı güvenlik zafiyetlerinin bertaraf edilebilmesi adına hem sahada askerî olarak hem de diplomatik olarak “varlığımızı” göstermek mecburiyetindeyiz.

Türkiye’mizin hem sınır güvenliği açısından hem de kentlerimizdeki ve diğer yerleşim yerlerimizdeki gündelik yaşamın sekteye uğramadan devamı minvalinde, milli güçlerimizin ve tüm toplumumuzun birlik ve beraberlik içinde olması zorunluluk arz etmektedir.

Zaten, dünyanın jandarmalığına soyunan ABD’nin ve sütre arkasından küresel nizama kendi görüş ve yaşam felsefelerine göre hayat hakkı tanıyanların bir bilinmezliğe ve yok oluşa neden olabilecekleri tasarımlarına, ancak milli güçlerimizle ve her şeyden önce AGÂH olarak istim üzerinde olabiliriz.

Yoksa…

Bana ne ya boş vermişliği ve abur cubur gündemin ipine takılıp gidersek…

Olabilecekler noktasında hamle yapma şansımız ve opsiyonlarımız, ayık olma hâlimize göre epeyce zayıf kalır.              

Türkiye bölgesindeki ülkelerden gelişmişlik ve modern bir ulus devlet olması hasebiyle ayrışmaktadır.

Türkiye’de yıllardır çenelerimizi yorduğumuz husus, demokratik olgunluğun yeşerip serpilememesi yönündedir. İşte bu yüzden de 3 Kasım 2002 tarihine gelinceye değin neredeyse 10 yılda bir örfî idare (askerî darbe/müdahaleler) düzenlemelerine maruz kaldığımızdır.

Ama gel gör ki izafi açıdan siyaset kurumu içinde bir istikrar edinmemize rağmen, ülkece her nedense “refah devleti” olamıyoruz. Ekonomik olarak büyümemize rağmen, bu ekonomik büyüklüğün tabana yansımalarını da 21 yıl boyunca göremedik! Evet, belki ülkemizde artık siyaset kurumunun içine, sivil olmayan askerî müdahaleler olmuyor olabilir.

Ama bu durum, Türkiye’deki “demokrasi bilincini” de “demokrasiyi içselleştirme” hasletini de yükseltemedi. Evet, Türkiye’de 21 senedir bir istikrar var, sürdürülebilirlik var ama bunun yanında ülkemizde tüm alanlarda sıçramayı tetikleyecek ekonomik refah yok. Anayasa metninde “sosyal devlet” ilkesine atıf var, o da zaten refah devleti için çalışmaları düzenler.

Ama şu zamana değin Türkiye’de bırakın refah devleti olmaya yönelik adımları ve siyasal politikaları, demografik yapı içindeki sınıfsal bölünmeler/aralıklar gittikçe açılmakta. Bunu laf olsun torba dolsun diye söylemiyorum. Hakikat bu yönde. Türkiye’de artık son tahlilde “orta direk/sınıf”, uygulanan siyasalardan ötürü yok edildi. Bugün itibariyle Türkiye’deki sosyolojik görünüm, iki basamaktan ibarettir:

Üst gelir sınıfı… Alt gelir sınıfı.

Bunun ötesi yok değerli okuyucular. Neden? Nedeni de sanırım uygulanan iktisat politikalarında. AK Parti yıllarca hep nedense iktidarı döneminde “siyasal kazanımlar” çerçevesinde takdir edildi ve bu yönde desteklendi. Burada saymaya gerek yok. Askerî vesayet ile yargı vesayeti (jüristokrasi), özellikle Sayın Erdoğan’ın ve AK Parti iktidarının sivil-üniformalı mücadelesinde görünürde demokrasiye düzey atlatmak ve halel getirmemek için, dirayetli duruşları sayesinde siyaset kurumunun içinden “peyderpey” temizlendi.

E tamam da “ileri demokrasi” ve “Yeni Türkiye” şiarında, 2023 Türkiye’sinde geldiğimiz zemin nedir/neresidir?

***

Neden bizler de Avrupa timsali olan bir Almanya veya Fransa gibi “marka” ülkeler olamıyoruz? Şunu da not edeyim. Bunu, ben söylemiyorum… Türkiye üretmiyor. Daha doğrusu refah devleti olabilecek potansiyel bağlamında üretmiyor. Her şeyden önce, A’dan Z’ye Türkiye’de tasarlanan ve herhangi bir dış destek sağlanmamış bir markamız yok. Bugün fabrikalarda üretilen mal ve ürünler, dışarıdan sağlanan finans ve ham madde desteklerinin nihayetinde vücut bulabilmekte.

İmalat sanayimiz ithalat odaklı. Türkiye’mizde milli ve yerli olarak tasarlanarak üretilmiş bir tane stratejik ürün gösterebilir miyiz? Savunma Sanayii atılımlarını kastetmiyorum. Bana, bugün için Almanya’da veyahut bir başka Avrupa Birliği ülkesinde, memleketimizde üretilip de ihraç edilmiş üretimde direkt kullanılan bir makine ya da benzeri bir ekipman gösterin! İHA veya SİHA, zaten ülkemiz için gurur kaynağı…

Ben bunun dışında bir hareketten ve hamlelerden bahis açıyorum. Üretmeyen toplumlar ne yazık ki gelişmiş ve müreffeh toplumların “pazarıdır” ancak. Sosyal devlet ya da refah devleti ol(a)mamanın bedelini de, içtimai yaşantının her kademesinde üzüntüyle deneyimliyoruz. 21 yıldır tek parti iktidarının avantajı olarak sunulan istikrar ve sürdürülebilirlik veçhesinde, 2023 yılında gele gele dış ülkelerden gelecek dövize odaklanmış vaziyetteyiz.

***

Arap ülkelerinden gelecek para, eğer ki gelebilirse… Avrupa cephesinden gelecek para, eğer ki gelebilirse… Hangi doğrultuda nereye gelecek? Yıllardır yazıyoruz/yazıyorlar: Bu gelecek finansman, doğrudan yatırım akçesi değilse ve değerli kağıtlar üzerinden paraya para katmak ise… Bunun adı “dolaylı yatırımdır” ve toplumun müreffehi değil, yatırımcının bireysel servetine servet katması gözetilir.

Hâlbuki, geçtiğimiz zamanlar boyunca reel ekonomik birimler “olması gerektiği” düzeyde ve oranda desteklense idi, reel ekonomik faaliyetler hızlandırılsa idi, kamu iktisadi kuruluşları tasfiye edilirken( görev zararı ve düşük verimlilik saiki ile), keşke yerlerine hem istihdam arttırıcı hem de milli ve yerli şiarına uygun üretim yapabilen tesisler inşa edilse idi…

Kanımca…

Başka bir Türkiye olabilirdi.

Dünya döndüğü sürece de beklentiler devam edecek: Daha demokratik bir refah toplumu olma yönünde…    

Gün geçmiyor ki toplumsal dengemizi altüst edecek haber veya gelişmeler ile güne başlamayalım...

Evet...

Klişe bir cümle... O zaman şu cümleye ne demeli: “Başka bir dünya mümkün...”

Değerli şair-düşünür-yazar Özdemir İnce’ye ait bir cümle.

Tamam da nasıl olacak?

Bu kadar değer kaybının, yozlaşmanın, etik değerlerin yerin dibine girdiği bir toplumsal nizamda...

İnsanlık adına, Türkiye adına daha güzel bir yaşam idealinin tahayyülünü, nasıl içimizde besleyeceğiz? Toplumun bu raddede kayıtsız ve duygusuz hâle gelmesi, gerçekten de ân olarak kaygı verici ama öte yandan ilerleyen dönemlerde toplumumuzun bu yaşananlara karşı olumsuz olarak değerlendirebilecek kayıtsızlığı, her nevi çürümenin de nüvesi olmaya kaynaktır.

İnsanlar ne hâle geldi/getirildi? Koronavirüs salgınından beridir dünya ölçeğinde zaten bir şeyler tertipleniyor... Ben, bu husus üzerine bir şerhi her zaman koyuyorum.

Amma velakin ulus devletler gerçekten de “bir girdaba” muhatap tutuluyor. Türkiye’de yaşanan şu son 1 ay içindeki gelişmeler, vukuatlar, ileride yaşanması olası hadiseler...

Görüyoruz...

Eğer bir ülkede seküler olarak “nizamı ve asayişi” temin edemiyor, etme yönünde “kararlı adımlar” için ivedililik sergilenmiyorsa...

Kentler...

Kentlere hayat veren ana yollar, caddeler, mahalleler, dahası nefeslenme yerleri ve bilumum insan varlığının anlam bulduğu yerler; artık bizzat insanların can ve mal bütünlüğünü tehdit eder hâle geliyor/getiriliyorsa...

İrkilmek gerekmiyor mu?

Her gün insanın bu da olmaz dediği gelişmeler, silsile misali dalga dalga televizyon ekranlarından ve gazete manşetlerinden dimağlarımızın içine zerk ediliyor.

*       *       *

Farkında mısınız bilmiyorum? Farkına varmak için çaba harcıyor muyuz, yine bilmiyorum... Esasında, farkına varmamamız ya da bir “şeylerin” ayırdında olmamamız için sanki kötücül hedefler peşinde koşanlar tarafından zihinlerimiz, belleklerimiz, gözümüzün takılabileceği her yer kusursuz bir biçimde örümcek ağı misali hakikat ötesinde işlenip biçimlendiriliyor.

Yani, başka nasıl bir yorum yapacağız, bilemiyorum.

Bilmem, yine hatırlıyor musunuz? COVİD-19 döneminde yazılan yazılarda ve yapılan yorumlarda; bu “yaşanandan” dolayı “YENİ NORMALE” hazırlanmamız gerektiği felan söyleniyordu.

Bu, nasıl bir normal idi? Koronavirüs sürecinde, sürekli bir türkünün/ezginin nakaratı misali “yeni normal” tekrarlanıp durdu. Sanki gizemli bir şey...

Koronavirüs döneminden beridir de “NORMAL” ne “ANORMAL” ne; sağlıklı tahlil yapabilme dinginliğine sahip miyiz? Ağır çalışma koşulları altında, sürekli yinelenen mekanik davranışlar neticesinde, “ezber hayatların” figüranları hâline GETİRİLDİK.

Etrafınıza bir bakın...

Burnundan soluyan insanlar... En ufak etki-tepki misali reaksiyon vermeye meyyal sinirli tipler.

Gerçekten de ne oluyor? Ne oluyoruz? 100.yüzyıl... TÜRKİYE YÜZYILI... İnanın, büyük cümleler kurup bunları sarf edince ne büyük ülke ne de büyük devlet oluyorsunuz.

Günbegün yaşanan kadın cinayetleri...

İş yerlerinde iş kazaları neticesinde hayatlarını kaybeden düşleri ve umutları olan YURDUM İNSANLARI...

Caddelerde duyarsızlıktan ve nizama olan saygının yitiminden olsa gerek trafik kazalarında can veren bu ülkenin umudu olan, bu ülkenin umudunu yükseltecek insanları...

Bu saydıklarımın hiçbiri rakam, istatistik değil.

Kağıda geçen sayı olabilir ama aileler indinde ve yer edinilen kalp otağlarında bu insanlar değerleri “hiçbir dünyevî şey ile” ikame edilemeyecek ve eşdeğer tutulamayacak bir taneler idi.

Sarsılmak ve irkilmek gerekiyor: Bu boyutlarda ahlâksızlığın ve toplumsal erozyonun iyiden iyiye “normalleştirilmesi”, “kanıksanması”, “hissizleşme”...

Es vermek lâzım... Denge lâzım... Durup arkaya bakmak lâzım... Neler olup bitiyor? Ezbere yaşamlar, otomatiğe bağlanmış davranış kalıpları... Sayılan insanlar, insanî sayılar, hayat derdinde yaşamını yitirenlerin çetelesi, sürmenaj beyinler.

Mürekkep bitti.

NOKTA.

Eğer gerçekten de içeride sağcısı olarak solcusu olarak hem memleketimizde hem de dünyada, asûde bir yaşam için kardeşlik için huzurlu bir hayat için, sonlu bir dünyada “görece bir sonsuz huzur” için… Dertleniyorsak…

Her şeyden önce…

Birbirimizi yaftalamaktan derhal vazgeçeceğiz. Yıllardır bir türlü öğrenemedik; bu ülkede inandığı değerler bağlamında kendisine SOLCULUĞU uygun görenlerin de SAĞCILIĞI uygun görenlerin  de “en az yekdiğerleri” kadar bu ülkeyle bir dertleri var.

Bu ülkeye SEVDALARI var.

Bu soluk alıp verdikleri toprakların her daim daha iyi olması yönünde “idealleri” var, “hayalleri” var.

Ne olduysa zaten, bu topraklara emperyalizm, “İZM” melanet tohumlarını attığı vakit oldu.

En son güncel gelişmeler bağlamında da, Türkiye’de senelerce çözümleyemediğimiz kâh etnik odaklı kâh dinî odaklı sorunlarda da, kördüğüm arkasından önünden gittiğimiz, âdeta celladına kurban/âşık şekilde ram olduğumuz “ideolojik bağnazlıktır”.

Türkiye’de siyasî angajmanlarına göre yer aldıkları mahallelerde insanlarımız, aynı toprağın aynı kültürün aynı mukaddeslerin vücuda getirdiği “ortak yaşam idealini” yıllarca inşa edemedi.

Neden?

Yıllardır memleketimizde ileri sürülen sav:

Dış mihrakların (siz bunu emperyalizm olarak kabul edin, gizli servisler olarak kabul edin, karanlık odaklar olarak kabul edin, işte malum localar, isterseniz de dünyanın jandarması ABD olarak kabul edin…); Türkiye’yi, Anadolu topraklarını, bizlerin inisiyatifine bırakmayacaklarıdır.

E bunca zaman yapılan nedir zaten?

Türkler’in yanında görünüp Türklerle birmiş gibi görünüp, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin “altını oyma için”, tüm çabalar.

***

CUMHURİYETİMİZİN 100. yılını idrak etme sürecindeyiz. Mustafa Kemal ATATÜRK’ÜN hedefi ne idi? Osmanlı İmparatorluğu yıkılırken, ayakta kalan Anadolu topraklarında “imtiyazsız, eşit ve onurlu” insanların/fertlerin/yurttaşların yaşayacakları bir yurt inşa etmekti. Mustafa Kemal ATATÜRK üzerinden siyaset yapanlar da ulu önderimize saldıranlar da, keşke onun kadar yapık-ettiklerinin, vesile olduklarının şuurunu bihakkıyla belleklerine nakşedebilseler.

Gelmek istediğim husus…

Artık sahiplendiğimiz ideolojilerden midir yoksa tedrisat sıralarında senelerce beyinlerimize “usul usul” zerk edilenlerden midir; bilemiyorum…

YABANCILAŞMA ve…

Yekdiğerine/yekdiğerini ÖTEKİ gibi bakma/görme!

En güncel gelişmeler üzerinden bu arızalı hâl’e baktığımızda gördüğümüz, insanların “ortak bir idealinin” varbulunmamasıdır. Ama ideolojileri, onları tahakküm altında tutabilmektedir.

Bugün, FİLİSTİN’DE Filistinlilere yönelik bir “soykırım” uygulanmakta; kanımca bundan kimsenin “şüphesi” yoktur. Demek istediğim; eğer Siyonizm’e ve Emperyalizm’e gönüllü uşaklık yapılmıyorsa, tadılan güzel günlerin biteviye devamı babında.

Ama öte yandan bizler/sizler yaşanan mezalimden ötürü, bir ırkın tüm bireylerini, yaftalama kampanyasının içine katarsak/katarsanız; işte ne bileyim tüm Yahudiler, tüm Museviler veya Ermeniler, Kürtler, Amerikan yurttaşları vb. gibi.

Bu tıpkı DEVLET ve HÜKÜMET ayrımında olması gerektiği gibidir.

Devlet büyük bir aygıttır. Hükümet seçimle işbaşına gelen “siyasî iktidar” gücünü kullanan bir bileşendir.

Netanyahu hükümetinin, tüm Yahudilerin/Musevilerin sesini ve ortak duygularını temsil ettiğini zannetmiyorum ve kabul etmiyorum.

Değerli okuyucular, kin ve nefret suçu, kin ve nefrete vesile olabilecek söz ve eylemler nasıl ki huzur ve barış ortamı için cehennem kapılarını aralayabiliyorsa…

Etnisite ve din merkezli toptancı bakış, yaftalama, ötekileştirme, şıpından yabancılaşmaya ve düşmanlaşmaya ortamı amâde bir biçimde hazırlar.      

Günlerdir kâh televizyon ekranlarında olsun kâh sosyal medya ağlarında olsun, Gazze’de işlenen katliam suçuna bigâne kalmak, gerçekten de “insan olabilme erdemine” ulaşmış insanlarda deyim yerindeyse ruhsal boyutta yıkıma neden oluyor.

Burada…

Batı riyakârlığını görmek, Batının işkenceci ve kıyımcının yanında olduğunu görmek, yapılanlar indinde Batı cephesinin kıyımı gerçekleştirenlerin yanında olduğuna yönelik fotoğraf karelerini gururla dünya kamuoyuna servis etmeleri, bu kendilerini allayıp pullayanların…

En son tahlilde, yaldızlarının dökülmesiyle son bulmakta.

Günlerdir kâh İslam coğrafyalarında olsun yine Avrupa kıtasında konuşlu ülkelerde olsun, toplumlar, Gazze’de yaşanan insanlık dramına sessiz kalmamak adına “kendince yapılabilecek düzeyde” tepki vermekteler.

Refleks göstermek…

Protesto gösterilerinde bulunmak…

Mitingler tertip etmek…

Kampanyalar ve boykot için çağrılarda bulunmak…

Pekâlâ, erdemli tepkiler ve davranışlar.

Amma… Karşınızda örgütlü ve “safları olabildiğince sıkılaştırmış” kötülüğe hizmet için “bir araya gelmişler” var.

Burada Amerika Birleşik Devletleri’nin, İngiltere’nin (Birleşik Krallık) ve dahası İsrail’in, dünya kamuoylarının kınama ve protestolarıyla dizginlenebilme olasılığı var mıdır?

Bakın değerli okuyucular… Duygusallık, hisler âleminde yoğunlaşmak zaten insanî davranışlar ve tepkiler. Tamam da karşınızdaki cephe, “insanî duygularını” hasır altı eden karanlık emeller adına bir araya gelenlerin tesis ettiği bir güruh!

***

Demek istediğim, karşınızda “devlet düzeyinde” örgütlenmesi olan, öte yandan silah ve para gücü olarak dünyadan epeyce fazla bir yekûnu elinde tutan, her an bir yerden bir yere hem askerî gücü hem de para gücünü “olabilecek en hızlı bir biçimde” transfer eden şer odağı var.

Karşımızda, donanımlı politikacılar ve askerler var.

Halkların ve toplumların, böyle azınlıkta olan ama güçleri ifade ettiğim gibi havsalamızın anlayacağı açıklıkla büyükçe şeyleri kolaylıkla kotarabilecek bir zümreyle mücadelesi, ancak ve ancak protestolar ve tepkiler seviyesinde kalır.

Ama öte yandan…

Bu dünyayı farklı bir yöne çekme uğraşısında olanların zamana bağlı planları ve şer odaklı hareketleri/harekâtları ise…

Anbean “durmaksızın” devam eder.

Bu saikten ötürü yaşanan mezalim, katliam veya soykırım; ismine ne derseniz deyin, insanın yine türünü yok etmesinin, imha etmesinin önünün kesilmesi için daha farklı girişimler tetiklenmelidir.

Bugün Gazze’de gördüğümüz nedir?

Amerika Birleşik Devletleri neden Gazze’de? Bir devlet neden böyle bir ateş cangılına, ateşi daha da harlamak adına uçak gemileri yollar?

Hakeza, İngiltere neden birden aslan ve kaplan kesilir?

Oynanan büyük oyuna, büyük düşünerek mukavemet edilir.

Silah şirketlerinden tutunda ağır sanayii faaliyetlerinin “masum insan kanı” üzerinden sürdürülmesinin “kaçınılmazlığı gibi bir gizli kabulün” içinde bulunduğumuz, insan canının her türlü mukaddesliğini belgeler ile kayıt altına almış sözümona 21.yy medeniyetinin altın çağında…

Yapılanlar ve edilenler o raddede “girift” ki…

Bakmak ve görmek “yetmiyor”!

TV ekranlarından ve sosyal medyadan görmek, bakmak “aksettirilen” kadardır. Edilgen bir fiildir.

AGÂH olmak elzem’dir. Bunun için de okumak, abur cubur gündemden kendini izole etmek mecburidir.

Hani hep sığ olmak, sığ yorum ve yaklaşımlardan bahsediliyor ya…

Cumhuriyet Halk Partisi’nde, kurultay sonrasında Genel Başkanlık profili değişti.

Genel Başkan değişimi ana muhalefet partisinde beklenen ve arzulanan değişim ve dönüşümü tetikler mi?

Tamam…

Genel Başkanlık koltuğunda oturan ismin değişmesi, partinin dinamikleşmesi ve silkinmesi babında olumludur.

Zaten “beklenen” bir şey idi.

Lâkin bu beklenen değişim…

Sanırım, iş işten geçtikten sonra vukû buldu. Değerli okuyucular, CHP ve ittifak yaptığı partiler son Cumhurbaşkanlığı Seçiminde de, aynı stratejik hatayı yaptılar.

Seçimlere 6 ay kala hâlen cumhurbaşkanı adayı belirleyemeyen bir ittifak blokunun seçimi kazanması, deyim yerindeyse ihtimal hesaplarına kalmıştı.

Son tahlilde sonuçlanan kurultay sonrasında Cumhuriyet Halk Partisi’nin yeni Genel Başkanı Sayın Özgür Özel olarak belirlenmiştir(seçilmiştir.).

Bu sonucun, siyaset kurumumuz ve ülkemiz adına hayırlı olmasını temenni ederim.

Tabiî değerlendirme yapabilmek için çok erken…

Önümüzde yerel seçimler var. Eğer burada da genel seçimlerde izlenen strateji izlenirse, şimdiden akıbetin hüsran olacağını söylemeye gerek var mı, bilemiyorum?

Cumhuriyet Halk Partisi’nin öncelikle “parti imajını” da yenilemesi elzem gelmektedir. Sadece partinin genel başkanını değiştirerek, ülkede değişim veya dönüşüm, yani iktidarı devralmak, hayal âleminde dolaşmaktır.

CHP parti olarak, öncelikle Türkiye sathında “varolabilmek” adına çok daha fazla çaba sarf etmek mecburiyetindedir.

***

Cumhuriyet Halk Partisi, Cumhurbaşkanlığı Seçiminde de aynı hataları tekrarlamıştı. Türkiye’ye açılamayan bir partinin, sadece kemik seçmenlerinin konuşlu olduğu yerlerden teveccüh görmesi, büyük hedef için, yani seçimi başarıyla tamamlamak için kâfi olmuyor.

Dediğim gibi…

Sayın Özgür Özel’e zaman vermek gerekiyor.

Ne kadar etkili ve kitleleri arkasına alıp hedeflenen yere, ne derecede sağ salim götürebilecek Sayın Özel… Bekleyeceğiz.

Sabretmek gerekiyor.

Tabiî bakalım, yine CHP’nin yıllardan beri kronikleşen parti rahatsızlıkları, yeni süreçte de devam edecek mi?

Esas merak edilen taraf bu bendeniz tarafından.

Değişim ve dönüşüm, biliyorum ezber bir şey yazacağım, lafını etmekle vücut bulamıyor ne yazık ki.

“Kuvveden fiile” geçmeyen her söylem, iyi niyet ve hedef, sadece ve sadece kağıt üzerinde kalmaya mahkûm.

Benim Özgür Bey’den beklentim… Evet, Türkiye Devleti… Cumhuriyettir. Türkiye Cumhuriyeti, laik ve demokratik sosyal hukuk devletidir.

Bunların dışında kalan “kucaklayıcı bir politik söylemin ve tutumun” artık biran önce alanlara, seçmenlerin içine eklemlenmesidir.

Değerli okuyucular…

Aynı söylem ve aynı taktiklerle girişilen müsabakalarda, maratonlarda, zafer elde etmek mümkün müdür?

Ara sıra farklı yollar ve yöntemler izlenmeli. Bugün CHP sürekli neden ötürü eleştirildi, partinin “Sağ’a” çekildiğinden, kaydığından ötürü mütemadiyen eleştirildi.

Kabul de, CHP’nin muhafazakâr insanların (seçmenlerin, yurttaşların) olurunu almadan, rızasını almadan, Türkiye’yi yönetmeye yönelik bir yolculuğa çıkması, olası mıdır? Biliyorum, sürekli ezber şeyleri yazıyor ve hatırlatıyorum.

OLMASI GEREKEN ne ise ben onu hatırlatmaya devam edeceğim, ama sol partilerin amacı eğer idare-i maslahat; yani siyaset kurumu içinde “İKİNCİ” olmak ise, bayrak sallayarak, marşlar söylemek ise, yani gönüllere su serperek bu “devran” böyle gitsin ise…

Zaten 21 yıldır izlediğimiz de bu değil mi?

Türkiye’de demokrasi hareketleri, hep sancılı yaşanmıştır. Türkiye’nin gerçekleştirdiği demokratik hamleler, daha çok yukarıdan aşağıya doğru olmuştur. Yani, bir nevi dayatılmıştır. Aslında, jakobenizm olan bu yöntem, toplumdaki kutuplaşmaların oluşmasında da birinci faktör olarak karşımıza çıkmaktadır.

Türkiye, çok partili yaşama, 1946 yılında teorik olarak geçmiştir. Fakat çok partili demokratik sistem fiili olarak; ancak 1950 seçimlerinde uygulanabilmiştir. Çok partili yaşama geçiş de, nihayetinde Türkiye’de arzulanan bir toplumsal modeli veya politik-kültürel yaşamı inşa edememiştir.

Birlikte yaşama, birlikte hareket etme ideali çerçevesinde anlam bulan demokratik kültürel yaşam ideali, daha çok hep “bana” anlayışında algılanıp, değerlendirilmiştir.  Adnan Menderes iktidarının, iktidarlarının son dönemlerinde ipin ucunu biraz ellerinden kaçırmaları, tabii biz olayların birinci elden tanıkları değiliz. Yaşımız itibariyle o dönemde ne olduğunu, sadece bazı anlatılan veya hatıratlardan aksettirilenler kadar bilebilmekteyiz, muhalefet yapan kesim üzerinde düşünsel bazda tahakküm uygulaması, tahkikat komisyonları kurmaları, meclis içindeki çok partili hayatın, toplumsal kolektif hedeflerin yakalanması çerçevesinde kullanılamadan berhava olmasına sebep olmuştur.

Toplumda yaratılan ikilikler, insanların baskı altına alınması, demokratik hukuk devletlerinde olmaması gereken, erklerin, siyasal yaşama müdahil olmaları fırsatını yaratarak, siyaset kurumunun manevra yapma kabiliyetini de gelecek yıllar bağlamında kısıtlamıştır. Esasında, hatıratlarda anlatılanlara göre, Türkiye’nin 1946 yılında çok partili hayata geçişinin muvazaalı olduğu, ordunun, siyasal alanda kendisini “vasi” tayin ettiğini, kurulmuş hükümetlerin,  siyasetle ilgilenmeden ülkenin ekonomik gerçekleşmeleriyle iştigal olmalarını öngören “sözde demokratik bir devlet modeli”dir.

Türkiye Cumhuriyeti Devleti, emperyalist ülkelere karşı özgürlük ve onur savaşı verilerek kurulmuş, yüzyılındaki tek emsal ülkedir.  Sömürülme stratejilerine başkaldıran, kendisine dayatılan; hiçbir şekilde milli irade ve bağımsızlıkla alakası olmayan koşulları ve talepleri, talep ve koşulları dayatanlarla beraber içerideki işbirlikçi ve namertlere karşı yokluk ve yoksunlukla beraber mücadele ederek, kazanılmış bir zaferin ve haklı bir davanın eseridir, bu üzerinde soluk alıp verdiğimiz toprak ve devlet.

Tabii her devrimde yaşanabilecek sorunlar, ülkemizde kurulma aşamasında olan cumhuriyet rejiminde de yaşanmıştır. Kolay değil; sizden silah, cephane, donanım ve donatım olarak katlarca kez üstün ve zengin ülkelere karşı onur ve bağımsızlık savaşı veriyorsunuz. Mustafa Kemal Atatürk’ün yaptığı devrimler, şuan bile hâlâ çok fazlaca eleştirilmektedir. Atatürk’ün yaptığı yenilikler, dönemi itibariyle jakoben(tepeden inme) bir biçimde yapılması gerektiği için yapılmıştı. Kargaşa içindeki bir toplumda Hilafetin kaldırılması, Saltanatın kaldırılması, Tevhit-i Tedrisat Kanunu’nun çıkarılması, halka sorulup, nasıl uygulamaya geçirilirdi? Bazı eleştirileri yaparken, en azından Mustafa Kemal Atatürk’ü, dönemin yapılan haksız uygulamalarının sorumluları arasında göstermeyin. Atatürk’ten sonra yapılan antidemokratik uygulamalar, halka tepeden bakma, ötekileştirme, elitist bir statükoculuk zihniyetinin hem siyasal hem de sosyo-kültürel yaşamı iğdiş etmesinin, ATATÜRK ile ilgisi bence yoktur.
Döneme ışık tutan yüzlerce bilimsel eserler yazılmakta ve yayımlanmakta. En azından “objektif” olmak adına çeşitli kaynaklardan bilgi edinmek daha rasyonel olacaktır.

Mustafa Kemal Atatürk, bir mit değildir. Büyük önder de insan olduğu için, doğal olarak hatalar ve yanlışlar yapmıştır. Döneminde fazlaca, soluklanmaya ve düşünmeye vakit olmadığından, bazı şeylerin cumhuriyeti kuran kurucu kadrolar tarafından bizzat hayata geçirilmesi, Mustafa Kemal Atatürk’ü ne diktatör yapar ne de faşist bir insan. Ki, bu ülkenin kurucusuna ve liderine, evet, lideri olarak Mustafa Kemal Atatürk’e bu payeleri yakıştıranlara ne demek gerekir, bil(e)miyorum. Okuduğum kitaplardan ve makalelerden anladığım ve müşahede edebildiğim kadarıyla, Atatürk, kesinlikle, diktatör bir insan olamaz. Atatürk’ün çok partili hayata sıcak baktığı, onun hakkında kitap yazanların, eserlerinde, onun bu konu hakkındaki fikriyatlarından belli olmaktadır.

Demokratik yaşama geçişin fitilini ateşleyen de bizzat Atatürk’ün kendisi değil midir? Atatürk’ü halkından kopuk bir insan figüründe tasvir etmek, her şeyden önce tarihsel Atatürk perspektifine karşı ahlâksızlıktır. Mustafa Kemal Atatürk’ten sonraki statükocu yöneticilerin, halkla olan ilişkileri başkadır; Atatürk’ün gerçekleştirdiği  ilişki başkadır. Atatürk’ü insan profilinde işleyen eserlere, kızmak yerine onları okuyarak, Atatürk’ün bence, kapalı kutu hâline getirilen beşeri yönlerinin anlanması ve içselleştirilmesi gerekir. Atatürk’ü, Türkiye Cumhuriyeti  Devleti’nin kurucusu, başkomutan, ilk cumhurbaşkanı, yedi düvele başkaldırmış döneminin ender yetişmiş devlet adamı diyerek bırakırsak, çok büyük haksızlık yapmış oluruz.

Türkiye’de demokrasinin ayağına kurşun sıkan, Atatürk dönemindeki Atatürkçülük ideolojisi değildir. Atatürk’ten sonra, cumhuriyet rejiminin kazanımlarını ve ilkelerini, merkez-çevre  ekseninde yeniden koordine eden askerî ve sivil bürokrat kesimin, millet şuurundan, milli irade hukukundan, insanlık ve özgürlük derslerinden aldıkları notların dönemin gelişmeleri ile uyuşmaması ve kendilerinin bu derslerden sürekli ikmale kalmalarıdır. Tüm bu konularda olması gereken ideal çerçeve içselleştirilememiştir. İşte bu yüzden Atatürk’e halktan kopuktu, demokratik rejimi, aslında hiç istememişti demek, nasıl yorumlanmalıdır; tarihin insafına ve vicdanına bırakmak, daha doğru olur gibi.

Günlerdir kâh televizyon ekranlarında olsun kâh sosyal medya ağlarında olsun, Gazze’de işlenen katliam suçuna bigâne kalmak, gerçekten de “insan olabilme erdemine” ulaşmış insanlarda deyim yerindeyse ruhsal boyutta yıkıma neden oluyor.

Burada…

Batı riyakârlığını görmek, Batının işkenceci ve kıyımcının yanında olduğunu görmek, yapılanlar indinde Batı cephesinin kıyımı gerçekleştirenlerin yanında olduğuna yönelik fotoğraf karelerini gururla dünya kamuoyuna servis etmeleri, bu kendilerini allayıp pullayanların…

En son tahlilde, yaldızlarının dökülmesiyle son bulmakta.

Günlerdir kâh İslam coğrafyalarında olsun yine Avrupa kıtasında konuşlu ülkelerde olsun, toplumlar, Gazze’de yaşanan insanlık dramına sessiz kalmamak adına “kendince yapılabilecek düzeyde” tepki vermekteler.

Refleks göstermek…

Protesto gösterilerinde bulunmak…

Mitingler tertip etmek…

Kampanyalar ve boykot için çağrılarda bulunmak…

Pekâlâ, erdemli tepkiler ve davranışlar.

Amma… Karşınızda örgütlü ve “safları olabildiğince sıkılaştırmış” kötülüğe hizmet için “bir araya gelmişler” var.

Burada Amerika Birleşik Devletleri’nin, İngiltere’nin (Birleşik Krallık) ve dahası İsrail’in, dünya kamuoylarının kınama ve protestolarıyla dizginlenebilme olasılığı var mıdır?

Bakın değerli okuyucular… Duygusallık, hisler âleminde yoğunlaşmak zaten insanî davranışlar ve tepkiler. Tamam da karşınızdaki cephe, “insanî duygularını” hasır altı eden karanlık emeller adına bir araya gelenlerin tesis ettiği bir güruh!

Demek istediğim, karşınızda “devlet düzeyinde” örgütlenmesi olan, öte yandan silah ve para gücü olarak dünyadan epeyce fazla bir yekûnu elinde tutan, her an bir yerden bir yere hem askerî gücü hem de para gücünü “olabilecek en hızlı bir biçimde” transfer eden şer odağı var.

Karşımızda, donanımlı politikacılar ve askerler var.

Halkların ve toplumların, böyle azınlıkta olan ama güçleri ifade ettiğim gibi havsalamızın anlayacağı açıklıkla büyükçe şeyleri kolaylıkla kotarabilecek bir zümreyle mücadelesi, ancak ve ancak protestolar ve tepkiler seviyesinde kalır.

Ama öte yandan…

Bu dünyayı farklı bir yöne çekme uğraşısında olanların zamana bağlı planları ve şer odaklı hareketleri/harekâtları ise…

Anbean “durmaksızın” devam eder.

Bu saikten ötürü yaşanan mezalim, katliam veya soykırım; ismine ne derseniz deyin, insanın yine türünü yok etmesinin, imha etmesinin önünün kesilmesi için daha farklı girişimler tetiklenmelidir.

Bugün Gazze’de gördüğümüz nedir?

Amerika Birleşik Devletleri neden Gazze’de? Bir devlet neden böyle bir ateş cangılına, ateşi daha da harlamak adına uçak gemileri yollar?

Hakeza, İngiltere neden birden aslan ve kaplan kesilir?

Oynanan büyük oyuna, büyük düşünerek mukavemet edilir.

Silah şirketlerinden tutunda ağır sanayii faaliyetlerinin “masum insan kanı” üzerinden sürdürülmesinin “kaçınılmazlığı gibi bir gizli kabulün” içinde bulunduğumuz, insan canının her türlü mukaddesliğini belgeler ile kayıt altına almış sözümona 21.yy medeniyetinin altın çağında…

Yapılanlar ve edilenler o raddede “girift” ki…

Bakmak ve görmek “yetmiyor”!

TV ekranlarından ve sosyal medyadan görmek, bakmak “aksettirilen” kadardır. Edilgen bir fiildir.

AGÂH olmak elzem’dir. Bunun için de okumak, abur cubur gündemden kendini izole etmek mecburidir.

Hani hep sığ olmak, sığ yorum ve yaklaşımlardan bahsediliyor ya…

İNSANLIK ve bir uygarlık yerler altında… Hiç kıvırmaya gerek yok…

BATI MEDENİYETİ/UYGARLIĞI Şark(Doğu)’a hep en ideal ve ulaşılması gerekenler hedefi olarak gösterildi.

Bu bağlamda… Kadim dünya tarihinden beridir…

Az gelişmiş toplumlar daha iyi bir medeniyet tesis edebilmek için, Batı değerlerini, kurumlarını, kurallarını/yasalarını kendi toplumlarının içine “olduğu gibi” teyellediler.

Tamam…

Batılılar yüzyıllar boyunca teknolojik ve bilimsel faaliyetler, buluşlar, keşifler, icatlar ve emeklerinin neticesinde insanî kazanımlara ve yeniliklere yol açtılar, bunları insanlık ailesinin hizmetine sundular ve insanların gündelik yaşamsal reflekslerinin basitleşmesi ve kolaylaşmasına vesile oldular.

Bu kabul, kabuldür.

Öte yandan ileri sürdükleri “biricik ve tek medeniyet” oldukları savını, geçtiğimiz yıllar boyunca da akim bıraktılar.

Çünkü böyle bir şey yok!

Avrupa ve ağa babası Amerika Birleşik Devletleri’nin dünya milletler ailesine huzur ve barışı “yaşam devinimi” sürdüğü müddetçe hâkim kılmak gibi bir dertleri yok.

Zaten böyle bir dertleri de hiç olmadı.

Hıristiyan olma kimliğinin hep ön planda olduğu devletler üstü ve topluluklar üzeri örgütlenme ve organizasyonlarda, AVRUPA BİRLİĞİ’NİN ve AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ’NİN amacının ve nihai emellerinin kendi “sığ ve sapkın menfaatleri” noktasında çalıştığını, söz konusu Hıristiyanlık ve diğer Avrupa medeniyetinin dışında bir etnisite olduğunda nasıl da “gerçek yüzlerini” faş ettiklerini, ifşa ettiklerini defalarca kez gördük.

Bu yüzden ne ABD’nin ne de AB’ne yön ve hedef tayin eden özgül ağırlığı diğerlerine göre fazla olan devletlerin (Almanya, Fransa, İngiltere bu gruptan ayrı düşünülmeli, artık AB üyesi değil.), tavrı şaşırtmıyor.

Ne Birleşmiş Milletler(BM)…

Ne de diğer ulusötesi yapılar…

Ne de dinî kimliğe göre örgütlenen bölgesel organizasyonlar…

Dünyada estirilen teröre çare olamıyor.

Düşünün…

Bu terör yapıları, mali ve örgütlenme olarak fersah fersah yetersiz olmaları gereken koskocaman devletlerden daha mı fazla kudrete sahip?

Ee cevabımız, pekâlâ HAYIR.

O zaman neden kendilerinin “biricik ve tek” olduğu iddiasındaki Batı toplumları, gözlerinin önündeki katliamlara, kıyımlara, mezalime, şiddete, baskılara ve yıldırma operasyonlarına sessiz kalabiliyor?!

Avrupa Birliği’nin ağır topları ve dahası AMERİKA, bölgesel düzeyde baktığımızda İŞİD veya ne bileyim TALİBAN, ya da ne bileyim EL-KAİDE vb örgütlerden korkuyorlar mı?

Veya…

Nüfus aritmetiği bakımından İsrail’den dünyanın ağa babalarının korkmalarının bir gerekçesi var mı?

Yok.

Çünkü, Ortadoğu bölgesinde zaten ne tezgâhlanıyorsa ve gelecek yıllara yayılan planlamalar yapılıyorsa, burada emperyalizmin ve onun ekonomik dinamiklerinin, sömürünün, hegemonyanın varlığı söz konusudur.

Söz söyleyerek, kınama açıklamaları yaparak zaten “zevahiri kurtarma” derdindeler.

Burada esas sıkıntılı durum…

Arap milletlerin/toplumların tepkisizliği ve suskunluğudur.

Arap milletlerin/ulusların yıllarca AMERİKA tarafından sinsice ve taktiksel olarak etnik ve mezhepsel olarak “ayrıştırılmaları” belki de üzerlerindeki “ölü toprağının” nedenidir de.

Pekiî asıl kadim uygarlık olduklarının ne zaman farkına varacaklar bu üzerlerine “ölü toprağı” serpilenler?!

Daha ne kadar daha bekleyecek ve…

Oluruna bırakacaklar?    

İsrail ordusunun bir yetkilisinin sosyal medyada denk geldiğim konuşmasındaki insanı dehşetengiz düşüren ifadesi, gerçekten de irkilmemiz babında önemlidir:

Filistinliler için kullandığı ifade aynen şöyle:

İNSAN HAYVANLAR.

Gerçekten de bu kişinin söylediği sözdeki nefretin izahı nasıl yapılabilir?

Bu nasıl bir yorum?

Bu ne biçim bir nefret? Bu nasıl bir kin?

Gerçekten de gün geçtikçe sosyal medyada denk geldiğim videolarda, İsrailli yetkililerin gerçekleştirdikleri katliam üzerinden insanî değerleri ayaklar altına alan yorumlarını görünce…

İrkilmemek elde değil.

Bu nasıl bir ruh hâlidir?

Egoizmin ve fanatizmin bir toplumu getirdiği noktaya bakar mısınız? Ellerindeki hem parasal güce hem de teknolojik güce istinaden, her şeyi yapabileceklerini zanneden bu zavallılara, insan müsveddelerine, insan vasfındaki mahlukatlara ne demeli?

Gerçekten de yirmibirinci yüzyılın ilk çeyreğinin sonları itibariyle kendilerini Batılı olarak addedenlerin kollayıp sakındığı bu zihniyet, nereden bakarsanız bakın…

Tel tel dökülmekte…

Bu faşizm…

Bu nefret…

Bu kin…

Bu kana doymak bilmemek…

Çıkar ve ihtirasların yönlendirdiği düzenlerin böyle ardı sıra şer odaklarının arkasında boy vermeleri ve dahası bu zihniyetin dünyayı bir altüst oluşa sürükleyebileceği ihtimali altında…

Gerçekten, ruhen de bedenen de iyi ve güzelden yana olanların çok daha fazla şeyler yapmaları gerekmekte.

Yine, sosyal medyada bir gazetecinin bir Filistinli çocuğa sorduğu şu sorunun ardından, çocuğun verdiği cevaplar, eğer azıcık, kırıntı düzeyinde bile vicdana ve kalbe sahip insanlarda burukluk yaratamıyor ve bu çocukların yaşadığının bir kader olduğuna gözler kapalı olarak onay veriliyorsa…

- “Büyüyünce ne olmak istiyorsun?”

- “Biz Filistinli çocuklar büyüyemeyiz.”

- “Her an vurulabilir ya da yürürken ölebiliriz.”

- “İşte Filistin’de hayat böyledir.”

Gerçekten de hayat böyle midir?

Hâlbuki, medeniyet kumkuması olduklarını “iddia” edenlerin zaten hiçbir zaman yapık-ettiklerinde samimi olmadıklarını, kendilerinden olmadığında, öldürülen, katliama maruz bırakılan insanların feryatlarının ve canlarının kıymet-i harbiyesinin olmadığını, bizler ilk defa deneyimlemiyoruz.

Heyhat!

Avrupaî ve Avrupa’ya içkin zihniyet her zaman bildiğini okudu ve onu uygulamaktan geri kalmadı.

Yıllarca kıyafetlerinden tutunda yeme içmelerine kadar Doğu’ya “ideal toplum düzeni” diye pazarlanan kibir ve egoist bir terkipten mürekkep Avrupa ve değerleri…

Bu dünyaya…

Yıkımdan ve mezalimden başka bir şey vermedi. Yine, yıllarca sınıf çatışmalarının ve büyük iç savaşların neticesinde seküler bağlamda asûde bir hayatın aparatı olduğu zannıyla demokrasi, temel insan hak ve hürriyetleri, hukuk ve türevleri olgular destanvâri bir biçimde hep söylev düzeyinde dillerde şarkı olarak, bir o diyarlara bir bu diyarlara ihraç edildi ve…

İhraç edilen diyarlarda da “kakofoniye” müsaade edilmeden, büyük bir ahenkle icra edilmesine adadılar kendilerini…

Burada hazin olan, kendileri için olmazsa olmazların “diğerleri” söz konusu olduğunda, birden unutulması.

Ama tarih unutmuyor, unutmayacak, işte bellek denen mucizenin de böyle bir yanı var.     

29 Ekim 1923’ten 29 Ekim 2023’e…

100 yıl…

100.yıl…

Dile kolay.

Üzerinde yaşayıp soluk alıp verdiğimiz “vatan toprağında”, bir asır kadar önce yeni bir hayal, yeni bir toplumsal düzen tahayyül ediliyor ve bunun için de mücadele ediliyordu:

CUMHURİYET.

Türkiye siyaset kurumu içinde ve diğer farklı platformlarda ân itibariyle yurttaşı/vatandaşı olduğumuz için kıvanç duymamız gereken Türkiye cumhuriyeti hep iki kutup bağlamında; DEVRİM-KARŞI DEVRİM ideali ve vehmiyle sorgulanmış, tartışmaya açılmış- ama mesnetsiz bir şekilde- ve cumhuriyetin ilanından bu yana sarsılması için sarsabilmek adına da epeyce olumsuz teşebbüslere maruz kalmıştır, Rejim.

TÜRK DEVRİMİ, gerçekten de emperyalizme karşı kazanılan alanındaki ender savaşlardan bir tanesi idi.

Batının tüm aşağılık plan ve tertiplerine rağmen, Anadolu’nun azimli ve kahraman insanlarının hür ve onurlu yaşam ideali adına arkasında oldukları ATATÜRK’ÜN, emperyalist devletleri bozguna uğratarak, ülkesini onların altyapı ve üstyapı değerleriyle en baştan silbaştan yeni bir politik-toplum düzeniyle inşa etmesinin adıydı CUMHURİYET.

Bugün hâlen cumhuriyet rejimi üzerinden olumsuz manada tartışmalar ve hücumlar devam ettirilmekte. İçinde bulunduğumuz çağ açısından “anakronik” kaçan özlem ve yorumlarla Türkiye üzerinde emelleri olanların en büyük yanılgısı, tarihin geçmişe, yaşanana, denenene, ricat etmesinin mantıksızlığıdır.

Evet, bu doğrultuda…

Cumhuriyet ilanı bir dönemden, bir gelenekten kopuştur.

Neden?

Devrim, tabiatı gereği böyledir de ondandır.

Türk Dil Kurumunun internet sözlüğüne göre DEVRİM;

· Belli bir alanda hızlı, köklü ve nitelikli bir değişiklik.

Türk Dil Kurumunun internet sözlüğüne göre İNKILAP;

·  Toplum düzenini ve yapısını daha iyi duruma getirmek için yapılan köklü değişiklik, iyileştirme.

Hal böyleyken hâlen ilerlemeye ve gelişmeye hizmet etmeyen, düşünsel yorum ve eylemler içinde olmak kime ve neye yarar, hangi karanlık odakların ekmeğine yağ sürer?

Herkesin kendi ferasetine bırakıyorum.

İlan edilen cumhuriyet, rejim olarak yönetimi bir soydan alarak, millete ve fert olarak yurttaşlara bırakıyordu/veriyordu. Bu bağlamda, cumhuriyet ile eşanlı olarak demokrasi ilkesinin de politik-toplumsal hayata/nizama eklemlenmesi, “olmaz ise olmazlardan” idi.

Cumhuriyet rejiminin, çağdaşlaşma aşamasına baş koyan uluslar/milletler indinde önemi, imparatorluk veya krallık gibi meşruiyet kaynağı iktidarın soylularda veya hanedanda tek elde toplandığı ve yine toplulukların, yığınların bir tek başlarına önem atfetmedikleri, yani insan olarak birey olarak değer görmedikleri tebaa statüsünden, “yurttaş” statüsüne çıkarılmasıdır.

Tüm bu değerlendirmeler ışında, Osmanlı İmparatorluğu’ndan Cumhuriyet Türkiye’sine geçiş, yukarıdaki sözlük anlamlarında ikrar edildiği üzere, birden bire ve bir kopuş ile vücut bulur. Tabii burada önemli olan reddiyeye meftun olmamaktır. Evet, Türkiye Cumhuriyeti yeni bir devlettir ama geçmişi vardır, bu devlet, geçmişten atiye tarihsel bağlarıyla ve kültürel birikimleriyle eklemlenecek ve hedef belirlenen istikâmete, “muasır medeniyete” şuurlu bir biçimde yol alacaktır.

100.yılında cumhuriyet hedeflediği noktaya gelmiş midir?

2002 yılından 2023 yılına değin 21 yıllık AK Parti iktidarı altında ömür sürmüş cumhuriyet yurttaşları olarak bundan böyle de hedefimiz, Atatürk’ün 1923’ten itibaren isabetle gösterdiği hedef, muasır uygarlıktır.

Belirttiğim üzere…

21.yy dünya düzleminde aklın, mantığın, bilimin; kulağının üzerine yatmak misalinde olabileceği gibi, arka planda tutularak, duyguların ve manevi hislerin hayaliyle Türkiye Cumhuriyeti için gelecek tasavvurları yapmak, bir dönem ağızlarımıza pelesenk ettiğimiz YENİ OSMANLILIK/OSMANCILIK, belirttiğim üzere 2023 dünya düzleminde Türk Milleti/Ulusu olarak bizi, çağdaşlarımızla olan mücadele ve rekabet maratonunda, menfi mi yoksa müspet mi etkiler?

Bu açıdan, bunun olabilirliğini veya mantıkî temelinin olup olmamasını, sizlerin uzgörüşüne bırakıyorum.

Gelmek istediğim nokta…

İlerleyen dönemlerde…

Cumhuriyet Türkiye’sinde her birimizin Türk Vatandaşlığı kimliği altında eşit, imtiyazsız, anayasal yükümlülükler ve haklar minvalinde kardeşçe, onurlu müreffeh bir hayat sürdürmemiz için…

Her şeyden önce…

Emperyalizmin içimize zerk ettiği “Sağcılık/Solculuk”; “Modern/Muhafazakâr” kliklerinin güdülediği…

ÖTEKİ…

YABANCI…

Yaftalamalarının yol açtığı marazi hâlden ivedilikle kurtulmamız elzemdir.

Bu cümleden başlamak üzere cumhuriyet Türkiye’sinde başı dik ve onurlu, müreffeh bir yaşamı inşa etmek için ve gelecekte daha iyi bir iktisadî koşulları var etmek için, evet fikirsel boyutta ve düşünce üretimi babında bir birlerimizle mücadele ve rekabet içinde olacağız ama bu her hâlde yıllardır üzerimizden sıyırıp atamadığımız “bizim mahalle”, “sizin mahalle”; “dindar-kindar”, “Beyaz Türk-Esmer Türk” kutuplaşmalarında olduğu gibi olmamalıdır.

Zaten bunun acısından dolayı da “bir arpa boy alamama” veya “bir ileri iki geri” tabirinde olduğu gibi…

Hapsolunan fasit bir dairenin dışına da çıkamıyoruz.

Merhum, duayen gazeteci Çetin Altan’ın sıklıkla salık verdiği üzere:

ENSEYİ KARARTMAYALIM, GÜZEL GÜNLER GÖRECEĞİZ.      

CUMHURİYET, romantik insanların düşünebileceği ve hayata geçirebileceği bir projeydi, Osmanlı İmparatorluğu’nun varlık ve yokluk çizgisinden gidip gelirkenki sürecinde. Cumhuriyet, her türlü imkânsızlığa, muhalefete, içten içe zuhur etmiş umutsuzluğa, yılgınlığa, inançsızlığa başkaldırış ve onur duruşuydu. Cumhuriyet, olmazlıklardan olur yaratabilmekti. Emperyalist devletlerin, imparatorluk coğrafyasında paylaşım planları yaptığı süreçlerde, yeni bir ulusun inşasının hayaliydi.

Batı Avrupa ülkelerinin Endüstri Devrimi ile zenginleştikleri, gözlerinin açıldığı, refahlarının palazlandığı, birbirleriyle çekişme içinde oldukları, elde ettikleri zenginliğin ve refahın yetmediği, hammadde ve pazar arayışları içinde bir kaosa sürüklenme merhalelerinde, Avusturya-Macaristan İmparatorunun Sırp bir genç tarafından öldürülmesiyle baş gösterecek cihan harbinin kıvılcımlarından, onurlu ve mağrur bir parlayışın eseriydi, Türkiye Cumhuriyeti...

Bir tarafta her türlü zenginliğe ve savaş araçlarına sahip emperyalist ülkeler; İngiltere, Fransa, İtalya...

Bir tarafta Osmanlı İmparatorluğu’nun maceraperest Enver ve Talat Paşaları ile Almanya ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu...

Memalik-i Osmaniye coğrafyasında güven ve huzur içinde yaşayan, Emperyalist ülkelerin maşa olarak kullanacakları Yunanistan ile Rum ve Ermeni azınlıkları...

Cumhuriyet, böyle orantısız güçlerin oluşturduğu blokların savaşından sonra, ülkedeki hain ve işbirlikçilere rağmen kurulabilmiştir. Ülke, emperyalist ve sömürgeci devletler tarafından parsel parsel paylaşılırken, Anadolu halkı her türlü ihanete, zulme ve tahakküme uğrarken; “bir avuç vatansever” insanın, bu toprakların insanına güvenmesi ve inanmaları sonucunda meydana getirilebilmiştir, CUMHURİYET.

Kolay değildi; din-tarım imparatorluğundan medeni bir toplum olma aşamasına geçmek; pekâlâ kolay değildi. Aşırı muhalefete ve engellemeye rağmen, cumhuriyet Türkiye’sinin temelleri atılabildi. Yıllardır sömürülmüş bir toplumu, geleneklerinden ve göreneklerinden koparıp, yurttaş vaziyetine getirmek ancak Mustafa Kemal ATATÜRK gibi devrimci bir insanın başarabileceği zorlukta hadiseydi. Kurtuluş Savaşında gösterilen fedakârlıklar ve feragatler, milletimizce unutulmamalıdır. Mustafa Kemal’in ileri emriyle gözlerini bile kırpmadan ölüme giden “Mehmetçiklerin” feragatlerinin eseridir, bu memleket ve cumhuriyet.

Birinci Cihan Harbi sırasında Mustafa Kemal Atatürk’ün gösterdiği muvaffakiyetler, üstün savaş stratejileri, Çanakkale Savaşında gösterdiği kahramanlık, “Anafartalar Komutanı” olarak Anadolu’da Türk milletinin kalbine girmesi ve orada yer etmesi, Kurtuluş Savaşında ve cumhuriyetin kuruluş evrelerinde Atatürk’ün en büyük gücü ve desteği olacaktır.

Fransızların, Antep, Maraş, Urfa, gibi Anadolu’nun güney kesimlerini işgal etmesi, İtalyanların Adana, Konya gibi Akdeniz ve batı kesimlerini işgal etmesi, İngilizlerin Irak, Arabistan ve ileri Osmanlı topraklarıyla İstanbul’a asker çıkarması; “fiilî” işgal teşebbüsleri, Türkiye’ye Ankara’dan mütevekkil sözde bir toprak parçası bırakıyordu.

Cumhuriyet, bu minvaldeki paylaşma planlarına başkaldırarak, çok kanlar dökülerek kurulmuştur. Paylaşma planlarına sonradan ilave edilen, gönlü alınmak istenen Yunanistan’a Ege bölgesinin işgalinin yaptırılması, İzmir’e İngiliz destekli Yunan birliklerinin çıkarak, İzmir halkına ve yöredeki masum insanlara mezalim uygulaması, işte bunlar tarihte, memleketin ne zor koşullarda aydınlığa çıktığının göstergeleridir.

Anadolu’da Mustafa Kemal ATATÜRK önderliğinde başlayan şanlı Kurtuluş mücadelemiz, hem emperyalist devletlere hem de tüm dünyaya şan ve şeref timsali olmuştur. Tüm mazlum ülkeler tarafından büyük bir gıpta ve takdirle izlenmiş ve hak ettiği değer de verilmiştir.

Mustafa Kemal Atatürk’ün inşa ettiği cumhuriyetin, diğer cumhuriyet ülkelerinden ayrılan en önemli ve tek farkı, EMPERYALİST güçlere karşı verilen mücadele ve savaşımdan sonra ortaya çıkmasıdır. Mustafa Kemal Atatürk ve onun gibi düşünen kurmay paşaların mücadele azmi ve vatan sevgileri sonucunda; Osmanlı Devleti’nin başındakilerinin ve İtilaf Devletleri seçkinlerinin bir avuç “budala” olarak nitelendirdikleri bu özgürlük ve vatan sevdalıları, inanç ve azmin neleri başarabileceğinin, tüm dünya uluslarına ispatını gerçekleştirmişlerdir. Hem de yorgun, yoksul, umutlarını tüketmiş halk yığınlarını, bir hedefe ve ereğe kanalize ederek...

CUMHURİYET; Atamızın da dediği gibi yüksek ahlâk ve bilinç demektir. Bu ahlâk ve fazilet, egemenliği, yönetimi, kendilerini memleketin sahipleri sanan “saltanat” düşkünlerinin elinden alarak, gerçek maliklerine, milletine vermiştir.

Cumhuriyetimizin en önemli kolonları ise; “laikliğe”, “hukuka” ve “sosyal devlete” dayanmasıdır. İşte, bunların yaşatılması hususlarında daha çok çalışmamız ve çabalamamız gerekir. Ama her şeyden önemlisi, Cumhuriyetimize her zamankinden daha sıkı sarılmalı ve sahip çıkmalıyız.

Seçim sonucu netleşti ve asıl meseleye geldik…

Tencere meselesine…

“Boş tencere iktidar götürür…” diyorlar…

Kimler?

Birileri…

Eee?

Seçimden önce ekonomi çok mu iyiydi?

Esasında, makroekonominin tepetaklak aşağı yönlü seyir izlemesi ve seçim sürecinde “popülist söylem ve işlemlere” kapı aralanması, elbette bütçede açık verecekti…

Şimdi son günlerde…

Neredeyse, iğneden ipliğe her şeye zam gelmekte.

Bunun hareket noktası da herkesin bildiği ve gördüğü gibi, siyasal iktidarın bütçede gelir oluşturabilmek için “vergilere” yüklenmesi.

Öte yandan…

Piyasanın oyuncuları da sanırım biraz fazla yansıtmakta katlandıkları maliyetleri tüketicilere…

Artık boş söylemleri bir kenara bırakmak lâzım… “Boş tencere iktidarları götürürmüş…”

Yapmayın yahu! Önümüzde herhangi “olağanüstü” bir gelişme olmadığı takdirde 5 yıl var.

Nerede boş tencerelerin tıngırtısı!

Daha önce de yazdım… Vergi veren yurttaşlar siyasal davranışlarında “kılı kırk yaracak” diye…

Maliye Bakanına kızmanın veya öfkelenmenin mantığını bana da anlatın ben de ikna olayım!

İktisat ilminin daha önce hiç bilinmeyen yöntem ve teorileri vardı da, Sayın Şimşek bunları mı atladı?

Bu vergilerin ve zamların gelebileceği az-çok bilinen şeyler idi:

“ATI ALAN ÜSKÜDARI GEÇTİ!”

Cumhurbaşkanlığı seçiminden sonra sular sanki biraz duruldu gibi…

Demek istediğim, siyasetin insanı boğan havasından biraz sıyrılır gibi olduk…

Olması gereken ne? Ekonomi…

Ekonomide yaşanan pozitif veya negatif gelişmeler ve değişmeler yurdum insanının bir numaralı gündemi olmalı.

Olmasına olmalı ama siyaset kurumunun olmazsa olmazı muhalefet cenahının içine hapsolduğu fasit daire, Türkiye’nin de gündemine sirayet ediyor.

Şu bir gerçek: Türkiye ekonomisi mükemmel değil. Gerçekten de artık siyasî bağnazlıkları bırakarak tespit yapmak durumundayız. Türkiye’de yaşanan ekonomik sorunun varlığını tespit etmek yeterli değil. Bugün, ekonominin “reel olmayan tarafında” yaşanan spekülatif oynaklıklar üzerinden “TÜRKİYE EKONOMİSİ” tahlili yapmak, gerçek mânâda kolaycılıktır.

Daha önce de ifade ettim, ekonominin makro tarafında bir sıkıntı var, bunun bir parametresi dışsalsa bir parametresi de içseldir. Evet, bugün, dünya para piyasalarında söz sahibi para musluklarının prensleri/baronları Türkiye’de “siyaset dizaynı” bağlamında operasyonlara başvuruyorlarsa da…

Öte yandan makroekonominin yıllardan beri kronikleşen sorunları var ve bunları görmezden gelemeyiz.

Artık şunu aklımızda tutalım ve bunun üzerinden yorum yaparak, karanlık tünelden çıkış yolunu bulalım.

Medyada yer edinmiş tüm popüler iktisatçıların hemfikir oldukları husus şu:

TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ SORUNLAR “YAPISAL”.

Demek istediğim bu kanaat bir yerde duracak ve artık “kesinleşmiş” bu saptama üzerine daha fazla tartışmaya gerek yoktur.

***

Evet…

Planlar yapılırken veya programlar yazılırken…

Zaman kısıtlaması konur.

Türkiye’de yaşanan bir ekonomik durgunluk var. Üretmeyen ekonomi tüketerek ne kadar daha bu yükü taşıyabilir? Üretmekten kastımız, ekonominin çarklarının “fiili” olarak döndürülmesidir. Üreteceğiz ve satacağız.

Üretmek demek, somut olarak ortaya bir şey konmasıdır. İmalat sanayinin artık her şeyden önce öncüllenmesi lâzımdır. Aslında, senelerdir iktisatçılar papağan gibi aynı şeyleri söylüyorlar, inşaat sektörü evet bir nebze de olsa “çarpan etkisi” olan ya da “kaldıraç” işleviyle türev sektörlerde hareketliliğe vesile olabilecek bir ekonomik etkinlik olarak değerlendirilebilinir.

Ya sonra? Sadece inşaat sektörüyle abat olmuş (ekonomik olarak müreffehi tabandan tavana kadar yaymış) bir toplum var mıdır? Bugün, ne olursa olsun, yani yüksek ve ileri teknoloji başını almış arşa yükselmişse de…

İnsanların, halkların tarımdan ve hayvancılıktan bağımsız olarak ekonomide rahatlama yaşamaları mümkün müdür?

Tarımda ve hayvancılık sektöründe yaşanan handikapların veya bu sektörlerde yaşanan gerilemelerin de mutlaka “içeride uygulanan ekonomik politikalardan” bağımsız bir duruma gelebileceğini iddia etmek, makulden uzaklaşmak olacaktır.

Türkiye’de senelerdir halledilemeyen en büyük sorun işsizliktir. Tabii bu sorun da tam istihdam gibi ham bir hayalle kotarılamaz. Ama öte yandan “kamu yararına çalışma” gibi palyatif tedbirlerle hiç sönümlenemez.

Bundan böyle rotamız normalleşme ve istikrar ile sürdürülebilirliktir. Bunların altyapısını da akılcılık tesis edecektir.

Önceliğimiz kısa ve orta vadede neler yapılabileceğidir.

Doğrudan yatırımların arttırılması ve üretim yaparak, dünyanın geri kalanlarına satmaktır.

Yoksa, dolaylı yoldan gelecek Hans veya George parasının yolunu dört gözle beklersek…

Kaçınılmaz son olarak yine “yoksul ve sade vatandaş” üzülmeye devam eder.   

Cumhurbaşkanlığı seçimi geride kaldı ama hâlâ bazı kesimlerde seçimin psikolojik tahribatı devam ediyor…

Evet… Seçim bitti. Değerli okuyucular yapılabilecek bir şey yok. Demokrasi dediğimiz kültür böyle bir şeydir. Hazmedeceksiniz. Bundan sonra ne yapılması gerekiyorsa buna odaklanmak gerekiyor.

Başını AK Parti’nin çektiği, daha doğrusu olmazsa olmaz aktör olan Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın ruh verdiği CUMHUR İTTİFAKI, beş yıl boyunca Türkiye’de hem ekonomik hem de siyasi kararlara yön verecek.

Bundan sonrası kabullenmek ve önümüze bakmaktır. Gerçekten de zaman denen mefhum, öyle hızlı bir biçimde ilerliyor ve hükmünü kesiyor ki sizin çok fazla durmaya ve es vermeye vaktiniz kalmıyor.

Birkaç nokta var değinmemiz gereken ve açıklığa kavuşması gereken… Her şeyden önce üzerinde durulması gereken bir numaralı husus, NORMALLEŞME. Gerçekten de her alanda normalleşmeye ihtiyacımız var.

Erdoğan hükümetlerinin 21 sene boyunca sürekli diri tuttukları olgular neydi?

NORMALLEŞME…

İSTİKRAR…

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK…

ÖNGÖRÜLEBİRLİK…

SAYDAMLIK…

Gerçekten de bundan sonraki dönemlerde belki bazılarımızın burun kıvırdığı demokrasi ve türevleri kavramını/kavramları memleketimizde daha titizlikle ele almak gerekecek ve bunlar üzerinden hem yurtiçine hem de yurtdışına mesajlar vermek lâzım gelecektir.

İlk etapta normalleşmeye başlayarak, üzerimizdeki atalet hâlinden sıyrılmak durumundayız.

***

Bugünlerde ne denli küreselleşmenin ya da entel söylemle ifade edersek “globalleşmenin” pabucunun dama atıldığını ileri sürenler oluyorsa da, bu cenaha fazlaca prim vermemek gerekiyor.

Evet…

Türkiye Cumhuriyeti Devleti…

ULUS DEVLETTİR. Bu kadarı anayasada yazan amir hüküm olup yaşamın gerçeklerine geldiğimizde, ulus devlet olarak, uluslararası topluluk içinde varlığımızı sürdürmek mecburiyetimiz var.

Burada teferruatlıca analize veya tanımlamalara gerek yok. Eğer medeni dünya ailesinin içine entegre olarak yaşıyorsanız, demem o ki bilmem ne ormanlarında veya balta girmemiş bir ormanda ilkçağ toplum özellikleriyle yaşamıyorsanız, dünyada yaşanan cereyanlardan etkilenmemeniz çok zor.

Bu bağlamda…

Normalleşmenin önemine binaen derhal artık Türkiye’nin kronikleşen problemlerine odaklanmak durumundayız. En önemli hadise şuan makroekonomik politikalar ve varolan makroekonomik sorunların nasıl bir yöntemle çözümlenmeye çalışılacağı?

Ben ekonomist değilim.

Ama şu hususa inanmak zorundayız. Türkiye’deki makroekonomik sorunlar biranda oluşmadı. Senelerce izlenen irrasyonel iktisadî politikalar ve kararlar sonucunda şuan deneyimlediğimiz ekonomik düzlüğe ulaştık.

HAZİNE VE MALİYE BAKANIMIZ Sayın Mehmet Şimşek’in elinde “sihirli bir değnek” yok. Bu bağlamda, hem kamuoyumuzun hem de sıradan yurttaşlarımızın kısa vadede pozitif ekonomik bir tabloyu bekleme ve ummaları, kanımca hayalperestlik olacaktır.

Önümüzdeki dönemlerde Sayın Şimşek’in bakanlık koltuğunu devralırken belirttiği gibi en önemli kaldıraç…

RASYONEL ZEMİN, yani akılcılık olacaktır. İşte dünyadan kopuk yaşamadığımızın en büyük kanıtı, medeni dünyanın herhangi bir yerinde birileri hapşırsa ekonomimizin reel olmayan, yani parasal yönü nem kapıyor. Sakın bana, Türkiye Ekonomisi üzerinde dış ülke/piyasa/finans merkezleri odaklı operasyon yapılmıyor demeyin!

Sanırım…

Ben değil, aklını peynir ekmekle yemeyen herkes kahkahalarla güler.

NOT: MERKEZ BANKASI tarihinde ilk kez bir kadın, Merkez Bankası’nın başkanlığına atandı. Sayın HAFİZE GAYE ERKAN’A bu zorlu dönemde alacağı kararlarda memleketimizin âli çıkarlarını gözeteceğini umarak, üstün muvaffakiyetler dilerim.  

14-28 Mayıs cumhurbaşkanlığı seçimi, Türkiye’de hayatlarımıza çok fazla anlam katacak şekilde değerlendirildi/değerlendirilmeye de devam ediyor.

İnsanlar duygusal varlıklar.

Duygusal olduğu kadar ideolojik davranışlar gösterebilen canlılardır da.

Cumhurbaşkanlığı seçimini geride bıraktık. Ama Türkiye’de bazı şeyler gerçekten de hiç değişmiyor…

Değişme ihtimali var mı, bilemiyorum!?

Gelmek istediğim nokta…

Muhalefet partileri ve bu muhalefet partileri üzerinden kendilerini “muhalif” olarak konumlandıran kitleler…

Bendeki “dejavu hâli” sanırım, AK Parti iktidardan düşmeden ve özellikle müzmin muhalif kesimlerin arzuladığı “sosyal demokrat bir parti” iktidarı devralmadan sönümlenmeyecek gibi…

Mesele şu…

Bugün internette ve tv ekranlarında gezinirken ve arama tarama yaparken… Bildik konuşma ve yazımlara rast geldim…

Özellikle, muhalif gençler mutsuzlar(mış)… Yine özellikle yıllardır Erdoğan’ı devlet başkanı olarak gören yeni kuşak seçmende bir yılgınlık, kaygı ve endişe durumu, bu zamana kadar görülmediği düzeyde artmış.

Eskiden bizler neden şikâyet ederdik?

Memleketteki “ortalama insanımızın” çok fazla raddede siyasetten kopuk olduğu, yanisi apolitik bir gençlik ve yurttaş profilinden dert yanar, bunun demokratik olgunlaşma adına eksiklik oluşturacağını ifade ederdik.

Tabii… Burada, Türkiye’mizin 1960 ihtilalinden başlamak üzere, 1971 Muhtırası ve en son 1980 Askerî Darbesiyle istenilen yapıda dönüştürülmek istenmesi ve dönüştürülmesinin etkisini göz ardı edemeyiz.

***

Zaten, Türkiye gibi ülkelerde demokrasi, demokratikleşme ve demokrasi kültürü; ulaşılması çok arzulanan ama bir türlü Kaf Dağı’nın zirvesine tırmanılamayan yarı gerçeklik yarı hülya durumudur…

Şimdi gelelim…

Endişeli Modernlere… Ve modernlerin bitimsiz endişelerine…

Ve yine bu kitleye “endişeli ve yılgın bir genç kitle” dâhil oldu. Kestirmeden söylersek…

Kendilerini “bu toplumun üzerinde” gören genç kitle, bu ülkeden gitmek istiyor.

Bu ülkeyi terk etmek istiyorlar. Neden? Çünkü, kendi arzu ettikleri siyasi parti ve “Kemal amcaları” seçimi kazanamadığı için.

Ne olacak şimdi? E tamam da bu ülke, Türkiye Cumhuriyeti Devleti, sadece bu endişeli ve kendilerini “modern” diye tarif eden ve tanımlayan kesimlerden mürekkep değil ki!

İktidara ve Sayın Erdoğan’a oy veren bir kitle var ve bu kitle hem siyasal davranışlarından hem de hâl ve duruşlarından yaşamlarından hoşnut gibiler.

***

Endişeli modernler sizler mutsuz iken, bu toplumda mutlu ve mesut insanlar da var. Çünkü, sizin hayat tarzınızla onların hayat tarzları çok farklı bir değerler manzumesine sahip. Demokrasinin “bir cilvesi” sandığa gitmektir ve “dünya görüşüne” göre varolan siyasal partilerden birine iradeni yansıtmaktır.

Yıllardır aynı şeyleri duymak ve okumak, ve yine inanın aynı fasit daire içine hapsolunan gündem dışına çıkamamak…

Gerçekten de çok hazin!

Gençler hani gitmek istiyorsunuz ya, bu ülkede artık bize yer yok diyorsunuz ya, artık burada bize bir gelecek yok diyorsunuz ya…

Öncelikle bu ruh dünyasından çıkmanın yolunu bulmanız gerekecektir. Öte yandan gitmeyi “düşlediğiniz ülkelerde” sizlere nasıl bir gelecek sunulacak? Belki bana aptal diyeceksiniz, belki beni tiye alacaksınız olsun varsın: Dış memleketler sanıyor musunuz GÜL BAHÇESİ ile donatılmış!

Sizce, herkes bir OKTAY SİNANOĞLU mu veya AZİZ SANCAR mı?

Ne diyebilirim… Seçim sizin ve sizler HÜR İNSANLARSINIZ.

YOLUNUZ ve BAHTINIZ açık olsun.

2023 cumhurbaşkanlığı seçiminin sonucu aslına bakarsanız…

Türkiye sosyolojisini bilenler açısından bir sürprize gebe kalmadan nihayete erdi.

“Türkiye Hakikatinden/Gerçekliğinden” kopmadan değerlendirme yapanlar açısından…

Bakıldığında, dediğim gibi…

Olan şey, “olmayacak bir şey” değildi.

Çünkü…

Muhalefet sıraları zımnen de olsa seçim sonuçlarından bir “sürpriz” beklemekte ve son âna kadar bu duygudurumunu da, perçinlemek adına ellerinden geleni yapmakta idiler.

RECEP TAYYİP ERDOĞAN, demek ki sıradan bir parti genel başkanı değil. Bir partinin genel başkanı olmak ile “Lider” olmak arasında, dünya ile ay arasındaki kadar mesafe olmalı diye, düşünüyorum.

Seçimin sonuçlanmasından sonra muhaliflerin olduğu mecralara bakıyorum, evet bir endişe ve yılgınlık hâli var.

Şöyle baktığımızda bu his âleminin geçerliliği ne kadar rasyoneldir?

Evet… Demokrasi diyorsunuz… Ve demokrasinin gereği olarak sandık başına gidildi.

Milli irade ve egemenlik diyorsunuz…

E tamam, son noktayı da halk koydu.

Şimdi anlamadığım husus şu: Bugün AK Parti’nin hiçte adaletli olmayan yollardan bir seçim süreci yürüttüğünü iddia ediyorlar.

Kamu gücünün arkanızda olmasının verdiği avantajı, kim yadsıyabilir?

Devlet organlarının “tarafsızlık ilkesinden” bağımsız olarak iktidarın emrinde olduğunu, kim elinin tersiyle bir kenara itebilir?

Ama burada, muhalefet cenahının iki yıldır politikasızlığı politika diye yutturduğunu da, görmezden gelemezsiniz. Özellikle, Cumhuriyet Halk Partisi, artık bu saatten sonra takkeyi çıkarıp düşünecek…

Gerçekten de doğruyu söylemek gerekirse, CHP kadroları yaklaşık 6 aylık bir zaman diliminde bir şeyler yapmaya çabaladı ama bu da nafile gayretlerden öteye geçemedi.

Cumhurbaşkanlığı gibi bir makam için bence çok daha uzun vadeli bir perspektif gerekiyordu ama CHP yönetiminin başı ve kadroları, sadece bir masa kurdular. Sonra bu masanın etrafına dizilerek toplaştılar ve kamuoyuna bakın biz ne kadar da güzel bir resim oluşturuyoruz, şipşaklayın dediler.

Yok efendim, demokratikleşme ve demokrasi yolunda “ne güzel çalışmalar yapılmış da ne güzel metinler vücuda getirilmiş de… Bla bla…”

*

Neyse… Olan oldu ve seçimin sonucu hüsranla bitti. Ama ne olursa olsun, hayat devam ediyor/edecek.

Bundan sonrası ise sol ideolojinin veya sosyal demokrat bir programın nasıl iktidar olacağıdır veya iktidarı devralacağıdır. Artık bunun üzerine feraset yoğunluğu bol olan çalışmalar yürütülmelidir.

*

Biliyorsunuz(?) Erdoğan’a karşıt olanlar ya da Erdoğan’dan haz etmeyenlerin en büyük motivasyon aracı…

TÜRKİYE’YE ŞERİAT GELECEK…

Toplumsal dönüşüm sağlanarak, cumhuriyet rejiminin temeline dinamit döşenecek ve ATATÜRK TÜRKİYESİ yerle yeksan edilecek.

Kanımca… TÜRKİYE’DE şeriat dönüşümü yaşanmaz. Zaten Sayın Erdoğan’ın siyaset tarzına baktığınızda, AK Parti ve Sayın Erdoğan’ın derdinin tamamen dünyevî olduğunu görürsünüz:

ÇIKAR ÇEVRELERİNİN oluşturulması ve çevrelerin iktidarın devamı boyutunda desteklenmesi. Sayın Erdoğan’ın derdi, yeryüzü parçası olan Türkiye’de Osmanlı İmparatorluğu düzeni kurmak değil. İşte görüyoruz, dünya nimetlerinden azami seviyede faydalanmak.

Onun için endişeli modernlerin fazla takıntılı olmalarına gerek yok. Olan emeğiyle yaşam savaşı verenlere oluyor.

Seçim sonucunun devletimize ve milletimize hayırlara vesile olmasını temenni ederim. 

Lamı cimi yok…

Muhalefet cenahı bence Türkiye’de bir “damar” oluşturamadı, oluşturamıyor.

Neden?

Artık sabah saatlerinden öğlene doğru…

Bazı şeyler netleşmeye başladı…

Resmî olmayan ve ilan edilmeyen istatistikî verilere ve oranlara göre, Türkiye’de panorama değişmedi, değişmiyor.

En son tahlilde, resmî rakamları Yüksek Seçim Kurulu (YSK) ilan edeceğine göre…

Eldeki veri ve bulgulara istinaden…

Okuma ve yorumlama yapmak mümkün…

Tabii, bu yapılacak açıklamalar, sadece öngörüdür.

Olacak diye bir şey yok.

Görünen, “Cumhurbaşkanlığı Seçimi” ikinci tura kaldı.

Bazı polemikleri önlemek adına bir şeyler dillendirmek istiyorum. Daha önceki seçimlerde muhalefet saflarında “çakılı kalanların” iddiası neydi?

Oyları çalıyorlar…

Seçimde usulsüzlük yapıyorlar…

14 MAYIS seçimleri öncesinde Cumhuriyet Halk Partisi’nin tezi, sandıklarda her türlü önlemleri aldıkları yönündeydi…

Ben gerçekten de artık bıktım…

Tevil söylemlerimden…

Bükemediğin elin hakkını vermemekten…

Hep bahane…

Bir şeyleri gerekçe gösterme…

****

Resmî olmayan rakamlara göre… Aldığım siteden rakamlar yuvarlanmış olabilir…

Cumhurbaşkanı seçimlerinde, Sayın Erdoğan’a verilen oy:

26.662.844,  (%49,35)

Cumhurbaşkanı seçimlerinde, Sayın Kılıçdaroğlu’na verilen oy:

24.313.829.  (%45)

Değerli okuyucular daha neyi tartışıyoruz?

Orta Anadolu, Doğu Anadolu, Güney Anadolu’nun bazı yerlerinde, iç Ege, Marmara Bölgesi, Karadeniz Bölgesi’nin tamamında…

Recep Tayyip Erdoğan gerçeği/realitesi var.

Adalet ve Kalkınma Partisi’nden bağımsız bir siyasetçi, lider ve fenomen gerçeği var.

Cumhuriyet Halk Partisi, Türkiye fotoğrafı olarak bakıldığında oylarında neredeyse 3-4 puanlık bir artış sağlamış.

Sayın Kemal Kılıçdaroğlu için bir yorum yapmıyorum.

Gerçekten de bu sol cenahtaki romantizmi çözemiyorum…

Nerede başarı?

Nerede yükseliş?

Nerede atılım?

Seçimin ardından resmî olmayan manzara…

Ne diyor?

Bir kere, Allahaşkına şu çocuksu saflıktan sıyrılarak, okuma yapmayı deneyin tatlı su balığı solcuları!

Sadece bu seçim için, çaldılar çırptılar, usulsüzlük var bahanesinden ayrı elle tutulur bir okuma yapın ne olur!

26.662.844 kişi, seçmen vatandaş…

Yapmayın yahu, kendinizi ezdirmeyin yahu, kendinizle alay ettirmeyin yahu…

İZAHI NE?

(…………)

14 MAYIS seçimlerine doğru yaprak dökümleri arttıkça yani seçim tarihine yaklaşıldıkça ittifakların vaatleri ve vaazları ivme kazanmakta.

Burada manidar olan, hükümet tarafından gelen açıklamalar… Hep ezber şeyleri tekrar ediyoruz ama ne yapalım, bizim gibi gelişmekte olan ülkelerin makûs talihi midir? Bilemiyorum.

Adalet ve Kalkınma Partisi’nin başını çektiği Cumhur İttifakı seçim tarihi yaklaştıkça sanki daha önce olmamış şeyler, birden oluverecek havası oluşturma “derdinde”!

Bizatihi Adalet ve Kalkınma Partisi ve Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın ön alması ve inisiyatifleriyle Türkiye’de yönetim şekli değiştirilmişti. Parlamenter demokrasiden, “Türk Tipi Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine” geçilmişti.

Değerli okuyucular, bizler ne kaybettiysek hep duygusallığımızdan kaybettik, kaybetmeye de devam ediyoruz. Bugün, toplumumuz içinde insanlar cari iktidar üzerinden kutuplaşmış ve birbirine karşı hoşgörüsünü kaybetmiş vaziyette.

Evet…

Kabul edelim… Türkiye’de cumhuriyet tarihi açısından bakıldığında, AK Parti dönemlerinde “önemli atılımlar ve hizmetler” gerçekleştirildi. Daha önce yapılamayan birçok şey hayata geçirildi. Öte yandan, AK Parti’nin ülkemizde neden olduğu olumsuz gelişmeler yok mu?

İşte eğer fanatik bir parti sempatizanıysanız, cevabınız büyük olasılıkla, “hayır” olacaktır.

Son günlerde yapılan “halkla ilişkiler çalışmalarına” bakıyorum da, eğer kafatasınız içinde “beyin” varsa düşünmeye meylediyorsunuz. Bu zamana kadar yapılmayan makroekonomik kararlar ve politikalar neden seçim sath-ı mailinde hayata geçirildi ya da gelecek dönemde geçirilmesi meyanında vaat olarak verildi?

***

Emeklilere yapılan/yapılacak ödemeler ve daha birçok vaadin daha önce olması yönünde engel neydi de, şimdi birden hazinenin kapağı açılıverdi?

Adalet ve Kalkınma Partisi ve lideri Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın iddiası neydi? İstikrar sürsün ve ülke ekonomik olarak büyümeye devam etsin.

Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın siyaset kurumunun içine monte etmeye çabaladığı ilkeler neler idi?

Sürdürülebilirlik…

İstikrar…

“Yeni Türkiye İdeali”…

Ceberut devlet anlayışından hiçbir yurttaşını ayrıma tâbi tutmayan hizmetkâr devlet anlayışına geçiş.

Şunu kabul ediyorum. Adalet ve Kalkınma Partisi, 3 Kasım 2002 yılında iktidara gelmeden önce, Türkiye’de çok farklı bir sosyolojik iklim vardı. Beyaz Türkler’in hem iş dünyasında hem de siyaset kurumu içinde nüfuzu reddedilemeyecek ve hatta yadsınamayacak boyutlardaydı. Yine, özellikle Kemalist entelijansiyanın- özellikle kritik devlet katlarındaki bürokratların- ülkedeki sözde demokrasi rejimindeki etkinliği kitaplarca anlatılmış bir reelpoltiktir.

İşte, AK Parti’nin ilk başlardaki siyaset serüveninde toplum yelpazesinin farklı tonlarından destek görmesinin alamet-i farikası burada yatmaktadır. Çevre hareketi olarak kurulan AK Parti, 2002 seçimlerinden sonra Türkiye’deki yerini sağlamlaştırabilmek adına toplum katmanlarının farklı sekmenlerindeki devlet gadrine uğramış, yıllarca devletin “farklılaştırdığı grupları” kâh demokratikleşme kâh daha fazla ekonomik refah vaatleriyle kendi yanında pozisyon almaları yönünde ikna etmiştir. Ne yani, ne zannediyorsunuz, AK Parti sadece mütedeyyin kesimlerin destekleriyle bunca yıl iktidarda kalabilir miydi?

Esmer Türklerin- çevrenin sesi- sesi olarak siyaset kurumunda konumlanan AK Parti, ilerleyen dönemlerde devlet içinde daha fazla hareket serbestiyetine ve karar alabilme iradesine sahip olmak babında toplumla daha geçirgen bir ilişki içinde oldu. Çünkü, AK Parti’den önce devlet düzeyinde hükümet olabilirdiniz ama daha ilerisi… İşte “ilerisi” yoktu… Her şey “şeklen” yasalara uygun olarak cereyan eder, ama son noktayı devletin “bölünmez ve sarsılmaz” ruhunu temsil eden “müesses nizam” koyardı.

***

Belki çoğunuz bunları neden hatırlatıyorsun veya bunları hatırlatmana gerek var mıdır, diyebilir. Ben, genç kuşakların politikaya çok fazla ilgi duymadıklarından hareketle bazı hususları tekrar belirteyim istedim. Hafıza-i beşer nisyan ile malüldür, cümlesi sanırım boş yere sarf edilmemiştir. 20’li yaşlardaki gençler, apolitik olduklarından Türkiye’deki anti-demokratik birçok olay ve hareketlerden bihaberdir.

Bu kuşakların çoğunluğunun ben ne 12 Mart Muhtırasının ne de 12 Eylül Askerî Darbesinin ne de 28 Şubat post-modern balans ayarının ne de 27 Nisan e-muhtırasının “nelere yol açtığı” noktasında vakıf olduklarına inanmıyorum.

En son tahlilde, Beyaz Türklere de Kemalistlere de sorsanız, bu ülkede ne “askerî vesayet” vardı ne de “jüristokrasi-jüristokratik vesayet”… E doğal olarak kabul etmezler, neden olacak, uygulayıcı başrolünde kendileri olduklarından. Neyse bunları burada tartışacak değilim. Kimseye de bir şeyleri “kabul ettirme misyonum” yok; ister kabul edin ister reddedin, tarih yazılmıştır. İşte, AK Parti’nin 2002’den sonraki rolü, bu netameli hususlarda ve devletin demokratikleştirilmesi noktasında zuhur ediyordu.

Adalet ve Kalkınma Partisi, devlet aygıtının kendilerini “ötekileştirdiği” ve “yabancılaştırdığı” kitleler ile diyalog kurarak ve etkileşim içinde bulunarak yıllarca iktidarını tahkim etmiştir. Demek istediğim, AK Parti’nin ve Sayın Erdoğan’ın siyasal gücü sadece muhafazakâr bir yaşam düzeninden yana olanlardan gelmemektedir. Siyaset maratonunun ilk kilometre taşlarında Erdoğan ve kadroları, devlet içindeki “müesses nizam” ile çok fazlaca mücadele etti. Yine, birilerine sorsanız, bu ülkede “müesses nizam” diye bir şey de yoktur.

Öte yandan, yine devletin ve ülkenin tek sahibi olduğunu zannedenlere göre bu ülkede zaten hiçbir zaman ne ayrımcılık ne de ötekileştirme uygulanmıştır. Bu bağlamda, dediğim gibi seçimler sonucunda mecliste çoğunluğu sağlayarak birinci olan partilere hükümet kurmalarına rağmen, ülke ve devlet üzerinde yasaların cevaz verdiği hudutlarda “ancak” politika ve hareket serbestiyeti verilmiştir. Bu bağlamda bu topraklarda, ne askerî vesayet ne de jüristokratik vesayet bir “heyuladır”. Bu topraklarda bu saydığımız olmaması gereken anti-demokratik mekanizmalar, 2002 senesi öncesinde siyaset kurumunun içinde hep varolmuştur.

***

Aslında şunu kabul edelim… İster bu kamptan olsun ister diğer kamptan olsun, Türkiye’nin geliş(e)memesi ve değiş(e)memesi veçhesinde dönem dönem içeride ve dışarıda ittifak hâlinde olanlar tarafından devletimiz, sistemin “uslu çocuğu” olması meyanında yönlendirilmiş ve terbiye edilmiştir.

Bu bağlamda, askerî vesayet ile jüristokrasiyi, bu bağlantıların kopmaması için direnç noktaları olarak telakki etmek lâzım gelir. Bugün yirmi birinci yüzyılda Türkiye’de, hiçbir zaman ne askerler ne de yargıçlar ülkenin istikâmetinde belirleyici olmamışlardır demek, abesle iştigal olmak demektir.

Öte yandan, AK Parti cephesi ve idealize ettiği Türkiye çerçevesinden de bakarsak, kanımca yolun sonuna gelinmiştir. Sayın Erdoğan ve AK Parti, bu saatten sonra tekrara düşen vaat ve politikalarla Türkiye’de iktidarını tazeleyemez. AK Parti ve Sayın Erdoğan açısından bakıldığında, 2002 sonrası “estirilen rüzgâr” yok, hatta gerilerde kaldı. Demokratikleşme ve Türkiye’yi müreffeh bir devlet yapma sözüyle işbaşına gelenlerin, 2023 senesi itibariyle Türkiye’yi nereye “sürüklediği” ayan beyan ortadadır. Özgürleşme ve daha fazla liberalleşme politikalarının tıkandığı ya da bu düsturlardan vazgeçilme noktasında, AK Parti’nin de nefesinin tıkandığı eş düzlem benzeşmektedir.

Çünkü… TÜRKİYE YÜZYILI sevdasında AK Parti’nin bu ülkede yaşayan “diğerleriyle” hiçbir biçimde duygudaşlığı yoktur. Zaten yoldaşlığı yoktu ama, duygudaşlığının olmaması, Türkiye’yi birlik ve dirlikten epeyce uzaklaştırmaktadır. “Zamanın Ruhuna” istinaden Türkiye’nin içinde bulunduğu 2002 senesi içindeki buhrandan çok iyi yararlanan AK Parti ve Sayın Erdoğan, ilerleyen seçim dönemlerinde amaçlarının “Türkiye Birlikteliği” olmadığını hem sözleriyle hem de uygulamalarıyla ispatlamıştır. Jakoben laiklikten dert yanan AK Parti kadroları, en son tahlilde ne “özgürlükçü laiklik” için çaba sarf etmişler ne de ülkemizin daha liberalleşmesi için “olması gerekenleri” devreye sokmuşlardır. Bu saatten sonra mağduru oynamanın, hani diyorlardı ya iktidar olduk ama muktedir olamadık, inandırıcı hiçbir iler tutar yanı yoktur.

Geldiğimiz noktada dinî saiklerle seçmenden oy istemekten başka alternatifleri de kalmamıştır. Esas ilginç olan nedir, derseniz, her gün yeni bir günde “müjdeler” ile uyanmamız.

Evet, artık bir ‘UYAN’MA- ayılma vakti geliyor ve gelmektedir.

14 MAYIS…

Çok geç olmadan…            

Bu seçim döneminde, muhalefet tarafında, yani sol cephede gerçekten de büyük bir heyecan gözlenmekte.

Baharın gelmesiyle beraber sol ideolojik söylemlerde de bahar teması ön plana çıkmakta.

Türkiye gibi ülkelerde sol değerlerle siyaset yapmak veya sol cepheden iktidara yürümek, epeyce meşakkatli bir yolculuktur. Kabullenmek istemesen de ya da görmezden gelmeye çabalasan da, bu Ortadoğu coğrafyasında dinin yaşamların üzerinde büyük bir etkisi vardır.

Sol partilerin alet çantalarına baktığımızda ne/neler vardır? Senelerdir değişmeyen araçlar… Demokrasi, laiklik, hukuk ve benzeri siyasal enstrümanlarla seçmenden ülkenin yönetimini talep etmektedirler.

Özellikle, muhalefete destek veren gazetelerdeki köşe yazarlarının, yazılarının temalarına baktığımda gördüğüm ana tema…

Ülkeye SOL gerek…

Artık Türkiye’yi SOL bir parti yönetmelidir.

O zaman soru şu:

Nasıl bir SOL?

Gerçekten de eğer bir tıkanmanın yaşandığını iddia ediyorsak, değişimi tetikleyecek bir söylem ve harekete ihtiyaç vardır. En son tahlilde iktidar saflarından söylenegelen anlatılara baktığımızda, taşı gediğine koyacaksak daha çok “hamaset kokan” söylemlerin olduğunu görürüz.

Dikkat ediyorsanız Koronavirüs salgınından beridir hem Türkiye kamuoyunda hem de dünya kamuoylarında seslendirilen husus, ülkelerin karşı karşıya kaldıkları “bilinmez/çıkmaz” durum karşısında içe kapanarak daha tutucu tavırlar sergileyecekleri idi.

Gerçekten de Türkiye birkaç yıldır özellikle savunma sanayii alanındaki atılımlarıyla göz kamaştırıyor.

*  *  *

Belki de cumhuriyet tarihi bağlamında hayata geçirilmediği kadar savunma sanayii alanında atılımlarımız var. Bu durum gerçekçi bakıldığında desteklenmelidir. Türkiye’nin bulunduğu jeo-politik ve jeo-stratejik konumunu göz önüne aldığımızda, ülkemizin milli güçlerinin her daim dinamik ve caydırıcı potansiyele haiz olması gerekmektedir.

Öte yandan…

Şunu da kabul edelim… Türkiye’de işler “tıkırında felan” da gitmemektedir. Enflasyonu gizlemeniz veya perdelemeniz, içinde bulunduğumuz dönem açısından gülünç kaçmaktadır. Bugün ülkedeki makroekonomik veri sepetine bakarak, ülkemizin orta vadede nasıl bir tablo sergileyebileceğini zaten konunun uzmanları izah etmekte.

Zaten senelerce cevaplanamayan husus şuydu: Türkiye ekonomik olarak büyürken, bu genleşmeden vatandaşların refah payı açısından faydalanamaması idi. Hiç kendimizi kandırmayalım… Son dönemlerde hem emeklilere hem de asgari ücretle geçinmek zorunda bırakılan “geniş kitlelere” yapılan zamlar, daha çok palyatif önlemler. Türkiye’de sıkıntı daha çok parasal işlemlerde yaşanmakta. Geniş kesimlere yapılan “nominal ödemeler”, piyasada/pazarda, reel fiyatlarla karşılaşınca pek fazla bir “değer” ifade etmiyor. Türkiye’de en büyük banknotun (200 TL) bile alımgücünün “hiçbir şey” ifade etmemesi…

*  *  *

Hayatını alın teriyle idame ettirmek zorunda olan kitlelerde arayışa neden oluyor. Bugün ağır sanayide olsun, daha küçük ölçekli işletmelerde ve dahası yaşamını ücret/maaş geliriyle devam ettirmek mecburiyetinde olan emekçi kesimlerde yaşamlarını düzene koymak ve dahası geleceklerinden emin olmanın tek geçer yolu siyasal araçları etkin kullanmalarına bağlıdır. Zaten sol partilerin özelliklerine baktığımızda, esas uzmanlık alanlarının hitap ettikleri işçi sınıfının haklarını ve yaşam standartlarını bir üst düzeye çıkarmak olduğunu görürüz.

Gerçekten de Avrupa’daki sokak gösterilerine baktığımızda, bir kaynayışın olduğunu ve halkların da bir arayış içinde olduklarını iddia edebiliriz. Şu iddiaya artık katılmak mümkün değildir. Macaristan’da Orban iktidarının son seçimden zaferle çıkmasından hareketle sağcı politikaların hız kazanarak toplumları koyu bir karanlığa sürükleyeceğidir.

Bugün, üzerinde durmamız gereken unsur… Sağ partiler değildir. Sağ ideolojilerin vatandaşlarını koyu bir karanlığa sürükleyip sürüklemeyeceği değildir. Sorun şudur… Neden, bunca olumsuz gelişme ve hadiselere rağmen toplumlar, seçmen-vatandaşlar, teorik olarak kendilerini refaha ve gönence ulaştırabilecek siyasal parti ve liderlerine meyletmek varken, yurttaşlarının etnisitelerini ve dinî aidiyetliklerini kullanan kasabavari politikacıların peşine takılmaktadırlar?

*  *  *

İşte bu yüzden soruyorum:

NASIL BİR SOL?

Dediğim gibi “teorik ve kavramsal çerçeveden” bakıldığında, toplumların tecrübe ettiği hem mikroekonomik hem de makroekonomik sorunlar veçhesinde sorunun kaynağına inerek, sorunu çözebilecek alet çantası sol partilerde ziyadesiyle bulunmaktadır.

Türkiye’de sorun, sol bir partinin tek başına iktidara gelememesidir. Tek başına iktidara gelebilecek fırsata sahip olamamasıdır. Cumhuriyet Halk Partisini dışarıda bırakırsak, bugün kendilerini siyaset kurumu içinde “solcu” diye takdim eden partilerin en büyük açmazı ya da talihsizlikleri, “kitle partisi” olamamalarıdır.

Cumhuriyet Halk Partisi’nin ülkemizdeki yeri ayrıdır. Bir kere CHP, kitle partisidir. Öte yandan, ulu önder Mustafa Kemal ATATÜRK’ÜN bizzat kendisinin kurmuş olduğu bir parti olması ve cumhuriyetin ülke sathında kök salmasında en birinci faktör olması, CHP’yi toplum nazarında her daim bir seçenek partisi yapmaktadır.

Türkiye’de dönem dönem siyaset kurumunu, seçmen inisiyatiflerini, seçmenlerin oy verme davranışlarını sorgulayan ve sonunda da mantıklı bir çıkarıma ulaşamayan ezelden beri muhalif olanların başvurduğu en meşhur retorik, “her toplum layık olduğu şekilde idare olunur” ve “coğrafya kaderdir” cümleleri üzerinedir.

Son senelerde ise en meşhuru “coğrafya kaderdir.” cümlesidir.

Bilinen yazılı tarihten beri İslamiyet’le ve Müslümanlık kimliğiyle harman olmuş Anadolu topraklarında, Cumhuriyet Türkiye’sinde tasavvur edilen nasıl bir SOL?

Coğrafya kaderdir önermesinden yola çıkarsak, Türkiye Sol İdeolojisinin coğrafyayla olan kaderi nedir?

- NASIL BİR SOL?  

Seçim tarihinin netleşmesinden sonra artık “iktidara” aday ve seçimi kazanmak niyetinde olanlar açısından geriye…

Kendilerini ifade etmek kalır.

Çok gülünç bir durumdur!

Ne ki aylar geçmiştir, yıllar geçmiştir…

Bunca zaman kendilerini anlatamamışlardır!

Gel gör ki…

Sayılı gün içinde… Partilerinin misyonlarını ve hedeflerini öyle bir anlatacaklardır ki…

Sen de “tıpış tıpış” sandığa giderek, reyini kendisini öyle güzel anlatan aslan parçasına vereceksindir.

Bir başka gülünç durum da… Cumhurbaşkanlığına aday ya da çok fazla parlamenter elde etmek isteyen kişinin/siyasal partinin “seçim bildirgesi” yayımlamasıdır.

İşte zurnanın “zırt” dediği yer burasıdır:

Seneler önce bu minvalde bir köşe yazısı yazmış idim, bu yazıda, alan çalışması yapan bir anket firmasının sahibinin çok manidar şu cümlesine yer vermiştim:

“Seçmeni liderlerin söylemleri ve inandırıcılıkları etkiler. Yoksa partilerin beyannamesini halkın %1’i dahi açıp okumaz.”

Gerçekten de haklıydı anket şirketi sahibi…

Sizce de şunca seçim badireleri atlattık kaç seçmen bu özenle ve itinayla hazırlanmış “seçim beyannamelerini” okuyarak…

SANDIKTA SON KARARINI vermiştir?

İşte böyledir bizim buralarda, memleketimizde “demokrasicilik oyunu”…

Öyleyse bize düşen dilek:

Şansınız bol olsun!

14 Mayıs seçimleri yaklaştıkça iktidar sahibi olmak isteyen grupların mücadelesi de şiddetlenmekte.

Cumhuriyet Halk Partisi ve paydaşlarının oluşturduğu birliktelik, Türkiye’ye “nefes aldıracağını” muştulamakta.

- TÜRKİYE YÜZYILI

- İKİNCİ YÜZYIL

Baksanız, gerçekten de albenisi çok güzel laflar ve cümleler. Öte yandan, rotayı belirlemek ve güzergâh üzerine harekete geçmek, arzulanan yere insanlığı/insanlarımızı ulaştırır mı?

Yeryüzünde yaşam zıtlıklardan, birbirinin yekdiğerinden sürdürülmekte ve insanlar bu doğrultuda “bir anlam arayışı” içinde olup huzur ve saadet peşinde koşmakta.

Son tahlilde, mevzumuz siyaset olduğundan ve yakın bir zamanda Cumhurbaşkanlığı seçimini gerçekleştireceğimiz için, aklımız ve fikrimiz politik atraksiyonlara kilitlenmekte.

Siyaset neden yapılır? Sanırım, bu soru üzerinde Türkiye’de de çok fazla durulmuştur. Veya bu soru çok fazlaca sorgulanmıştır. Normal şartlar altında “siyaset/siyaset kurumu” olmadan, ülke/devlet idare edilemeyeceğine göre, öncelikle memleketimizde siyasete bakışın berrak bir biçimde netleşmesi ve politikaya atılacak kişilerin “siyaset yapmaktan” ne anladıkları tartışmaya mahal vermeyecek formda ortaya konmalıdır.

Ülkeler insanlardan oluşur. İnsanlar olmadan ve insanların hayat verdiği cemiyetler, cemaatler olmadan, topluluklar olmadan ne devletler ne de ülkeler kendi başlarına bir mana ifade edebilirler. Doğal olarak insanlar farklı huylarla ve karakterlerle “yaratılmışlardır”.

***

Dünyada milyarlarca insan var. Bu hâl üzeriyken bu insanların renkleri, dilleri ve dinleri de farklıyken, bu insan topluluklarından tek bir terkip davranış beklemek ya da tek bir düşünceye iman etmelerini beklemek, normal midir?

21.yüzyılda bence, gelişen veya gelişmekte olan ya da az gelişmiş ülkelerin/toplumların önünde en büyük barikat “hoşgörü eksikliği” ile “farklılıklara tahammül eksikliği” görünmektedir. Çokkültürlülük ve çokseslilik, demokrasiyle yönetildiğini iddia eden ülkelerin bence en önemli “yumuşak karnı” olmalıdır.

İnsanları veya bireyleri mermer gibi tek bir tona indirgeyemezsiniz. İnsanlar, birey olmanın şuuru içinde ait olduğu toplumun huzur ve güvenliği ile birliğini ve dirliğini tehlikeye atmadığı sürece, “hür insan olmanın” ayrıcalığıyla hareket ederek düşünce de üretmelidir ve aynı zamanda bunu kamuya açık alanlarda serdedebilmelidir de.

Öte yandan, bir toplumu dip dalgası misali yavaş yavaş ve çaktırmadan yıkacak ve ortak mefkûreden uzaklaştıracak en büyük bela…

KİN VE NEFRET’tir.

Nefret söyleminin dünyada ne büyük acılara yol açtığı, binlerce ve milyonlarca insanların aklını sapkınca ideolojilere ve düşüncelere kiraya veren despot yöneticiler yüzünden yaşamlarından oldukları bir vakıa iken…

Sırf güzel günler için… Yani, siyasette mevzi yenilemek için, koltuk değiştirmek için, aslında dertlerinin vatan-millet-yurttaş olmadığı, sadece kendi hırslarının ve ihtiraslarının tatmin edilmesine yönelik bir irade içinde olanların aymazlıkları adına toplumları, masum insanları ateş çukuruna atmak…

En büyük İHANET’tir.

Irkçılık, ayrımcılık, yabancı düşmanlığı, farklı dinde ve mezhepteki vatandaşlara kin ve nefret nazarıyla yaklaşmak ve bu gruplar üzerinden siyaset üretmeye meyletmek…

Ait olduğumuz uygarlığı ve dini mensubiyeti ayrı tutarak…

Tüm İNSANLIĞA yapılan büyük bir İHANET’tir.

Nefret söylemi ve senin gibi olmayanlar üzerinden diğerlerine kin duymak, diğerlerini yabancılaştırmak “arınılamayacak” büyük bir marazdır.     

Seçimlere artık sayılı günler kaldı.

Millet ittifakı cephesinde vuku bulan amansız rüzgâr, “şimdilik” duruldu gibi…

Pekâlâ, muhalefet cephesinin iddiası, seçimi almak.

Muhalefet tarafından bakıldığında her şey onların lehine gibi gözükmekte.

Ekonomik veriler…

Sosyal huzursuzluklar ve birçok yaşama dokunan vaka ve gelişmeler, başını Cumhuriyet Halk Partisi’nin çektiği muhalefet yapısını seçimi “şimdiden” kazandıklarına inandırmış vaziyette.

Muhalefete demir atan kesimlerin belki de idrak etmedikleri husus, Türkiye’deki seçimlerin ve seçmen davranışlarının otomatiğe bağlanmış olmamasıdır.

Sol partiler veya sol cephede konumlanan cumhurbaşkanı namzetlerinin alet çantasında ne var?:

-Laiklik,

-Özgürlük,

-Demokrasi,

-Eşitlik,

-Hakça paylaşım,

-Kamuculuk,

-Anayasa, Hukuk Devleti,

-Ve daha birçok sivil temelli insan hak ve hürriyeti.

Tamam da bunun ile seçim alınamayacağını sol partiler daha ne kadar daha deneyimleyecekler?

21 yıllık Erdoğan yönetiminden artık usanmışmış millet! Tamam da muhalefet elinde bulunan bu değerlerle seçimi nasıl çantada keklik görüyor?

Anketlere bakıyorum, çoktan Millet ittifakı ipi göğüslemiş bile. Yine, özellikle, Kürt seçmenler/vatandaşlarımız üzerinden seçim opsiyonları yapılıyor.

HDP üzerinden siyaset yürüttüğünü zannedenler, HDP Sayın Kemal Kılıçdaroğlu’nu destekleyecekleri yönünde bir tavır takınınca, tüm Kürt seçmenler/yurttaşlar Millet ittifakına, yani Sayın Kılıçdaroğlu’na mu oy verecek?

Siz öyle zannedin…

Kürt seçmenlerin, özellikle muhafazakâr Kürt seçmenlerin kahir ekseriyeti, reyini Erdoğan’a verecek.

Sanırım, hesaplama yapanlar ya da seçime yönelik analiz çalışması yapanlar, bu hakikati göremiyorlar.

Sağ seçmende, sol partilerin öne sürdüğü siyasi söylemlerin fazlaca bir karşılığı yok gibi.

Dinin siyasete alet edilmesi evet hiç doğru değil. Ama siz siyasi partiler tarafından olaya bakıyorsunuz.

Gerçekten de etraflıca üzerinde durulması gerekiyor: Demokrasi diyerek, laiklik diyerek, hukuk diyerek, daha fazla insan hak ve hürriyetleri diyerek…

Hayatını dinin emirlerine göre düzenleyen kesimlerden oy alma şansınız, “yok bile!”

Böyle olunca da ne oluyor?

Tahkir ve aşağılama…

Sol ideolojik felsefeyle yaşama değer verenlerin istekleri ve arzuları karşılık bulmayınca…

Toplumu yargılamaya başlıyorlar.

E ne yapalım yani,  adam dine göre yaşama anlam katıyorsa “yok mu sayalım”?

Eski siyasetçilerimizden merhum Demirel’in bir zamanlar başörtüsü talebinden ötürü kızlarımıza yallah Arabistan’a dediği gibi mi yapalım?

Solcular sever bu tavrı!

TÖMER(Türkçe Öğretim Merkezi), ülkelerin ders kitaplarında kullandıkları kelime sayılarını karşılaştıran bir araştırma yapmış. Elde edilen bulgular, gerçekten de Türk gencinin/yetişme çağındaki evladlarımızın özdilini kullanabilme becerisi açısından çok manidar.

Bu bağlamda, TÖMER’İN yaptığı araştırma sonucunda ortaya çıkan ülkesel bazlı sonuçlar şöyle:

ABD’de ders kitaplarında kullanılan/mevcut sözcük sayısı 71.681 iken;

Almanya’da ders kitaplarında kullanılan/mevcut sözcük sayısı 70.400 iken;

Japonya’da ders kitaplarında kullanılan/mevcut sözcük sayısı 44.224 iken;

İtalya’da ders kitaplarında kullanılan/mevcut sözcük sayısı 31.762 iken;

Fransa’da ders kitaplarında kullanılan/mevcut sözcük sayısı 30.193’miş.

* * *

Suudi Arabistan’ın ders kitaplarındaki kelime sayısı 13.579. Esas oğlana yani ülkemize geldiğimizde, Türkiye’de ders kitaplarında “sadece” 7.260 sözcük/kelime kullanılıyormuş.

Gerçekten de anadilimiz bağlamında içinde bulunduğumuz durumu, kelime olarak ancak “fecaat” karşılayabilir.

Ara sıra bu hususlarda elimden geldiğince bir şeyler çiziktirmeye çabalıyorum. Sonuç olarak “dilbilimci” değilim. Yine, Türkçe öğretmeni de değilim.

Buradan şuraya varmak mümkün: Kültürel olarak çoraklaşmanın yaşandığı ifade edilebilir.

Artık ezber bir söylem olacak ama yapabilecek bir şey yok: Yeni dönemin ülkeleri işgal yöntemi, bu minvalde kültürel yozlaşmayla kotarılmakta.

Emperyalizmin, “ulus devletleri” hedef alması, yine böyle güçlü bağları olan milletleri çok fazla çaba sarf etmeden “sisteme entegre” etmelerinin en başat yolu, konvansiyonel olmayan psikolojik savaş yöntemleriyle olmakta.

Bu paralellikte ilerlersek, bir milleti ve devleti vareden en önemli faktörün, o toplumun “milli değerleri” olduğunu şıpından söyleyiveririz.

Yazı, belki biraz dallanıp budaklanacak, affınıza sığınacağım.

* * *

Geçenlerdeki bir yazısında (17 Ocak 2023) sabah gazetesi yazarı Sayın Haşmet BABAOĞLU, gençlerin meslek ve üniversite ilişkisine değinen bir yazı kaleme almış ve bu bağlamda gençlerin meslek tercihi açısından arada derede kalmışlıklarına yorumda bulunmuştu.

21.yüzyıl dünyasında artık her şey “dijital tabanlı” işlemekte. İş dünyasının çalışanlardan beklentileri de değişmekte. Bu bağlamda, Z Kuşağı diye adlandırılan teknolojiyle göbekten bağımlı genç kitlenin de çalışma yaşamından beklentileri farklılaşmakta.

Yabancı dil bilmek ve özellikle İngilizceyi deyim yerindeyse “akıcı/su gibi” konuşmak-yazmak-dinlemek(anlamak)-okumak, olmaz ise olmazların en başında gelmekte. Demek istediğim, yabancı dil bilgisi bakımından İngilizce artık “cepte” olmak zorunda. Bu bağlamda, iş dünyasında hayalleriyle eş düzlemde bir pozisyon ve kariyer hedefleyenler açısından ikinci ve üçüncü yabancı dillerin bir kaldıraç bağlamında heybeye ilave edilmesinin önemini, hiç söylemiyorum bile.

Evet, belki yazı az-biraz hercümerç olmuş olabilir. Sanırım, şunu herkes kabul edecektir:

Bir kişi anadilini çok iyi bilmeden, anadilinde kendini “çok iyi bir biçimde” ifade edemeden, ve dahası anadilinin inceliklerine yetkin olmadan, Türkçe gibi zengin bir dilde asgari sözcük sayısında iletişim ve diyalog kuramadan…

Dünyayla nasıl etkileşim hâlinde olacak?

Bu raddede zengin bir dilde bile yeterli kelime haznesine sahip olamayan bir kişinin (gencin diyelim), farklı bir kültürden dile nasıl hâkim olacağını varın siz düşünün!

* * *

ANADİLİNE hâkimiyet gerçekten de sadece bu paralellikte gelecek ve iş yaşamına da indirgenemez.

Dilimiz, bizim zenginliğimiz.

Kültürümüzün ve gelenek ile göreneklerimizin nesillerden nesillere aktarımı, ancak zengin bir dil havzasıyla mümkündür. Gençlerimizin cari dönemde sahip oldukları yaşam standartlarından memnun olmadıklarına, yazılan köşe yazılarından ve yapılan alan araştırmalarından vakıf olabiliyoruz.

Sosyal medya mecralarında kullanılan dile baktığımızda, zaten genç neslin dilimizle olan, Türkçemiz ile olan imtihanını da görüveriyoruz. Fotoğraf ve anlık ileti paylaşımının yapıldığı sosyal medya mecralarında, kullanılan Türkçe gerçekten de “içler acısı” bir düzeyde.

Tarzancadan hallice bir İngilizce ve yine bununla karıştırılarak kullanılan kısaltmalarla dolu “Türkçemsi” bir şey…

Çok uzatıyorum sanırım…

Eğer bir genç kendini donanımlı olarak yaşama hazırlayacaksa kendi dilinde yetkin olmak zorundadır. Anadilini iyi konuşmak ve yazmak durumundadır. Üşenmeden ve yılmadan sözcüklerin tam hâlini kullanmalı ve yersiz bir biçimde absürd kısaltmalardan uzak durmalıdır.

İş yaşamında iyi bir kariyer ve beklentilerin karşılanması, sadece “torpille” ve “şansla” elde edilebilecek bir şey değildir.

Gençlerimize, memleketimizde vuku bulan olumsuz şeylerden uzak bir hedef ve dava tayin etmek, bizlerin ellerinde.

Bugün, Türkiye’de “nepotizm” ve “iltimas” bir yerlerde “köşe kapmak” için tek yolmuş gibi aksettirilse de, bunun sürdürülemeyecek bir şey olduğunun da izahı, yine biz yolu yarılamış amca ve abilerde olduğu bir gerçek.

Eğitim, ne dönem olursa olsun, “sınıf atlamanın” ve “arzuladığın bir yaşam standardının” yasal yollardan elde edilmesinin vazgeçilmeyecek anahtarıdır.

TÜRKÇEMİZİN her boyutta (okuma, yazma, konuşma) hakkını verirsek diğer kültürel etkileşim süreçlerinde de zorlanmadan hedeflerimize ulaşırız, diye düşünmekteyim.    

Deprem felaketinin gölgesi altında 14 Mayıs tarihinde, Cumhurbaşkanlığı seçimini tecrübe edeceğiz gibi.

Her ne olursa olsun, CUMHUR İTTİFAKININ seçime/seçimlere(hem cumhurbaşkanlığı hem de milletvekilliği seçimlerine) muhalefet cenahından daha dinamik girebileceğini “iddia” edebiliriz.

Gerçekten de…

Tüm yaşananlara bakıyorum. 6 Şubat tarihinde Kahramanmaraş merkezli bir asrın zelzelesine maruz kalıyoruz. Gerçekten de çok büyük çaplı bir felaket. Tahmin edilemeyen ve öngörülemeyen boyutta memleketimizi tarumar etti.

Öncesinde, Türkiye’de hem ekonomik alanda hem de siyaset kurumu içinde bir sıkışıklık ve daralma söz konusu idi. Toplumun dar gelirli kesimlerinin aylarca süren protestoları…

Alımgücünün düşmesi… İşsizlik… Görünürde ekonomi büyürken bundan toplumumuzun tüm kesiminin etkilenmemesi… Hanehalklarının harcama güdülerinin değişmesi…

Açlık… Yoksulluk… Yoksunluk… Adaletsizlik… Eşitsizlik… Hukuksuzluk… Geleceğe güvenle bakamama… Umudun/umutların yitirilmesi…

Toplumsal eşitsizliklerin yaşamın her zerresinde kendine alan bulması… Kadına karşı takınılan riyakârca tutum ve tavırlar… Kadın cinayetlerinin önlenememesi…

Daha birçok dünyevî sorun ve sıkıntılar… Yazsak ne olacak?

Şunu kabul edelim… 6 Şubat öncesinde, Türkiye’de pespembe bir yaşam tablosu yoktu. Bunu, ideolojik bagajlarımızdan kurtulmadan görebilmenin de imkânı yok.

21 yıllık kesintisiz iktidar olmanın verdiği “istikrar” mı ya da artık “birlikte yönetişimden uzaklaşmanın” kaçınılmaz sonucu mu?

Türkiye’de bir “değişim rüzgârı” estirilmeye çabalanıyordu.

Heyhat…

Deprem oldu, siyaset yapmayın deniliyor. Ki ne denirse densin, yaşam reflekslerinden kaçınmanız hatta uzak durmanız “mümkün” değil.

Ülkemizde serdedilen bunca olumsuz hadise ve gelişmelere rağmen, muhalefet safında bulunan siyasî partilerin bir araya gelerek “VOLTRAN”ı oluşturamamaları…

Daha ne kadar daha tevil götürecek? Yahu yapmayın… Değerli yorumcular, kendilerini aydın(münevver) zannedenler… Görmüyor musunuz, muhalefet cenahının tüm olumsuz ve karanlık atmosfere rağmen…

Sadra şifa veremediğini!

Böyle bir muhalefet ittifakı olur mu Allahaşkına? Seçim tarihi ilan edildikten sonra, şunun şurasında seçime ne kadar bir hazırlık takvimi kalıyor?

GÖRÜNEN KÖY KILAVUZ İSTEMEZ!

Bazen ben böyle ters köşe şeyler karaladığımda tepki alıyorum. Romantizm! Siyasette, romantizm ile ne kadar bir mesafe alabilmeniz mümkün?

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), anamuhalefet partisi… Azınlıkta kalan muhalefet partilerinin, anamuhalefet partisi üzerinde baskı oluşturması ne kadar ussal? İYİ Parti (İP) Genel Başkanı Sayın Meral Akşener’in uzun süreden beridir demokratik ve politik teamülleri yerle yeksan eden siyasî davranışları, takındığı tavırlar ne kadar amaca giden yolda akılcı!

Yine, aylardır, CHP Genel Başkanı Sayın Kemal Kılıçdaroğlu, ittifak yolunda adaylıktan vazgeçmediği için eleştiriliyor. Tamam, haklı olabilirler. Ben de ara sıra yazılarımda Sayın Kemal Kılıçdaroğlu’nun doğal bir lider hüviyetine haiz olmadığından hareketle Sayın Erdoğan ile girişilecek bir yarışmada, başarılı olamayacağına kaniyim.

Tamam da… Siyaset, sıradan insanların oturdukları yerlerden ahkâm kesmelerine göre mi yönlendirilecek? Sayın Akşener, Sayın İmamoğlu’nu cumhurbaşkanlığına aday gösterirken ve ısrarla arkasında dururken hiçbir absürtlük yok ama vaka Sayın Kılıçdaroğlu’nun adaylığına geldiğinde…

Ama… Fakat… Lâkin ile başlayan satırlar ardı sıra diziliveriyor.

Değerli okuyucular…

Seçmen…

Vatandaş…

Hayata tutunmaya çabalayan insanlar…

Somut şeyler beklerler. Hayal peşinde koşarlar ama hayal satmanın eninde sonunda sukut-u hayale neden olabileceğini de bilirler.

Tekraren ifade ediyorum…

GÖRÜNEN KÖY KILAVUZ İSTEMEZ.

Farklı toplumsal segmentlerden meydana gelen muhalefet oluşumunun aylardır bir isim üzerinde mutabakata varamaması, neden toplumun fikir serdeden kesimlerinde rahatsızlığa yol açmıyor, anlaşılacak gibi değil.

Daha önceki yazılarımda bazı sakil kalan durumlara değinmiştim. Bunlardan birincisi ve en önemlisi, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun genel merkezinden azade hareket etme serbestliğiydi.

Ne oldu? Sayın İmamoğlu, Sayın Akşener’den aldığı yüreklendirmeyle- etik mi değil mi siz karar verin- Türkiye’nin çeşitli büyük kentlerinde bir “siyasi partinin genel başkanı” gibi mitingler düzenledi. Bu dönemde Sayın İmamoğlu’nun titri ne idi? İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı…

Hani Millet İttifakı açısından sürekli bir şey dillendiriliyor:

Feragat ve fedakârlık… Cumhurbaşkanlığı makamından feragat edecek Sayın Kılıçdaroğlu ve aynı zamanda gelecek dönem için bu zamanda yapacağı fedakârlıklar ile CHP Genel Başkanlığı koltuğunu da Sayın İmamoğlu’na teslim edecek…

İşte bu ahval ve şerait içinde muhalefet partileri, umutsuzluk ve karamsarlık içindeki insanlarımıza bir nebze de olsa…

[1]SADRA ŞİFA VERECEK..! Verebilecek… Verebilecek mi?

Bu hususu, seçmenlerin ferasetine değil, siz değerli okuyucularımızın “ferasetine” sunuyorum.

[1] Gönlü, yüreği rahatlatmak, ferahlatmak.

Yaşadıklarımızdan ders almak zorundayız…

İnsanoğlunun en büyük zaafı, travmasal hadiseler sonrasında bile yaşamına kaldığı yerden “hiçbir şey olmamış” gibi devam etmesi.

Deprem büyük bir felaket.

Bu konuda kimsenin şüphesi yok.

Beşer olarak doğada yaşam sürdürdüğümüze göre, doğanın kurallarına göre hareket etmek durumundayız.

Bazen, demek ki istediğiniz kadar “ileri ve yüksek” teknolojik devrimlere imza atın ama doğanın yıkıcı ve yerle yeksan eden gücüne eşdeğer bir hayat düzeni tesis edemeyince…

Öngörülemeyen şeylerle karşılaştık oluveriyor, yaşanan tabiat hadiseleri…

Bilimsel ve ilimsel faaliyetler içinde olup da bu birikimli değer yaratan gelişmelerden “hayat sürdürmek” noktasında faydalanamayınca, çaresiz kalınan her vaka dinî açıklamalarla izah edilmeye çabalanıyor.

Çalışıp çabalayacağız.

Şu bir gerçek…

İnsanlar belki de farkında olmadan, istemsizce yine fani yaşamlarının hayhuyuna ram olacaklar.

Gülüp neşeleneceğiz…

Gezeceğiz… Kitap okuyacağız… Dizi ve sinema izlemeye devam edeceğiz… Çünkü, insanın donanımı belli bir zamandan sonra, başına gelenleri belleğine yedekleyip, reset düğmesine basarak yaşam koşuşturmacasına kendisini teyelleyiveriyor.

Yapıp ettiklerimizde eğer orta ve uzun vadede yaşanabilecek menfi ve olumsuz gelişmeleri nazariyeye almadan hareket edersek, bundan sonra her doğa temelli hadiselerden sonra da, şimdi yaşadığımız akıbete benzerlerini tecrübe etmeye devam edeceğiz.

***

Bizim gibi geleneksel toplum olmanın karakteristik niteliklerini yaşamının her zerresine nakşeden milletler, nedense yaşananları duygusal boyutlarıyla değerlendirme cihetine giderler.

Son yaşadığımız KAHRAMANMARAŞ merkezli yıkıcı zelzeleler nihayetinde de toplumumuz şuur kaybı ve akıl tutulması yaşadı. Karşılaştığı tabloyu, ya kendi yaşam öğretileriyle ya da mensup olduğu cemaat/cemiyet değerleriyle “okumaya meyletti”.

Gerçekten de Kahramanmaraş merkezli zelzelenin üzerinden üç haftaya yakın zaman geçti…

İnsanımız; Türkiye Cumhuriyeti’nin birer onurlu yurttaşları, deneyimlenmiş büyük acıyı unutarak, yine kin ve nefret ile nifak tohumu ekimlerinin albenisine kapılarak, özellikle sosyal medyayı soluk alınamayacak bir hâle getirdiler.

Aklı başında bazı yorumcuların analiz ve tespitlerine ben de katılıyorum: Toplum içine döşenen bölücü ve yıkıcı fay hatlarıyla nasıl mücadele edeceğiz, bil(e)miyorum.

Yahu gerçekten de dünya baronlarının bizim için çok fazla taktik geliştirmelerine gerek yok. Şunu kabul edelim, emperyalizm bu topraklarda ne huzur ister ne refah ne de barış ile çevresine çarpan etkisi yapan bir devlet/ülke.

***

Depremden beridir sayısızca komplo teorisi diyebileceğimiz açıklamamalar yapılıyor. Evet, deprem bir doğal afettir. Doğal afet bölgelerinde, bilim insanlarının açıklamalarını ve ikazlarını dinlemek ve dikkate almak durumundayız.

Yerbilimci insanlarımızın uyarıları doğrultusunda yerleşme ve imar ile bir düzen kurmak mecburiyetindeyiz.

Hani diyorlar ya, alanında söz sahibi deprembilimci/yerbilimci/jeofizik insanları, bizler şu kadar yıldır depreme bahse olan yerler/bölgeler için uyarılarımızı yaptık ama maalesef sözümüzü dinletemedik.

Bence, gelecek dönemlerde/gelecek dönemler için, sosyolog, psikolog ve siyaset bilimcilere de “kulak kesilelim”.

Çünkü, tıpkı yapılan çürük binalar gibi ya da sırf dünyevî zevkimiz yani daha fazla maddiyat için inşa ettiğimiz binalardan çaldığımız malzemeler gibi, değer yargılarımızdan ve birbirimize yaklaşma yeteneğimizden de çalıyoruz…

Çok acil insan hasleti aranıyor:

RİKKAT.      

DEPREM…

Bir doğal afet olduğuna göre toplumsal dayanışmayı öngörür.

HAYAT…

Normalleşecektir. Sanırım, yaşamın “normalleşmesi” çağrılarından rahatsızlık duyanlar var.

Pekâlâ yaşamlarımızı kaldığımız yerden devam ettireceğiz. Ettirmek zorundayız. Şu bir gerçek hiçbir şey eskisi gibi olmayacak. Tabii buradan, konfor alanlarımızdan olanbitenler hakkında yorum yapmak, sanırım ancak “klavye kahramanlığı” oluyor.

Her şeyin “normalleşmesi” gerçekten de epeyce bir zaman alacak. Bu dönemde kaçınılması gereken en elzem husus, deprem bölgesindeki insanlara “akıl vermektir.” Buradaki insanlarımız da yaşamlarını devam ettirmek mecburiyetinde olduklarını biliyor olmasına biliyor ama dediğim gibi zaman…

Siyaset yapmayın diyorlar…

Bu cümle için bir “yorum” yap-a-mıyorum.

Kanımca…

Bölücülük yapmamak, ırkçılık yapmamak gerekiyor.

Değerli okuyucular,

Politikacılar, uğraş alanları gereği siyasi söylemde bulunacak. Siyaseti bu minvalde “berbat bir şey”, “kötülüklerin anası” gibi sunmak, bence arızalı bir kafa yapısının ürünüdür.

SİYASET-POLİTİKA…

Hayata ve insana “yön verme” sanatıdır. Siyaset yapmadan, siyasî aksiyonların içinde olmadan, Allahaşkına nasıl hayatî kararlara imza atacaksınız?

Burada önemli olan…

Neyi nasıl yaptığınız ve…

Üslûbunuzun seviyesi. Siyasetçiler, ağızlarından çıkan kelamlara azami derecede dikkat edecekler.

Esas üzerinde durulması gereken bence başka nokta…

“Değerler”…

Gelenek ve görenekler…

Tutum ve tavırlarımız…

Zaten artık ahlâk için bir şey söylemeye gerek görmüyorum, işte görüyoruz ahlâk unutulunca neler oluyor!

Toplumumuzda kendince yer edinmiş/tutmuş “aydın” diye geçinen insanların ağızlarından çıkan kelimelere/cümlelere, kalemlerinin sarf ettikleri kelamlara çok fazla ehemmiyet göstermeleri gerekir.

Bakıyorum da…

Bir kesim var; işte köşeyazarı, yorumcu, analiz yapan ekran yüzleri, Cumhuriyet Halk Partisi ile Sayın Recep Tayyip Erdoğan’dan daha fazla uğraşıyorlar.

Uğraşıyorlar dediğim, yıkıcı minvalde…

Bakın, Türkiye’de yıllar geçse dönem ve devir değişse de, ezberlerimizden bir türlü vazgeçemiyoruz. Yıllardır insanların dikkatine sunulan ne?

“Halktan uzak olmak!” “Cumhuriyet Halk Partisi halktan uzak bir parti…”, demek…

En başta belirttiğim üzere, bölücülüğe ve dinsel mezhepçiliğe isteyerek ya da masumane bir biçimde yol vermektir.

KİN ve NEFRET…

NİFAK TOHUMLARI…

RÖVANŞ…

ÖÇ ALMAK…

KUTUPLAŞMA ve SAFLAŞMA… İDEOLOJİK BAĞNAZLIK…

Bu olumsuz duygularla/hislerle bizlerin…

Ne 2023’ü…

Ne 2053’ü…

Ne de 2071’i…

Kenetlenerek karşılamamız mümkün değildir.

İşte bu siyaset değildir. Oturduğumuz yerlerden kâh bilgisayar başından kâh davet edilen tv mekânlarından ağzımızı köpürterek olumsuz duygudurumlarının dağılmasına aracı olduğumuzda, ne milletimizin ne de devletimizin iyiliğine çalışmış oluruz.

Bu ülkede yıllarca değişmeyen bir başka mesele de…

Birbirimizde olmayan “şeyler”den( mal ve mülk, lüks eşyalar vb.) ve olumsuzluklardan hayata tutunma ve yaşam içinde mutlu olma dayanaklarıdır.

Solcular sağcılardan haz etmemiştir. Solcular sağcıların düşüncelerini ve ileri sürdükleri fikirleri “gericilikle” ve vatan düşmanlığı ve hainliğiyle yaftalamıştır…

Sağcılar da solculardan memnun olmamışlardır. Solcuların düşüncelerini küfür olarak telakki etmişlerdir.

Uzayıp gider.

Milli ve yerli olduktan sonra kendilerini solcu addedenler de sağcı addedenler de, Türkiye’nin ortak gelecek vizyonuna artı “değer” sağlar.

Mesele, medeni olacağız diye, yüzyıllarca bu coğrafyada varolan geleneklerimizden, kültürümüzden, insan hâllerimizden “yüz çevirmemektir.”

İstediğiniz kadar yaygara çıkarın…

Türkiye’nin konumlandığı coğrafya, İSLAM coğrafyasıdır. Burası için, ANADOLU için, kadim uygarlıkların beşiği denir.

Son tahlilde, Anadolu toprağı İslam değerleriyle ve Müslüman insan hâlleriyle yüzyıllara damgasını vurmuştur.

Demek istediğim…

Artık daha fazla ayrışmayalım. İnsanlar “ALLAH-ALLAHUEKBER” dedikleri için rahatsız olmayın…

Dinine ve imanına tutundukları için bu toplumun bir kesimi, bir diğer kesimi tarafından her nevi olumsuz sıfatlanmalarla tanımlanmakta.

Neyse, yazı çok uzayacak. Bitirirken…

İyilik… Hoşgörü… Tevazu… Tahammül… Karşılıklı sevgi ve saygı… Vicdan… Merhamet…

Sizi bilmiyorum ama benim yaşamımda vazgeçmeyeceğim düsturlarım yukarıdaki kelimeler olacak.

DEPREM…

Şuan ki teknolojik gelişmişlik düzeyi babında tahmin edilemiyor.

Siz, medyada veya sosyal ağlarda yapılan polemiklere bakmayın.

Türkiye’de, benim bildiğim, depremi önceden tahmin edebilecek, demek istediğim nokta atışı yapabilecek bir teknoloji yok.

Yine, şunu kastetmiyorum:

“İşte efendim falanca bölgede falanca ilimizde 30 yıl içinde deprem beklenmekte…”

Zaten, bunlar, artık hem kanıksadığımız hem de ezberlediğimiz bilgiler/cümleler.

Umut ediyorum ki…

DEVLETİMİZ/ÜLKEMİZ, bu doğal afetten de yeniden küllerinden doğacaktır.

Klişe cümleler kuruluyor ve yazılıyor:

Ama gerçekten de bu dönemde, ne denirse densin beklenmeyen, şok kırılmaların olduğu dönemlerde, birlik ve beraberlik çok önemlidir.

Normal günlerde yaşadığımız bazı hususları, böyle olağanüstü dönemlerde dolaba kaldırmamız gerekmez mi?

Kutuplaşma ve saflaşma bozgunculuğundan bana artık gına geldi. Yaşananlar yaşandı ve acımızın şiddeti burnumuzun direğini çatlatsa da, gündelik hayatı devam ettirmek durumundayız.

Geride kalan depremzede yurttaşlarımızın “en temel ihtiyaçlarının” ivedilikle karşılanması, her türlü tartışmadan ve sataşmadan daha kutsaldır.

Kış aylarındayız…

Doğanın çetin şartlarında dışarıda kalan yurttaşlarımızın ihtiyaçlarının tümünün karşılandığı söylenemez.

Yine, anladığımız kadarıyla tüm depremzedelere de ulaşılmış değil. Bundan sonra gündelik yaşamın akamete uğramadan devamı bakımından en önemli husus, sosyal medya platformlarındaki klavye delikanlılığından derhal vazgeçmemiz.

Buradan görüldüğü kadarıyla şuan için en zaruri gereksinim…

Barınma ve…

Tuvalet ihtiyacının karşılanacağı kapalı bir yer…

Umarım…

Öncelikle…

DEVLETİMİZ, bu ihtiyaçların giderilmesi için tüm imkânlarını seferber eder.

Gerçekten de…

Deprem felaketinin yaşandığı zaman açısından…

En azından bazı şeyleri “askıya” alsak…

Söz ola beri gele diye demiyorum:

İster kabul edin ister azımsayın, çok büyük bir felaketi tecrübe ettik ve bu zamanda bile “düşmanın/düşmanların” istim üzerinde olduklarını bilmemiz gerekiyor.

Bilmem, sizler de takip ediyor musunuz? Özellikle, sosyal medyada patronsuz ve özgür gazetecilik yapma derdinde olan mecralarda, yaşadığımız deprem felaketine ilişkin fazlaca video-analiz yayınlandı.

Komplo teorisi diyenler oldu, insanları “aptal olmak” ile itham edenler oldu… Tabii bazı kesimler var; biliyorsunuz bilime “neredeyse” din kadar iman ediyorlar ve kendilerinin sahip olduğu kanının dışına çıktığınızda…

Yani, alışılmış olanı, kurcalamaya başladığınızda cahil ve cühela olduğunuz söylenmekte ve insanların “boş şeylerle” oyalandıkları ileri sürülmekte.

Tabii…

Bu dönemde, çok fazla sayıda “yabancı devletlerden” yardım teklifi alındı ve devletimiz de sanırım uygun gördüklerini ülkemize davet etti.

Bu bağlamda, yabancı devletlerin kurtarma ve arama ekipleri, milletimizin tamamını duygulandıran sahnelere vesile oldular.

Yıkıntıların üzerinde gerçekten de cansiperane bir savaşım vererek, canlarımızın kurtarılması adına ellerinden geleni yaptılar.

Yalnız bu husus, devletlerin bu coğrafyada “emelleri” olduğunu değiştirmez.

Bizler şunu anlayamıyoruz. Bölge içindeki ya da uzak diyarlardaki halkların birbirleriyle bir sorunlarının, düşmanlıklarının olmaması, zor durumlarda birbirlerine nefes olmaları, beni gerçekten de çok duygulandırıyor. Yardıma gelen devletlerin kurtarma ekibindeki insanların Hıristiyan ya da farklı inanışlardan olmaları, onların son tahlilde “sade insan olmaları”, merhamet ve vicdan duygularıyla ülkemizde can kurtarmaları, beni o kadar fazla duygulandırıyor ki…

Öte yandan, “elma ile armudu” birbirine karıştırmayalım…

Devletler, vatandaşlardan terkip ise de…

Devletlere yön verenler nedense vatandaşlar değildirler ya da sözde öyle görünmesine rağmen, perde arkasında uyanık ve agâh olmayı gerektirecek şeyler tertiplenmektedir.

Demek istediğim… Zor dönemdeyiz… Bir olalım iri olalım…

Kutuplaşma ve ideolojik bağnazlık, vallahi de billahi de ülkemizin hiçbir biçimde yararına olmayacak.

Evet, konuşulacak çok fazla mevzu var… İhmaller, zamanında yapılmayanlar…

Öte yandan…

İSTİFA MEKANİZMASININ yine unutulması, ne bileyim kamunun sorumluluğu üzerine alarak af dilemesi/dilememesi…

HESAP VEREBİLMEK…

ŞEFFAFLIK… Ama sanırım, her şeyin bir zamanı var. Bir de şu var, yaşamda “öncelikler” vardır… Yaşama tutunmak ve nefes aldığın sürece “günün/günlerin” getirdikleriyle mücadele etmek.

NOT: Bu süreçte can-ı gönülden, dinlenmeden, uyumadan, yılmadan, yeis’e düşmeden bir canı aramıza döndürmeye çalışan, istisnasız devletimizin ve sivil toplum kuruluşlarımızın tüm fedakâr ve cefakâr personeline şükranlarımızı sunarız.

İYİ Kİ VARSINIZ…      

Cumhuriyet gazetesinin (15.08.2022) tarihli nüshasında, TürkiyeRaporu’nun “Ülkenin gidişatı konusunda ne hissediyorsunuz” anketine yer verilmişti.

Araştırmada katılımcılara, “Ülkenin genel gidişatını düşündüğünüzde sayacaklarımızdan hangisi hislerinizi en iyi şekilde ifade eder” sorusu yöneltilmiş.

Araştırmadan çıkan bulgulara göre;

Yurttaşların %58’i “endişeli”,

Yurttaşların %20’si “umutlu”,

Yurttaşların %10’u “gururlu”,

Yurttaşların %12’si ise “kızgın” olduğunu ifade etmişler.

Araştırmaya göre…

18-24 ve 25-34 yaş grubundaki katılımcılar, en yüksek oranda “endişe” ve en düşük oranda “umut” ifade eden grup olmuş.

Yine 18-24 yaş grubundaki katılımcıların yüzde 65,8’i “endişeli”, yüzde 4,1’i gururlu, yüzde 11,3’ü “kızgın”, yüzde 18,8’i ise “umutlu” oldukları yanıtlarını vermişler.

Öte yandan “büyük resme” baktığımızda…

Küresel ekonominin, gelecek 10 yıl içinde büyük değişiklikler yaşayacağı yönünde öngörüler var.

Küresel istatistiklere göre, Çin’in 2030 yılına kadar ABD’yi geçeceği dillendiriliyor.

Bir başka kaydadeğer gelişme ise, Hindistan’ın küresel ekonomik ligde üçüncü sıraya yükseleceği yönünde.

Hindistan’ın 2006 yılında 949 milyar dolarlık gayri safi milli yurtiçi hasılası (GSYİH) varmış.

2022 yılı itibariyle bu değer, 3 katından fazla artarak 3.1 trilyon dolara ulaşmış.

Pekiî bu gösterişli büyümenin arkasındaki itekleyici güç nedir denirse…

Amerika’yı yeniden keşfe gerek yok.

Bilgi gücü ve genç nüfusunu doğru kanalize edebilmesi. Bakıldığında, son 60 yılda hizmet sektörü, Hindistan’ın GSYİH’nın %55’ine ulaşmış. Telekomünikasyon, yazılım ve bilgi teknolojileri, Hindistan’ın büyümede ana lokomotifleri.

(Özlem Yüzak, cumhuriyet baskılı gazete, 22.07.2022)

Şimdi, bu doneler bize ne anlatıyor?

Takkeyi çıkarıp düşünmemiz gerektiğini, çanlar çalmadan önce önlem almayı elzem kılıyor.

Öte yandan bu verileri “inandırıcı” bulmayanlar olacaktır.

Nasıl ki bir ara…

Muhalefet partileri, kamuoyunun nabzını ölçen anket çalışmalarına “manipülasyon bunlar” diyorlardı…

Çünkü neden?

Hazmedemiyorlardı.

Aynı durum, iktidar cenahı tarafında da saklı. Yapılan ve edilen ne varsa ama doğruyu ya da şeffaflığı açıklığa çıkaracak…

Derhal, reddediliyor.

Türkiye’nin nüfusunun çoğunluğu gençlerden teşkil olmakta.

18-24, 25-34 yaş grubundaki aktif nüfus, endişeli ve gelecekten umutsuz.

O zaman, ekonomik reçete yazmak için yine Amerikan veya uluslararası kuruluşlardan emperyalistlerin güdümünde bir uzmana mı ihtiyaç var?

Hayır… HİNDİSTAN, GÜNEY KORE, vb uzak doğu ülkelerinin yaptıkları ortada…

Üretmeden tüketmek değil.

Tüketebilmek için…

ÜRETMEK.  

ÜSTÜN DÖKMEN hoca profesyonelce yürüttüğü meslek alanına yönelik olarak birtakım değerlendirmelerde bulundu.

Ve derhal, eleştiri ve “yıpratma” kampanyasına maruz bırakıldı.

Husus…

Başörtüsü/tesettür giyiminin meslek etiği açısından normal olup-olamayacağı…

Zaten, benim tesettür hususundaki bakış açım bellidir ve beni bağlar, hiçbir şekilde benim fikrim genele “teşmil” edilemez.

Yine, hiç yokken bir “sorun” imal ettik. Evet, hem de kendi elimizce. Artık Türkiye’de kesinlikle “bir başörtüsü” sorunu yoktur.

Öte yandan, Üstün DÖKMEN hocanın açıklamalarından sonra yapılan değerlendirmelere baktım…

Şunu hemen belirteyim, şuan yazacağım cümleler için söylüyorum, Dökmen hocanın fikirleri ne kadar toplumu “kutuplaştırıcı” ise de…

Dediğim gibi ben etik bilimcisi değilim. Üstün hocanın fikirlerinin “kabul edilebilirlik veya doğruluk” testini yapmaya da “hakkım” yok.

Ama geçenlerde gazetelerde gezinirken Türkiye gazetesi yazarı Cem Küçük’ün şu düşüncelerinin (satırlarının) altını çizmişim:

“ (…) Bu şekilcilik anlayışından vazgeçmediler. Aslında bunların kafalarının içinde dindarlara, Müslümanlara nefret var. İslam’a düşmanlık var.

(…) Üstün Dökmen şimdi ‘kastım hakaret değildi’ diyecektir. Ama bal gibi içindeki nefreti kusmuş! Türkiye’nin çoğunluğuna laf ettiğinin farkında değil. Bir de güya insan ilişkileri, insan anlatıyor. Ayıptır. Bence Üstün Dökmen de ortamdan etkileniyor. 2023’te iktidar değişirse, herhâlde Dökmen gidecek ve kamuda görev yapan başörtülü psikolog, psikiyatr ve rehber öğretmenlerin atılmasını isteyecek. İnanın Üstün Dökmen gibiler kutuplaşmayı körüklüyor. Allah’tan toplumumuz bunlara kanmayacak kadar sağduyulu.”

(Cem Küçük, Türkiye Gazetesi (baskılı gazete), 15.08.2022)

Yine gördüğünüz gibi…

Yandaş kalemler, olayı mükemmel denebilecek bir maharetle “Müslümanlık” ve “İslam dinine” getirdiler.

Sormak lâzım…

Bu devrandan yana saf tutanlara:

Üstün Dökmen hocayı ne kadar tanıyorlar? Üstün hocanın bu zamana kadar kaç bilimsel makale ve kitap yazdığını biliyorlar mı?

Yine ne kadar konferansa iştirak ederek, insanlara ışık olduklarını söyleyebilirler mi?

Kanımca, yine haddim değil Üstün Dökmen hocayı tartmak, hocamız sanırım kelimelerin albenisine kapılmış olabilir.

Tamam da eğer Üstün hoca bir gaf yaptıysa veya pot kırdıysa…

Aynısıyla mı mukabele edilmeli?

Cem Küçük beyefendi diyor ki…

Yazısının başlığı:

“Üstün Dökmen nefret suçu işliyor”

Şimdi, Cem Küçük’ün bu satırlarından etkilenebilecek bir meczup çıkıp da, Üstün hocaya herhangi bir tacizde bulunursa…

Ne olacak?

Bunun adı…

Hedef göstermektir.

Ama Sayın Küçük’ün ifade ettiği gibi, bizim necip halkımız sağduyulu olduğundan ötürü…

Manipülasyona gelmez.

Bir topluma malolmuş “değerlerinin” değerini bilir.

Ama…

İşte bir de… Hani aman ha dediğimiz vaka vuku bulursa…

Yine en başa döneriz.   

Eğer bizde, Türkiye olarak açlık ve sefalet sorunu yoksa, ülkemizin farklı yerlerinden gelen haberler neyin nesi?

Düşünsenize…

Ekonomik büyüme ve kalkınma söylemlerinin hiç eksik olmadığı memleketimizde, yani “çağ atladığımız bir dönemde”…

Bakıyorum, insanların konuşmalarının ve dertlerinin ortak paydası hiç değişmiyor:

Çarşı-pazar…

Domates, patlıcan, patates, soğan…

Zaruri temel ihtiyaçlar…

Türkiye’de “değişim” iktidar partisinden bağımsız olarak, “alternatif medya” vasıtasıyla gerçekleşiyor.

Türkiye’deki olumlu ya da olumsuz gelişmeleri ve değişimleri, “sadece” A HABER, ATV HABER veya FOX TV, HALK TV, TELE1 izleyerek anlamlandırmanız sağlıklı verilere ulaşmanıza katkı sağlamaz.

Özellikle…

INSTAGRAM, YOUTUBE…

Buralarda ifa edilen “patronsuz habercilik/gazetecilik”, büyük resmi görmenizde gerçekten de çok verimli bir ortam sağlıyor.

Az önce dediğim gibi Türkiye’den farklı tonda ve seste veryansınlar yükselmekte…

KAYSERİ’DE…

İKİNCİ EL PAZARI…

Ama, bu varlık göstergesi olabilecek araba ikinci el pazarı değil. İnsanlar, evlerinde kendilerince paraya dönüşebilecek “ev eşyalarını” yaşam mücadelesinde katkı sağlaması için satıyorlar.

*  *  *  *

KONYA’DA…

Bir konserde…

17 yaşında olduğu iddia edilen bir genç, iktidara yönelik bir söylemden ötürü alaşağı edilerek fiziki müdahaleye maruz kalıyor.

Belki, gencin yaptığı davranış nezaket ölçülerinde olmayabilir. Yeri mi değil mi tartışması yapılabilir…

Tamam, hani nerede “hoşgörü”?

Yine Konya’da kadın bir çiftçi/pazarcı, AK Parti yöneticisinin olduğu bir merasimde protesto söyleminde bulunuyor…

Derhal… Alaşağı ediliyor.

Yine bir başka tahammülsüzlük işareti de…

“Nankörlük”! Yahu kim, kime, neye göre nankör diyebilir?

Sosyal medyada bazen geziniyorum… İktidar partisinin ilgililerinin ve yöneticilerinin izahat ve açıklamalarını okuyorum:

Ekonomiye ithafen… Türkiye’de nasıl ekonomik sıkıntı varmış(mış), işte efendim toplum nasıl bir darboğaz içindeymiş(miş)!

Hemen restoran, yeme-içme mekânlarını işaret ediyorlar. Buyuruyorlar ki, görmüyor musunuz, bakın buraları hıncahınç dolu, eğer ekonomik sıkıntı varsa, bu insanlar nasıl bu düzeyde para harcıyorlar???

Kardeşim, bu manzara… Aldatıcıdır. Bu kesimler, insanlar her zaman oldu. Bunlar Türkiye’nin “Beyaz Türkleri”… Kalburüstü insanları…

Kaymak tabaka… Eğer bizler bu kesimden yola çıkarak, ekonomi güzellemesi yapacaksak…

Vallahi gerçekten de “ekonomik olarak epeyce uçmuşuz”!

Aslında, çok fazla bir şey demeye gerek yok.

“Yaşamın içinde olmak” ve “yaşananları” biraz vicdanını öne çıkararak gördüğünde, her şey olanca “gerçekliğiyle” ortada.

Boş ver sen devam et inanmaya: “Hayaldi gerçek oldu…”

Sanki, politikada gerçeklikten kopunca, söylenenler sadece hayal âleminde kalan hoş sedalar olarak yer ediyor.

İLERİ DEMOKRASİ…

Gerçekten de çok “iddialı” bir hedef(idi).

Bugün için doğruyu konuşalım. Demokrasi zaten Türkiye’de kanayan bir yaradır. Son yıllarda iktidar partisinin izlediği siyasetlerden ötürü, demokrasinin seviye atlamasını bırakın “olması gereken tepkiler” bile gösterilemez oldu.

Neden?

Gelip dayandığımız nokta…

İktidar hırsı!

Kuvvetin “tek elde” tahkim edilmesi!

AK Parti, kanımca, ilk zamanlarda yola çıktığı hedefinden, yine kendi hatalarından ötürü uzaklaşmakta. İddialı hedefler tayin etmekle bu hedeflerin şaşmadan toplumda karşılık bulması farklı şeyler.

Genelgeçer söylemlerle halkın gazını almak ya da döneme uygun popülist söylemlerle propaganda ve slogan yarışına girişmek, sadece “o ânı” kurtarır.

Ama ya gelecek?

Evet…

Birgün gelecek de “gelecek”.

Ama bir türlü oturtulamayan sistemler ve oyalamacalardan dolayı, ülkemiz istediğimiz ve beklediğimiz “atılımları”, yine olması gerektiği boyutta gerçekleştiremiyor.

Dürüst olmak durumundayız.

Hakikatler(gerçekler) perdelenince, belki bir zaman “siyasal rahatlama” tesis edilebilir ama neye rağmen?

Toplumun yarınlarından “çalmaya” rağmen.

*  *  *

Bu sıralar yine revaçta olan kavramlara baktığımızda, serdedilen kavramların ne ileri demokrasiyle ne de ileri bir toplum olma modeliyle bağdaşmadığını görürüz.

İtaat…

Biat…

Mutlak sadakat.

Toplumlar ve devletler gelişimlerini ancak değişime “ayak uydurarak” tesis ederler. Pekâlâ, politikacılar, iktidarlarının devamı yönünde, yola çıktıkları “yol arkadaşlarından” mutlak sadakat beklerler.

Öte yandan gelişmek ve değişmek diri bir devinimi öngörür. Değişime ve gelişime ayak diremek, çağın gerisinde kalmak demektir. Demokratikleşme ve medeniyet tasavvurlarının çokça dillendirildiği “modern zamanlarda”, arkaik reflekslerle hem bireysel hem de toplumsal taleplerin önünü tıkamak, bindiğin dalı kesmek demektir.

Demokratikleşme için ülkemiz çok bedel ödedi. Siyasetçilerin ve onların kurduğu siyasi partilerin kurulma amaçlarından sapmaları ve iktidar hırsı içinde, dünya nimetlerine köle olmaları, şahsi ihtiraslarına gem vuramamaları, toplumlarının irtifa kaybına neden olduğu gibi, tüm kazanımların da heba olmasına neden olmaktadır.

Son zamanlardaki toplumsal hareketliliğe baktığımızda…

Olumlu şeyler söyleyebilmek zorlaşıyor.

Bir iktidar düşünün ki…

Yoksullukla ve yolsuzlukla ve yasaklarla mücadele edeceğini ikrar ederek, iktidara gelsin ve ilerleyen yıllarda iktidarını bu ayaklar üzerinden tahkim etsin…

Ama sonra…

Beşeriyetin zaaflarına yenik düşsün.

Zaten hayalkırıklıkları da bundan ötürü başlıyor…

İnsanların ve toplumun ağzına “bir parça bal çalmak” ama sonrasını akim bırakmak…

Vasatlaşma ve…

Duyarsızlaşma.

*  *  *

Çarşı-pazarda yaşanan acı gerçekler, “duyarsız kalınarak”, aslında görmezden gelinerek geçiştirilecek bir hadise değil.

Zaten Türkiye’de yaşananların en büyük müsebbibi, sorun tüm ağırlığıyla yerinde dururken, sorunu çözmek adına zaman kaybına gidilmesidir.

Yaz aylarını beklemek…

6 ay boyunca sabretmek…

Ama sonuç itibariyle gelecek dediğimiz “zaman dilimi”, elbette gelecek ve kapımıza dayanacak.

Türkiye’de tartışmalara ve mücadelelere baktığımızda, köhnemiş şeylerle uğraştığımızı görüyoruz. Cumhuriyet tartışmalarında da rejim tartışmalarında da hep aynı çıkmaz sokak:

Verimsiz ve analitik olmayan çabalar.

Şu bir gerçek…

Türkiye’de yönetimin şekli değişti ve rejim değişmedi. Eskiden “parlamenter demokratik rejimle” yönetilirken, şimdi “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemiyle” yönetilmeye “çalışılıyoruz”.

Ne olursa olsun… Rejim… Cumhuriyettir.

Ama… Çok fazla propagandası yapılan yönetim değişikliği sisteminin dertlere “deva” olamadığını da deneyimleyerek görüyoruz.

Görünürde bir meclis var.

Görünürde anayasal kuvvetler var: Yasama, yürütme ve yargı.

Ama görünürde ve şeklen olan kurumların varlığı; her nedense türlü türlü propagandası yapılan bu sistemin toplumsal barışa ve gönence şifa olamadığını “deneyimleyerek” görüyoruz.

Enseyi karartmayalım da…

Yaşamdan beklenenler ve “tecrübe edilenler” muştulanılanlar ile uyuşmayınca…

Toplumca hezeyanlar baş gösteriyor.

İşte üzerinde düşünülmesi gereken husus:

Ne yapmalı?  

SEÇİMİ KAZANMAK adına siyasi partiler aralarında ittifak oluşturdular.

Bakıyorum da…

Son günlerde köşelerde Türkiye’deki siyasi yapı irdelenmeye çalışılıyor.

Şimdilerde ortaya atılan bir sav…

Türkiye’de artık sağ ve sol kavramları anlam ve önemini yitirmiştir!

Gerçekten de ülkemizde insanların siyasal davranışlarını tetikleyen ve yönlendiren unsur nedir?

Belki çokça seslendirir olduk… Yirmibirinci yüzyılda toplumların geçmişin gözbağcılığına kapılarak, yaşananları yorumlaması ve sonucunda dimağında netleştirerek geribildirimde bulunması, çok zor bir etkinlik hâlini almakta.

Ben de çok defa tekrara düşüyorum. İdeolojilerin, insanların karşılaştıkları sorun parkında tek belirleyici etken olduğunu iddia etmek ne kadar rasyoneldir?

Sağ ve sol kavramlarının, geçmişte ülkemize “diz çöktürmek” maksatlı üretildiği, bu ülkenin motor gücü olacak gençlerinin nasılda ham bir hayale kurban gittiklerini bilmiyor muyuz?

Öte yandan, ideolojileri belirleyen kavramların hâlen seçmen-yurttaşlarda bir karşılığının olduğunu belirtmenin de bir yanlış tarafı yok.

Özellikle…

Gelişen veya gelişmekte olan ülkelerde/toplumlarda yeterli sermaye birikiminin olmaması, yine örgütlü bir işçi sınıfının hem ekonomik hem de siyasal karar aşamalarında, alınacak kararları etkileyebilecek “baskı unsuru” olarak temayüz edememeleri…

Bu tip toplumlarda hem eğitim düzeyi olarak hem de kültürlenme potansiyeli olarak dış mihrakların manipülasyonuna açık hâle gelmelerine neden olmaktadır.

*  *  *

Ara sıra kamuoyunun nabzını ölçmek adına yapılan anketlere, şöyle göz ucuyla bakıyorum ve gördüğüm yine AK Parti’nin birinci parti olduğu. Yine son günlerde gazete köşelerinde yazarların üzerinde durduğu ve irdelemeye çabaladığı ana başlık, siyasetin sağ ve sol eksenlerine binaen kimlik politikalarının seçmende nasıl bir karşılık bulduğu/bulacağı?

Belki yukarıdaki yargıma galebe çalabilir ama yine de bir kere daha vurgulayayım… Bizim gibi geleneksel toplum olmanın karakteristiklerini sanayi toplumu olmanın gereği olarak bir üst safahata geçememekten ötürü, üzerine bir de demokrasi kültürünün Batı Avrupa’da vuku bulduğu şekliyle hayatımızda yer almaması, insanlarımızın geleceğe yönelik hareket ve tutumlarını “akıl süzgecinden” ziyade, hislerine meftun olarak belirlemeleri, işte bazen beklenmedik toplumsal “akıl tutulmalarına” yol açmakta.

Bugün ne kadar fazla eleştirilirse de eleştirilsin Cumhurbaşkanı Erdoğan, karizmatik lider kimliğiyle partisinden daha fazla kredibiliteye sahip. Öte yandan 3 Kasım 2002 tarihinde iktidara geldiğinden beridir muhafazakâr bir siyaset izleyeceklerini saklamayan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, son yıllarda özellikle eski sosyalist şimdinin liberal ya da “yetmez ama evetçilerinde” hayalkırıklığına neden oldu.

Şunu kabul edelim: Sayın Erdoğan “pragmatist” bir politikacı. Uzun yıllardan beri siyasetin tozlu yollarında emek harcamış olması, yine siyasetin “er meydanı” sokaklarda ve halkın içinde olmaktan imtina etmemesi, AK Parti’nin 20 yıllık iktidarının apaçık şifreleridir. Ne denirse densin; Erdoğan, halk siyasetçisi aktörlüğünü gerçekten de bihakkıyla icra ediyor.

Geniş kitleler üzerinde yarattığı etki, gelecek dönemlerde yaşanabilecek tehdit, risk, beklenmeyen ekonomik dalgalanmalar veya bölgesel ya da küresel savaş ve çatışma süreçlerinde, soğukkanlılığını koruyarak, vatandaşları üzerinde güven telkin etmesi, muhalefet partilerinin ezber söylemlerin dışına çıkarak, geniş toplum kesimleri üzerinde “heyecan ve dinamizm” oluşturamaması, Sayın Erdoğan’ın gelecek dönemli siyaset hamlelerinde her zaman elini kuvvetlendirmekte ve kuvvetlendirmeye de devam edecektir.

Bir de bunun üzerine yaşanan ve tecrübe edilen ekonomik sıkıntıları ve beklenmedik şokları ekleyin… Ve buna rağmen toplumun kahir ekseriyetinin tercihini iktidar partisinden yana kullanmaya meftun olmasını, bizler değil muhalefet saflarının düşünmesi gerekecek.

Artık toplumsal yaşantı içinde, işsizlik, istihdam olanaklarının gerilemesi, üretim, tüketim, ihracat, ithalat ve diğer ekonomik ve kültürel değişkenler…

Nüfus ve nüfusun diğer unsurları ile yakından ilgili. Gelişen ve gelişmiş toplumlarda son yıllarda yükselen trend dışarıdan gelen göçlerin toplumsal düzende yarattığı sıkıntı ve sorunlar.

Öte yandan gelişmelere kendi toplumsal düzenimiz açısından baktığımızda, toplumsal kaynamanın arttığını ileri sürebiliriz. İster konjonktürel olsun ister de yurtiçinden kaynaklansın, ülkemiz sathında ekonominin yavaşladığını ileri sürebiliriz.

Burada parmak basmamız gereken birinci unsur, Türkiye’de ekonomik sorunların “yapısal” bir yönseme izlemesi. Üretmekten ziyade tüketime dayalı bir ekonominin varlığı, ülkemizi “dış şoklara” karşı korumasız bırakıyor.

Üretimin daha çok “inşaat sektörü” üzerinden sürdürülmesi ve inşaat sektörünün de belirli bir kapasitesinin olması, yine inşaat firmalarımızın büyüklüğünden dem vurulması ve yükselen bir yıldız olmaları… Ama öte yandan, bu firmalarımızın yurtdışında yatırım yaptıklarında, yatırım ve üretim aşamasında sermaye ve emek gücünün görece dışarıya kaçmaları.

Öte yandan Türkiye’de AK Parti iktidarıyla beraber ekonomik alanda “liberalleşme” adımlarına hız verildi. Gerçekten de belki, AB yolculuğunda ve yükselen ekonomik trendler açısından ekonomide “liberalleşme politikalarının” izlenmesi, ekonominin kendi kurallarıyla devamlılık arz etmesi, olumlu siyasetlerdi.

Ama son yıllarda, toplumumuzda ve halk kesimleri arasında hoşnutsuzluğa neden olacak kamu kaynaklarının iktidara yakın kesimlere tahsis edilmesi, kamu arazilerinin “rant ekonomisine” kurban edilmesi, AK Parti’nin neden olduğu ilk yıllardaki pozitif rüzgârı tersine çevirmeye neden olmakta.

Bu bağlamda, artan fiyatlar genel seviyesinin enflasyonu tetiklemesi, uygulanan faiz politikalarının, merkez bankasının bağımsızlığına “gölge düşürmesi”, toplumdaki tüm pozitif beklentileri ve kredibiliteyi negatife çevirmekte.

****

Türkiye’de ve diğer başka ülkelerde iktidarları ve muhalefette konumlanan siyasi partileri, kamuoyunda umut ve beklentilerin karşılığı olarak sembolize edecek unsurların başında, gerçekten de söylem ve eylemlerin “tutarlılığının” eşdüşümüdür. Türkiye’de ekonomik problemler yok demek ile olmuyor. Yaşamın gitgide zorlaşması, ücret ve maaşların çarşıda ve pazarda erimeye yüz tutması…

Öte yandan bakıyorsunuz…

Tüketici Güven Endeksi, TUİK rakamlarında yarının üzerinde, %60’larda seyretmekte. Haber bültenlerinde olsun, gazete manşetlerinde olsun; işsizliğin boyutunu gösteren kuyruklar, olaya bir “gizem” katmakta. Neden rakamlarla yaşananlar arasında uyum yok. Gerçekten de bazen iktidar saflarında bulunan yöneticileri ve politikacıları, yaptıkları beyanlardan ötürü yadırgıyor ve bu ikrarlarının farkında olup-olmadıklarını merak ediyorum.

Belirttiğim üzere, Türkiye’de ekonomik sorunlar “yapısal” bir görünüme sahip. İşsizlik gerçekten de kısa ve orta vadede ülkemizin hem ekonomik olarak hem de kamu düzeni olarak başını ağrıtacak bir maraz. Bazı şeyleri sohbet eder havasında, birbirimizi kırmadan ve dökmeden, konuşmaz isek, açıklığa kavuşturmamız ve sorunun kökenine inerek, çözümlememiz olanaklı değil.

Türkiye’de senelerdir başımızı ağrıtan makroekonomik problem istihdamı teşvik etmeyen ekonomik sektörlerin teşvik edilmesi ama öte yandan “verimlilik” ve “ölçek ekonomilerinin” ihmal edilmesi. İşsizlik diyerek geçiştiremeyiz. Tamam, son tahlilde “tam istihdam” diye bir şey olamaz. Ekonominin paradigmaları ve teknoloji gelişip değişirken, toplumsal ve sınıfsal yaşamları da dönüştürmekte. Geçmiş yıllarda da yani benim gençlik yıllarımda da gençler arasında popüler olan husus, herkesin bir üniversiteye giderek, diplomalı olması idi.

Üniversiteler bitiriliyor. Gençler senelerce zorluklara katlanıyor ama sonrasında ise iş yaşamının ve hayatın “gerçekleriyle” karşılaştıklarında hayalkırıklıklarına uğrayarak, buhranlara sürükleniyorlardı. Şimdi de değişen bir şey yok. Sanki, herkes fakülte bitirmek zorunda havası, özellikle aileler tarafından çocuklarına-gençlere- dayatılıyor.

Ya sonrası?

Ne olacak?

****

Evet… Belki… Aynı kavramlar ve konu başlıkları üzerinde kalem oynatıyoruz ve çene yoruyoruz. Dediğim gibi “sohbet havasında” bu kangren hâline gelen sorunlar mertçe irdelenmezse, hep havanda su döğmeye devam edeceğiz.

Demokrasileri boğarak, hukuk devletinin ilke ve gereklerini iğdiş ederek, suni bir mutluluk ortamı oluşturabilmek olasıdır. Türkiye’yi AK Parti iktidarının ilk zamanlarında parlatan ve toplum nezdinde artan oranda huzura sevk eden faktör, AK Parti’nin “zamanın ruhuna” istinaden, demokratik devlet ve toplum düzenine uygun hareketler yapması idi. AB ile kurulan diyaloglar, AB üyelerinin ağır toplarının tüm engelleyici ve ahde vefa duygusunu hüsrana uğratan hamlelerine rağmen, demokratikleşme politikalarından vaz geçilmemesi idi.

Diyorum ya…

Ekonomimizin yapısal sorunları var. Ama demokrasimizin de bazı marazları var. Bir kere cari dönemde meşru olan Seçim Kanunu olsun Siyasi Partiler Kanunu olsun, daha çok parti genel başkanlarının “konumlarını” güçlendiren ve yine parti içi demokrasiyi boğan hükümlerle donatılmış vaziyette.

Bizim gibi gelişen/gelişmekte olan ülkelerin ekonomilerinin dinamosunu arızaya uğratmadan devamlılığını sürdürmesi, finansman faktörüne bağlıdır. Güçlü ülke hedefinde yılmadan ilerleyebilmemiz, ancak müreffeh bir toplum inşasıyla mümkündür. Türkiye’de son zamanlarda suni bir rahatlama ortamı oluşturulmaya çabalanıyor. Devletin başında olmanın verdiği kudretle şeffaflık ilkesi gereği yayımlanan istatistiklerin gölgelenmesi, masada duran krizi veya sıkıntıyı kaldırmıyor ya da yok etmiyor.

En son rakamlara göre, milletvekili maaşları 40.000 TL’den 56.000 TL’ye yükseltilmiş durumda. Hem de parlamentoda tüm partilerin hem fikir olmalarıyla. Yine en düşük emekli maaşı 3.500 TL iken, emekli milletvekili maaşının 27.000 TL olması, hem toplumsal barışı hem de insanların geleceğe yönelik bakışlarını etkisi altına alıyor.

TUİK (Türkiye İstatistik Kurumu) verilerine göre, 2021 yılı sonu itibariyle Türkiye’nin nüfusu 84.680.273 kişi. Bu bağlamda, 15-24 yaş grubundaki genç nüfus 12.971.289 kişi. En son tahlilde, genç nüfus, toplam nüfusun %15’ini teşkil etmekte.

****

Nüfus projeksiyonlarına göre, genç nüfusun toplam nüfus içindeki oranının 2025 yılında %14,3, 2030 yılında %14,0, 2040 yılında %13,4, 2060 yılında %11,8 ve 2080 yılında %11,1 olacağı öngörülmekteymiş.

Ne derseniz deyin…

Ülkeler için genç nüfus, hem ekonomik büyümede hem de kalkınmada çok önemli beşeri kaynak. Yukarıdaki verdiğim yüzdelik rakamlarda Türkiye’nin genç nüfus potansiyeli yükselirken, sonrasında düşme eğilimine giriyor. Türkiye’deki sorunlara ve kaynağına bakıldığında, birbiri içine geçmişliği görürsünüz. Bugün, Türkiye’de özellikle genç nüfus mutsuz. Artık bunu yok saymanın ya da görmezden gelmenin hiçbir yararı yok. Siyasetçilerin, genç nüfus üzerinden doğru düzgün tahliller yapamaması ve onları hâlen çocuk zannetmeleri, gelecekteki siyasi opsiyonlarda hayalkırıklıkları yaşamalarına neden olabilecek bir gelişmedir.

Genel anlamda baktığımızda, toplum yaşananlardan dolayı mutsuz ve gergin. Bu doğrultuda, televizyonda olsun, dijital platformlarda olsun gençler mutsuzluklarını ve umutsuzluklarını dillendirmekte. İşsizliği makyajlayarak düşüremezsiniz. Genelgeçer yollara başvurarak, yani palyatif (geçici) yöntemlerle işsizliği düşürmeniz de olanaklı değildir.

Nüfus projeksiyonlarında görüldüğü gibi, gençlerin toplam nüfus içindeki payları ilerleyen yıllarda, mesela 2060, 2080 yıllarında peyderpey düşecek. Burada, genç nüfusun toplam nüfus içindeki düşüşünün nedenleri iyi irdelenmelidir. Gelecek yıllarda, iş bulmanın zorlaşması durumunda, istihdam olanaklarının azalması durumunda, liyakatin yerine nepotizm geçtiğinde- adam kayırmacılık- her şeyden önce artık Türkiye, ekonominin yapısal sorunlarını çözümleyemediği hâlde, gençlerin, bir bakıma beşeri sermayenin yurt dışına transferi kaçınılmaz bir hareket olacaktır.

Türkiye’de mutsuzluk artarken, dikkat ediyorsanız, şiddet ve tahammülsüzlük de artmakta. Gallup Şirketi’nin yaptığı araştırmada (Duygular anketinde) Türkler, Lübnanlılardan sonra en öfkeli ikinci millet olmuş. (Türkiye %48, Lübnan %49)

Tahammülsüzlükle beraber öfke ve şiddet ve yine artan oranda mutsuzluk, tek tek bireyler bazında bir şey ifade etmeyebilir. Ama unutmayalım ki, toplumlar bireylerden oluşur.      

Türkiye’de bugün en büyük sorun birbirimizden gittikçe uzaklaşmamız.

Bu siyaset kurumu içinde de böyle…

Toplum içinde de böyle…

Yabancılaşma kavramını artık iyiden iyiye yaşamlarımız içinde deneyimler olduk.

Birbirimizin hayallerine de yabancılaştık.

Ankara’da sürdürülen politikalar yüzünden, sade yurttaşlar bile, kendileri gibi yurdum insanına uzaklaşır oldu.

Neden?

Çünkü… Tahammül eşiğimiz çok düştü.

Dinlemiyoruz. Ama böyle olunca da insanların tansiyonları yükselmekte ve yine birbirine sarmakta.

Dikkat ederseniz…

Bir fasit dairenin içinde yumak olduk kaldık.

Bazen düşünüyorum da…

Biz toplum olarak neden yaşanmışlıklardan alınması gereken “dersleri” alamıyoruz?

Değerli okuyucular…

Ben yazılarımda bazı kavramlar üzerinde çok fazla duruyorum:

Kutuplaşma…

Saflaşma…

Yabancılaşma…

Bunlar gerçekten de gözardı edilmemesi gereken, bir toplumu kolaylıkla birbirinden uzaklaştıracak nifak tohumları.

Tamam, hiçbir kimse aynı şeyi düşünmek ve ikrar etmek zorunda değil. Ezcümle tekbir örnek olmak zorunda değiliz.

---------------------

Bakış açılarımızın ve düşüncelerimizin ikrarı noktasında gerçekten de zıvanadan çıkma hâlindeyiz.

Nedense eskiden sahip olduğumuz hasletlerimizi kaybeder olduk. Konuşmuyoruz. İstişare kapılarını kapatmış durumdayız.

Siz bakmayın, partilerin parlamento çatısı altında dostlar alışverişte görünsün tarzı birbirlerine ziyaretlerine…

Kanımca, hepsi şeklen.

Şimdi düşünmek lâzım… Müzakere etmeden, tartışmadan ve konuşmadan, nasıl sorunları çözümleyeceğiz?

Bu cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin belki en büyük handikabı meclisin “işlevsiz” bırakılması.

Yer yer rast geliyorum okuma yaparken… Ülkelerde yapılacak seçimlere yönelik irdelemeler yapılıyor. Özellikle burada dikkat çekilen husus…

Sağcı faşist hareketlerin geniş kitleler bağlamında gittikçe popülerlik kazanmaları. Bu yönde ivme artınca ne olacak? Seçimler ertesinde demokratik rejimler belki de hızlıca otokratik, totaliter yönetimlere dönüştürülecek.

Şimdi burada tıkanma belliyken… Yani yıllar önce tecrübe edilen bu “insanlık düşmanı” ideolojik akımların, insanlığı felakete ve uçuruma sürüklediği belliyken…

Neden “olması gerekene” insanlar meyil etmez, anlaşılır gibi değil. Düşünsenize; düşünmeyeceksin, sorgulamayacaksın, yanlış ve hatalı noktalar karşısında antitezini dillendiremeyeceksin…

Böyle bir sistemde ne yeşerir?

Ancak ve ancak; itaat ve biat eden robot insanlar, yani “makbul yurttaşlar” oluşturulmuş olunur.

Bugün, Türkiye’de çok fazla siyasal parti var ama hiç bu partilerin “memleket meseleleri” diyebileceğimiz hususlarda, bir araya gelerek bir “sinerji” ürettiklerini gördünüz mü?

Millet İttifakı ile Cumhur İttifakını ayrı tutalım.

Konuşmadan, tartışmadan bir masa etrafında beyin jimnastiği yapılmadan, “ortak bir akıl” tesis etmeden, kendimiz çalar kendimiz dinleriz.

Yalnız etrafta yankılan sesler ancak ve ancak uğultudan ibaret kalır.

Bugün, son tahlilde “küreselleşmenin” yerküremize vaaz edildiği gibi, ne barış ne de huzur getirdiğini iddia edebiliriz.

Neydi pekiî… İnsanlara müjdelenen neydi?

Tarihin Sonu tezi…

Medeniyetler Çatışması…

Amerikan derin devlet mutfağında hazırlanan bu bölgemizi “yeniden dizayn” etme planları…

Zahirde; “üstün ve ulvi” değerlere, yani “insan haklarına” ve “demokrasiye” hizmet ettiği muştulanan bu “globalizm”, son tahlilde insanlığa yıkım ve gözyaşıyla beraber oluk oluk akan kana neden oldu.

Soğuk Savaş sona ermişti.

Kapitalizm ve Batılı değerler güya zaferlerini ilan etmişlerdi.

Bundan böyle… Ulus devletlerin bir anlamı yoktu. Yeryüzümüz teknolojide ve bilimsel çalışmalar sonucunda geldiği nokta itibariyle “elektronik bir köye” dönüşüyordu.

Ne güzel masallar anlatılıyordu!

Küresel vatandaşlık…

Sınırların muğlaklığı…

Emek ve sermayenin mobilitesi…

Hep “daha” diye başlayan cümleler…

Daha fazla refah…

Daha fazla gelir ve tüketim…

Demokrasi…

Ve Batılı ögeler üzerine oturtulan gözbağcılık!

Ne oldu?

Aslında olan ne?

Aksine…

Ne ulus devletler çöktü ne de demokratik bir dünya ekonomisi ve kültürü inşa edilebildi!

2000’li yıllar…

Siyasal İslam’ın yenidünya düzeninde, ABD’nin ve AB’nin hasmı olduğu yıllardı.

Önce…

Terörizme karşı küresel bir savaş ilanı gerçekleştirildi. Güçlü devletler, mazlum devletleri ve halklarını diktatörlerinin ellerinden kurtarmak için cansiperane(?) performans sergilediler.

Aslında, tüm şu yaşanan hengâmeye baktığımızda siyasetten, askerî ve kültürel çarpışmaların temelinde “ekonomi” olduğunu söylemenin ve bunu ısrarla savunmanın, absürd bir tarafı olabilir mi?

Şu son günlerde, içimizde bazı hastalıklarımız yine nüksetmeye başladı. Nedense, biz Türk toplumu olarak, özellikle ebedi liderimiz Atatürk’ümüz vefat ettiğinden beridir, yekvücut olamadık!

Olamıyoruz. Neden? Türkiye’de 20 yıldır bir tek parti, AK Parti iktidarı var. Ve bunca zaman ne AK Parti’nin “şeriatçılığı” kaldı ne de “karşı devrimciliği”…

Türkiye’de AK Parti kesintisiz iktidar olduğundan beridir, siyaset kurumu içinde ayakları yere sağlam basan bir muhalefet cenahı göremedik. Aslında, bu dönem içinde muhalefet partilerinin ilkeli ve olması gereken çizgide siyaset üretememeleri, toplumun teveccühlerini de toplayamamalarına yol açtı.

Demek istediğim…

Ülkemizde ne olursa olsun “bizim olsun” zihniyeti hâkim olduğu için, ülke çıkarlarını ilgilendiren, yine devletimizin itibarı noktasında ortak tepki verilmesi gereken gelişmelerde, ve dahası direkt birlik ve bütünlüğümüze kasteden hadiselerde bile yekvücut olamıyoruz.

Nedeni gayet basit…

İdeolojik bağnazlık ve körgözlük!

“Kol kırılır yen içinde kalır.” düsturunu, ülkemizin milli çıkarlarını ilgilendiren hususlarda sahiplenmeyişimiz.

Deminde ifade ettiğim gibi…

Türkiye’de siyaset mutlak kutuplaşma ve düşmanlaştırma zemini üzerinden yürütüldüğünden bir türlü, olması gereken reaksiyonları, bütünlüğümüzü ve dirliğimizi tehdit eden emperyalist devletlere gösteremiyoruz.

Sabah gazetesinin en sevilen yazarlarından Sayın Hıncal ULUÇ, geçenlerde yazdığı yazıda Sayın Erdoğan’ın siyaset kurumu içindeki konumu ve rolüne istinaden “Dünya Lideri” benzetmesini yaptı. Ve bence burada, bu tespitte hiçbir şekilde bir mübalağ yoktur. Şunu gözden kaçırmayın: Hıncal Uluç, sıkı bir Atatürkçü ve cumhuriyet rejiminin tüm değerlerine gönülden bağlı bir aydın.

Şimdi ne oldu yani?

Muhalefet partileri yıllardır, Sayın Erdoğan’ın siyaseten olmadığı bir siyaset planları ve opsiyonları düşlüyorlar ama her nedense her seçim sürecinde hevesleri kursaklarında kalıyor!

Erdoğan gitsin de “ekonomi batsın”!

Erdoğan gitsin de “Türkiye çöksün”!

İşte gördük, bu minvalde feraseten hiçbir inceliği olmayan bu düşünceler, her defasında halkın teveccüh reflekslerinde duvara çarpar gibi geri dönmüş ve havada kalmıştır.

İşte gördük…

RUSYA-UKRAYNA savaşında/krizinde cumhurbaşkanının ve devletimizin misyonunu ve rolünü gördünüz…

Bugün, Sayın Erdoğan’ın üstlendiği arabuluculuk misyonunu, muhalefet tarafının görmezden gelmesi, bunun üzerinden ucuz siyaset üretmeye çabalamaları, toplum nazarında kanımca karşılık bulamıyor.

Evet, kabul ediyorum…

ATATÜRK’ümüzün ifade ettiği gibi “YURTTA SULH CİHANDA SULH”…

Ama, yanıbaşımızda hem bölgedeki gelişmeleri etkileyebilecek hem de global etkileri olabilecek bir toprak bütünlüğünü ilhak girişimi karşısında “tepkisiz” kalmak, ilerleyen süreçlerde maazallah emperyalistlerin kendi topraklarımıza yönelik kirli oyunlarında da hareketsiz kalmamıza neden olmaz mı?

Geçenlerde nerede okuduğumu tam olarak hatırlamıyorum ama şöyle bir cümleydi merhum Turgut Özal’a atfedilen:

“Ciddi hatalar yapmazsak, 21.yüzyıl Türklerin ve Türkiye’nin yüzyılı olacaktır.”

Çoğu kimse, bu lafa emin olun “burun kıvırıyordur”!

Çünkü, düşünce ufuklarını kısarak dünyayı gözlemleme ve yorumlama alışkanlığına kendilerini öylesine kaptırmışlar ki…

Şöyle, kısaca Rusya- Ukrayna krizinde, Sayın Erdoğan’ın diplomasi trafiğine baktığımızda…

İsrail Cumhurbaşkanı Herzog…

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev…

Almanya Şansölyesi(Başbakanı) Olaf Scholz…

NATO Genel Sekreteri Stoltenberg…

İngiltere Başbakanı Johnson…

Fransa Cumhurbaşkanı Macron…

Kanada Başbakanı Trudeau…

Evet, bazen AK Parti döneminde ayaklarımızın yerden kesildiği anlar olmuş olabilir.

Yalnız şu bir gerçek…

Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan’ın, uluslararası ilişkilerde ve aniden gelişen cereyanlarda durumu değerlendirme ve akabinde soğukkanlılıkla bu kriz süreçlerini, ya paydaşlarıyla ya da muhataplarıyla diplomatik kanallar vasıtasıyla çözümlemeye yönelik çabalarını görmezden gelmek, kanımca realiteden kopuklukla addedilebilir.

Şu bir gerçek… Dünyamız durmak bilmeyen bir değişim içinde. Kapitalist sistem sahip olduğu arızalar nedeniyle tüm toplumları siyasi krizlere sürüklüyor. Kapitalizmin kuşatması altındaki tüm oyun kurucu devletler; Rusya’sından ABD’ye ve Çin’e ve dahası AB ülkelerinin ağır topları bu krizin altında öyle ya da böyle etki altında ve çıkış aramaktalar.

Her şey zamanla görülecek ve Türkiye’nin kapasitesi çapında yapmaya çalıştıklarını azımsayanlar, bakalım gelişmeler nezdinde nasıl bir tavır alacaklar?

Her ne olursa olsun, Türkiye’de belli raddede bir gazete okuma alışkanlığı var.

Tabii artık eski zamanlara has gazeteyi elinize alarak baskılı okuma keyfi çoktandır nostalji tadına vardı.

Ama, ben yine de haftanın belli günlerinde gazetemi(gazetelerimi), baskılı alarak okumayı tercih ediyorum.

Küçük bir not…

Benim açımdan hem kitabı hem de gazeteyi baskılı olarak okumanın keyfini, hiçbir şekilde dijital ortamlar veremez.

Öte yandan gazetecilik ve gazete içeriklerinin niteliği ile okuyucuya sağlayacağı katma değerler de gazetenin sahip olduğu form kadar önemlidir.

Yine gazetelerde ben, daha çok köşeyazarlarını okumayı seviyor ve tercih ediyorum. Yekten sormak lâzım, acaba okuduğumuz yazarların yazılarından katma değer sağlama gibi bir amacımız olmalı mı… Yoksa, sırf “an”a bağlı kalarak, yani anı yaşayarak, zamanı “doldurma” babında mı gazeteye/gazetelere bakışımızı biçimlendirmeliyiz?

Sabah gazetesinde önemsediğim yazarlardan birincisi, Haşmet BABAOĞLU’dur.

Yine, yazılarını merakla beklediğim ikinci isim Engin ARDIÇ’tır.

Bir başka bence önemli isim Hıncal ULUÇ…

Tüm bu saydığım yazarların yazılarından faydalanmaya çalışıyorum, çünkü “çalakalem yazı” okumak hem zamanımıza yazık hem de beyin hücrelerimize!

Bu bağlamda Sayın Uluç’un (22.03.2022) tarihli yazısını okurken değindiği konu, gerçekten de üzerinde durulması gereken bir temaya yönelikti.

Yayımcılık ve yayıncılık meselesi.

Sayın Uluç, TRT kanallarını izledikleri yayın politikası ve yayına koydukları programlar veçhesinden eleştirmiş.

*  *  *

Gerçekten de ülkemizde bir “vasatlaşma” olduğunu ileri sürmenin hiçbir absürd tarafı yoktur.

Sayın Uluç’un penceresinden baktığımızda, TRT bildiğimiz gibi bir kamu kuruluşudur.

Bu bağlamda, kamuculuk ilkesi çerçevesinde yayınlarını, toplumun gelişimi ve bilgilenmesi babında seçmeli ve içerik üretiminde daha hassas olmalıdır.

Gerçekten de şöyle hafta sonu insanların aileleriyle beraber televizyon karşısında vakitlerini “eğleyecekleri” değil, azami düzeyde gelişimlerine ve bilgilenmelerine yönelik programlar neredeyse yok kadar az.

Tabii sadece bu eleştiriyi TRT’yi baz alarak yapmamak gerekiyor. Özel tv şirketlerinin ve onların yayınlarının hal-i pür melalini söylemeye gerek var mı, bilemiyorum!

Şimdi diyebilirsiniz ki… İçerik üreten tv kanallarının her şeyden önce toplumcu bir yayın ilkesi gözetmesi gerekir mi?

Böyle bir soru… Polemik üretimine yol açacağından burada, bunu tartışmanın anlamı yok. Ama kendi veçhemden baktığımda, izlediğim ya da okuduğum “şeyden”-bu her ne ise- bir katma değer sağlamam gerektiğidir.

Biliyorsunuz, zaman zaman ülkemizde TV yayıncılığı çoğu kez olumsuz yönleri zemininde değerlendirilmiş, tartışılmış ve toplumun etkilenmesinde kötü alışkanlıklar edinmesinde başat faktör olarak görülmüştür.

Fazla hafızamızı zorlamaya gerek yok.

İşte sabah ve öğle kuşaklarında, özel kanallarda yayınlanan programların niteliği ve hedefi ayan beyan ortada…

Ben yıllardır şuna inanıyorum: Bu programlar vasıtasıyla toplumların içlerinin boşaltılarak emperyalist zihniyetlerin hedefledikleri dünya düzenine adapte edilmeleri.

Herkesin vakıf olabileceği gibi, yaşadığımız ve idrak ettiğimiz çağımız bilgi çağı. Bu çağa hayat veren, yaşamımızda anlam bulan hemen hemen her şeyin dijitalleşmesi ve dijital platformlardan işlemlerimizi ifa etmemiz.

*  *  *

Gelgelim bilgi çağında olmanın getirdiği düzen ve koşullar gereği, özellikle genç nüfusu fazla olan ülkelerde, bu nüfusun yaşam içinde olanbitenden haberdar olma şekli daha çok internet teknolojileri üzerinden…

Yine, gelişmekte olan ülkelerde toplumun çoğunluğunun emekgücüyle geçinmek zorunda kalması, yani emeğini kiralayarak bunun karşılığında ücret kazancını elde etmesi, sosyolojik olarak dar gelirli kesimlerin fazlalığı, internet ve internet tabanlı teknolojik görsel ve işitsel çıktılara erişimde zorlanılması, hâlen böyle toplumlarda en büyük eğlence ve haber alma platformu olarak bizlere TV’yi adres göstermektedir.

Demek istediğim…

Kamu kurumu niteliğindeki müesseselerin daha hassas olarak program seçimleri yapmaları veya programın konusunun toplumun gelişimine ve bilinçlenmesine hizmet edecek yönde olmasına dikkat etmeleridir.

Yine…

Ben bir hususu yıllardır hem kendi içimden hem de sohbet ortamlarında ikrar eder dururum:

Artık yirmibirinci yüzyıl dünyası bilgi toplumlarının kaldıraç vazifesi gördüğü bilgi çağı.

Bu çağa uygun olarak emperyalizmin hizmetindeki devletler de dünyayı har vurup altüst etmek için ve dahası ekonomik düzenin beyaz insanların “yaşam tarzlarının” aksamayacak biçimde devam edebilmesi adına, daha az maliyetli ve askerî olmayan operasyonlar tertip etmekteler.

Kültür emperyalizminden tutunda ekonomik yaptırım adı altındaki ekonomik emperyalizm işte bu, bilgi toplumlarının hâlâ tarım toplumunun karakteristik özelliklerini yaşamlarında korumaya çabalayan toplumları sömürmelerinin en başat yollarından biri oluveriyor.

Neyse, çok uzattığımın farkındayım…

Ezcümle, Ukrayna-Rusya savaşında gözlemleyebildiğimiz kadarıyla, ulusların çıkarları ön planda olduğunda, hiçbir ülkenin bir diğer ülkenin gözünün yaşına bakmadığı…

Agâh olursak, toplumumuzu kemirebilecek asimetrik psikolojik harekâtlara karşı da bir A B C savunma planlarımız olur.

İnsanların ve toplumların yaşamdan ve gelecekten beklentileri içinde bulundukları durumla ve sıkıntılarla ne kadar da yakın ilişkili. Daha “düne kadar” tüm gezegenimizi çevreleyen bir salgından(Covid-19) kurtulmak için çareler arayadururken… Rusya Federasyonu’nun, nereden baktığınıza göre değişecek işgal ve ilhak operasyonu toplumların dikkatini bölgemize kilitledi.

İnsanlar ve organize olarak örgütlendikçe toplumlar/devletler, sanırım modern yaşam formuna geçtiklerinden beridir her şeyi “sözde” ele almakta ve yine “durumu idare” ettirmekteler.

Bugün, Ukrayna’da Rusya’nın giriştiği “hukuksuz” ve “insanî olmayan” askerî harekâtının sonuçlarını tüm dünya sakinleri şuan olmasa bile, ilerleyen dönemlerde tecrübe edecektir.

Dikkat ediyorsanız, bazı şeyleri de nedense gözyaşı ve kan vuku bulunca anlıyor ve değerlendirmeye tâbi tutuyoruz! Ne ilginç değil mi? Evet, Ukrayna’da yaşanan insanî dramın hiçbir gerekçesi veya “aması” olamaz. Öte yandan Batı Avrupa’nın ve Amerika Birleşik Devletleri’nin üzerlerine hassasiyetle titredikleri “insan hak ve özgürlüklerinin” nedense bir kere daha özde değil “sözde kaldığını” görüyoruz.

***

Bu bağlamda, Rusya’yı bu çılgınca ve mantıkî olmayan eyleme yönelten Batılılar, neden bu çok üzerlerine titredikleri insan hak ve hürriyetlerinin, İslam coğrafyalarında ayaklar altına alınmasına seyirci kaldılar?

Bir kere daha ifade ediyorum: Acının; ne ten rengi ne ırkı ne etnisitesi ne de dini ve mezhebi olabilir! Ama öte yandan… Yaşananlara baktığımızda, çekilen çilelere gözlerimizi çevirdiğimizde, sürekli “medeniyetin beşiği” olduklarını ikrar eden hegemonların( big brother) çifte standarda yöneldiklerini görürüz.

Ben, burada İslam uygarlığı veya Hıristiyan uygarlığı mukayesesi yapmıyorum.

Çekilen ıstırapların ve dökülen kanların tüm dünya uluslarının ortak derdi olması gerektiğini ifade etmeye çabalıyorum.

Bugün geldiğimiz noktada, uygarlık olarak da kültürel yeşerme olarak da gerçekten de vasatı tecrübe ediyoruz. Düşünebiliyor musunuz, bir devlet başkanının, işgal ettiği topraklarda sebep olduğu yıkıma ve can kaybına aldırmadan “nükleer silah” kullanma opsiyonunu zımnen bile telaffuz etmesi, tüm toplumların irkilmesi için yeterli değil midir?

Neden bizler, insanlar olarak bu raddede gözlerimizi karartır olduk? Küreselleşme ve emperyalizmin atbaşı şekilde kapitalizmin şahlanması adına egemen devletler tarafından örtülü bir biçimde “yumuşak güç” olarak kullanılması ve toplumların sürekli “sabun köpüğü” formunda tatlı yalanlar söylenerek oyalanmaları…

Ama bir türlü gel(e)meyen huzur… Bir türlü gel(e)meyen saadet… Bir türlü gel(e)meyen ulusların kardeşliği…

Evet, kendini “dev aynasında” gören Batılıların yaşadığımız her türlü acıda ve elemde dahli vardır. İster buna ikiyüzlülük diyelim ister riyakârlık diyelim… İster yüksek ideal ve çıkarlar diyelim…

***

Teknolojinin ve fennî faaliyetlerin diğer hiçbir çağda görülmediği kadar ilerleme kaydettiği bilgi toplumları döneminde, hâlen otokrat liderleri, despotik rejimleri, tiranları, lider sultasını, baskıyı ve itaat ile biat etmeyi, her şeyden önemlisi boyun eğen “makbul devlet-birey” olmayı nereye oturtacağız ve bu arkaik olguları, dönemimiz gelişmeleri düzleminde nasıl bir aymazlıkla görmemezden gelmeye devam edeceğiz?

Evet, küreselleşme ve neo-liberal ekonomik politikalar, dünyamızı “elektronik bir köye” dönüştürme idealiyle pazarlandı. Soğuk Savaş bitmiş ve iki kutupla politik düzen yerle yeksan olurken, önderliğini ABD’nin yaptığı Batı bloğu, bugün gezegenimizin sakinlerine, içinde bulundukları refah ve huzur bağlamında ne verebildi?

***

Hani nerede, milenyum çağına girdiğimizden beridir, barış, huzur, sevgi, saygı ve kardeşlik ve hakka ve hukuka riayet!

Sahnede “bir şeyler” sahneleniyor. Perde açılıyor ve seyirciler, sahneleneni izliyor.

Ya perde arkası? Zaten yıllarca böyle olmadı mı? Birinci Dünya Savaşı ve ertesine kadar İngiltere’nin sahnelediklerini izlerken, sonrasında da İkinci Dünya Savaşı ertesinde ABD’nin yönetmenliğini yaptığı şeyleri seyretmedik mi?

Tamam da bizler bu hipnozdan ne zaman ayılacağız?

Rusya-Ukrayna krizine odaklandık…

Tüm dünya…

Şuan için büyük bir tedirginlik içinde… Rusya’nın dengesini kaybederek nükleer silah kullanma riskini ölçmeye çalışıyorlar.

Öte yandan… Bugün, tecrübe ettiğimiz ekonomik darboğazlar…

Bu Rusya-Ukrayna krizinin tesiri midir ya da bizim izlediklerimiz bir tiyatro da tüm mesele ekonomi midir?

Şöyle kabaca, Rusya’nın ve Ukrayna’nın hem jeopolitik hem de jeostratejik konumuna baktığımızda…

Ne görüyoruz?

Özellikle, Rusya’nın en büyük kozu doğalgaz ve petrol rezervi.

Öte yandan, Ukrayna’nın da fosil kaynaklara ek olarak besin kaynakları bağlamında kritik öneme haiz olması, bunu konunun uzmanları belirtiyor.

Ezcümle, uzmanlar, şunu demek istiyor:

Rusya-Ukrayna krizinin güvenlik ve huzur tehdidinden başka bir diğer etkisi de, gıda ve besin zincirlerine yönelik olacak.

Yaşanan krizden ötürü, enerji güvenliğinde ve naklinde yaşanacak menfi gelişmeler ve enerjinin artan maliyetleri, son tahlilde çiftçilerin faaliyetlerinde artan oranda gider artışına neden olacak. Bu bağlamda küresel ölçekte yaşanacak enerji krizinden ötürü, küresel bir gıda güvenliği sorunu da baş gösterebilecektir.

Değerli okuyucular, dünya nüfusu geometrik olarak artarken, bu insanları besleyecek ürünlerin aritmetik olarak artması, gerçek manada üzerinde durulması gereken bir mesele.

Gerçekten de belki insanlara bu tarz yazılar okuduğunda “masal” gibi gelebilir.

Ama şunu bilmek durumundayız: Gelecek dediğimiz süreç, hiçte öyle muğlak ve erişilemeyecek bir zaman dilimi değil.

CUMHURİYET TARİHİ, yıllardır ne olaylara gebe olmuş ne tartışmalara tanıklık etmiş ve de ne ihanetleri kaydetmiştir.

Cumhuriyet tarihimiz, bizlerin gözbebeği rejimimizin dünden bugüne nelere tanıklık ettiğinin bir güncesidir.

Osmanlı Devleti, iç işlerinde düzeni ve nizami kaybetmesinden ötürü bir bilinmeze doğru sürükleniyordu.

Şartlar ve dönem acımasız; dost ve müttefik gibi davranan devletler kuzu postunda, avının en iyi tarafını pay etmenin derdindeki kurtlar idi.

Umutsuzluk ve yılgınlık hâkim idi. Anadolu insanı; yıllardır iteklenmenin, doğru dürüst dikkate alınmamanın verdiği bir ruh hâliyle yine senelerce savaş meydanlarında sıla hasretiyle cephelerden cephelere sürüklenmelerin neticesinde, ufku göremiyordu.

Türkiye Cumhuriyeti Devleti, işte yılgın ve yorgun insanların enerjilerinin ve inançlarının tükendiği bir eşikte, döneminin şartlarını ve dünyanın gittiği istikameti çok yerinde tahlil eden ve belki bir daha tekerrürü olmayacak bir değişimi “tetikleyen” vatanseverlerin eseridir.

Cumhuriyet tarihini izlerlerken, nedense hep duygusal davranmayı ve nihayetinde tutum ve tavırlarımızı da hissiyatımız doğrultusunda biçimlendirmeyi “yeğleriz”.

Osmanlı İmparatorluğu’nun o muhteşem ve debdebeli hükümranlığının toplum hafızasında bıraktığı hüsran, özlem, kabullenememe, içine sindirememe…

Soluk alıp verdiği toprakların artık bir değişimden geçtiğinin bilincine vakıf olamaması, Türkiye’de 1923 tarihini baz almak kaydıyla çekişmelere neden olmuştur.

Mustafa Kemal ATATÜRK gibi bir dehaya sahip olmanın kıvancını yaşamak varken ve onun bizlere bıraktığı eseri daha yükseklere taşıyarak taçlandırmak varken, bizler nelerin boyunduruğu altına girdik?

***

Cumhuriyetimiz, demokrasimiz ve genelde Türk Tarihi üzerine söyleve başlandığında; buradan övünç kaynakları türetilmek istendiğinde, nedense tarihe “sadık” kalınmaz.

Hep der dururuz: Tarih, tarihçilerin işidir, diye. Mustafa Kemal ATATÜRK, Anadolu topraklarında emperyalizme karşı bir zafer kazanarak “tarih yapmıştır”. Gerçekten de Türk olduğum için burada hamaset yapmak gereği duymuyorum. Ama, hakikati benim mübalağ etmem veya çarpıtmam, değiştirir mi?

Cumhuriyet rejimi, yıllardır yönetim şekli babadan oğla geçen hanedanlık sultasını, cumhura bırakan bir devrim idi. Bu cumhuriyet idaresi yönetim biçimini de “demokrasi” olarak tayin etmişti. Bakın değerli okuyucular, bir devrim yapılmış, emperyalist devletlerin her türlü tezgâhına ve işbirlikçi girişimlerine rağmen senelere varan alışkanlıklarıyla yoğrulmuş bir milleti/halkı yeni bir hayata doğru yönlendirmek, çok kolayca olabilecek bir hareket miydi?

Birinci Dünya Savaşı yapılmış, dünya milletleri büyük bir yıkımın altında eza ve zulme katlanmış, en değerli varlıklarını yani insanlarını savaş adına meydanlarda yitirmiş. İmparatorluklar yıkılmış. Milletler ulus devlet inşasına girişmiş. Sonra yine, konjonktürel süreç içinde “izm” akımlarının yine dünyayı bir felakete sürüklediği bir zaman diliminde, İkinci Dünya Savaşı insanlığı tekraren acıyla gözyaşı ve kan deryasıyla sınamış.

Tüm bu, insanlığın kaldırabilmesi büyük yıkım ve felaketlerden sonra, Türkiye Cumhuriyeti Devleti varlığını sürdürmüştür.

Demek istediğim, neden hâlen cumhuriyet çınarı 100. yılına doğru emin adımlarla yol alırken-tüm yıpratma ve saldırılara rağmen- tarihi yapan ve yazanlara inat, olanbiteni çarpıtarak yorumluyoruz? Bu ülkenin harcına dönemine göre büyük katkılar koymuş kişileri, ölümünden sonra “mesnetsiz bir biçimde”, gündelik politikaya ve tartışmaya alet etmek, ne vicdanî ne de ahlâkî.

Ben demiyorum ki… Sorgulamayalım veya araştırmayalım. İşte devletin kurumları orada. Arşivler açık. Ama, önemli olan ideolojik bağnazlığa kapılmadan, tarihin berrak bir biçimde irdelenmesidir. Cumhuriyet tarihi yeşerdiğinden beridir de karşıtlıklar üzerinden varlığını sürdürmek durumunda kalmıştır.

***

1923 tarihi gerçekten de bizler için çok önemli bir tarihtir. Toplumsal kopuşlar da siyasî tıkanmalar ile siyasetin kesintiye uğraması da hep bu sürecin hazmedilememesinden ve yine cumhuriyet rejiminin içselleştirilememesindendir.

Osmanlı Devleti, din-tarım imparatorluğu idi. Toplumsal yapı da siyasal yapı da yani devlet düzeni de ve iktisadî gelişmeler de hep çağının değerlerinden ve ideolojik kavramlarından besleniyordu. Devletin başındaki sultan/padişahların güçlerini dinden almaları, tek tanrılı dinin gereği toplumun üzerinde kuşatıcı bir siyasal ve dinsel güce sahip olmaları, pekâlâ kulların birey aşamasına geçişlerinde en büyük direnç noktası olarak tezahür ediyordu.

İşte Türk Devrimi ve dolayısıyla cumhuriyet, Osmanlı tebaası konumundaki “insancıklara” “vatandaş” kimliğini yukarıdan aşağıya olacak şekilde armağan ediyordu.

Bu bağlamda, devrim muhafızlarıyla karşı devrimcilerin tartışmalarına baktığınızda, sürekli olarak bir “reddiye”, “inkâr”, “yok sayma” olgularını müşahede edersiniz.

Gerçekçi açıdan bakıldığında, karşı devrimci diyeceğimiz kesimlerin en büyük yanılgıları, Türk Devleti kimliğini cumhuriyet rejimi altında kabullenmemeleri idi. Çünkü yıllarca ümmet tanımlaması altında bir lokmaya tamah etmeleri, dünyadan tecrit bir biçimde hâlen ilkel şartlarda ekonomik faaliyetler ile iştigal olmaları, özellikle toplumun ayrıcalıklı nüfuzlu entelijansiyesinin din toplumu olmanın verdiği avantajları kaybetme telaşıyla toplumu her daim dogmalarla uyutmaları, devir ve düzen değişse de zihniyetin “donmasına” neden olmuştur.

Cumhuriyet rejiminin kök salması ve yerleşmesi adına cumhuriyetin inşasında önemli hizmetler ifa eden kurmay kişilerin de hepten bir reddiye üzerinden yeni dönemin hikâyesini yazmaları, bugüne dek uzanan mücadelenin bir yüzüdür.

Ben, bu çağımıza artık uymayan tartışmalarda ebedi banimiz ATATÜRK’Ü, ayrı yerde tutmaktayım. Kesinlikle Atatürk’ün olduğu mesnetsiz bir değerlendirmeyi kabul etmiyorum. Buradan şu çıkmasın: Atatürk eleştirilemez. Hayır, ben bunu demiyorum. Pekâlâ, Mustafa Kemal ATATÜRK de eleştirilebilir. Hataları olmuştur. Bunun yargısını bizler verecek değiliz. Benim karşı çıktığım husus, Atatürk üzerinden ya da Atatürk’e en yakın kişiler üzerinden cumhuriyet düşmanlığı yapmak. Buradan yola çıkarak Atatürk’ü milleti nazarında kötülemek, bunların hiçbir kıymet-i harbiyesi yoktur.

***

ATATÜRK ve rejim üzerinden yapılan saptırmaların en başta gelenleri, herkesin bildiği gibi bir “dinî mağduriyet” yaratmak ve alt kimlikler üzerinden ülkenin ve devletin bütünlüğünü sarsmak. Karşı devrimci dediğimiz kesimler, yıllardır yeni kurulan devletin kurum ve kurallarını, yine devrim değerlerini tahrip etmek maksadıyla hem sahada hem de masada ellerinden geleni yaptılar. Ne adına? Tarihte bence şanla ve şerefle yerini almış Osmanlı Devleti adına…

Nasıl ki Atatürk’ün vefatından sonra işbaşına gelen kadrolar, cumhuriyet rejiminin yerleştirmek istediği fikri altyapıyı telakki etmek istedikleri doğrultuda topluma “dayatmışlar” ise de, yeni Osmanlılar dediğimiz hâlâ akılları tarihin geçmişinde kalmış kitleler de yeni devleti, bilinçli ve planlı bir biçimde reddettiler.

Buradan şunu söyleyebiliriz. Yeni bir devlet kurulmuştu. Bu yeni devlet altyapı ve üstyapı çerçevesinde üniter-ulus devlet modelinde, laik, demokratik sosyal hukuk devleti sisteminde ülkeyi silbaştan dizayn ediyordu. Giyim kuşamdan tutunda insanların vatandaşlık aidiyetine kadar sahip oldukları hak ve hürriyetler ile yine ödevler bağlamında cumhuriyet toplumu ve bireyi tesis ediliyordu.

Bugün, cumhuriyet muhafızları Kemalist entelijansiye de sağcı muhafazakâr-mukaddesatçı entelijansiye de, kendi kurguladıkları muhayyele üzerinden bir çözümleme yapma derdindeler.

Sol Kemalist aydınların zaviyesinden bakıldığında, Türk Medeniyeti içinde Osmanlılar “yok farz ediliyor” veya hepten reddiye yapılıyor. Böyle bir tavır takınmak ne kadar rasyonel değerli okuyucular? Türk Medeniyeti 100 yıllık bir sürece sığdırılabilir mi? Kök salmış bir kadim uygarlıktan bahsederken Osmanlı Devletini yok saymak, nesillerin dimağlarından silmek, aynen karşı devrimcilerin düştüğü akıl tutulmasının birörneğidir.

Bundan sonrası zaten hep bilinen süreç. Bir adım Kemalist hareketten geldiyse… Bir hareket karşı devrimci kesimlerden gelmiştir.

Oturduğumuz yerden baktığımızda, bu kısır bir üretimden başka bir şey değildir.

Birbirimizi reddettiğimiz ve inkâr ettiğimiz bir çaba, sadece çok meşhur bir havanda su dövmekten başka bir şey değildir.

Çünkü tarih yapılmıştır ve yapıcıları tarihteki müstesna yerlerini de almışlardır.  

2023 seçimleri hem Cumhur İttifakı hem de Millet İttifakı açısından “dönüm noktası” olarak görülüyor. Hemen ilerlemeden soralım. Cumhuriyet Halk Partisi’nin gelecek seçimde ipi göğüsleme şansı nedir? Evet, belki artık dönüp dönüp aynı şeyleri konuşuyoruz. Ama konuşmak durumundayız. Aynı kavramlar ve aynı hususlar üzerinde yazıyoruz biliyorum ama bazı saikleri açığa çıkarmak babında yazmak ve sormak durumundayız.

Dikkat ediyorsanız ekonomik tablomuz iyi değil. Tabii ben böyle diyorum ama bu aşamada “bilirkişi” değilim. Gerçi, bir hususa yönelik kelam edebilmek için de çok fazla tedrisat görmeye gerek yok. Devletin ekonomiden sorumlu kurumlarıyla halkın bire bir deneyimlediği “gerçekler” her nedense uyuşmuyor. Zaten kamuoyundaki tartışmada “güvenirlik” üzerinden koparılıyor.

Yüksek fiyatlardan ötürü toplumun alımgücü düşmüş durumda. Ekonominin kurmayları, “yüksek faiz yüksek enflasyon” tezine iman ettikleri için kamuoyundan gelen “alternatif seslere” kulak vermiyorlar. Bence de burada sıkıntı, halkın bire bir tecrübe ettiği sıkıntıların yönetim katında “reel” olarak karşılık bulamaması. Şunu ifade edelim, AK Parti gerçekten de Türkiye’de bazı konularda, demokratikleşme çabalarında, hukuka ilişkin dönüşümlerde büyük çaba gösterdi.

Yine bu durumların hakkını vermek demek, olumsuz konularda ses çıkarmamak olarak da telakki edilmemeli. Elektrik faturalarından tutunda doğalgaz ve diğer sabit harcama kalemlerine kadar dar gelirli ailelerin bütçelerini zorlayacak ve hatta yıkıma sürükleyecek gelişmeler noktasında sadece “seyirce kalmak” sorunu çözmüyor. Türkiye’de en büyük aymazlık, sorunu çözmek adına kesin neşter vurmak yerine, “palyatif tedbirlerle” problemi geleceğe ötelemek oluyor. Sürdürülebilir tedbirler almak varken, dostlar alışverişte görsün misali politikalar çare üretmiyor, sadece insanların gözlerini boyuyor.

*  *  *

Eğer görmek isterseniz ve duyargalarınızı açık bırakırsanız, ülkemizdeki hoşnutsuzlukları ve homurdanmaları fark edersiniz. Doğal olarak iktidarlar mevcut tabloyu olduğu gibi değil de biraz makyajlayarak topluma sunarlar. Zaten biliyorsunuz, son dönemlerde en fazla aşina olduğumuz kavramların başında, algı yönetimi, algılarla oynama ve hatta şimdi biraz unutuldu ama “post-truth” kavramları gelmektedir.

Tamam, siyasi iktidarlar “siyasal erk” olmanın verdiği güce dayanarak toplumu “hakikatler doğrultusunda” yönlendirsinler. Belki, olmayan bir pembe mutluluk masallarıyla halkı uyuştursunlar. Olmayan bir değerlerden toplum inşa etsinler. Güllük gülistanlık içinde yaşanıyormuş havasını topluma yansıtsınlar. Burada siyasetçilere-özellikle iktidarın siyasetçilerine- medya kuruluşlarının epeyce bir destek verdiğini de ifade edelim.

Akabinde muhalefet partileri ne yapıyorlar? Şunu artık ben kabul ettim. Sizdeki düşünceyi bilmiyorum. Özellikle Cumhuriyet Halk Partisi, evet Türkiye’deki sorunlardan dem vuruyor. Muhalefetteki potansiyeli en yüksek parti olarak toplumun sorunlarına sözcülük yapıyorlar ama “daha fazlası” adına elde ne var? Değerli okuyucular, bu soruları soruyorum ama ben de bunların cevabını bilmiyorum. Ben, sadece, yaptığım okumalardan ve gözlemlerimden elde ettiğim çıkarımları yazıya döküyorum.

CHP, Türkiye’nin modernleşme aşamalarında Türk Silahlı Kuvvetler ile en büyük paya sahip olan siyasal partisidir. İlerlemelerde, ilerici atılımlarda CHP’nin büyük hizmetleri olmuştur. Ama dünya ve Türkiye değişirken, sizin hâlen Cumhuriyetin ilk yıllarında kalarak olayları tahlil ederek değerlendirmeniz, gerçek manada toplumda olması gereken karşılığı bulamaz. Bu açıdan ilerici bir parti olan CHP, dönemdeki gelişmelere bağlı olarak tarihte takılı kaldığında, muhafazakârlaşmaya başlar. Yanisi, direnç noktasında “statükoculuk” göze çarpar. Cumhuriyet Halk Partili kesimlerde belki de en fazla rahatsızlık yaratan husus, kendilerine “statükocu” denmesidir. Bir düşünün, yıllar geçmesine rağmen 10. Yıl marşlarını dinlemekten fazla “ileriye” gidemeyen partiye, muhafazakâr ya da statükocu denmez de ne denir?

*  *  *

KADİR HAS ÜNİVERSİTESİ’nin “Türkiye Eğilimleri Araştırması” sonuçları, insanların akıllarında kalan bazı sorulara cevap vermesi yönünden açıklayıcı nitelikte.

Araştırmaya katılanların %55.7’si cumhurbaşkanlığı hükümet sistemini tercih ederken, %44.3’ü parlamenter sistemi benimsediğini belirtmiş.

Çeşitli okumalarda gördüğüm kadarıyla, AK Parti seçmeni ile CHP seçmeni arasında “anlamlı” bir geçirgenlik yok. Ben de bu görüşe katılıyorum. Kamuoyu nabız yoklamalarında uzman olmuş kişilerin belirttiği üzere, daha önceleri AK Parti’ye oy vermiş kitleler, partilerine kızdıkları hâlde bile CHP’ye oy vermeyeceklerini belirtiyorlarmış. Aynı şekilde CHP’ye oy veren kitleler, partilerinden hoşnutsuzluk duyduklarında bile AK Parti’ye yönelmeyeceklerini belirtiyorlarmış.

GELECEK Partisi ve DEVA Partisi muhafazakâr hassasiyet taşıyan seçmenlerin yöneldiği bir diğer alternatif partilermiş. Ben daha önce de yazmıştım. Bu tip partiler daha çok konjonktürel ortamın elverişliliğinden kurulan partiler. Bu partilerin, siyaset kurumu içinde varolacaklarına inanmıyorum. Genelgeçer atmosfer içinde yüzergezer seçmenin oylarına talip olan bu partiler, sadece olası seçim opsiyonlarında yedek siyasi aktör olarak konumlanmaktalar.

Bir de şöyle bir algı uyandırmışlar sağ-muhafazakâr seçmen tabanında: Adalet ve Kalkınma Partisi iktidardan giderse bizlere yapılan yardımlar da kesilir. Sanırım, burada şunun da etkisi var, insanlar devlet olgusuyla hükümet olgusunu ayırt edemiyorlar. Yine, 20 yıldır tek başına iktidar olmanın avantajıyla devlet kurumları üzerindeki tam kontrol toplum indinde, özellikle AK Parti seçmeninde devlet=AK Parti hükümetleri olarak sembolize ediliyor.

Şu bir gerçek, AK Parti bu zamana denk hiçbir Cumhuriyet Hükümetlerinin sergileyemediği performansı göstermiştir. Zaten burada bir sıkıntı yok. Buradaki tıkanma, muhalefet kanallarından neşet ediyor. Yıllardır neden özellikle CHP, SEÇMEN indinde olması gereken sıçramayı yapamıyor. Gerçekten ben de anlamış değilim. İleri de siyasetbilimciler, siyaset sosyologları ile siyaset psikologları bunu etraflıca irdeleyeceklerdir.  

Her nedense yaklaşan seçimler siyasi partiler bakımından “dönüm noktası” olarak addedilir. Ama bu dönüm noktaları bitmez. Türkiye’de cumhuriyet ilan edilip de kök salmasından beridir, rejimimizin yıkılacağı ve yerine karşı bir hamleyle şeriat devleti kurulacağı anlayışıdır. Pekâlâ, cumhuriyet rejimi kurulurken de zaten zırhlarını kuşanarak gelebilecek tehditlere karşı gardını almıştır.

Bu bağlamda, ülkemizdeki siyaset bloklaşması da daha çok Amerikan Demokrasisindeki gibi zahirde iki parti üzerinden yürütülmekte. Geçmişte, Demokrat Parti(DP) vardı, Adalet Partisi(AP) vardı; şimdi ise kesintisiz olarak 20 yıldır iktidarda olan AK Parti ve köklü partimiz Cumhuriyet Halk Partisi var. Seçim üzerine toto oynanadursun, gelecek açısından Türkiye’de ne gibi değişme ve gelişmeler olacak, merakla beklenmekte.

Ben bu yazıda, yine CHP üzerinde durmak istiyorum. Bildiğiniz gibi ülkemizde sosyalist partiler veya demokratik sol olduğunu iddia eden partiler, adamakıllı siyaset kulvarı içinde sağ partilere alternatif olamadılar. Bugün, 2022 Türkiye’sine baktığımızda, Cumhuriyet Halk Parti’yi, sahip olduğu seçmen tabanı bakımından iktidar yolculuğunda en başa oynayabilecek en başat parti olarak görüyorum.

Şunu ifade edelim: Muhalefet tarafında konumlanan partilerin hemen hemen hepsi artık Türkiye’nin yönetilemediği konusunda hemfikir. Türkiye yönetilebilirlikten uzaklaşmakta. Tabii herkesin fikrine saygı duymak lâzım. Öte yandan yine bir başka endişe ise Türkiye’nin laik, demokratik cumhuriyet rejiminden de uzaklaştırıldığı ve dönüşümün 2023 yılında tamamlanacağı.

Bu bağlamda CHP üzerinden değerlendirme yapmaya devam edeceğim. Şimdi bir soru soralım: CHP kendini dönüştürebildi mi? Artık tekrara düşeceğiz ama ne yapabilirim, yineleyeceğim… CHP Türkiye’deki değişimi doğru düzgün tahlil edebiliyor mu? Bu, hem sosyolojik hem de ekonomik olarak geçerli. Artık eski zamanda kalmış siyaset kalıplarıyla ve geçmişe özlemle anı yakalamak, seçmenlerin beklentilerini karşılamak zor görünmekte.

* * *

Bu bağlamda, muhalefet tarafı Millet İttifakı çatısı altında toplanmış olsa da, burada önü çeken parti ne denirse densin Cumhuriyet Halk Partisi’dir. Aslında gelecekteki seçim ittifaklar arasında geçecek ama acaba diyorum, CHP’nin tek başına iktidar olmak için bir yol haritası var mı? Değerli okuyucular, yapıyor(muş) gibi yapmakla söylüyor(muş) gibi söylemek arasında farklar var. Bakıyorum, evet, Cumhuriyet Halk Partisi bir şeyler yapıyor izlenimi veriyor: Esnaf ziyaretleri, çarşı pazarda vatandaşın nabzını ölçme… Tamam da ileriye dönük seçim kazanmaya yönelik bir strateji var mı?

Zaten CHP, daha çok eski siyaset enstrümanlarından medet umduğu için, siyaset kurumu içinde AK Parti’nin ciddi bir rakibi olarak temayüz edemiyor. Buradan şuraya gelmek istiyorum. Cumhuriyet Halk Partisi “Kemalist ideolojinin” refleksleriyle Türkiye’deki sosyolojik değişmeleri okumaya çabalarsa, çuvallamaya mahkûmdur. Şunu da belirtmek isterim: Ben ATATÜRKÇÜLÜĞÜ ve KEMALİZMİ farklı bir düşünce yapısı olarak telakki etmekte ve Kemalizm’in Türkiye’deki vatandaşlara “hâlâ” çocuk gibi davranması, bir türlü CHP’nin toplumdaki beklenen yükselişi gerçekleştirememesine de neden oluyor.

Evet, Kemalizm bir modernleşmenin ete kemiğe bürünmüş hâli idi. Kemalizm sistematiği ile modern cumhuriyet Türkiye’sinin uygarlığa giden yollarının taşları emin ve sağlam bir biçimde döşenmiştir. Kemalizm yeni Türkiye’de ilerleme ve modernleşmeyi “Batılılaşma” ile tamamladı. Aslında buradaki nüans “Batıcılık” değil, yani taklitçilik değil. Atatürk; Türkiye’yi kendine münhasır değerleriyle, ama zamanının yükselen değerlerinin ve kurumlarının Batıda olması hasebiyle Batılılaştırarak, Osmanlı Devleti’nin kaçırdığı medeniyet trenini bir daha kaçırmamak için dönüştürmek istemiştir.

Dönemine göre de ATATÜRK, devrimci adımlar doğrultusunda Türkiye’yi “çağdaş bir toplum” aşamasına üstelik emperyalizmin tüm hücumlarına karşın emperyalist devletlerin kurum ve kurallarını ülkemize adapte ederek getirmiştir. Ama döneminde sapkın ideolojik akımların toplumları bir bataklığa, uçuruma sürüklediği gerçekliğinde, Atatürk ülkemizi ne “faşizme” ne “sosyalist düzene” ne de bir başka totaliter rejime dönüştürmeden, devrimlerin olmazsa olmazı inkilâpları da tabii ki tepeden inme usulle toplumumuza kazandırmıştır.

* * *

Öte yandan ebedi liderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ten sonraki toplum içindeki değişimler, toplumun dönüştürülmesi daha çok “halka rağmen halk için” anlayışıyla yapıldı. Az önce de ifade ettiğim gibi ATATÜRK’ÜN bizzat kendisinin de içinde olduğu devrimlerin ve inkilâpların hayata geçirilmesinde ve ATA’mızın vefatından sonraki devrim sürecinin atılımları dönem içinde olması gereken idi. Dönüşümün sosyolojik bir evrim olduğunu, ekonomi-politiğin bir uzantısı olduğunu Kemalist zihniyete sahip kesimler kabul etmek istemediler.

Kemalist ideolojinin es geçtiği husus şuydu, sosyolojik dönüşüm devlet-egemen yapıdan toplum-egemen bir yapıya geçmeyi gerekli kılıyor ve bu da “demokratikleşmeyi” elzem görüyordu. Bu bağlamda ben Kemalizm’i yukarıdaki satırlarda ifade ettiğim gibi farklı bir değerlendirmeye tâbi tutuyorum: Kemalizm’in daha çok “bir elit anlayış” olduğundan hareketle, toplum ve vatandaşlar üzerinde “kontrol gücü” gibi durduğuna kaniyim.

Neyse çok fazla uzatmak istemiyorum. Burada ne Atatürkçülük ne de Kemalizm tartışması yapmak niyetinde değilim. Sonuçta, Atatürk’ümüz bizlerin ebedi lideri ve vatanımızın ve devletimizin sarsılmaz banisidir. Son tahlilde, Cumhuriyet Halk Partisi’nin artık Türkiye’deki siyaset okumasını kültürel değerler üzerinden değil de, sosyoloji tabanlı değerlendirmeye çabalaması lâzım.

Öncelikle değişim ve dönüşüm, CHP’nin topluma bakış açısında başlamalı. Şu bir gerçek, CHP’nin bugünkü kemik kitlesi taş çatlasa %25-30 eşiğini geçemez. Şuraya getirmek istiyorum: CHP toplumun mütedeyyin kesiminden teveccüh görmeden, seçimde tek başına işbaşına gelemez. Diyeceksiniz ki, CHP’nin böyle bir iddiası veya beklentisi var mı? Yani bu bağlamda, şu son 20 senede Cumhuriyet Halk Partisi’nden özellikle dindar-mukaddesatçı kitlelerden teveccüh görecek bir davranış göremedik.

Yaptığım okumalarda gördüğüm husus, muhafazakâr seçmen kitlesinin AK Parti’den memnun olmasalar bile, AK Parti’nin alternatifi bir partiyi kendilerine yakın bulamadıklarından, kerhen bile olsa seçimlerini AK Parti üzerinde yoğunlaştırdıkları. Ve bir de iktidar tarafından yoğun olarak uygulanan propaganda: AK Parti giderse eski kazanımlarınızı kaybedersiniz, başörtüsü yasağı geri gelir, dinî özgürlüklerinizi yaşayamazsınız vb.

Son tahlilde…

Cumhuriyet Halk Partisi’nin, kendi görüşümce muhafazakârlardan oy almadan tek başına iktidar olma şansı yoktur.       

Bazı kavramlar üzerinden Türkiye’de bir bardak suda fırtına koparmak alışkanlık hâline gelmiştir.

Memleketimizde bazı olgular...

Hem içte hem de dışarıda ülkemizi, merkeze sadık ve bağımlı bir çevre ülke konumunda tutmak için hep kamuoyunun gündeminde bilinçli bir biçimde tutulmuştur.

1923 yılından beridir bitmeyen toplumsal kavga...

Laiklik...

Laikliğin din müessesesi üzerinden çarpıtılması...

Artık şunu söylemek gerekiyor. Sık sık burada benzer hususlar üzerinden yazılar yazacağım için, tekrara düşmemek adına...

Laiklik tarifine gerek görmüyorum.

Zaten mebzul miktarda laiklik tarifine erişmeniz hem kitaplar çerçevesinde hem de internette mümkün.

Benim takıldığım nokta, laikliğin demokratik bir toplumdaki işlevinin ve misyonunun doğru düzgün tahlil edilmeden, yekten karalanmasıdır.

Bu takıntı...

Sol cephede de var, sağ cephede de var.

Sol aydınlar ve sol ideolojiyle bir toplumu ve devleti düzenleme saikinde olanlar, laikliği neredeyse artık bir “tabu” olarak telakki etmekte, kamunun laiklik ilkesi üzerinden şekillenmesini talep ve arzu etmekteler.

Sol entelijansiye açısından “başörtüsü/tesettür”, Siyasal İslam’ın kamu içindeki simgesel bir aracı olmakla beraber, bunun bir “özgürlük” davranışı olamayacağıdır.

Zaten...

Dönem dönem...

Bunun toplum içindeki yansımalarını, siyasette tıkanma zamanlarında çok defa deneyimledik.

Şunu kabul etmek durumundayız:

Demokratik bir rejimin, dünyevî bir düzende akamete uğramadan varlığını sürdürmesinin yegâne dayanağı laikliktir.

--------*--------

Ben de kabul ediyorum.

Fakat, bugün laikliği sadece sözlük anlamıyla içselleştirip, toplumun din özgürlüğü noktasında, bu demokrasinin vazgeçilmez faktörünü tıkaç amacıyla kullandığınız vakit...

Bumerang etkisi yaratır.

Yine... Sağ iktidarlar ve sağcı bir dünya görüşünde olanlar veçhesinden de laikliğin algılanışı, aynen solcuların telakki edişleri gibidir.

Büyük bir çoğunlukta, laiklik demek, dinsizlik demek olarak idrak ediliyor. Bugün yirmibirinci yüzyıl şartlarının hüküm sürdüğü bir dünya düzeninde, pekâlâ vatandaşların, tâbi oldukları ülkelerin kendilerine tanıdıkları hak ve yükümlülüklere sahip çıkmaları beklenir.

Ama...

21.yy’ın dizgesinde, hem insan haklarını ve demokrasiyi hem de bu hakları güvenceye alan adalet denen şaşmaz teraziye büyük bir ehemmiyet atfedeceksiniz...

Öte yandan, dönemin yani 21.yy’ın geçirdiği dönüşüm ve değişimlere inat hâlen şekil üzerinden ve 18.yy fikrî dünyası üzerinden insanların nasıl bir hayat sürdürmelerine ve hatta zihin dünyalarına hükmetmeye çabalayacaksınız...

Bunların hiçbiri, ne sağcıların ne de solcuların kavramları yorumlayışı ve bu kavramlar üzerinden toplumu ve devleti dönüştürme çabaları, toplumsal huzura da toplumsal barışa da hizmet etmektedir.

Özgürlük diye avazımız çıktığı kadar bağırıyoruz.

Demokrasi diye bağırıyoruz. Adalet ve hukuk talep ediyoruz. Daha fazla hak ve hürriyetlerimizin genişletilmesini umuyoruz.

Refah devleti olmak istiyoruz. Kalkınmanın tabana yayılarak, insanların ekonomik büyümeden hakça pay almasını öngörüyoruz.

Ama...

Bakıyorsunuz, yılların neden olduğu ideolojik tortuların, bağnazlığın, hüsnükuruntuların, bizleri birbirimizden ötelediğini göremiyoruz.

Laiklik, din düşmanlığı değildir.

Laiklik, insanları dinden soğutmaz ve soğutmadığı gibi, dinden de uzaklaştırmaz.

Öte yandan, artık bu ülkenin gerçek dindar insanlarını da, fetiş veya tabu hâline soktuğunuz özgürlükçü olmayan bir laiklik korkusuyla sisteme ve toplumun diğerlerine karşı küstürmeyin.

Devam etmek ümidiyle...   

Modernleşme ve kentleşme insanlığı geleneksel yaşam ve kültürlerinden koparmıştır.

İnsanların yaşam tarzlarının değişime uğramasında motor güç, aşırı bir biçimde kentleşme hamleleri olmuştur.

Esasında, kentleşme ve endüstri toplumu olmanın gereği insanlar, “bireyselleşiyor” ve “bencilleşiyordu”.

Geçmişin yaşam reflekslerinde ön plana çıkan husus, birincil ilişki tarzının, tüm yaşam örüntülerinin tamamını kapsamasıydı.

İnsanlar birlikte yaşamaktaydı. İmece usulü dediğimiz biçimde toplumsal yaşamın sıkıntıları ve zorlukları, beraberce kolektif akıl ve güçle bertaraf ediliyordu. Türkiye’deki gelişmeler açısından bakarsak… Türkiye’de özellikle 80 sonrası ekonomik düzende değişime gidilmesiyle beraber, kentleşmenin hızlanması, modernleşme adında, pek de sürece uymayan davranışlar ve hareketlerin tetiklediği gecekondulaşma…

Öte yandan ülkemizdeki göç hareketlerinin de 80 sonrası hızlanması, uygulanmaya başlanan liberal ekonomik politikalar, kentleşmenin bir modernleşme aracı olmasından ziyade, sorunların katmerleştiği bir aksa neden oldu.

Şuan gelişmekte olan ülkelerin belki de yaşadıkları iktisadî ve sosyo-kültürel ile sosyo-politik açmazların kaynağı olarak, bu plansız ve programsız göç hareketlerinin de bir etken olduğunu kabul etmek durumundayız.

Ne ki kentleşme ve modernleşmenin bir süreçsel merhalenin akabinde zuhur etmemesi, göçlerin yaşanan sıkıntılar da tek çare olarak görünmesine de vesile oluyor.

Parayla saadet olur mu?

Mutluluk son tahlilde ne ile ilgilidir?

Tek tek insanların/bireylerin ve dahası toplumların gönençlerinin arttırılmasında etken faktör nedir?

Mutluluk ve refah içinde yaşamanın mutlak ve tek ve hatta evrensel bir reçetesi var mıdır?

Toplumların ekonomik bağlamda kalkınmış ve büyümeyi tabana yansıtmış olmaları, işte o ülkeleri “gelişmiş” yapmak açısından bir numaralı faktördür.

Yüzyıllardır insanlık “mutluluk reçetesi” arar durur. Mutluluğun, insandan insana değişeceğini söylemeye gerek var mıdır, bilmiyorum.

Ama en son tahlilde… Gelişmiş bir toplum olmak, modern çağdaş bir devlet tesis etmek, her şeyden önce “vatandaşlık statüsünün” bilincinde olmak…

Bunların, mutluluk ve gönenç içinde yaşamayla ilgisi çok yakındır. Mesela, Arap ülkelerine bir bakalım. Parasal genişlik hususunda bu ülkelerde bir sorun olmadığını görürsünüz. Öte yandan bu ülkelerde, zenginlik kaynağı üretimden değil, üretimde girdi olarak kullanılan stratejik kaynaklardan; yanisi petrol ve doğalgazdan gelir.

İnsanî gelişmişlik, eğitim seviyesinin yüksekliği, siyasal yapı, demokrasinin kalitesi, birey-devlet ilişkisi vb. zeminde zuhur eden doneler üzerinden bir yaklaşım geliştirsek…

Genelde…

Avrupa’nın kuzeyindeki ülkelerde insanların, sanki daha gönenç ve huzur içinde bir yaşam sürdürdüklerini, hem pratikte hem de bilimsel veriler düzeyinde deneyimleriz.

Tabii bu böyle olacak diye bir şey yok. Ama bir millet, eğitime, ekonomik büyümeye önem verir ve ürettiği hasılayı ne kadar adilanece toplum tabanına yansıtabilirse, o denli toplumsal gönenci yeşertebilir.

SOĞUK SAVAŞ döneminde Sovyetler Birliğini çökertebilmek için “dincilik” ve “milliyetçilik” ideolojileri ABD tarafından bir etkin silah olarak kullanılmıştır.

II. DÜNYA SAVAŞINDAN sonra, yine Sovyetler Birliği ile sürdürülen soğuk savaş kapsamında “Komünizmle Savaş” konsepti altında uygulanan dincilik ve milliyetçilik ulus devletleri zaafa uğratmıştır.

Bu bağlamda, bizim yaşadığımız deneyimler...

Demokratik, laik sosyal hukuk devletimizi...

Sürekli olarak geriletmiştir.

Sovyetler Birliği’nin çöküşünün ardından dünya sisteminin bir boşluğa kapılmaması adına, yani dünya jandarmalığına soyunan ABD’nin bu liderliğini kaybetmemek adına Samuel Huntington tarafından ortaya sürülen “Uygarlıklar/medeniyetler Çatışması” tezi...

Büyük Ortadoğu veya Genişletilmiş Ortadoğu ve Afrika Projesinin araçlarıydı.

Afganistan’da Sovyet yayılmacılığını engellemesi için CIA tarafından kurulup Suudi Arabistan parasıyla finanse edilen EL-KAİDE ve TALİBAN örgütleri, yenidünya sistemi için bulunmaz hasımlar idi.

Zaten...

Bu kurulup beslenen terör örgütleri... 11 Eylül 2001 yılında, ABD’yi kendi evinde vurunca, bir nevi hasım ilan edilen Radikal Siyasal İslam, dünya jandarmasını kendini güvende hissettiği topraklarında vurunca, bu sefer ABD’nin eline “Ilımlı İslam” kozunu verdi.

Büyük plan için düğmeye basıldı.

Önce, Afganistan ve sonra da Irak yerle bir edildi.

Bu dünyayı tehlikeden kurtarma operasyonu başarıyla sonuçlanmış mıdır, derseniz...

Ortadoğu coğrafyasının hali pür melali ortada.

Acaba, Covid-19 salgının türlü varyantlarının türeyip/türetilip(?) ulus devletlerin sürekli “istim üzerinde” tutulduğu bir 2022 senesinde, ABD’nin mütecaviz ve sürpriz operasyonları olabilir mi?

Düşünmek bile istemiyorum.

Azıcık huzur lâzım gezegenimize.

Batı uygarlığının temelinde…

Kültürünün temelinde…

Endüstrileşme…

Aydınlanma…

Laiklik…

Ulusal bilinç…

Demokrasi…

Ögeleri yatmaktadır.

Ne hazin ki… Emperyalizm, küreselleşme rüzgârı altında kendi angajmanını çevre ülkelere dayatmak adına…

Yukarıdaki ögeleri kullanmakta… Öte yandan bu ülkeleri aklı sıra kendi kültürlerinin biricik ve tek olduğu zannıyla “ötekileştirmekte”…

Bugün dünyada…

Irkçılık sorunu da varsa…

Milliyetçilik, mikro çerçevede ulus devletlerin birliğini ve bütünlüğünü tehdit eder halde ise…

Mukaddes değerlerden en önemlisi din, siyaset için kullanılıyorsa ve yüzlerce insan bu hedef adına katlediliyorsa…

Ezcümle…

Bu varsayılı sorunların üzerine bir de…

Göçmen düşmanlığı…

Gıda sorunu ve tedariki krizi…

İklim krizi gibi sorunlar eklemlene eklemene sıkıntıları katmerleştiriyorsa, artık gerçekten de başka bir dünya mümkün, demenin zamanıdır.

(.........?..........)

ERKEN SEÇİM nidaları artık her yerden duyulur oldu.

Geçim derdi bir numaralı sorun.

Ama seçim istemekle, seçimin gerçekleşmesi olası mı?

Cumhur ittifakı bakımından sanırım seçime yönelik bir adım beklenmiyor.

Dolarizasyon…

Enflasyon…

Satın alma gücünün düşmesi…

Hanehalkının gelirinin ne “açlık sınırı” ile ne de “yoksulluk sınırı” ile atbaşı gidememesi.

Ezcümle…

Hayatı “idame” etmek şuan için sanatlar içinde “sanat” gibi.

Âdeta yaşam içinde yaşamla köşe kapmaca oynamak gibi…

İki senedir hayat…

Ne denirse densin, çetrefilli bir süreç içinde devam ettirilmeye devam ediliyor.

Bir yandan, Covid-19 salgının bulaş riski…

İnsanları ölüm-yaşam çizgisinde “sınarken”…

Öte yandan…

Fani dünyanın hayhuyu içinde de dünyevi değerler; para, faiz, enflasyon, borç, senet, kredi, ücret, maaş, gelir(sizlik), yoksulluk, mahrumiyet, insanları ontolojik olarak tehdit ediyor.

21.yy gerçekten de insanların ve insanların icadı olan hayat düzenlerinin, artık görülmemiş bir biçimde düzey atladığı bir çağ (idi.).

Ama nerede?

***

Siber uzay çağı dedikleri…

Bilgi toplumları dedikleri…

Bilişim-iletişim Devrimi dedikleri…

Post-modern toplum aşaması dedikleri dönemde…

Hâlen işsizlik, yoksulluk, yoksunluk, talan, yağma, açgözlülük, tokluk, açlık, nefse boyun eğme, hep daha fazlasını arzulama ama öte yandan hem duygusal hem de ussal olarak körleşme.

Tabii bu gidişatlar…

Sürdürülemez.

Sürdürülebilecek olan: İktisadî büyüme, genişleme, kalkınma ve son tahlilde, toplumun gönencinin arttırılarak refah devleti olmaktır.

Şöyle baktığımızda…

Çare ne olabilir?

Artık, sorunlardan kurtulmak ve önce “insan” demek için yüzyıllar öncesine dönerek, Ortaçağ karanlığından medet ummak, hangi kafanın bir ürünüdür?

Hadi tamam, hâlâ din-tarım toplumu olma niteliğini aşamamış bir Afganistan için, çok fazla derinlikli yorum yapmaya gerek yok.

Ama, kendisini çağdaş “Batılı değerlerle örünmüş”(?) uygar toplulukların safında konumlandıran devletlerin…

Yolu ve istikameti…

Geleneksele “ricat” olamaz.

Ee öyleyse düze nasıl çıkılır?

Bu satırların sahibinin öyle allame bir tahsil geçmişi yok.

Ben de sadece siz değerli okuyucular gibi olan-biteni seyretme durumundayım.

Benim reçete yazmak gibi bir geçmiş tecrübem de yok.

Seçim diyorlar da…

Acaba diyorum, bu seçim talep edenler, karartının ardında nasıl bir ışık gördüler de, bu minvalde ısrar ediyorlar…

Beklemek gerek.

Türkiye’de siyaset esasında pek sevilmez.

Yazıya böyle kitabın ortasından girdiğime bakmayın.

İnsanlarımızın kafasında yer etmiştir.

Ne?

Kahvehanelerde, sohbet için bir araya gelinen yerlerde insanlarımızın siyaset konuştuğundan dem vurulabilir.

Acaba, gerçekten de sosyo-politik realite bu yönde midir?

Ben, bu şekilde olduğunu pek düşünmüyorum.

Siz, bakmayın insanlarımızın oturdukları yerlerde okey felan oynarken memleket kurtardıklarına!

Özellikle…

Toplumumuz içinde kadınlarımızın ben siyasetten hoşlanmadıklarına kaniyim. Bu yönde uzun yıllardan beridir oluşmuş bir kanaatim var.

Pekâlâ, bu bir “önyargı” değil.

Gerçekten de neden acaba özelde kadınlarımızda, genelde de toplumumuzda siyasete ilgi düşük düzeyde?

Siz de zaman zaman kamuoyunun nabzını tutmak için yapılan seçim anketlerine bakıyorsunuzdur.

Burada, ankete katılanlara, yine bazen ülkemizde en güvendiğiniz kurum/kişi hangisidir, şeklinde sorular yöneltilir.

Çıkan sonuçlar da pek şaşırtıcı olmaz:

En önde, yani birinciliği genelde politikacılar/siyasetçiler alır.

Toplumumuzda yaygın bir inanç ve kanı vardır:

Siyasetçiye güvenilmez, diye.

Neden?

TÜRK DİL KURUMUNUN internet sözlüğü siyaseti şöyle tarif etmiş:

“Devlet işlerini düzenleme ve yürütme sanatıyla ilgili özel görüş veya anlayış.”

Şimdi burada bir tuhaflık var!

Belki, insanlık tarihinin ilk kilometre taşlarının döşendiği zamanlarda, siyaset belki sadece “ayrıcalıklı ve seçkin” kişilerin uhdesindeydi. Zaten tarih ve siyaset kitaplarını karıştırdığınızda, ilk dönem insanlık serüveninde siyasetin, aristokrat diyebileceğimiz zümrelerce yapıldığını görürsünüz.

Sanayi Devrimi ile birlikte modern ulus devletlerin inşası, kanımca ön plana vatandaş-bireyi çıkarmıştır.

Yine toplumumuzda, “siyaset”, “siyasetçi”, “devlet” ve “bürokrasi-bürokrat” kavramlarına bakış daha önce belirttiğim gibi pek olumlu yönde olmamıştır.

Ne ki hemen hemen tüm toplumlarda ve ülkelerde “siyasetten” kurtuluş yok gibi. Tabii ki siyaseti yaşamımızın merkezine koyacağız diye bir şey de yok.

Bizim gibi gelişme evrelerini henüz tamamlayamamış toplumlarda, insanlar siyasete sadece “devlet işleri” ve “büyüklerimiz bizden daha iyi bilir” anlayışıyla baktıklarından, esasında ülkenin ve devletin kaderini belirleyecek mevzularda hep pasif durumda kalırlar.

Demokrasi daha önce de ifade ettiğim gibi “halk idaresidir.” Ama burada önemli olan modern ulus devletlerin, vergi veren yurttaşlarının, hem bireysel yani kendilerinin hem de içinde varoldukları toplumlarının geleceğini tayin edecek karar mekanizmaları ve süreçlerinde kendilerini nerede gördükleridir?

Eğer siz demokrasiyi, siyaseti ve devletin toplum üzerindeki nizam verme gücünü, sadece seçimden ibaret telakki ederseniz, ileride vuku bulacak aleyhte gelişmelerden görece olsa da sorumlu olursunuz.

Burada ifade etmek istediğim…

Vatandaşlar evet belki politikaya ilgi duymayabilirler. Ama siyasete,  lügatteki(sözlük)kelime anlamıyla yaklaşmamalarıdır. Bugün Türkiye’de de diğer ülkelerde de, toplumsal ilişkilerden tutunda, yaşayışın huzur ve barış iklimi içinde devam etmesi siyasetle, hatta iktisadî gelişmelerin; ücretlerin artması düşmesi, enflasyon, gelir ve servetin dağılımı ve daha birçok husus bu bizlerin duyarsız kaldığımız olgularla ve bunların türevleri kavramlarla çok yakından ilgisi vardır.  

Öğrenmek ve yaşam içinde deneyim sahibi olmak bir süreçtir. Bitmek bilmeyen bir maratondur. Türkiye Cumhuriyeti Devleti de kurulduğundan beridir, uygarlık ailesinin bir ferdi olma yolunda yoğun çabalar sarf ederek, bu topluluk içindeki yerini almaya baş koymuştur.

Şöyle baktığımızda…

Türkiye’de iktidara gelen siyasal partiler, programlarında “demokratikleşme” ögesine büyük ihtimam gösterirler.

Gerçekten de…

Hani sürekli ifade etmekten kaçınmadığımız bir gerçek var: Ülkemiz jeo-politik olarak bulunduğu coğrafya hasebiyle etrafındaki gelişememiş, gelişmekte olan ülkelere her zaman rol model olmuştur: Laik, demokratik hukuk devleti olmasından ötürü.

Tabii gerçekçi çerçeveden bakıldığında…

Türkiye’nin demokratikleşme serüveni, genç cumhuriyet Türkiye’si kurulup da atılıma geçtiğinden beridir devam etmektedir. Dönem dönem ülkemizde, demokrasi süreçleri ve demokrasi mekanizmaları yol kazaları nedeniyle askıya alınmıştır.

Demokratik rejim herkesin de bildiği gibi kurum ve kuralların olduğu, tüm vatandaşların eşit haklara sahip olduğu hukuk dizgesi üzerinde yükselen bir yönetim biçimidir.

Buraya kadar tamamen kurumsal ve teorik olgulardan bahis ettim. Yine burada gözden kaçmaması gereken husus, tüm bu bahsettiğimiz kavram ve değerlerin içini dolduracak ve bunları hayat içinde taşıyacak öge, insandır.

Evet…

İnsandır.

Pekâlâ sürekli dilimizde bir “demokratikleşme” türküsü var; ve fırsat buldukça bu türküyü terennüm ediyoruz.

Şimdi geliyoruz…

İnsan ögesine.

Demokratikleşmenin ve demokrasinin zirve yapmasına vasıta olacak insana ve onun niteliğine.

Hemen sormak istiyorum:

İnsanlar doğuştan demokrat mıdır?

Bir insanın; demokratik rejimi özümsemiş olması, demokratik rejiminin kurum ve kurallarını içselleştirmiş olması, demokratik bir toplumun inşası bağlamında yeterli midir?

Çölde kum misali toplumun kahir ekseriyetinin kaba kuvvete başvurduğu veya kaba kuvvetten “anladığı” ataerkil ve feodal bir sosyolojik yapı içinde, yıldız gibi parlayan moderndemokrat bir bireyin varlığı, zevahiri kurtarmaya yeter mi?

İşte herkes gördü... Mecliste bütçe kanunu çalışmalarında ve faaliyetlerinde milletvekillerinin birbirlerine ne kadar da nezaket içinde davrandıklarını!

Sadece bu garip tutum burada değil ki… Kamuoyuna yansıyan hadiselerde ve nüfuzunu ülkenin işleri ve hizmetleri için değil de, kendi şahsi çıkarları adına kullanan çok mühim isimlerin gazetelere ve ekranlara düşen görüntülerinde de görebilmek olasıdır.

Demokrasi, demokrasi diye vaaz vermek kolayda… Demokrasinin anlam ve değerini taşıyacak birey ve toplum üretmek, işte bu büyük bir mesele. O zaman yine fasit bir dairenin içine hapsolup kalıyoruz.

Demokrat olmak için ne yapmak gerekir?

Çok klişe bir cümle vardır: “Bir insan ya demokrattır ya da değildir.”

Burada demokrat bir bireyin inşasında eğitimin çok büyük bir işlevi ve rolü vardır/olacaktır da.

Evde, okulda, çalışma yaşamında, toplumsal ilişkiler içinde sürekli horlanan, baskılanan, söz hakkı verilmeyen, hatta söz hakkı gasp edilen, sonsuz bir sadakat beklenen “makbul vatandaştan” nasıl “demokrat bir bireye/yurttaşa” geçilecek, düşünmeye değmez mi?

Şimdilik bir “es verelim”…

Sonra belki devam ederiz.  

Senelerdir Türkiye’deki siyasi tartışmalara baktığımızda, hep nedense yapılan tartışmaların ve üretmeye çalışılan politikaların, memleketimizi ileriye götürmekten uzak kaldığını görürüz.

Neredeyse bir yıldır aynı şeylerle yatıp kalkmaktayız.

Türkiye’de cari dönemde uygulanmakta olan siyasal sistemin, ülkemize uygun olup olmadığını şöyle baktığınızda dört başı mamur bir biçimde irdeleyemiyoruz.

Bakıyorsunuz…

Varsa yoksa, %50+1’e takılmış bir muhalefet…

Öte yandan, yine sürekli kamuoyuna açık alanlarda ve platformlarda, “güçlendirilmiş parlamenter demokratik rejim” türküsü terennüm edilmekte.

Hâlbuki Türkiye’de eksikliğini çektiğimiz mekanizma, cumhuriyet rejiminin hâlen “demokratikleşememesidir”.

Cumhuriyet rejimini “demokrasiyle” taçlandıramadık. Bugün bakıyorsunuz, takılmış plak gibi sürekli aynı kavramlar üzerinden, karşı tarafı ekarte etmek adına salvolar sıralanmakta.

CUMHURİYET; bir Türk Devriminin akabinde, Anadolu topraklarında tarihsel süreçleri bihakkıyla deneyimleyememiş bir halka yaslanarak tesis edilmiştir.

Türkiye’yi irdelerken ve ülkemize projeksiyon tutarken, bizimle beraber bu dünyada varolan medeniyetlerin de geçirmiş oldukları “dönüşümleri” ve “kırılmaları” çok iyi ama çok iyi analiz etmek durumundayız.

Bugün, Türkiye’de siyasal anlamda belki bazı tıkanmalar yaşayabiliyoruz, yine toplumda cari siyasal hükümete bir güven kaybı yaşanıyor olabilir; tüm bunların müsebbibi kanımca, toplumumuzun demokrasiyi içselleştirememesidir.

Zaten, Osmanlı İmparatorluğu bakiyesi üzerinde kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin bu zamana uzanan perspektifte en büyük handikabı, rejimi demokrasiyle “taçlandıramamasıdır”.

*  *  *  *

Bugün yapılan tartışmalara bakıyoruz, sanki genelgeçer bir üslûp ile maksat yeşillik olsun minvalinde.

Türk Devleti dediğimiz vakit, kökeni geçmişe uzanan bir “gelenek” ve “kültürden” dem vurmuş oluruz. Gerçekten de bu açıdan yükselişini Osmanlı Devletiyle taçlandıran Türk Medeniyeti/kültürü, geçmişten gelen kültürel birikimiyle kendisinden sonraki insanlığa da mihmandar olmuştur.

Yine, Türkiye’mizin cumhuriyet rejimi tesis edildiğinden beridir yaşadığı buhran, devletin birtakım ayrıcalıklılar tarafından kendilerine temellük (mâl etmek) edilmesidir.

Demek istediğim, Türkiye’de zaten bu zamana kadar hiçbir zaman tumturaklı (gösterişli-debdebeli) bir demokrasi deneyimi yaşanmamıştır. Yine, içinden geçtiğimiz modern zamanlarda geçmişte Cumhuriyet Halk Partisi’nin devr-i iktidarında demokrasi olmadığından dem vuranlar, azıcık hafızalarını da diriltmek durumundadırlar.

1946 yılında “çok partili demokratik yaşama” geçildikten sonra, bu ülke daha çok hangi siyasal ideolojiler tarafından idare edildi? Tamam, şunu kabul ediyorum: Türkiye’de “demokratik olgunluğun ve kültürün” yeşerememesinde ve dolayısıyla halkın bu siyasal aracı içselleştirememesinde Soğuk Savaş döneminin “müesses nizam” refleksleriyle, askerî ve yargı vesayetinin vebali ziyadesiyle fazladır.

Bu yaşanan hadisenin bir yüzü ise…

Diğer yüzü de, özellikle konjonktürel olarak palazlanan İslamcı siyasal hareketlerin, “özü itibariyle” demokrasiyi benimseyememelerinin de tesiri büyüktür. Emperyalist güçlerin Ortadoğu merkezli planlarında, Türkiye’nin “stratejik ortak” olarak addedilmesi ve aslında Türkiye’nin bölgede bir ileri karakol işlevi görmesinden ötürü, SSCB’nin yıkılmasının ertesinde ve aynı zamanda Berlin Duvarı’nın da yıkılmasıyla eşanlı süreçte, boşlukta kalan küresel sistemin yeniden organize edilebilmesi açısından, güdülecek uluslararası siyasetin bir hikâyeye ihtiyaç duymasından mütevekkil Siyasal İslam’ın, “Ilımlı İslam” adı altında toplumlara yutturulması, yaşadığımız bu tıkanmalarda sağ partilerin önünü açarak, demokrasicilik oynamalarına “vesile” olmuştur.

Aslında, Türkiye’de yapmamız gereken, tezelden demokrasiyle cumhuriyet rejiminin harmanlanmasıdır.   

Bazı kelimeleri kullanmayı seviyorum.

Özellikle…

Lümpen kavramı…

Türkiye’de tecrübe ettiğimiz veya yaşadığımız olaylarda, olayın nedeni ve cereyan şekli hususunda açıklayıcı olabiliyor.

Lümpen kitleler ve lümpenleşme, bir ülkede o ülkenin içinin karıştırılmasında bulunmaz fırsatlar sunabilmekte.

Bugün şöyle baktığımızda…

Az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerde, yine özellikle “kasaba türü politikacıların” veya halk goygoycusu popülist siyasetçilerin, ülkede kötüye giden gelişmeler bağlamında en çok başvurdukları yol ve yöntem “gözbağcılığıdır”.

Şöyle de diyebiliriz… Otoriterleşme, totaliter rejim eğilimlerinin, diktatör olma yolunda ilerleme süreçlerinin hızlandığı, yine memlekette kötü giden hem iktisadî hem de sosyolojik tablo çerçevesinde, kitlelerin manipüle edilmesinde, başat unsur bu lümpen kesimlerin, yine özellikle sağcı iktidarlarca kullanılmalarıdır.

***

Buradan şuraya gelmek mümkün… Bugün az gelişmiş veya gelişen ekonomilerin/toplumların önündeki en büyük açmaz eğitimdir. Yani eğitimsizliktir. Eğitimle atbaşı gidecek “lümpenleşme”, zaten hem içeride hem de dışarıda büyük fırsatlar sunmaktadır, gündem mühendislerine.

Eğitim seviyesinin düşüklüğü, işsizlik, istihdam kaybı, gelir ve servetin adil olmayan bir biçimde dağıtımı, insanların “kendilerini ifade edememeleri” vb veçhelerden bakıldığında… Lümpenleşmenin, bizatihi siyasetçiler tarafından da göz yumulacak bir süreç olduğu ileri sürülebilir.

Gerçekten de başı boş, işsiz, zamanını optimal olarak kullanmayı bilmeyen kitlelerin “çoğunlukta” olduğu bir ülkede, insanları “algı operasyonuna” tâbi tutmanız her zaman için daha kolaydır.

Ben/Biz daha çok konuşacağız bu “lümpenleşmeyi” ve bu kitlelerin bir topluma menfi tesirlerini…

Tartışma yaparken veya herhangi bir olguyu değerlendirip tanımlarken, her nedense hep bir “önyargı” tuzağına düşüyoruz.

Bugün…

Türkiye’de “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi” adı altında defacto başkanlık sistemi tatbik edilmekte.

Tamam da buradan hareket ederek…

Türkiye’yi Güney Amerika başkanlık modelleriyle ve demokrasileriyle kıyaslamak ne kadar “rasyonel”?

Her sözün başında…

Türkiye’deki siyasal rejim ile ABD’yi ya da ne bileyim Kuzey Kore veya Türki Devletlerindeki babadan oğla yönetimin geçmesini hatırlatmak, ne kadar doğru bir tespit?

Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin demokrasi refleksiyle tecrübesi, bu bahsi geçen ülkelerden daha fazla değil mi?

Yer yer görüyorum… Darbe histerisi yine hortlatılmak isteniyor… Artık köprünün altından çok sular geçti.

Evet… Türkiye’miz 2016 yılında FETÖ terör örgütü tarafından rayından çıkarılmak istendi. Ama bu bağlamda, Türkiye’de sandık ve demokratik mekanizmaların dışında iktidar yolları düşünmek için, insanın aklını yitirmesi lâzım gelmekte.

Türkiye’yi değerlendirirken lütfen biraz daha hassas olalım. Hadi şimdi siyasetçileri anlıyorum, icra ettikleri siyasetin doğası gereği stres üretmeleri gerekiyormuş hissine kapılabilirler. Zaten siyasetçilerin siyaset yapma tarzları daha çok “gerginlik” üzerinden.

Ama… Toplumun değer verdiği aydın, yazar, gazeteci titrine sahip kişilerin, Türkiye üzerine okuma yaparlarken azami düzeyde dikkat etmeleri gerekir. Türkiye’de hiçbir zaman yönetim bu saatten sonra babadan oğla geçmez. Türkiye, ne Güney Amerika ülkelerine benzer ne de Kazakistan ya da Özbekistan…

Demokrasi, belki şu son yıllarda yalpalıyor olabilir ama bir söz sarf ederken komik duruma düşmemek gerek: Mesela babadan oğla yönetimin geçmesi gibi.

Covid-19 salgını devlet olgusuna bakışımızı tekrardan gözden geçirmemize neden odu. Modern devletlerin doğuşu ve ulus devletler, on beşinci ve on altıncı yüzyıla tekabül eder.

Devletin tanımına baktığımızda…

Wikipedia internet sözlüğünde devlet şöyle tanımlanmış:

[Devlet, toprak bütünlüğüne bağlı olarak siyasal bakımdan örgütlenmiş millet veya milletler topluluğunun oluşturduğu tüzel varlıktır.]

Kısaca devlet, insanoğlunun en üst seviyede örgütlenmesidir. Bu bağlamda, devlet olgusunu bütünleyen faktörlere baktığımızda, “millet/halk”, “toprak”, “vatan” gibi unsurları görürüz.

Devlet olgusuna bakarken, egemenlik, mülkiyet ve toplum içindeki farklılaşma gelişmelerini göz önünde tutmak gerekecektir. Avcılık ve göçebe yaşamdan yerleşik yaşama geçiş, tarım toplumlarının ortaya çıkması, üretilen hasılanın zaptedilmesi ve ailenin genişlemesiyle beraber “özel mülkiyet” anlayışının, örgütlenmeyi zorunlu kılması gibi tarihsel merhaleler çerçevesinde, insanlık devlet düzeyine erişmiştir.

Bu bağlamda, toplumumuz içinde çok fazla karmaşaya neden olan “hükümet” ile “devlet” farkına, Wikipedia internet ansiklopedisi şöyle değinmiş:

- Devlet, hükûmetten daha geniştir. Hükûmet ise devletin bir parçasıdır.

- Devlet, devamlı ve süreklidir. Hükûmet ise geçicidir, kısa ömürlüdür.

- Hükûmet, devlet otoritesinin işletilmesini sağlayan bir araçtır. Hükûmet sadece devletin beyni olma görevindedir.

- Devlet, kişisel olmayan bir otoritedir. Memurlar bürokratik usullere göre işe alınır ve görevliler, hükûmetin ideolojik isteklerine duyarsız olacak şekilde seçilir.

- Devlet, ortak iyiyi ve genel iradeyi temsil etmeye çalışır. Fakat hükûmet ise belli ideolojileri temsil eder.

Kısacası, hükümetler gelip geçici olup, aslolan devletlerin bakiliğidir. Hükümetler, yürütme gücünü, devlet mekanizması içinde yasalara bağlı olarak işletirler.

* * *

Ara sıra yazınsal eserler arasında rast geliriz/gelmişizdir… Devletin “varlığını” sorgulayan yazımlara… Öte yandan yine devlet tiplerinin de geçerliliği dönem dönem tartışılmıştır.

Olay, daha çok küresel elitlerin muhayyelesi çerçevesinde insanların dikkatlerini çekmek için biraz da kasıtlı olarak gündeme pişirilip pişirilip getirilir.

Zaten emperyalizmin, 21.yüzyıl içinde yenidünya düzeni içinde uluslara-milletlere layık gördüğü “devletsizleşmedir.” Emperyalizm sömürü düzenini devam ettirebilmek adına ve hegemonyasını dayatabilmek için, genellikle yumuşak güç kullanma yoluna gitmiştir.

Afganistan’da, Irak’ta sergilenenler de esasında bir tiyatroydu. 2000’li yıllarla beraber yeniden düzenlenen küresel siyaset sistemi, sömürüyü devam ettirebilmek için önünde en büyük engel olarak “ulus devletleri” görüyordu.

Yenidünya düzeninde olan-biteni anlamak için cihan-ı allame olmaya gerek yok. 1989 yılı ile 1991 yılı içinde cereyan eden gelişmeler; Berlin Duvarı’nın yıkılması ve SSCB’nin devrilmesi, sonrasında boşlukta kalan Batı Dünyası, bir karşıtlık üzerine bina edilen politik düzenin dolayısıyla bir “düşman üretiminin” sağlanması adına “küreselleşme” rüzgârıyla tüm dünyanın “ruhsuzlaştırılması” operasyonu…

Çok uzatmaya gerek yok. Covid-19 salgını belki de tek devlet idealinin hayata geçirilmesi için bir fırsat olarak kullanılmak istenmektedir. Neden ulus devletler? Ulus devletlerin, “vatan”, “millet”, “devlet”, “toprak” kavramlarına verdikleri değer ve bunun bu devlet yurttaşlarında uyandırdığı şuur, emperyalist baronların işlerine gelmemesidir. Ulus devletler, çoğunlukla üniter yapıda tesis edildiğinden, özellikle kadim bir medeniyetten de geliyorlarsa, yönetme tecrübelerinin öyle üçüncü dünya ülkeleriyle kıyaslanamayacak kadar köklü olması…

Dikkat ederseniz emperyalist zalimlerin, gözlerini diktikleri coğrafyalarda hedef aldıkları ülkeler daha çok “ulus devletler”. Tabii hâlen kabile topluluğunu aşamamış ülkeleri bu nitelemeden azade tutmak gerekir.

Önümüzdeki dönemlerde devletlerin insanların hareket serbestisini ve özgürlüklerini genişletmesi veya demokratik olmayan yönetim biçimlerine kayarak, insanlara hayatı zindan mı edecekleri ekseninde gelişmeler yaşayabiliriz.

Ki bunun gerçekleşmesi sanırım sürpriz de olmaz.

Ulus Devletlerin önündeki en büyük açmaz:

Emperyalizmin bitmek bilmeyen tüketme ve yok etme güdüsü!   

Helalleşme ve hesaplaşma kargaşasından çıkarak olayları daha berrak şekilde irdelesek, daha olumlu olmaz mı?

Sayın Kemal Kılıçdaroğlu’nun attığı adımı sorgulamaktan ziyade, atılan adıma icabet etmek, daha pozitif bir yaklaşım olmaz mı?

Yekten demek istediğim…

Konuşalım diyorum…

Müzakere yapalım diyorum…

Bu dediğim şeyleri yapabilmenin ön şartı da bir araya gelebilmektir. Daha önceki yazımda da belirttim, siyasetçiler olsun, sıradan vatandaşlar olsun; burunlarından kıl aldırmıyorlar.

Bakın… Şuan kanımca, AK Parti tüm olumsuz gelişmelere rağmen, belli raddede halktan teveccüh görmekte. AK Parti’yi toplumun gözünde parlatan en temel husus, “önce insan” demesi ve toplumun genelini “kucaklama” taahhüdünde bulunması idi.

Yine özellikle CHP en çok neden eleştiriliyordu? Halktan kopuk olmakla tenkit edilmiyor muydu? Ebedi liderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ün vefatından sonra, CHP kadroları ülkeyi “tek parti” sultası içinde, demokrasi mekanizmasını işletmeden yönetti.

İşte o dönemlerden başlamak üzere toplumda saflaşmalar zuhur etti. CHP’nin iktidar dönemi “tek parti” ve “tek adam” dönemi olarak, yeri geldiğinde eleştirilmedi mi? Sorgulanmıyor mu?

Özellikle, Cumhuriyet rejiminin “yeminli düşmanları”, Atatürk Dönemini ve sonraki İsmet İnönü dönemlerini “jakobenizm” ile eşdeğer görmediler mi? Kurtuluş Savaşı’nın muzaffer kurmayları, yeri geldiğinde sürekli olarak “tepeden inme”cilikle itham edilmediler mi?

Kısacası…

Artık tüm şu geçmişten beridir siyasal bagajımızda biriktirdiğimiz takıntılarımızdan ve sosyo-psikolojik atalet hâlimizden sıyrılalım.

Neden?

Neden olacak… Eğer, bugün büyük Türkiye ideali için herkes seferber olacaksa, ancak toplumsal huzur ve barışla mümkün olabilir bu ideal.

Tamamen beklentim…

Siyasetçilerden…

Belki, artık bıkkınlık vermiş olabilir yazdıklarım…

Ama olsun, yılmadan, usanmadan ve sıkılmadan yazmaya devam edeceğiz. Etmek durumundayız.

Sağcısından solcusuna kadar, bu aziz vatan ve topraklar hepimizin yurdu değil mi? Öyleyse bizi birbirimizin yakınına sokulamayacak kadar frenleyen ne? Tabii ki “ideolojik bağnazlık”!

Hatırlar mısınız? Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan, 3 Kasım 2002 tarihinden itibaren siyasal başarılara koşarken, kazandığı zafer sonucunda “balkon konuşmaları” vesilesiyle tüm toplumu, herkesi kucaklama teminatında bulunmuyor muydu?

E ne oldu bu kadar birbirimizden uzak düşer olduk? Hani yeri geldiğinde, “dış mihraklar”, “karanlık odaklar”, “şer ekseni” felan diyoruz ya… İşte bu merkezlerin bizi birbirimize “düşürmek” için ellerinden geleni artlarına koymadan yaptıklarını dillendiriyoruz ya…

Ee onların çok fazla bir şey yapmalarına gerek var mı? Kafalarımızda yarattık biz “mahallerimizi”! Kendi gettolarımızın sınırının dışına çıkmaya tahammülümüz yok. Saflaşma ve kutuplaşma dediğimiz şuan için bir milletin iç işlerindeki en büyük çıkmaz sokak olan bu kördüğüm, daha ne kadar süre devam ettirilebilir?

Önce…

Bir niyetimiz olmalı. Kurtuluş Savaşımızın ve Türk Devrimi’nin kaderini çizen ve belirleyen liderlerimiz de, o zor şartlar altında tüm anlaşmazlıklara ve farklılıklara rağmen bir kenara çekilip, vatanı olan akışına mı bıraksalardı? Öyle mi yaptılar?

Daha önce ileri sürülen kavramlara baktığımızda… İşte “Toplumsal Mutabakat” oluşturmak… “Memleket Masası”…

Bunlar hep iyi niyet belirtisinin izdüşümüdür. Demokrasi kavramının veya bir rejimin “demokratik” olup olmadığının sınanması ancak, devleti ve memleketi ilgilendiren hususlarda kamuoyunun ve dahası halkın tümünün görüşlerinin “önemsendiğinin” açığa vurumudur.

Böyle bir niyet ve irade olmayınca…

Sanal bir düşünce yapısı içinde suni şeylerle vaktimizi zayi eder dururuz.

Olan kime olur?

Sizce?

Sıkıcı bir konu olabilir yazacaklarım ama ne yapabiliriz?

Türkiye’de hâlâ bazı hususları çözümleyemedik!

Mesela…

Din olgusu gibi…

Vatandaşların mukaddes değerler tarafından saflaştırılması ve birbirine düşman kılınması gibi…

Türkiye’de belli bir kesim, yıllardan beridir bu ülkenin kurucusuyla bir türlü barışamamıştır.

Yine bir başka kesim de, ülkemizde nedense Diyanet İşleri Başkanlığını ve İmam hatip Okullarını dillerine pelesenk etmiştir.

Her şeyden önce, tamam memlekette “düşünce özgürlüğü” var olmasına var da… Bu hak doğru düzgün kullanılıyor mu?

Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB) kanunla kurulmuş, aynı zamanda anayasaca tanımlanmış-teşkilat kanunu olan bir “anayasal kurumdur”.

Yine herkesin malum olduğu üzere, Türkiye’de Müslüman vatandaşlarımızın doğal tabiiyetleri Sünni Müslümanlıktır. Bundan ötürü de DİB’nı, “taraflı bir kurum” gibi göstermek mantıkî değildir.

Anayasaca tarif edilmiş bir kurum, tüm vatandaşların dinî hizmetlerinden sorumludur. Aynı zamanda, bu kurum, tüm vatandaşların din ve vicdan özgürlüğünün sınırları içinde, ibadetlerini hiçbir engellemeyle karşılaşmadan ifa etmelerinin koordinasyonuyla da yükümlü bir kurumdur.

Türkiye’de zaten yıllardır çözümlenemeyen hususların başında, bu mezhepsel ve etnik kavramların; hem siyasetçiler hem de emperyalistler tarafından manipüle edilmeleri gelmiştir.

Zaten şöyle geçmişe doğru yolculuğa çıktığımızda da, insanlık tarihinin süreçsel gelişiminde ve dönüşümlerinde “din savaşlarının” çok fazla tesirini görürüz.

*  *  *

Feodalite döneminde insanların toprak üzerinden sömürülmelerinin başat faktörü yine din idi.

Bu tarihsel gelişmeler hem İslam Dünyasında hem de Batı Dünyasında, insanların sömürülmeleri veçhesinde seyir izlemiştir.

Ülkemize gelirsek de…

Belirttiğim üzere, özellikle dönem dönem bakmak gerekir ki… 70’li yıllar ile 80’li yıllar sonrası, Türkiye’de etnik savaşların ve “dincilik” faaliyetlerinin ivme kazandığı dönemler idi.

Türkiye’de çarpıklık da biraz belki uygulanan siyasal sistemden ileri geliyorsa da… Demem o ki, mevcut idare biçiminin tüm toplumsal bileşenlerin yönetime katılmaları ve temsilde adaletin tesis edilmesi bağlamında yeterli gelememesi ve tıkanmalara vesile olması…

Esasında, parlamenter demokratik rejim, toplumun farklı katmanlarında anlam bulan ve yine yaşamsal süreç içinde hem hayattan edinilen hem de resmi eğitim süreçlerinde kazanılan düşünceler ve fikirlerle harmanlanan ideolojilere fırsat tanıması açısından “ehven-i şer” mertebesinde bir sistem idi.

Bu bağlamda, popülist siyasetçilerin, pragmatik siyaset yöntemlerini geniş halk kitlelerinin oyunun alınmasında tek geçer akçe görmeleri, aynı doğrultuda, “siyasal istikrar”, “yönetimde devamlılık” gibi siyasetin ağdalı kelimeleriyle seçmen tabanını gözbağıyla büyülemeleri, en son tahlilde mukaddes dinî olgu ve değerlerinin “olması gereken” makamda bırakılmaları gerekirken, siyaset meydanlarında kullanılmaları, toplumumuzun aşırı derecede yozlaşmasına da vesile olmuştur.

İşte bu bağlamda, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın toplumumuz üzerindeki işlevini meşru sınırlar dışına çıkmadan değerlendirmek gerekir. Tabii ben teolog değilim. Diyanet İşleri Başkanlığı gibi dinî bir mercii hususunda kati şeyler sarf etmem, beni bağlayacağı gibi, düşünsel ve lafzî zaafiyete de düşürebilir.

Son olarak şöyle toparlamak gerekirse, Müslüman insanların duygularının sömürülmemeleri için ve dahası tüm inanan-inanmayan insanların özgürlükleri noktasında, siyasetçilerin, devletimizin “laik” ve “sosyal hukuk devleti” ilkelerinden hareketle politika üretmelerini elzem kılacaktır.

Bazı değerler vardır, o kültürün yoğrulduğu ülkeye mâlolmuştur. Mukaddes değerler ve kavramlar, bir toplumu bölmek ve parçalamak amacıyla kullanılamaz.

Hani şöyle bir şey desek abartılı kaçmaz.

Türkiye Cumhuriyeti Devleti kurulduğundan beridir ve Osmanlı Devleti/İmparatorluğu mirası üzerinden yeni kurulan devletin yönetim şeklinin “Cumhuriyet” olması hasebiyle, yıllardır bu topraklarda bir ATATÜRK düşmanlığı sürdürülmüştür.

Belki gözden kaçıyordur ama ülkesinin değerini bilen ve tarih şuuru yüksek olan kesimlerde, ülkesinin ve devletinin kurucusuna yönelik ahlâki ve vicdanî olmayan tazyikler üzüntüye ve hayalkırıklığına neden olmaktadır.

Modern Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, neden bazı kesimlerce hedefe konur, bu devletin kurucusu üzerinden neden şahsi hesaplar peşinde koşulur, anlaşılır gibi değil.

Her şeyden önce şunda mutabık kalmak durumundayız:

Evet, kabul ediyorum… Atatürk, eleştirilemez veya sorgulanamaz bir varlık değildir. Her şeyden önce, ülkemizin kurucusu ve ebedi banisi ATATÜRK de bizler gibi fani bir “insan” idi.

Şimdi bu satır arasından sonra gelmek istediğim konu, hâlen bazı odakların, ülkemizde onca problem varken, Atatürk, din, dinsizlik, laiklik, vatan, millet, toprak vb. temalar üzerinden polemikler üretmesini, yine içime sindiremiyorum.

Şunu herkesin kabul etmesi lâzım gelir: Bir kişinin dinsizliği veya dindarlığı, o kişinin “özel yaşam alanı” içinde sınırlı olmak kaydıyla, anayasaca ve yasalarca koruma altındadır.

Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin “başat kurucusu ve fikrî önderi” Atatürk’ümüz hakkında yaratılan mesnetsiz ve dayanaksız iftira ile sataşmalara, “ödün vermemek” gerekir.

*  *  *

ATATÜRK üzerinden tartışmalar yaratmak, toplumun sevip saydığı bir “değerini” karalamak, ancak ahmak olmakla eşdeğerdir.

Hem Mustafa Kemal ATATÜRK üzerinden hem de mukaddesimiz dinimiz üzerinden “algı yönetimine” müsaade vermememiz gerekir. Bu ülkede yapılan en büyük ahde vefasızlık, emperyalist devletlerin ülkemizi, topraklarımızı “paylaşılacak pasta” olarak gördüğü bir aşamada, yoksulluk ve biçaresizlik içindeki Anadolu insanını belki yüzyıllar sürecek bir esaret bataklığından söküp alan kişilerin, tarihsel gerçeklikten arındırılarak yorumlanmasıdır.

Bu ülkede İslam dini hepimizin “yumuşak karnıdır”. Kutsal dinimiz İslam ve Müslümanlık kimliği, bu coğrafyada, bu kadim topraklarda bizi biz yapan kültürel değerlerin yapı taşıdır. Artık belki kafalara çakmak olarak idrak edilecek ama tekrar etmekte fayda var: Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin hudutları içinde yaşam süren yurttaşlarımızın kahir ekseriyeti Müslüman’dır. Bu coğrafyada bizleri diğer sınırdaş ülkelerle/devletlerle birbirimize bağlayan değerler manzumesi, işte bu kadim geçmişe sahip dinî birikimlerimizden ileri gelmektedir.

Atatürk’ümüzün yeni kurduğu devlette, dönemin gelişmelerine bağlı olarak, “laiklik” ve “çağının çağdaşı” olma mefkûresiyle hareket etmesi, 29 Ekim 1923 tarihinin üzerinden 99 yıl geçmesine rağmen hem kendisinin hem de dönemine göre tesis ettiği cumhuriyet rejiminin tenkit edilmesini nasıl yorumlamak/okumak gerekir?

Çoğu yerde ikrar edilir durulur: Yüce dinimizin ilk emri “okudur”. Bu bağlamda bu dinin mensuplarının, konumlandığı coğrafya itibariyle çok şanslı olmalarından hareketle, Türkiye Cumhuriyeti Devleti kimliği altında yaşam sürmelerinin başat sebebi ATA’larını şükranla yâd etmek varken, dış mihrakların da kışkırtmalarıyla düşman kesilmeleri, tek kelimeyle “cahillikle ve cehaletle” izah edilebilir.

Bu ülkenin kurucusu ve ebedi lideri ATATÜRK’ü, gündelik siyasi atışmaların odak noktasına taşımak, evvelce zaman içinde tarihteki yerini almış ve dünya milletlerince de hakkı verilmiş bir şahsiyete ne olumsuz ne de hamasi bir paye katabilir.

DÜNYA döndükçe ve Türk Devleti varoldukça, bu milletin evladları, bu topraklara canlarını, kanlarını ve terlerini feda eden kurucu atalarını minnetle ve şükranla anmaya devam edecektir.      

Sabah gazetesi yazarı Sayın Hasan Basri Yalçın’ın 05 Ekim 2021 tarihli makalesinin aşağıda okuyacağınız satırlarına dikkat kesildim:

- 1960 yılından 2000 yılına kadar 40 yılda, toplam 31 hükümet kurulmuş.

- Bu kurulan hükümetlerin ortalama görevde kalma süreleri, bir buçuk yılı bile bulamamış.

Böyle kısa ömürlü hükümet dönemlerinde, Türkiye’nin hem iç siyasette hem de dış politikada sorunlarının çözümlenmesi, mümkün mü?

Artık biliyorum dillere pelesenk oldu ama, ifade etmek zorundayım:

1- Askerî vesayet.

2- Yargı vesayeti.

Şöyle geçmişe baktığımızda, hem askerî vesayetin hem de jüristokrasinin (yargı vesayetinin), Türkiye’mizin üzerinde “karabasan” gibi bir etkiye neden olduğunu görürüz.

Bugün son dönemlerde, siyaset kurumunun hem muhalefet cenahında da hem de iktidar cenahında da, halihazırdaki siyasal sisteme yönelik revizyon teşebbüsleri belirmekte.

Siyasal sistemin ve düzenin herhangi bir aksaklığa neden olmadan işleyebilmesi, ancak mevcut sistemin hem yasalarca hem de yazılı olmayan teamüllerce dört dörtlük bir biçimde desteklenmesine bağlıdır.

Sonuçta…

Gelip durduğumuz nokta…

Siyaset kurumu içinde;

“İstikrar” ve…

“Sürdürebilirlik” oluyor.

Ana gövdesini Cumhuriyet Halk Partisiyle İyi Parti’nin teşkil ettiği Millet İttifakı…

- Güçlendirilmiş Parlamenter Rejim, talep ediyor.

Tamam da…

Şunu sormak lâzım:

Siyaset felsefeleri ve teorileri (kuram) içinde acaba “Güçlendirilmiş Parlamenter Rejimin” bir tanımı veya anlatımı var mı?

Kanımca…

Muhalefet bileşenleri de tam olarak neyi istediklerini bilmiyorlar. Gerçeği söylersek, benim de gönlüm, parlamenter rejimden yana. En azından bu sistemde, parlamento denen kurum, kurulan/kurulacak kabine üzerinde denge ve denetleme işlevini yerine getirebiliyor/getirebiliyordu.

Şimdi, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, bir bakışta yukarıdaki belirttiğimiz “denge ve denetleme” mekanizmalarına cevaz vermiyor.

Evet, doğru, AK Parti iktidarına kadar Türkiye’de anayasaya ve siyasal partiler ile seçim yasasına uygun olarak, hükümetler tesis edilirdi. Ama, yazımın başında ifade ettiğim üzere, askerî vesayet ve yargı vesayeti, meşru hükümetleri herhangi bir yasal dayanak olmadan “sürekli gözlem ve gözetim altında” tutardı.

Çok fazla yazmak istemiyorum.

Geçmişte yaşanan illegal demokrasi hareketleri için, “Google” amcada “anahtar kelimeleri” yazarak gezinmeniz kâfidir.

Sanayici iş insanlarının üst örgütlerinin nasıl hükümetler tertip ettirip nasıl hükümetler devirttiği, yakın zaman hafızasında yerini korumaktadır.

Son tahlilde…

CUMHURBAŞKANLI HÜKÜMET SİSTEMİ, evet, siyasal istikrara ve sürdürülebilir bir idare modeline izin vermekte…

Ama bu sistemde de, ne kadar görmezden gelelim, eksikliğini hissettiğimiz yönetim sanatları, birlikte yönetişim ve eşgüdüm içinde yönetmenin arkalanmasıdır.

Evet, kanımca, cari siyasal hükümet modeli, Türkiye’yi uçuracak kadar “tarihsel deneyime” de sahip değil.

Ama, ne olursa olsun, tartışmaya ve müzakere etmeye devam edeceğiz.

Doritos, Toplum Gönüllüleri Vakfı ve kitlesel fonlama platformu Fongogo işbirliğiyle hayata geçirilen- bicesaret kampanyası çerçevesinde ilginç sonuçlar çıkmış.

2019 yılında başlayan ve hâlen devam eden projeye büyük ilgi gösteren gençler, bu zamana kadar kitlesel fonlama platformu Fongogo’ya 600’ün üzerinde proje göndermişler.

Bu bağlamda, 112 proje kitlesel fonlamaya açılırken, projeler Doritos’un destekleriyle 32 milyon kişiye ulaşmış. Yapılan başvuruların gamer, dijital tasarımcı, koreograf, Youtuber, dijital içerik üreticisi ve baristalık mesleklerine yönelik olduğunu belirten PepsiCo Türkiye Yiyecek Kategorisi Pazarlama Direktörü Osman Dilber:

“Türkiye’de her 4 gençten 1’i işsiz. OECD’nin araştırmasına göre pandemide gençlerin en çok ekonomik sorun yaşadığı ülkeler;  Şili, Meksika, Slovenya ve Türkiye olarak sıralanmış. Bugün, gençler paraları olmadığı için hayallerindeki meslekleri yapamıyorlar. ‘Bicesaret’ kampanyasıyla gençlerin mutlu olmasını, hayallerinin peşinden koşmasını istiyoruz.” demiş.

Can sıkıcı konular. Biliyorum ama ne yapabilirim. Ne dış politika ne de ıvır-zıvır şeyler yazarak, zamanı ve kalemimi boşa çalmak istiyorum.

Tekraren olsa da yazacağım.

Türkiye’nin bir numaralı sorunu, can yakıcılığı veçhesinden bakıldığında- terörü değerlendirme dışında tutarsak- işsizliktir. İşsizlik olgusu, sağında ve solunda yine birçok açmazı ve sorunu da beraberinde barındırmakta.

Geçim derdinden tutunda, harcayacak paranızın olmaması, zaruri gereksinimlerin karşılanamaması/ertelenmesi. Aile içi huzursuzlukların artması ve devamında bunun topluma da yansıması.

****

Benim burada dikkatimi çeken husus, gençlerin hedef bağlamında ne kadar da sığ kaldıklarıdır. Evet, bir yandan işsizlik ve gelir akımının olmaması, öte yandan aile içi huzursuzluklar ve nihayetinde psikolojik vakaların zuhur etmesi.

Bende gençleri klasik kalıplar üzerinden değerlendirme alışkanlığı var. Özellikle, geçmişin, 68 veya 78 kuşağının idealist bakış açılarını okuduğumdan, insanların meslek tercihlerine ve yaşama yükledikleri anlamlara sanırım bu çerçeveden bakıyorum.

Bakıyorum, gençlerin can attıkları meslek tanımına, Youtuber ya da ne bileyim gamer… Bunlar ne Allahaşkına! Evet, dinozorlaşıyorum ama insanların yaşamdan beklentilerinin dönüşüme uğramasını da bir yere koyamıyorum.

Bu nasıl bir hayalmiş? Bunlar nasıl hedefler? Eğitim ve öğretim kabul ki, toplumların gelişmesinde ve kalkınmasında, yine daha çağdaş bir toplum sınıfına atlamasında manivela işlevi görür. Gerçekten de meslek seçimi, mesleğin birey ile olan uyumu, yine uzun bir süre ifa edilecek mesleğin, bu mesleği yapacak kişide tatmin ve mutluğa neden olması gibi etmenler, toplumsal yaşantının ahenk içinde sürdürülmesi bağlamında hayati derecede önemlidir.

Söz konusu gençler olunca, aslında çok fazla eleştirel olmak istemiyorum. Malum, Türkiye “gelişmekte” olan bir ülke. Şöyle bakıyorum da, gençler, hayallerinin peşinden gitmek ve nihayetinde mutlu olmak; hiç kabul etmesem de materyalist düzenin dayatmalarına götürüyor bizleri.

1980 ihtilali, Türkiye’de “atipik veya apolitik” bir insan prototipi yeşertti. Bireylerin düşünmemesi, sorgulamaması, kamusal alandan olabildiğince uzak tutulması, memleket sıkıntılarında bir duruşunun olmaması; gelişmeleri sadece seyreden, olanbitenin devlet büyüklerince bir hâl yoluna sokulacağına inandırılmış tepkisiz bir toplum “oluşturuldu”.

Bu bağlamda, toplum içindeki entelektüel düzeyin düşüklüğünü de, gençlerin kitap okumaya yeterince yüz vermemesini de, sivil toplum hareketlerinin insanlarca beklenen boyutlarda desteklenmemesini de ve daha birçok sosyolojik eksiklikleri bu çerçeveden okumak gerekir, diye düşünmekteyim.

****

Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) “Sosyal Güvenlik Raporuna” göre, emeklisinin çok fakir olduğu ülkelerden birinin Türkiye olarak temayüz ettiği vurgulanmış.

Raporda, tüm dünyada 4,1 milyar kişinin de sosyal güvence koruması dışında olduğu da belirtilmiş.

Eğitimden girmiştik konuya… Gazetede okudum: Salgın hastalık, ekonomik sıkıntılar, işsizlik ve gelecek kaygısı çocuklarımızı son tahlilde ilaç alımına vardıracak raddede etkilemiş.

Sağlık Bakanı Sayın Fahrettin Koca, bireylerin içinde bulundukları ruhsal durumun röntgenini çekmiş:

2020 yılından 15 Mart 2021 tarihine kadar, 18 yaş altı 138.193 çocuğa antidepresan reçete edilmiş. Son 3 yılda 61 milyon kişi sinir sistemleri ilacı, 12,3 milyon kişi de antidepresan ilaç kullanmış. (En son güncel rakamlar ne bilmiyorum.)

Gerçekten de bizim ülke olarak çözümlememiz gereken birçok başlık var. Gençlere hem yüklenmek istiyorum hem de fazlaca yorum yapamıyorum. Hayat pahalılığı bir taraftan… Yaşamın idamesi için elzem olan paranın varlığı ve bunun tedariki…

Demek istiyorum ki…

Gazete yöneticileri, tv-kanal yöneticileri, bu ülkeden kopuk başlık atarak, toplumumuzu bilgilendiremez ve haberdar edemez.

Olsun…

Ben her şeye rağmen, işsizliği, gençlerin “kayıp bir nesil olmaması” gerektiğini, hayallerimizin avuçlarımız içinden çekilip alındığını, ekonomiyi-özellikle artık değer yaratan ekonomik faaliyetleri, yükte hafif pahada ağır üretim konseptini, yazmaya, dilimin döndüğü kadarıyla ifade etmeye devam edeceğim.

Meselemiz, ne bir X partisinin varlığı ne de bir Y partisinin seçimi kazanıp-kazanamayacağı muammasıdır.

DAVAMIZ…

Daha iyi bir ülkede ömür sürmektir.

COVİD-19 salgını sürecinde evlere, yani dört duvar arasına kapandık.

Yoksa...

Kapatıldık mı demek gerekiyor?

Salgın süreci uzadıkça ve türevleri insanlığı artık bıkkınlık boyutunda etkisi altına aldıkça...

İyileştirici veya koruyucu önlem ve tedbirlere olan bakış açısı da insanları taraflara bölmüş durumda!

Salgının atlatılmasında “etken faktör” olabilecek aşılanma ve “aşı karşıtlığı” üzerinden olan-biteni yorumlamaya çabalıyoruz.

Aşılanma ve aşı karşıtlığı sarkacı üzerinden artık “toplumsal mitler” oluşturuldu...

Toplumun güvenine nail olabilmiş doktorlar ve sağlık bilimi uzmanları, aşının salgının bertaraf edilmesindeki önemini ve işlevini “bilimsel veri ve temeller” ışığında kamuoyuna anlatma derdindeler.

BİLİME ve AKLA güvenmek durumundayız.

Ama öte yandan, yaşlı dünyamızın yıllar boyunca deneyimlediği ekonomik ve siyasal ve hatta ticari kazanımlar ile daha fazlasını hedeflemesi, insanların hepsinin yekpare karakterde yaratılmamış olması, insanların yapıp-ettiklerinde “toplum yararından” ziyade kişisel mutluluklarını gözetmeleri, zaman zaman “insanlık adına” beklentileri sekteye uğratabilmekte.

ŞU BİR GERÇEK:

İnsanlık ve uygarlık; ne kadar eskiye kıyasla daha üst bir düzeyde yaşam formları inşa etmişse de, insanların ve toplumların mutluluğunu hedefleyen veya insanları “anlam ve varlık” boşluğundan kurtaracak ulvi bir ideale erişilemedi.

Demek istiyorum ki...

İNSANLAR...

Yalnızlaşıyor.

Yaşanan salgından ötürü bazı durumlarda, insanların yazgılarıyla baş başa bırakılmaları...

Şunu kabul edelim, insan türü, içinde varolduğumuz doğada sahip olduğu yetkinlikler bağlamında “biriciktir”.

*  *  *

COVİD-19 virüsünün ve salgın etkileşiminin, yaşamlarımız üzerinde orta vadede veya uzun vadede etkisi olacak...

Bence, bunda kuşku yok.

Virüs sağlık sorunu oluştururken, toplumların devletlerle ve kamu hizmeti aldıkları kanallarla da güven sorunu baş gösterecek.

İNSANLIK TARİHİ, şöyle baktığımızda bizler için pek çok derslerle dolu. İnsanlık/insanlar, hayatta kalma serüvenine ilkçağ dönemlerinde toplayıcılık ve avcılık ile yön vermiş, koşulların elverdiği ilkel teknolojik araç-gereçlerin üretimiyle sürekli olarak hem kendi yaşam formlarını hem de çevrelerini “değişime ve dönüşüme” tâbi tutmuşlardır.

Buradan hareketle söylenmek istenen, insanların sürekli ve dinamik bir biçimde “devinim hâli” içinde olduklarıdır. Tarım toplumunun feodal ilişki yapısından endüstri toplumlarının ilişki biçimine geçişler, sürekli bir çaba ve emek sonucunda zuhur etmiştir.

İnsanlar, yaşam serüvenlerinin ilk kilometre taşlarından itibaren, kendilerini anlamlandırma çabası içinde olmuş, yaşam denen esrarengiz yolculuğun gizini çözmek adına, kâh bireysel çalışmalar kâh kolektif çalışmalar yapmışlardır.

İnsanları ilk dönemlerde bir arada tutan, yine birbirlerine rapteden bağlar neydi? Şu bir gerçek, içinde bulunduğumuz zaman tüneli, hiçbir vakit bugünkü kadar “bencil ve bireyci” bir dünyaya vesile olmamıştı. Evet, yirmibirinci yüzyıl her şeyin zirve yaptığı bir zaman eşiğine tekabül etti.

Modernleşme ve kentleşme, geleneksel yaşam rutinlerinin geride bırakılması ve bambaşka bir yaşam evrenine geçiş, pekâlâ insanlara ve onların içinden çıktığı ya da varettiği toplumlara çok farklı bir ufuk sunuyordu.

İlkçağ insanlarını bir arada tutan değerler neydi? İnsanlar, en nihayetinde kısıtlı bir çevrede bir arada yaşam sürüyorlardı. Tabii o zamanlarda da insanlar rahatsızlanıyorlardı... Tabii o zamanlarda da insanlar sıkıntılar ve zorluklar tecrübe etmek durumunda kalıyorlardı.

Bazen, yaşamın evrim süreçlerinde eşik noktaları vardır. Tarım toplumları, bilindiği gibi ilkel el aletleriyle gereksinim duydukları kadar üretim gerçekleştirirler ve gereğinden fazlasını yok etmez veya tüketmezlerdi.

Öyleyse...

Bugünkü bencil ve kibir yükü insan profiline nasıl gelindi?

*  *  *

Geleneksel yaşam değerleriyle modern yaşam değerlerinin insanların hayrına ya da mahvına neden olabilecek yol ayrımı, nerede başlamıştır?

Sanayi toplumlarını, geleneksel toplumlardan farklılaştıran tarafları, hem üretim aracının hem de çalışma biçimlerinin ayrışmasıydı. El tezgâhlarında insan emeğiyle kısıtlı bir pazara gerçekleştirilen üretim, dönemin ideolojik ve düşünce yapısındaki uyanışlarla beraber devasa fabrikalarda “kitle üretimine” yönelik bir dönüşüm yaşamıştır.

Aşırı işbölümünün ve uzmanlaşmanın tavan yaptığı endüstriyel üretim sürecinde, insanlar şu an yaşanacak olan ferdi ve toplumsal marazaların da hem sebebi hem de mağduru olacaklardı.

Pekiî bu kadar satırlardır ne anlatmak istiyorum? Zaman, mekân ve koşullar değiştikçe, insanların yaşamı algılama ve konfor anlayışları da değişmekte. Tarım toplumu diyebileceğimiz geleneksel yaşam yapısında, insanların birbirleri üzerinden çıkarımlar elde etme arayışları yoktu. Çünkü, onları yaşama karşı motive eden faktör, zaten birbirlerinin yanında olmaları ve dahası tehlike ve hastalık zamanlarında birbirlerine omuz vermeleri idi.

Dayanışma vardı. Yardımlaşma vardı. Geleneğimizde ve kültürümüzde yer eden imece usulü işlerin halledilmesi zihniyeti hâkimdi.

Şimdi, şöyle geçmişe sanki bir dağın zirvesinden bakıyormuş gibi olduğumuzda...

Gördüğümüz resim/manzara ne?

Yalnızlaştığımız gibi anbean birbirimizden de uzaklaşıyoruz. Kapitalist ekonomik sistem önceleri denge üzerinden gidiyordu. Soğuk Savaş döneminde kapitalizm liderliğini ve yenilmezliğini ilan etmemişti. Ne zaman ki 1989 yılında “Berlin Duvarı” yıkıldı ve akabinde 1991 yılında SSCB dağıldı ve demir perde ülkeleri “küreselleşme” vasıtasıyla yeryüzüne eklemlendi.

Kapitalizmin yenilmezliği ve tekliği üzerine şiirsel methiyeler düzülmeye başlandı.

İşte o vakit zaten tehlike çanları da çalmaya başladı. Şunu kabul edelim ki, liberalizm ve kapitalist ekonomik sistem, insanı sadece tüketen bir varlık olarak, o da “müşteri” olduğunda dikkate almaktadır. Vahşi kapitalist ekonomik modelde, aynen kadının adının olmadığı gibi, emekçilerin de adı yoktur. Zaten bu ahlâki değerlerin yozlaştığı kapitalist sistemde, emekçi insan âdeta mekanikleşmiş, hisleri ve duyguları alınmış bir robot gibidir.

Neyse çok fazla uzattım. Ama, şu yalnızlaşma üzerine bence, daha ayrıntılı tefekkür etmek gerekiyor.

Belki daha sonra...  

Türkiye’de bir “muhalefet” sorunu olduğu “kesin”.

Kabul ediyorum.

Yazma edimiyle uğraştığım için…

Hemen hemen her kesimden yazarları okumaya çabalıyorum.

İktidarın performansından memnun olan yazarlar…

Bu sıralar dillerine CHP’yi doladılar.

Dediğim gibi…

Siyaset kurumu içinde bir muhalefet problemi olduğu kesin.

Ama yaptığım okumalarda, CHP’yi çok ağır bir biçimde itham eden sözler görünce de, afallıyorum.

Zannımca, CHP ülkesine “düşmanlık” yapmıyordur. CHP hain bir parti değildir.

Evet… Zaman zaman CHP kadrolarında bir bezginlikten midir bilinmez, ülkemizin iç işlerini ilgilendiren hususlarda, devletimizi dolayısıyla da hükümetimizi siyaset yaptığımız ve diplomatik ilişkilerde bulunduğumuz ülkelere şikâyet ediyor.

Dediğim gibi bu “marazalı” bir durum.

Ama düşmanlık felan yapmıyor. Değerlendirme yaparken lütfen biraz daha hassas olalım. Evet, ben de CHP’nin yaptığı muhalif siyasetten memnun değilim.

Ama benim takıldığım husus: CHP’nin yıllardır Sayın Erdoğan üzerinden yaptığı algı yanılsamaları.

Cumhuriyet Halk Partisi’nin yanlışı burada: Erdoğan’dan kurtulalım da memleket batsa da olur! Ben bunu düşmanlık olarak görmüyorum.

Siyaset üretememe olarak değerlendirmek daha doğrudur. Bir kişi üzerinden siyaset yaptığını zannetmek partiyi istediği hedefe götüremiyor. Farkındayım. Hep aynı konuları yazıyoruz. Ama bizler daha çok bu konu başlıklarını yazmaya devam edeceğiz.

2022 senesi için tüm beklentilerimiz daha müreffeh bir ekonomik toplum olmak üzerine…

Vatandaşlar…

Uyandıklarında…

Bir yandan, tv ekranından doları, avroyu ve altını göz ucuyla süzüyor…

Öte yandan…

Devlet ricalinin en tepe noktalarından gelecek müjdeli haberlere…

Kilitlenmiş bir vaziyette “durumu idare ediyorlar”.

Aslında…

Benzer şeyler üzerinde duruyoruz ama nafile…

Değişen bir şey yok. Bizim gibi ekonomisini tam anlamıyla rayına oturtamamış ülkelerde, reel ekonominin “ana belirleyicisi” olmayacak faktörler; mesela dolar, avro vb. kıymet ölçen araçlar, o memleketin insanların çenesini yorduğu gibi gözlerini de bitkin düşürür.

Hâlbuki burada mesele, ne ürettiğimiz olması gerekmez mi? Ne üretiyoruz, kime üretiyoruz, nasıl üretiyoruz?

Hâlen uluslararası arenada herkesin önünde saygıyla eğildiği bir milli markamız yok! Bugün emperyalizme karşı cephede göğüs göğüse çarpışabilirsin… Ya sonrası?

Kültür emperyalizmine karşı elde ne var?

Ekonomik emperyalizme karşı elde ne var?

Senelerdir iyi-kötü ekonomi lokomotifi, ülkemizi belirli bir noktaya kadar çekti.

Ama, artık bilgi toplumlarının çağını idrak ettiğimiz dönemeçte, üretmeden olmuyor.

Hem de üretimin ana girdisi “bilgi” olan bir üretim sürecinden bahsetmek durumundayız.

Gerçekten de bu Covid-19 salgını sonrası ülkeleri, kanımca çok daha farklı ilişkiler düzeni bekleyecek.

* * *

Metropol araştırma şirketi, “Aralık 2021 Türkiye’nin Nabzı” araştırmasında toplumun kurumlara olan güvenini ele almış.

Araştırmanın sonuçlarına göre;

Toplumun/halkın en çok “orduya” güvendiği görülmüş.

Toplumun orduya olan güven değerlendirme derecesi 10 üzerinden 6,7 puan olarak saptanmış.

Orduyu, 6,4 puanla polis teşkilatımız takip etmiş.

Sonrasında, 5,0 puanla Türkiye Büyük Millet Meclisi izlemiş. Burada benim garibe giden, kamuoyu araştırma şirketlerinin, 5,0 puanla diğer resmi kurumların önünde olması idi.

Cumhurbaşkanlığı kurumu halktan 4,9 puan alırken, Diyanet teşkilatı 4,6 puan almış. Liste bu şekilde devam ederken…

Yargı ve mahkemelerin toplumdan aldığı puan 4,1 olmuş. Burada en ilginci ise, medyanın 3,6 ile politikacıların 3,4 ile en son iki sırayı paylaşmalarıydı.

Kaynak: (t24.com.tr)

Yine bir başka araştırma KADİR HAS ÜNİVERSİTESİ öğretim üyesi Prof. Mustafa Aydın’ın koordinasyonunda akademik bir ekip tarafından sonuçlandırıldı.

Araştırma daha çok ekonomi ağırlıklı bir araştırma. Araştırma sonuçlarına göre, “kendimi ve ailemi geçindiremiyorum” diyenlerin oranı, geçen araştırmaya göre %57,2’ye yükselmiş. “Ekonomik olarak daha kötü durumdayım” diyenlerin oranı da, geçen araştırmaya göre %55,4’e yükselmiş.

Kaynak: (t24.com.tr)

Toplumların siyasetçilere olan güveni gerçekten de yönetme kabiliyeti açısından belirleyici bir faktördür. Gerçekten de ilk paylaştığım araştırma sonucundaki politikacılara olan güvenin yerlerde sürünmesi, hâlen neden siyaset kurumunun ve onun aktörlerinin istenilen politikalar üretemediklerinin ve saygınlıklarının gitgide düşmesinin bir izdüşümüdür.

Siyasetsiz ne ekonomi olur ne de diğer toplumsal ilişkiler adamakıllı düzleminde devam ettirilebilir!

Öyleyse…

Neden bizim ülkemizde siyasetçiye güven bu raddede düşük?     

Türk Devrimi ve Cumhuriyet’in ilanı, son kerteden baktığımızda dönemine göre geç erişilen bir “Aydınlanma Hareketi”dir.

Her türlü çabaya, her türlü ustalık isteyen manevraya rağmen Osmanlı İmparatorluğu’nun varlığı tarih sahnesinde tutulamamış, emperyalizm sömürü ve pazar sağlamak cihetiyle Osmanlı Devleti’ni yenilgiye uğratarak yıkımına da neden olmuştur.

Mustafa Kemal ATATÜRK ile yakın arkadaşlarının yaptıkları ise, bundan sonra ne olacak “belirsizliğinin” açıklığa çıkarılmasıydı.

Evet, Osmanlı İmparatorluğu çökmüştü ama her şey daha bitmemişti.

I. Cihan Harbinin neticesinde imparatorluklar yıkılırken, ulus devletler kuruluyordu. Osmanlı’nın yıkılmasından sonraya Anadolu coğrafyası elde kalan tek dayanak noktası idi.

İşte ATATÜRK, Kurtuluş Savaşından sonra ve Türk Devriminden sonra, her zaman için kafasında tasarladığı yeni devletin idare biçimi çerçevesinde, ta öğrencilik yıllarından beridir akıl yorduğu cumhuriyet rejimini tayin ediyordu.

Cumhuriyet rejimi, Osmanlı Devleti’nin döneminin çok geride kalmasına neden olan treni kaçırmamak adına-Endüstri Devrimi- sanayileşme hamlelerinin atılamaması gibi bir toplumun kalkınmasında başat faktör olan kaldıraçları yeni devlette uygulayabilmek adına, evet, belki keskin ve sert dönüşümler yapmıştı.

Şimdi bunları burada tartışacak değiliz.

Bu açıdan tarihsel dönemleri yerli yerinde okumadan, anlamadan, irdelemeden, kıyas yapmadan, resmi tezler üzerinden yalan-yanlış toplumu biçimlendirmek, hem tarihi yapanlara hem de halka karşı yapılabilecek bir değer bilmemektir.

Öyleyse, bu noktadan sonra ne yapmak gerekiyor?

Takip ettiğiniz gibi, ülkemizde artık orta vadeli ve uzun vadeli planlar ve hedefler tayin edilmekte.

**  **  **

Bazen rast geliyorum…

“Yeni Türkiye” ve “İleri Demokrasi” gibi iddialı cümlelerle dalga geçen yazımlara…

Neden, hayal kurmaktan korkuyoruz ya da kendimizi azımsamaktan vazgeçemiyoruz.

Aslında, bu da resmi ideolojinin ve resmi tarihin bizlere armağanı olsa gerek. Bu noktada Türkiye olarak bölgemizde “oyun kurucu” bir devlet olmak babında, üreten ve ürettiğini dışsatım yoluyla refah devleti olma yolunda kararlı adımlar atan bir sosyal devlet olmak noktasında…

Ve dahası…

Demokratikleşme diye bir sorunun olmadığı bir toplum olarak; hem dış dünyaya hem de içimizde güven ve huzur telkin eden bir devlet olmak…

Bugün, gelişmiş dediğimiz örnek verdiğimiz devletler, toplumlar, apansız birden mi bulundukları düzeye geldiler?

Hayır…

İşte en popüler örnek…

Almanya… Hollanda… Almanya’nın II. Dünya Savaşı’ndan sonraki durumu, artık başarı hikâyesi olarak dillendirilmekte.

Hayır, bu tip başarılar sadece Batıya has şeyler olamaz. Çünkü…

Bizler Türkiye Cumhuriyeti’nin yurttaşları olarak; yani yönetenler ve yönetilenler “fikir birliği” ve “eylem birliği” yapmıyoruz.

Varsa yoksa, hem beşeri kaynaklarımızı hem de fiziki kaynaklarımızı yok yere heba ediyoruz.

Pek öğrenmeye ve ders almaya da niyetimiz yok. Akıl tutulması hastalığına çok fazla yakalandığımız için ve yine duygusal bir toplum olmamızdan ötürü karşımızda konumlanan kişi ya da olaylar indinde, derhal suçlayıcı ve töhmet altında bırakan tavır takımından vazgeçmememiz…

İşte tüm mesele bu: Ötekileştirme, yabancılaştırma ve düşmanlaştırma… E böyle olunca tabi hayal kurmak yerine, yerinde saymayı yeğlemek sanırım daha konforlu oluyor.

İNSAN şu dünyada ne ister? Kestirmeden söylersek… Mutlu olmak ve görece şu kısacak ömürlerimizde yaşamlarımızı anlamlı kılmak ister.

Kadim kültürlerden beridir seslendirilen realite şudur:

“İnsanoğlu, kâinattaki en şerefli canlıdır.”

Pekâlâ, Yaratıcının tüm canlılara bir değer atfettiği söylenebilir. Otundan börtü böceğine kadar, çiçeğinden ağacına, ormanından dağlarına kadar, göllerden nehirlere, denizlere ve dahası okyanuslara kadar…

Çevremizi bir ihtişam sarıp sarmalamıştır.

Ama yaşamın özüne indiğimizde…

Önce “İnsan” denen canlının…

Tüm tarihsel gelişme, değişme ve dönüşümlerde “merkezde” olduğunu idrak ederiz.

En son tahlilde… Arı balını insanın tüketimine sunar… İnek sütünü yine insanoğlunun beslenmesi adına sunar.

Bu kadar ihtişamlı bir inkişaf içinde, bu varoluştan azamî düzeyde faydalanan insanoğlu, acaba “yaratılış” gayesinin farkında mıdır?

İnsan, zaten diğer canlılardan “ussal” bir varlık olması hasebiyle ayrılır. Düşünür. Gözlemler. Tartar. Analiz eder. Derleyip toparladıktan sonra…

Fikir dünyasına erişir.

İlkçağlarda tek başına yaşayan insanlar, ulvi değerler adına değil, “yaşamda kalmak” için evet hayvanî güdülerle hareket ederlerdi.

İnsan ve yaşamda kalmak…

Tarihin 21.yy penceresinden geçmişe baktığımızda…

Ne kadar da garip gelmekte, yaşamda kalma çabası!

Zaten bu anlam dünyasının cilvesi de bu ya… Zaman denen olgunun, insanın dimağında yarattığı algı…

****

Yine çok kez tekrarlanan bir ifade vardır: “Ot geldin saman gitme!”, diye…

Burada yine hatırlatmakta fayda var: Yaratıcının kâinattaki tüm varlıklara bir anlam ve değer yüklediği, kabul edilmesi gereken bir gerçekliktir.

Yaşamın anlam dünyasına girdiğimizde, “insan denen biricik ve tek varlığın” önemini kutsal kaynaklardan ve yine dinî önderlerin yaşamdan damıttıklarından ve yine söylevlerinden gözlemleriz.

İnsanın yaşam içindeki gelişimi, tarihî dönüşümlere imza atması ve dahası doğayla mücadele edebilecek düzeyde bir bilgiye sahip olması ve teknolojik ilerlemelerde çığır açması…

En son söylemde, insanın doğasını ve yine etkileşimde bulunduğu çevreye/tabiat(doğa) katkı ve tahribatını değer ekseninde farklı kılmaktadır.

İnsan dediğimiz varlık, ne kadar yirmibirinci yüzyılda tartışılıyorsa da, insanoğlu dünyada varolduğundan beridir hep çaba ve uğraş içinde olmuştur. Tükettiği ve yok ettiği kadarıyla üreten ve katma değer sağlayan bir türden, insandan bahsetmek olanaklıdır.

Zaten olay daha çok insanın zihinsel olarak kendini geliştirmesiyle vuku bulmuştur. Dönemler itibariyle bilimsel gelişmeler; bu bilimsel gelişmelere ön ayak olan düşünürler, aydınlar, mucitler; hep tarihin eşik atlamasına vesile olmuştur.

Düşünce tarihi ve düşünsel gelişmeler, insanın ileriye nasıl gittiğini göstermesi açısından önemlidir. İlkçağdan içinde olduğumuz zamana denk insanlık hep birikimli olarak ilerlemiş, bir önceki dönemin bilimsel ve fikrî zemini, sonraki çağların düşünce altyapısına dayanak olarak, insanların tekâmülünü sağlamlaştırmıştır.

İşte insanın doğadaki biricik yerine, hem fizikî hem de beşeriyet bağlamında sağladığı katkılar açısından bakmak lâzım gelir. İnsanoğlu, düşünce deryasında çırpınırken, tefekkürün zirvesine ulaşırken de fark etmeden hem kendi doğasına hem de bulunduğu doğal ortamına/tabiata ihanet etmiştir.

Hiç kuşkusuz, insanlığın serüveni, hem kendisini anlama yolunda hem de doğayla olan çetin savaşımı mihverinde devam edecektir, ki evren varolmaya devam ettiği müddetçe.

Buradaki muamma: İnsanın daha ne kadar daha doğasının saflığından çıkarak şeytanî bir nefsin esiri olacağıdır!

YAŞAM denen ucu bucağı tahayyül edilemeyen umman...

İnsanı bazen tecrübe ettikleri karşısında açmaza, bilinmezlere sürüklüyor.

Daha önceki yazılarımda da belirtmiştim.

Dış politikadan pek haz etmiyorum.

Doğal olarak haz etmediğim için, belki de anlamadığım için mi demem gerekir...

Bu doğrultuda yazmayı da sevmiyorum.

Ama ne ki güncel gelişmeler ve değişimler...

İnsana bazı şeyleri “dayatıyor”.

Dışarıdaki gelişmelerden ötürü, bir türlü içimizdeki problemlere odaklanıp bunları çözümleyemiyoruz.

Buradan şu çıkmasın: Dış politika önemsizdir. Tabii ki nasıl ki vatanımızdaki gelişmelerden ve dönüşümlerden haberdar olmaya çabalıyor ve yine gündemi yakından takip etmeye çalışıyorsak...

Kaç günlerdir yatıp kalkıyoruz...

Afganistan’daki dönüşüm üzerine yazılanları okumaya ve öte yandan bu gelişmeleri “anlamaya” çabalıyoruz.

Bir bakıyorsunuz...

Almanya ayrı telden çalıyor. Amerika Birleşik Devletleri zaten yeryüzünün “yaramaz çocuğu”!

Ne yapsa ne etse... Hesap vermeyen, hesap sorulamayan bir poz sergilemekte.

İlerleyen süreçlerde, NATO’yu da BM de tartışmanın gereğini göreceğiz. Artık mızrak çuvala sığmıyor.

Öyle bir uluslararası örgütlenme düşünün: NATO, ABD’nin yeryüzünü biçimlendirmede askerî ayağını teşkil etmekte; BM siyasi ayağını ve son olarak da IMF finansal ayağını oluşturmakta.

Bizler bu “adaletsizlikleri” görüp içlenirken, iç işlerimizde bir arpa boyu mesafe katedemiyoruz.

Acaba ne zaman bizler de kısa ömürlerimizde Batılılar gibi “asude bir yaşam ve ömür” süreceğiz?

Bazen, şöyle bakıyorum da çok gereksiz yere hem zamanımızı hem de enerjimizi heba ediyoruz diye, düşünüyorum.

Bizim kendi kültürümüzden mi kaynaklanıyor yoksa konumlandığımız Ortadoğu coğrafyasının “Ortadoğululuk” kültüründen mi?..

Nedense çocuksu tepkiler veriyoruz.

Gelişmelere kitabın ortasından dalıyoruz.

Tabii ki memleketimizde cereyan eden hadiseler radarımıza takılacak, olan-bitenin mahiyetini anlamak için çaba sarf edeceğiz.

Şöyle bakıyorum da, artık iyice kani olmaya başladım. İktidar cenahında iyiden iyiye bir sinir harbi zuhur etmeye başladı.

Siyaset kurumu içindeki her nevi gelişmeye agresif bir biçimde tepki veriyorlar. En basit eleştiriye, tavsiyeye, yergiye tahammülleri kalmadı, görmek bile istemiyorlar.

Şimdi bakıyorum da...

Cari dönemde gerçekten de muhalefet yapmak, kamuoyuna yansıyan sorunları bir şekilde halkın nazarına sunmak, zorlaşmaya başladı. Özellikle, cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan, anladığım kadarıyla “sözde bir muhalefet yapısının” teşkilinden yana.

Ama böyle bir muhalefet, demokrasinin gelişimine katkı sağlar mı? Zaten bizim ülkemizde en büyük eksiklik, “etkili iletişim kuramamak”. Zaman zaman, ben, muhalefeti gereksiz çıkışlarından ötürü, vasat altı siyaset izlediklerinden dolayı çok kere eleştirdim.

Son tahlilde, muhalefet bloğu Türkiye’de yaşanan gelişmeler için ne demeli, bilemiyorum.

Konuşmadan, tartışmadan, istişare etmeden, kamuoyunun tamamını ilgilendiren hususlarda nasıl bir istikamet belirlenecek?

Bakın nasıl ki yer yer muhalefet partilerinin incir çekirdeğini doldurmayan demeçleri, toplumun tansiyonunu kabartmaya yetiyorsa...

Hükümetin-Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi Kabinesinin- yaşananları, insanların deneyimlediklerini “yok sayması” da aynı derecede halkın nabzını yükseltiyor.

*  *  *

Sabah gazetesi kıdemli yazarı Sayın Yavuz Donat, geçmiş bir tarihte yazdığı köşe yazısında AK Parti saflarında önemli hizmetlerde bulunmuş ve yine önemli görevleri icra etmiş Sayın Cemil Çiçek ile söyleşi gerçekleştirmiş.

Sayın Cemil Çiçek’in şu tespitleri kayda değer:

- Bir ülkenin gelişmişliği sadece kişi başına düşen milli gelirle ve bir kişiye kaç araba düştüğü ile ölçülmez.

- Müzakere, tartışma, diyalog kültürü, üslûp de bir gelişmişlik göstergesidir.

İşte “bilge insan”, “akil insan” olmak, böyle bir şey.

Nerede sağduyu?

Nerede aklıselim?

Nerede müzakere?

Nerede “ortak akıl oluşturma” inisiyatifi?

İşte bunlar olmayınca, sığ bir çevrede vasat altında bir düşünce ikliminde boğulup kalırız. Ben de çoğu kez yazılarımda, konuşmaktan, yapıcı-eleştirel ama yıkıcı olmayan eleştirilerden dem vurdum.

Olan değil ama “olması gereken” budur: Yeniden “insan insana” diyalog kurabilmek.

Aslında, bizim siyaset deneyimimiz ne olursa olsun derin geçmişe sahip. Ama bir türlü bir araya gelip sorunlarımızı halledebilmek için, tüm enerjimizi ve düşünce havzamızı tek bir hedefe kanalize edemiyoruz.

Bundan sonra yapılabilecekler arasında şunu gösterebiliriz.

Eğer ki, üst düzeyde demokratik bir toplum düşlüyorsak, bunun “eşgüdüm” ve yine “işbölümü” ile “uzmanlaşma”-yani işi ehline vermeyle hemen hemen doğru orantılı olacağını göreceğiz.

Aslında...

Sahip olduğumuz sorunların üzerinden kalkmak çok zor olmasa gerek. Sadece yapmamız gereken, sımsıkı şekilde duran yumruklarımızı gevşetmek ve gergin yüz hâlimizi daha tebessüm dolu bir vaziyete getirmek...

Yanisi...

İLETİŞİM için “ben hazırım” sinyalini vermek.

Çok mu zor?  

Sabah gazetesi başyazarı Sayın Mehmet Barlas, geçen bir köşe yazısında “kıymet bilmekten” bahsetmişti.

Tabii ki söz yine dönüp dolaşıp Sayın Erdoğan’a gelmiş idi.

Artık Türkiye’de Sayın Barlas’ın Sayın Erdoğan’a olan sevgisi biliniyor.

Yazıda, yine geçmişte Türkiye’mize hizmette bulunmuş Turgut Özal’dan da bahsetmişti, Sayın Barlas.

Tabii şu bir gerçek, ülkemize has bir durum mudur, bilmiyorum ama gerçekten de yaşarken “kıymetini” bilemediğimiz değerlerimizin ardından nedense hep “vahlanıyoruz”.

Bu bağlamda, Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın Türk Siyaseti içindeki önemini yadsıyamayız.

Lâkin, son dönemlerde Türkiye’nin iç siyasette kâh sistemsel gelişmelerden kâh yine sosyolojik tepkilerden ötürü görünümü hiçte iyi değil.

Bakın, ben her zaman, “taşı gediğine koymayı” tercih etmişimdir. Doğruya doğruyu söyleyeceğiz. Ülke adına başarılmış olumlu işleri, yine aziz milletimiz ve vatanımız için hayata geçirilen proje ve hizmetleri el üstünde tutacağız.

Hani “demokrasi”, “demokrasi” diye avazımız çıktığı kadar bağırıyoruz ya, demokrasi bir bakıma, “vicdan” ve “erdem” hasletlerinin doğru düzgün içselleştirildiği bir idare biçimidir.

Yine, demokrasi ve çağdaş devlet olmanın gereği dünyayla bağımızı koparmadan, yine milli ve yerli bir devlet olarak vatandaşlarının en yüksek menfaatlerini gözeterek politika yürütülmelidir.

Son günlerde, uluslararası düzeyde devletlerin, “dünya liglerindeki” görünümlerini belirleyen ya endeksler ya da istatistikler açıklanmakta.

Ben kendimce bu veri demetlerini önemsiyorum. Neden? Neden olacak, sonuç olarak biz Türkiye Cumhuriyeti Devleti olarak, çölde bir başımıza yaşamıyoruz.

Farklı bölgelerdeki farklı ülkelerle, hem siyasi hem de ekonomik ilişkiler içindeyiz.

Hani şu artık popülerleşen “istikrar”, “sürdürülebilir kalkınma/büyüme” lafları var ya, bunlarla çok fazla ilintili.

*  *  *

SÖZCÜ gazetesinde bu bağlamda iki veri demeti vardı.

Amerika Birleşik Devletleri’ndeki John Hopkins Üniversitesi’nden ekonomist Prof. Steve H. Hanke’nin hazırladığı “Dünya Sefalet Endeksi”, Türkiye için kötü bir tablo ortaya koymuş.

Türkiye, 156 ülke içinde 21’inci olmuş. İşsizlik, enflasyon, faiz oranı ve milli gelirdeki azalma gibi kriterlere göre belirlenen listede, bir ülke ne kadar üst sıradaysa, durum o kadar “vahim” anlamına geliyormuş.

1- Venezuela                          21- Türkiye                   154- Katar

2- Zimbabve                          22- Namibya

3- Sudan                               23- Gabon

4- Lübnan                              24- Kongo

5- Surinam                            26- Irak

6- Libya                                53- Yunanistan

7- Arjantin                            94- Rusya

8- İran                                 109- ABD

9- Angola                              145- Almanya

10- Madagaskar                    152- Çin

Yine, Türkiye, 2021 yılı “Hukukun Üstünlüğü Endeksi”nde 139 ülke arasında 117’nci sırada yer almış.

İşte demokrasi dediğimiz yönetim sanatı böyle bir şey. Demokrasinin kurum ve kurallarıyla işbaşına gelen iktidarlar, demokrasinin en temel, asgari müştereklerinde halklarına olması gerekeni sunamazlarsa, toplumda baş gösterecek homurdanmalara da hazırlıklı olmak durumundadırlar.

Sonuçta, bir devleti/ülkeyi kalkındıracak ve refah seviyesini arttıracak asgari gerekler, hiç şüpheniz olmasın ki “hukuk devleti” ve “demokratik yönetişim” ilke ve değerleridir.

Bu bağlamda, meydanlarda Almanya’dan veya Fransa’dan çok iyi olduğumuzu söylemenin ne kadar “inandırıcı” olduğunu da, okuyucularımızın engin ferasetlerine bırakıyorum.

Şu bir gerçek...

Türkiye’de iktisadî ve yönetimsel sorunlar artarak devam etmekte.

Bu ülkeye hizmet eden politikacılarımız gerçekten de çok kıymetlidirler de, bu politikacılara teveccüh eden yurttaşlar ne kadar kıymetlidir?

TALİBANIN karanlığı...

Sadece...

Halkına değil...

İNSANLIĞA da “endişe” saçıyor.

Modern yaşamın gereklerini dışlayan...

Modern eğitim yerine...

Medrese eğitimini ikame eden...

Ortaçağ zihniyeti Taliban.

Bu Taliban’dan ne umuyorlar, anlamadım gitti.

TALİBAN, sadece halkının korkulu rüyası değil. Aynı zamanda, aklı sıra mensubu olduğu İslam dininin itibarını da, İslamiyet’in evrensel bazda vaaz ettiklerini de “saptırıyor”.

İSLAMİYET, ne Taliban ne de İŞİD ile anlaşılabilir.

Medrese eğitiminin öncüllenmesi, kadınların sosyal ve siyasal yaşamdan dışlanmaları... Ve birçok İslam dini ile bağıntı göstermeyecek hareketlerin parlatılmaları...

Ne Müslümanlıkla ne de İslamiyet ile bağdaşır.

Hadi Batının işgüzar toplumlarını anlayabiliriz; İslam’a nasıl baktıkları belli. Ama, İslam coğrafyasında varolan insanların, yaşanan bölgesel gelişmeleri yorumlamaları, aynen Taliban örgütünün Ortaçağda kalması gibi arkaik kalmakta.

Zaten...

Ne zaman, İslamiyet, akıl ve bilimle bağlamını kopardı...

Ya da ne zaman İslamiyet’in modern bilimlerle bağını kasıtlı ve bilinçli bir biçimde kopardılar:

Medreseleri, cemaatleri, tarikatları; mollaları, şeyhleri, din adamı kılıklı şarlatanları toplumun önünde “dayatır” oldular...

İslam dininin ve toplumlarının akıbetini de karanlığa sapladılar.

Hâlbuki...

İslam dininin kaynağı bellidir: Kutsal kitabımız Kur’an-ı Kerimdir.

Ve peygamber efendimiz (s.a.v) Hz. Muhammed’in mihmandarlığıdır.

Kutsal değerlerimizi dejenere edenlere inat...

Yolumuz HAKK’TIR.

Türkiye Cumhuriyeti’nin sahip olduğu rejimin değerini, etrafımızdaki ülkelerin içler acısı durumlarına bakarak anlayabiliyoruz.

Laiklik olsun…

İnsan hakları olsun…

Demokrasi olsun…

Din ve vicdan özgürlüğü olsun…

Hukukun üstünlüğü olsun…

Şeffaflık olsun…

Hesap verebilmek olsun…

Daha ne olsun?

Afganistan’daki gelişmeleri gördükçe…

İnsanının içinin rahatlaması boşuna değil!

Demek istediğim, demokrasi ve rejimimiz bizlerin gönül rahatlığıyla yaşamlarımızı idame ettirmemizin garantörü.

Bugün, çok fazla tartıştığımız “demokrasi” ve “laiklik” olguları, işte açık toplum olabilmemizin mihenk taşlarıdır.

Sağlam bir demokratik işleyiş ile rejimin sahip olduğu kolonların dayanıklılığı, hem rejimimizin açık toplum olma hem de denetlenebilir olma vasfına sahip olmasına vesile oluyor.

Afganistan örneği de…

Irak ve Suriye örneği de…

Sahip olduğumuz demokratik laik rejimimizin değerini içselleştirebilmemiz adına çok fazla derslerle dolu.

Ama, hiçbir zaman unutmamamız gereken husus, laik demokratik Cumhuriyet Türkiye’sinin inşaînı gerçekleştiren ATATÜRK’ÜMÜZDÜR.

Bugün, hâlen neden Atatürk’e düşmanlık edildiğini anlayamayanlar varsa, Ortadoğu derslerine iyi bakmaları gerekecektir.  

Gerçekten de Türkiye’de, bazı şeyleri anlamlandırmakta zorlanıyorum…

Taş üzerine taş koymak…

Büyük bir erdemdir.

Bugün, Türkiye’de 20 yıldır tek parti iktidarı var.

Kendince “hizmetler” ifa etmekte.

Nedense, memleketimizde “taşı gediğine koyma” hasletini bir türlü başaramıyoruz!

Konum:

Ülkemizde senelerdir üretilmiş, bina edilmiş hizmetler ve taşınmaz mallar.

Çoktandır “müzmin muhalefet” cenahı, Türkiye’de yerine getirilmiş taşınmaz yatırımları dillerine dolamaktalar.

Türkiye’nin dört bir yanının otoyollarla donatılması, eskimiş yolların çift şeritli yollarla yenilenmesi, nedense muhalefet yazan çizen saflarında da bir rahatsızlığa neden olmakta.

Neden?

Yine…

Özellikle, savunma sanayiinde ivme sergilenmesi, tankından tutunda zırhlı araç üretimine kadar değişik kategorilerde yerli ve milli üretim gerçekleştirilmesi, tek cümleyle “rahatsızlığa” neden oluyor.

Neden?

Hani, biz “kendi kendine yeten” bir ülkeydik. Muhalefet yapanların sanırım kendi kendine yeten ülkeden anladıkları… Tarım…

E o zaman… Yol yapılmasın… Savunma sanayiinde atılım gerçekleştirilmesin… Milyonlarca ya da milyarlarca doları, dışarıya biz yiyemedik siz yiyin diye, transfer edelim!

Bilmiyorum, ne olacak bu “akıl tutulması” hallerimiz?

Gelecek güzel gelecek mi?

İdrak hallerimizde acaba bir değişim yaşar mıyız?

ORTADOĞU’DA konumlanmış olmamız...

Hem avantajlar doğuruyor.

Hem de risk algısını yükseltiyor.

Ortadoğu coğrafyası, büyük çoğunluğu Müslüman insanlardan oluşmuş toplumların oluşturduğu devletlerden kaim durumda.

Her zaman söylüyoruz ve ezber baskı oluyor.

Türkiye Cumhuriyeti olarak bizler, OD coğrafyasında gerçekten de çok şanslıyız.

Bugün, bilinçsizce ve şuursuzca Afganistan ve Taliban yorumları ve değerlendirmeleri yapanlar...

Ülkemizin “biricikliğinin” ve “tekliğinin” nereden kaynaklandığını unutuveriyorlar.

Amerika Birleşik Devletleri yıllardır karıştırdığı bölgeden ve Afganistan’dan peyderpey çekilirken...

Arkasında enkaz bıraktı/bırakıyor.

Gerçekten de Türkiye’den bölgeye bakarken, ülkemizdeki “Batıcıların” gelişmeleri yorumlama refleksleri beni şaşırtıyor.

Afganistan’da iktidar el değiştirmişmiş, Taliban emperyalizme karşı “kazanmışmış”.

Bazen gerçekten de “akıl tutulması” yaşadığımızı düşünüyorum.

TALİBAN da...

EL-KAİDE de...

Bu yapıların/oluşumların...

Ne menem örgüt oldukları ortada.

Türkiye’de yaşadığımız sorunlar bitti de...

Şimdi bölgeyi kurtarmaya geldi sıra.

Gerçekten de bazen anlamlandıramıyorum, gelişmelerin ülkemizdeki yorumlanış biçimlerini.

Tamam...

Türkiye, ormanda medeniyetten uzakta bir yerde yaşamıyor.

Kabul ediyorum.

* * * *

Bakın, demek istediğim...

Günümüzü, zamanımızı ve enerjimizi optimal kullanmadığımız.